ICT basis - Lessen van Meneer de Veth

ICT
workshop
Code activeren – www.vbb-online.nl
Boek toevoegen
Groep: EEBSCQWJ
Workshop
• 8 juni
– Hoofdstuk 1 t/m 5
– Zelf webpagina maken
• 1 juli
– Oefentoets H1-H5 (samen)
– Hoofdstuk 6 t/m 9
– Oefentoets H6-H9 (samen)
– Toets!
ICT
• ICT = Informatie & Communicatie Technologie
Hardware
•
•
•
•
PDA
Mobiele telefoon
Smartphone
Multimediaspeler
Software
Onderdelen
•
•
•
•
CD = Compact Disc
DVD = Digital Video Disc
Vaste schijf (Hard disc)
CVE = Centrale Verwerkings Eenheid
(microprocessor/CPU)
• Moederbord
• Werkgeheugen
Werking
Invoer
Uitvoer
Opdracht – wat zit in je laptop?
• CPU’s
– Aantal core’s
– Kloksnelheid (MHz)
• Vaste schijf
– Grootte (GB) (hoeveel CD’s zijn dat?)
– Snelheid (toeren per minuut)
• Werkgeheugen
– Grootte (GB)
Aansluitingen
•
•
•
•
•
Keyboard, muis
Beeldscherm, TV
Audio,
Netwerk
Universeel (USB, nu al USB 3.0)
Opdracht – welke aansluitingen ken je?
Bits en Bytes
• Nullen, en énen, bijvoorbeeld A = 00101001
Bit (binary digit)
O of 1
Byte (by eight)
8 bits
Kilobyte kB
Duizend byte
Megabyte MB
Miljoen byte
Boek
Gigabyte GB
Miljard byte
1½ uur muziek
Terabyte TB
1000 miljard byte
Grote harde schijf
letter
Geheugen
• Intern: ROM, RAM, cache
• Extern:
– Diskette
– Vaste schijf (intern, extern, NAS)
– CD/DVD/BD
– Flash (geheugenkaartje, USB-stick)
• Backup
Opdracht – backup
• Welke gegevens wil je niet verliezen?
• Past dit op een DVD?
Randapparatuur
•
•
•
•
•
Toetsenbord, muis, trackball, touchpad
Beeldscherm, resolutie, TFT/LCD, touch
Scanner, RGB, OCR, dots/inch
Camera, megapixel, jpeg/raw
Printer, multi-function, plotter, laser
Programma’s
• BIOS = basic input output system (F9)
• Operating System: Windows, Apple, Unix
• Applicatie software: Office, Acrobat
– Tekstverwerken, Spreadsheet, Presentaties
– Fotobewerken
– Game
– Browser, Mail
– Enz
• EULA, Shareware, Freeware, Open source
Opdracht - BIOS
• Start en computer en zorg dat je in de BIOS
omgeving komt (F9?)
Intranet
18
Extranet
19
Internet
• Elke machine heeft een nummer: IP-nummer
(de “postcode” van de machine)
• De server-programma’s op die machine
hebben ieder een eigen poort waar de
berichten binnenkomen.
(het huisnummer van het programma)
Opdracht – IP nummer en poort
• http://194.151.127.217:80
• http://www.ns.nl:80
194.151.127.217
= www.ns.nl
www, mail, enz
80 (http)
21 (ftp)
25 (smtp)
Naam  IP nummer
• Werkt net zoals bij Adres  Postcode
• www.ns.nl >> 194.151.127.217
• DNS-server (DNS = Domain Name System)
• hosts-bestand
• http: // www.ns.nl : 80 / storingen
protocol
machine
poort
rest
Opdracht - webpagina
• Maak webpagina: testje.html
• Kopieer naar nb.naardebergen.nl (httpdocs)
testje
.html
nb.naardebergen.nl
Internet Service Provider (ISP)
• onsbrabantnet
• xs4all
• kpn
ethernet
kabel
Modem
ISP
Of glasvezel (ook breedband)
of ADSL, satelliet (geen breedband)
of via mobieltje (geen breedband)
Eigen netwerk (Local Area Netwerk)
ethernet
Router
LAN
kabel
Modem
WAN (www)
ISP
Wireless LAN (WLAN)
ethernet
Router
Access
Point
kabel
Modem
Wireless
WLAN
WAN (www)
ISP
Wireless LAN (WLAN)
Wireless
ethernet
WirelessRouter
WLAN
kabel
Modem
WAN (internet)
ISP
Router+Modem+AccessPoint
Wireless
kabel
ISP
Wireless Router
met Modem
WLAN
WAN (internet)
Website
• Browser (Internet Explorer, Firefox, enz)
http
Browser
pagina
.html
Webserver
Website
Mail
• Mailprogramma (Outlook, Pandora, enz)
SMTP
POP3
Mailprogramma
Mailserver
WebMail
• Mail staat ‘ergens’ op internet
http
Browser
Webserver
(met mail-website)
Instant Messaging (IM, Chat)
Messenger
Chat-server
Voice over IP (VoIP)
voip
Skype
VoIPserver
Virtual Private Network (VPN)
• ‘tunnel’ naar bedrijfsnetwerk
Beveiligde tunnel
Bedrijfsnetwerk
Mobiel internet
Hotspot
Dongel
Smartphone
als soft Hotspot
ICT in het dagelijks leven
• ICT = Informatie en Communicatie Technology
– Computers
– Netwerken
– Enz…
ICT in het dagelijks leven
• 30 jaar geleden eerste PC
• Nu: veeel meer + kleiner + goedkoper
ICT in het dagelijks leven
• Embedded, intelligent
–
–
–
–
–
apparaat met chip, sensor
Verkeerslichten
Auto belt zelf naar garage
Robots
Administratief: Iedereen
ICT in het dagelijks leven
• Smartphone
–
–
–
–
Bellen
Navigatie
Camera
...
