Rob Hekkenberg Rio de Janeiro Een landschap van Morros en

17‐10‐2012
Rio de Janeiro
Een landschap van Morros en water
Rob Hekkenberg
De naamgeving
Lang geleden, nog vóór Gondwana ontstond
Portugese schepen kwamen in 1502 langs Suger Loaf en dachten dat de
Guanabara Bay de uitmonding was van een grote rivier. Guanabara Bay was first
encountered by Portuguese explorers on January 1, 1502. According to some
historians, the name given by the exploration team to the bay was originally Ria de
Janeiro "January Sound", then a confusion took place between the word ria, which
at the time was used to designate a bay or a sound, and rio "river". Anyway, the
name of the bay was soon fixed as Rio de Janeiro
Oude kaart van
Guanabara Bay in
de zestiende eeuw.
A Portugese
immigrant in 1895.
Lang geleden, nog vóór Gondwana ontstond
Lang geleden, nog vóór Gondwana ontstond
1
17‐10‐2012
Lang geleden, nog vóór Gondwana ontstond
Verschillende cratons
vormen Gondwana
Position of Cameroon at the transition from the
Congo Craton to the CAFB
(modified after Kusky 2003)
Verschillende cratons vormen Gondwana
Gondwana valt uit elkaar
Fig. 1. Map of the
South Atlantic salt
province.
Gondwana is klaar
Gondwana valt uit elkaar
Figure 2 Main
geomorphologic structures of
the Brazilian margin.
Africa
Zout deposits
Vulcanic activities
2
17‐10‐2012
Gondwana
valt uit elkaar
Gondwana valt uit elkaar
Figure 2 Main
geomorphologic structures of
the Brazilian margin.
Africa
Zout deposits
Vulcanic activities
Rio en de Guanabara Bay
Guanabara Bay
De baai is het resultaat van een tektonische depressie gevormd in het
Cenozoïcum (-66 Mj), tussen twee blokken van de storing: de Organ Mountains
en een aantal grote kust-blokken.
Het is de op een na grootste baai langs de kust van Brazilië, met een
oppervlakte van ongeveer 380 km ².
De gemiddelde diepte in de baai is 3 meter, 8,3 meter diep ter hoogte van de
Rio-Niterói Bridge en 17 meter in het kanaal
kanaal.
Vroeger, bij de instroom in de rivieren, mangroven was de afzetting, die was
omringd door typische vegetatie voor het Atlantische woud.
Guanabara Bay
Guanabara Bay
A graben is the result of a block of land being
downthrown producing a valley with a distinct
scarp on each side. Graben often occur sideby-side with horsts. Horst and graben
structures are indicative of tensional forces
and crustal stretching.
Graben are produced from parallel normal fault, where the hanging wall is
downthrown and the footwall is upthrown. The faults typically dip toward the center of
the graben from both sides. Horsts are parallel blocks that remain between graben;
3
17‐10‐2012
Pau-nh-açuquã, Pot de beurre, Pao de assucar, Sugarloaf
Geologisch gezien is de berg een klein deel van een enorme
granitische batholiet die aan weerszijden van de Baai van
Guanabara langs de Braziliaanse kust dagzoomt. De batholiet
ontstond 800 miljoen jaar geleden tijdens een fase van
gebergtevorming.
D
Door
erosie
i ontstonden
t t d uit
it d
de batholiet
b th li t de
d rotsen
t
rond
d Rio
Ri d
de
Janeiro. De ronde vorm is kenmerkend voor graniet (een hard,
homogeen en breukbestendig gesteente).
Wanneer graniet in de beperkte ruimte van een intrusie
uitkristalliseert bouwen zich zowel verticaal als horizontaal
spanningen op, slechts in toom gehouden door het gewicht van het
bovenliggende gesteente. Komt de intrusie vrij te liggen en valt die
druk weg, waarbij gebogen lopende splijtvlakken ontstaan. Door
erosie krijgt de rots een glad, gebogen oppervlak.
Pau-nh-açuquã, Pot de beurre, Pao de assucar, Sugar Loaf
Sugar Loaf and Urca Hill
Wat is een Batholiet
Batholiet
Een batholiet is een lichaam
stollingsgesteente, meestal
diepte- of ganggesteente als
graniet of granodioriet. Een
batholiet is een uiteindelijk
gestolde
ges
o e magmakamer.
g
e
De naam batholiet is afgeleid van
de Griekse woorden bathos
("diepte") en lithos ("gesteente").
Schematische weergave van intrusielichamen in een gebied waar vulkanisme
plaatsvindt. A = batholiet (nog niet gestold: een magmakamer); B = dike; C =
laccoliet; D = pegmatiet; E = sill; F = stratovulkaan. Processen in de afbeelding:
1 = jongere intrusie snijdt door een oudere heen; 2 = xenoliet of roof pendant
in een magmakamer; 3 = contactmetamorfose; 4 = aardoppervlak wordt
opgeheven als gevolg van het ontstaan van een laccoliet.
