Verslag 2e WO

2e Wereldoorlog verslag
Verslag over de 2e Wereldoorlog
Jeroen de Wit
Werkstuk • Basisschool • 2012
Foto zelf gemaakt in herdenkingskamp Westerbork. Carnavalsvakantie 2012
Inhoudsopgave
Voorwoord!
2
Ontstaan van de oorlog!
3
Adolf Hitler!
4
Jodenvervolging!
7
Anne Frank!
9
Verzet/NSB!
11
Geallieerden!
12
Hongerwinter!
13
Nederlands Indië!
14
Bevrijding!
15
Interview!
16
Tijdlijn!
19
Nawoord!
21
Bronnen!
22
Voorwoord
Oorlog lijkt me verschrikkelijk. Het lijkt wel op een grote ruzie. Maar het is toch veel erger.
Alles wordt totaal anders. Je kunt niet zomaar de straat op gaan. Niet meer met je vrienden
spelen. Je kunt de dingen die je nodig hebt niet zomaar meer (ver)kopen. Er is overal dreiging
en overal gevaar. De één vertrouwt de ander niet meer. Je mag niet meer zeggen wat je van
iets vindt of doen wat je wilt. Je wordt gedwongen om dingen te doen die je helemaal niet wilt.
Mensen worden bang voor elkaar. Ze durven elkaar niet meer te vertrouwen.
Op school hebben we veel dingen gedaan de laatste tijd over de 2e Wereldoorlog.
•
We hebben alle 13 afleveringen van 13 in de
Oorlog gekeken. Ik vond dat ze het in
die serie allemaal heel goed uitlegde.
•
We hebben een werkboekje gekregen
dat over de afleveringen van 13 in de
Oorlog ging.
De vader van m’n ene opa en de moeder van m’n andere
opa hebben de oorlog alle twee op een vreselijke manier
meegemaakt. Ik heb ze daarom geïnterviewd en dat kan je als
laatste in dit verslag lezen.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
2
Ontstaan van de oorlog
In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit. Hitler vocht met de Duitsers mee. Hij deed dat
vrijwillig. Hij vond de Duitsers een geweldig volk. In die oorlog kreeg hij zelfs 2 medailles
voor zijn dapperheid. Hij raakte gewond, maar niet heel erg. Toen Duitsland in 1918 de oorlog
verloren had, bleef Hitler in het Duitse leger.
Na de oorlog moest Duitsland de schade aan veel landen terugbetalen. Vooral aan Frankrijk.
Totaal moest Duitsland 132 miljard terugbetalen! De Duitsers (en ook Hitler) wilden ooit nog
eens wraak nemen...
Er brak in de wereld een moeilijke tijd aan. Er was veel werkeloosheid. Er was ook veel
armoede. Er was één man die de Duitsers beloofde dat het allemaal wel weer goed zou komen:
Adolf Hitler.
Omdat hij zo’n goed prater was, kon hij mensen dingen doen geloven die niet waar waren: hij
gaf de Joden de schuld van alle problemen in het land...
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
3
Adolf Hitler
Adolf Hitler werd geboren op 20 april 1889. Alois Hitler was zijn vader, hij werkte bij de
douane. Zijn moeder was erg lief voor Adolf. Toen Adolf Hitler ‘n kind was, was hij een
gewoon jongetje. Toen Hitler 16 jaar was, overleed zijn vader. Vanaf dat moment ging het niet
meer zo goed met hem op school. Hij deed niet goed zijn best waardoor hij van school
gestuurd werd. Hij wilde toen kunstschilder worden, maar dan moest je 18 jaar zijn. Hij was
nog maar 16. Hij moest dus nog 2 jaar wachten
In die 2 jaar tijd zat hij thuis een beetje te tekenen of hij hielp zijn moeder. Toen Hitler 18 jaar
was, ging hij naar Wenen toe. Daar was een school waar je kunstschilder kon worden. Hitler
liet zijn mooiste tekeningen zien, maar de mensen vonden zijn tekeningen niet goed genoeg.
Hij werd dus niet toegelaten op de school. Toch bleef Hitler in Wenen wonen. Hij huurde een
kamer samen met een (muziek)vriend. Niet lang hierna overleed zijn moeder.
In Wenen bleef hij tekenen, want hij vond dat zijn tekeningen goed genoeg waren. Hij ging 1
jaar later nog een keer proberen om op de school te komen waar je kunstschilder kon worden.
Maar hij werd weer niet toegelaten. De school vond zijn tekeningen nog steeds niet goed
genoeg. En dat was niet de enige
pech.... want zijn geld was ook nog
opgegaan. Hij kon de kamer niet meer
betalen.....
