DOC - Europa.eu

IP/02/933
Brussel, 26 juni 2002
Commissie verleent met terugwerkende kracht haar
goedkeuring aan de joint venture CVK tussen Haniel
en Cementbouw, na belangrijke toezeggingen
De Europese Commissie heeft met terugwerkende kracht haar goedkeuring
verleend aan de overname, in 1999, van CVK, de Nederlandse
gemeenschappelijke onderneming van kalkzandsteenproducenten, door de
Duitse Haniel-groep en het Nederlandse bedrijf Cementbouw, nadat deze
ondernemingen zich ertoe hadden verbonden hun joint ventureovereenkomst te beëindigen. Door de overeenkomst, die pas dit jaar ter
kennis van de Commissie kwam, was een machtspositie ontstaan op de
Nederlandse bouwmaterialenmarkt voor dragende muren, hetgeen indruist
tegen het belang van de consument. Eerder dit jaar gaf de Commissie het
groene licht voor de overnames van Fels en Ytong door Haniel. In de loop
van deze procedures werd de Commissie op de hoogte gebracht van de CVKtransactie.
Haniel is een Duitse holding waartoe ook Haniel Bau-Industrie GmbH behoort, een
hoofdzakelijk in Duitsland werkzame producent van bouwmaterialen, zoals
kalkzandsteenprodukten, cellenbetonprodukten en stortklaar beton.. In Nederland is
Haniel voornamelijk in de bouwmaterialensector actief via een indirect belang van
50% in CVK, een Nederlandse coöperatie die alle Nederlandse
kalkzandsteenproducenten groepeert, inclusief Van Herwaarden, Anker en
Vogelenzang. De andere leden van CVK zijn eigendom van Haniel of van
Cementbouw.
Cementbouw Handel & Industrie B.V. is een Nederlandse onderneming die
bouwmaterialen produceert en verhandelt. Deze onderneming is in het bezit van de
overige 50% van CVK.
Haniel en Cementbouw verkregen in 1999 via een reeks overeenkomsten (zie
"Achtergrond") zeggenschap over CVK en haar leden, maar meldden dit niet aan de
Commissie. De Commissie kreeg kennis van deze transactie tijdens haar onderzoek
naar de verwerving door Haniels van Fels-Werke GmbH en de overname van Ytong
Holding AG, twee andere transacties in de bouwmaterialensector. De Commissie
verleende haar goedkeuring voor beide overnames voor zover het de Nederlandse
markt betreft (zie IP/02/288 en IP/02/530). Het effect ervan in Duitsland werd
beoordeeld door het Duitse Bundeskartellamt.
Na een zorgvuldig onderzoek van de CVK-transactie van 1999, die in januari jl. bij de
Commissie werd aangemeld, is de Commissie tot de conclusie gekomen dat Haniel
en Cementbouw door het verkrijgen van zeggenschap over CVK en haar leden, met
een marktaandeel van meer dan 50% een machtspositie hebben verworven op de
Nederlandse markt voor bouwmaterialen voor dragende muren.
Haniel en Cementbouw zijn, via CVK, de enige leveranciers van
kalkzandsteenprodukten, de bouwmaterialen die bij de bouwbedrijven in Nederland
het meest in trek zijn. Dat heeft ertoe geleid dat de handelaars in bouwmaterialen en
de bouwbedrijven, een belangrijke sector voor de economie, zich ten opzichte van
CVK in een positie van afhankelijkheid bevinden, een situatie die niet in het belang is
van de uiteindelijke consument.
De Commissie is van mening dat de consolidatie van de kalkzandsteenindustrie
onder de uitsluitende zeggenschap van CVK en haar moedermaatschappijen op de
markt een structurele wijziging tot gevolg had, die ter goedkeuring had moet worden
aangemeld. Terwijl CVK voorheen een organisatie voor gezamenlijke verkoop was,
verkreeg deze coöperatie na 1999 zeggenschap over haar leden en werd zij een
volwaardige onderneming met een strategisch bedrijfsplan en de mogelijkheid om te
beslissen over productiecapaciteit, O&O en marketing. Aangezien de transactie uit
1999 Haniel en Cementbouw zeggenschap gaf over CVK, werden bovendien de op
een na grootste marktdeelnemer in de sector, Cementbouw, en de grootste
marktdeelnemer, CVK, in feite aan elkaar gekoppeld.
Gedane toezeggingen
Teneinde tegemoet te komen aan de mededingingsbezwaren van de Commissie,
hebben Haniel en Cementbouw zich ertoe verbonden hun gezamenlijke
zeggenschap over CVK en haar leden te beëindigen. Voorts zullen de gezamenlijke
verkoop- en marketingactiviteiten via CVK worden stopgezet.
Aldus
zullen
twee
sterke
en
concurrerende
groepen
van
kalkzandsteenondernemingen in de Nederlandse bouwmaterialensector worden
gecreëerd, die afzonderlijk eigendom zullen zijn van Haniel en Cementbouw. Dit zal
op de markt tot prijsconcurrentie leiden, hetgeen uiteindelijk ten goede zal komen
aan de kopers van huizen in Nederland.
De Commissie heeft erkend dat de betrokken ondernemingen tijd nodig zullen
hebben om de aangegane verbintenis na te komen, in het bijzonder wat de
bescherming van de belangen van de betrokken personeelsleden van CVK betreft,
en heeft ermee ingestemd een passende termijn toe te staan.
Aangezien de voorgenomen ontbinding van CVK in Nederland alle
concurrentiebezwaren wegneemt, kan de Commissie de overname van 1999 met
terugwerkende kracht goedkeuren.
Achtergrond
Haniel en Cementbouw hebben sinds 1999 gezamenlijk zeggenschap over CVK en
haar leden. Deze zeggenschap was het gevolg van een reeks overeenkomsten die
in 1999 werden gesloten en ten uitvoer gelegd. Haniel en Cementbouw verkregen
toen via hun indirecte deelneming - van elk 50% - gezamenlijke zeggenschap over
CVK, na drie kalkzandsteenproducenten (Van Herwaarden, Anker en Vogelenzang)
van een derde aandeelhouder te hebben verworven. Tegelijk verwierf CVK
zeggenschap over haar leden, de kalkzandsteenproducenten in Nederland,
waardoor CVK werd omgevormd tot een enkele, volwaardige onderneming. Vóór
1999 waren de kalkzandsteenproducenten onafhankelijke ondernemingen en zorgde
de coöperatie CVK voor de gezamenlijke verkoop- en marketingactiviteiten.
2