Ego management

HAVAS Images
Ego-management (een onderzoek)
vragen
In de westerse geschiedenis zijn er enkele vorsten en andersoortige heersers geweest
die goed waren voor het volk, maar niet veel. De regel was eerder machtsmisbruik, oorlogen
en uitbuiting van het volk. Een droevig gegeven, dat waarschijnlijk niet alleen te wijten is aan
de inteelt onder de adelstand. De zelfde soort fenomenen zien we namelijk ook nogal eens bij
de huidige koningen van de Westerse beschaving: (top-) managers, politici, uitoefenaren van
bepaalde vrije beroepen (denk b.v. psychiaters) en aanverwanten. Ook de recente financiële
crisis maakt het thema macht en scheefgroei actueel.
Hoe zijn dergelijke hardnekkige destructieve processen te verklaren?
Dat macht corrumpeert is een bijzonder platgetreden wijsheid, maar wat is dat corrumperen
dan eigenlijk en hoe werkt het? Het verlies van contact met de ons omringende werkelijkheid,
maar ook met ons persoonlijke fatsoen en redelijkheid, het gebrek aan feedback (alleen nog
maar contact met mensen die afhankelijk van je zijn), zijn ongetwijfeld factoren die een rol
spelen. Maar nogmaals de vraag: hoe werken dergelijk factoren in op de ziel van een
hooggeplaatst individu?
ego & macht
Bij evidente ontsporingen door een overdaad aan roem of macht wordt dikwijls met
een bedenkelijke blik richting het ego gekeken: Hij/zij heeft een „te groot ego‟ wordt er dan
geroepen. „Groot ego‟ is vaak al een scheldwoord, waarmee wordt gedoeld op eigenwaan of
zelfzuchtig gedrag. Machtsmisbruik en een ontspoord ego lijken wat met elkaar te maken te
hebben. Of anders gezegd: Het menselijk ego is slecht bestand tegen een overdaad aan macht.
Maar wat verstaan we eigenlijk onder een „ego‟?
In het dagelijks taalgebruik is een groot ego op zijn minst een verwerpelijke pusher van
zelfzucht of een grandioos zelfbeeld. Letterlijk vertaald uit het Latijn betekent het “ik”. De
psychoanalyse hanteert dit begrip (het Ich of Ego) als een neutrale, zich vanaf jonge leeftijd
ontwikkelende instantie die regulerend optreedt tussen de primitieve aandriften (het Es:
honger, seks, woede, etc), het geweten (het Super-Ego) en de (on-) mogelijkheden van een
bepaalde situatie. Meerdere Oosterse godsdiensten en populaire New Age goeroes zien het
ego als een verwerpelijke en dus te overwinnen ontsporing van het menselijk bewustzijn.
Maar hoe we het ook definiëren, kunnen we zonder een gezonde dosis ego wel overleven? En
een stap verder: Is een topmanager die niet erg goed voor zichzelf zorgt, wel geschikt om
goed voor een grote organisatie te zorgen? Hoge posities vrágen ook om visie, durf,
eigengereidheid, standvastigheid, autonomie en als het even kan ook nog charisma. Maar
wanneer en op welke wijze slaan deze positieve kwaliteiten om in zelfgenoegzaamheid,
hebzucht en grootheidswaan?
2
En deze laatste vraag brengt vanzelf de volgende voort: wat het ego ook is valt het te
managen?
leren van de praktijk
Het lijkt dat het bezetten van een hoge positie in het bedrijfsleven, politiek of andere
overheid makkelijk samengaat met een expanderend ego, inclusief de gevaren voor het
welzijn en succes van de organisaties of populaties waar deze uitverkorenen verantwoordelijk
voor zijn. Zoals hierboven al gesteld: het menselijk ego heeft een sterke neiging om te gaan
woekeren als het gevoed wordt door een overdaad aan macht.
Ego-management is een aanbod ten behoeve van de (aankomende) topmanagers in
commerciële en niet commerciële organisaties, politici en andere personen met veel macht en
verantwoordelijkheid. Het leunt op inzichten uit de gedragswetenschappen / psychotherapie,
eigen leidinggevende ervaringen en observaties als coach en consultant in het bedrijfsleven.
Het kent geen absolute of van te voren gedefinieerde antwoorden en het hanteert zeker geen
vaststaande normen of ideologieën. Het stelt vragen en entameert een dialoog.
Je kunt Ego-management ook een niet vrijblijvend onderzoek noemen. In dialoogvorm,
individueel, maar bij voorkeur (kleine-) groepsgewijs waarin door positiegenoten met een
open mind ervaringen en overtuigingen uitgewisseld kunnen worden over taboeachtige
thema‟s als ego, macht en de samenhang en wetmatigheden van deze fenomenen.
In andere woorden: Ego management is een verkenning van de in elkaar overlopende
domeinen van de (inter-) menselijke macht en het zelfbeeld.
PS Voor Popsterren en Té Mooie Vrouwen heeft het bureau EM een speciale afdeling.
André Havas
Oktober 2009