• Zoekmachine
Internetdiensten
• e-commerce
• Internetbankieren
• e-governance
• e-learning
– Tijd, Plaats
– Leraar, Kosten
– Multi-media
Communicatie via internet
• Mail, Chat, Skype
• RSS-feed
• Weblog
• Podcast
Virtuele gemeenschappen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Second life
Myspace
Hyves
Facebook
Forums
Chatroom
Games
Twitter
Picasa
Youtube
Werkomgeving
• Ergonomie, Besluit beeldschermwerken
– max 5 uur
– max 2 uur aaneengesloten
• Bureau, stoel
• Beeldscherm, licht
• RSI (muisarm)
– muis, toetsenbord
– pauze(programma), oefeningen, ogen
• Laptop: dockingstation
• Milieu: hergebruik, inkt/toner, papier, energie
Opdracht: goed zitten
1.
2.
Voeten plat
Bovenbenen horizontaal
Zithoogte: 39-54 cm
3. Afstand zittingrand - knie: vuist
Zitting minimaal 44 cm diep
4. Armleuning op ellebooghoogte
ellebooghoek: 90o
5. Bureaublad gelijk aan armleuning
Bureauhoogte 62-83 cm
Bureau: 120 cm breed, 80 cm diep
6. Heuphoek: 90o
7. Lendesteun op riemhoogte: 22-30 cm
8. Rugleuning: tenminste 30 cm
9. Rand beeldscherm op ooghoogte
10. Kijkafstand 60-100 cm
11. Beeldscherm loodrechte kijkhoek
12. Documenthouder
Hackers
Wat ga je aanvallen
Laptop
Netwerk
Website
Laptop hacken
• Hoe komt het virus op je computer
Laptop hacken
• Hoe start het virus
– Install (illegale download)
– Bestand openen met
•
•
•
•
Internet Explorer
Acrobat Reader
Word
Mail (Ana Kournikova)
>> Dit is beveiligingslek!
>> Security updates!!!!
Belgisch virus (HOAX)
Geachte ontvanger, U heeft zojuist een Belgisch virus ontvangen. Omdat we technologisch
nog niet zo ver ontwikkeld zijn, is dit een handmatig virus. Zou u alstublieft alle bestanden op
uw harde schijf willen wissen en deze mail doorsturen naar iedereen die u kent. Hartelijk
dank voor uw hulp
Hallo lieden, Even jullie attentie voor een GEVAARLIJK VIRUS!!! Nee, geen HOAX ofzo, of wat
ongein uit mijn verzameling. Ik werd namelijk geattendeerd op de aanwezigheid van het
bestand sulfnbk.exe. Ik had dit bestandje op de een of andere onverklaarbare manier ook op
mijn harde schijf staan! Mijn virusscanner had het dus ook niet herkend als zijnde een virus!
Zoek het bestand sulfnbk.exe op je harde schijf. Indien dit erop staat onmiddellijk verwijderen.
Dit is een kwaadaardig virus bedacht door een ex-medewerker van Casema. Het is verstuurd
als onzichtbaar bestand naar de adreslijsten van de Casema- en Wanadoo-abonnees
waardoor het weer automatisch doorgestuurd werd. Het wordt door geen enkele
virusscanner herkend. Treuzel niet, zoeken en verwijderen. Ook uit je prullenbak.
Laptop hacken
• Wat kan een virus
– Je toetsaanslagen opnemen/verzenden (keylogger)
(gevaarlijk bij internetbankieren, creditcard)
– Bij je adressenboek
– Bot (botnet)
– Enzovoort
• Maatregelen
– Virusscanner
– Firewall
Netwerk hacken
• Onbeveiligde router
• Hotspot (bv bij McDonald’s)
Netwerk hacken
• Wat kun je er tegen doen
– Gegevens versleutelen (encryptie, certificaten)
– https
– Slotje
– Kan ook met mail
– Vertrouwde site
– Router beveiligen
– Firewall
Website hacken
• Hoe kun je website hacken
– Bestoken
– Programma-code invullen
Overig hacken
• Nep-website (phishing/pharming)
– login+wachtwoord
• Gegevens
– Facebook
– Weblogs
– Enz…
• Spam
– Ongewenste mail
– Zeehondje mailtjes
Beveiligen
• Identificatie
– Naam
– Wachtwoord (iets wat alleen jij weet)
– Token (iets wat alleen jij hebt)
• Wachtwoord
– Moeilijk te raden
– Regelmatig vervangen
– Geheim houden (wel eens rare mailtjes van je
vrienden gehad?)
Wet bescherming
persoonsgegevens
• Als bv een webwinkel persoonsgegevens
bewaart:
– Je mag je eigen gegevens altijd inzien
– Je moet toestemming geven
(behalve belastingdienst, burgerlijke stand)
– Webwinkel moet zich centraal melden
– Persoonsgegeven niet doorverkopen
– Alleen noodzakelijke gegevens opslaan
Tipje van de ijsberg…
• Nimda virus
– 1 week na “11 september”
– Via mail, bestanden, bekend beveiligingslek, eerdere virussen
• Hacker (cyber-crimineel), Cracker, Script kiddy
• Trojan horse, worm, sql-injection, server-side-scripting
• Adware, Spyware, Cookies