Pau-nh-açuquã, Pot de beurre, Pao de assucar, Sugarloaf
De berg is één van zeven
zogenaamde morros van
graniet die vanuit de
Atlantische Oceaan
oprijzen in de buurt van
Rio de Janeiro. (> 600Mj)
De berg is één van zeven
zogenaamde morros van
graniet die vanuit de
Atlantische Oceaan
oprijzen in de buurt van
Rio de Janeiro. (> 600Mj)
(A Morro is a rocky outcrop
in the shallow waters of a
harbor) Famous examples
are the San Felipe del Morro
Castle, located in San Juan,
Puerto Rico, Sugar Loaf in
Rio de Janeiro, Brazil, Morro
Solar in Lima, Peru and
Morro Rock in California,
USA
(A Morro is a rocky outcrop
in the shallow waters of a
harbor) Famous examples
are the San Felipe del Morro
Castle, located in San Juan,
Puerto Rico, Sugar Loaf in
Rio de Janeiro, Brazil, Morro
Solar in Lima, Peru and
Morro Rock in California,
USA
Een aantal Morros
Corcovada (hunchback)
Corcovado, meaning "hunchback"
in Portuguese,[1] is a mountain in
centralRio de Janeiro, Brazil. The
710-metre (2,329 ft) granite peak is
located in the Tijuca Forest, a
national park. It is sometimes
confused with nearby Sugarloaf
Mountain
Corcovado hill lies just west of the
city center but is wholly within the
city limits and visible from great
distances. It is known worldwide for
the 38-meter (125 ft) statue of
Jesus at the top of its peak, entitled
Cristo Redentor or "Christ the
Redeemer". (verlosser)
When you look west from the top of the rock (photo), you can see Arpoador
Beach, Ipanema, Leblon and, in the distance, Morro Dois Irmãos (Two Brothers
Hill) and Pedra da Gávea (Gávea Rock) behind it
4
17‐10‐2012
Sugarloaf
Sugar Loaf
and
Urca hill
Tussen Copacabana en Ipanema
Copacabana)
Gneis (uit Oudhoogduits gneistan = fonkelen) is
een middel- tot hooggradig metamorf gesteente
met een geband uiterlijk. De textuur van een gneis
wordt bepaald door een voorkeursrichting waarin
de kristallen liggen. Gneis ontstaat als een
gesteente (vaak zandsteen of graniet) onder hoge
druk (>1 GPa) en temperatuur (>600 graden
Celsius) gedeformeerd wordt.
Gávea rock & São Conrado beach
Gávea rock
5
17‐10‐2012
Dois Irmãos (two brothers)
A Floresta da Tijuca (the Tijuca Forest) is a mountainous rainforest in
the city of Rio de Janeiro. It has 8,150 acres which makes it the largest
forest area within a city. Rainforests, it should be noted, are important
because they are home to two-thirds of all the living animal and plant
species on Earth. However, what makes this rainforest unique is that it
was hand-planted. This is because the original forest had been
destroyed to make way for coffee farms, Tijuca was replanted by Major
Manuel Gomes Archer in the second half of the 19th century, in a
successful effort to protect Rio's water supply. By 1870, this forest area
had around 60,000 trees, mostly of a native variety.
SugarLoaf, Guanabara Bay en Tijuca forest
Tijuca National Park
Tijuca National Park
Serra dos Órãos Escarpment
Serra dos Órãos Escarpment
6
17‐10‐2012
Serra dos Órãos Escarpment, Finger of God
Buzios
Ilha Granda
Omgeving Buzios
Omgeving Buzios
Praia Brava
Baia Ferradura
7
17‐10‐2012
Omgeving Buzios
Diopsiet-biotiet gneis
Omgeving Buzios
Sillimaniet-biotiet schist
Granaat-biotiet schist
Kyaniet-granaat gneis vervormd
Sillimaniet-kyaniet-granaat gneis
Omgeving Buzios
Veel vervuiling in de kust gebieden en de baai
Basaltic Dykes
De stad Rio de Janeiro
De Vavela’s
Referenties
- Geomorphological Landscapes of the World, Chapter 10, Rio de Janeirp: A
metropolis between Granite –Gneiss Massifs, N.F.Fernandez, DOI 10.1007/978-90481-3055-9_10, Springer, 2010
- LUIZ JOSE TOMAZELLI et al, LATE QUATERNARY GEOLOGICAL HISTORY OF
RIO GRANGE DO SUL COASTAL PLAIN, SOUTHERN BRAZIL, Revista Brasileira
de Geociências, 30(3):474-476, setembro de 2000
- IAN DAVISON, Geology and tectonics of the South Atlantic Brazilian salt basins,
RIES, A. C., BUTLER, R. W. H. & GRAHAM, R. H. (eds) 2007. Deformation of the
Continental Crust: The Legacy of Mike Coward. Geological Society, London, Special
Publications 272, 345
Publications,
345–359.
359. 0305
0305-8719/07/$15
8719/07/$15 © The Geological Society of London
2007
- Emmanoel V. Silva-Filho et al, Groundwater chemical characterization of a Rio de
Janeiro coastal aquifer, SE – Brazil, Journal of South American Earth Sciences 27
(2009) 100–108
- César Cainelli1 et al, Some remarks on the evolution of sedimentary basins
along the eastern Brazilian continental margin, Episodes, Vol. 22, no. 3, 09-1999
- B. L. RENO, In situ monazite (U–Th)–Pb ages from the Southern Brası´lia Belt,
Brazil: constraints on the high-temperature retrograde evolution of HP granulites, J.
metamorphic Geol., 2012, 30, 81–112
- Wikipedia pages
8
17‐10‐2012
9