4 Jaar lang was Hitler heel erg arm.
Soms moest hij zelfs buiten slapen, op
straat. Hij probeerde overal aan werk
te komen, maar hij had geen
diploma's. Daarom hielp hij mensen
door koffers te dragen en sneeuw te
ruimen. De mensen vonden hem er als
een zwerver uit zien. Daardoor kreeg
Hitler de pest aan de rijke mensen,
vooral de rijke Joden. De Joodse
mensen in Duitsland hadden vaak een
goede baan (advocaat, juwelier,
handelaar).
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
4
De N.S.D.A.P.
Op een dag ging Hitler naar de vergadering van de "Duitse Arbeiderspartij". Die partij had
(maar) 50 leden. Hitler werd lid van die partij. In het begin deed hij kleine werkjes voor de
partij, zoals krantjes rondbrengen en geld ophalen. De naam van de partij werd ook
veranderd: het werd de N.S.D.A.P. (Nationaal - Socialistische Duitse Arbeiderspartij). 2 Jaar
later zou Hitler leider worden van de partij. Toen hadden ze al 65.000 leden. Het symbool
van de partij was een vlag met een zwart hakenkruis erop.
In 1942 had de partij zelfs meer dan 7 miljoen leden! Vooral in 1933 steeg het aantal leden erg
snel. Al snel dacht Hitler dat hij wel de macht over zou kunnen nemen. Hij maakte samen met
anderen stiekem een plan om de regering in Berlijn af te zetten. Duizenden mensen liepen
samen met hem naar Berlijn om daar de regering af te zetten, maar de opstand ging niet
goed... Plotseling klonken er schoten en er vielen 19 doden. De mensen renden druk in
paniek weg. Hitler werd gearresteerd, ze wisten namelijk dat hij de opstand had bedacht.
Hitler werd veroordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf!
Mein Kampf
Op het plaatje hiernaast kijkt Hitler uit zijn gevangenisraam.
In de gevangenis zou hij een boek schrijven dat "Mijn
Strijd" (Mein Kampf) heette. Het boek is nu verboden in
veel landen.
In het boek "Mein Kampf" schreef Hitler hoe hij over
dingen dacht. Hij schreef eigenlijk zijn eigen toekomst als
hij aan de macht zou komen. Er stonden 2 gevaarlijke
dingen in:
1. Ongelijkheid.
Volgens Hitler zijn niet alle mensen van gelijk. Blanke mensen zijn beter dan de zwarte
mensen. Onder andere Duitsers maar ook bijvoorbeeld Nederlanders zijn de aller beste
mensen. Zij waren beter dan iedereen. De slechtste mensen vond Hitler de Joodse. Dat waren
de mensen die zorgden voor al de woede in de wereld. Dit sloeg natuurlijk nergens op! Helaas
waren er meer mensen die hem wel geloofden. Er waren ook professoren, journalisten,
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
5
leraren en schrijvers die het met Hitler eens waren. In het boek stond ook dat Hitler alle Joden
wilde vermoorden!
2.dictatuur Om Duitsland weer tot een groot en machtig land te maken, was er maar 1 leider nodig. Dat
was natuurlijk Hitler zelf. Het hele volk moest voor hem zijn. Als mensen het niet met hem
eens waren, werden ze vermoord of opgepakt. Er mocht maar op 1 partij gestemd worden, de
NSDAP. Na 1 jaar in de gevangenis te hebben gezeten, werd Hitler al weer vrijgelaten. Hij
werd weer leider van de NSDAP. In 1933 zou Hitler de leider van Duitsland worden.
Tijdens de oorlog
Hitler liet veel fabrieken bouwen waar veel dingen voor in de oorlog gemaakt konden worden,
bijvoorbeeld tanks, wapens of bommen. Duitsland had nu veel meer wapens dan andere
landen. Toen de Tweede Wereldoorlog begon in september 1939 hadden de Duitsers het
beste leger van de hele wereld.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
6
Jodenvervolging
Tussen 1940 en 1945 werden bijna alle Joden vermoord. De Joden opsporen, ze naar
werkkampen brengen en vermoorden wordt de Jodenvervolging genoemd. Omdat Hitler een
hekel had aan Joden en hij dacht dat alle problemen door hen kwamen, wilde hij alle Joden
weg hebben.
De jodenvervolging begon met dat de Joden niet meer alles mee mochten doen. Ze mochten
niet meer naar de bioscoop of theater. Ze verloren hun baan omdat ze ontslagen werden. Er
werd precies bijgehouden wie er Joods was en wie niet. Joden moesten een davidster gaan
dragen.
Vanaf juli 1942 besloten de Duitsers om alle Joden naar Oost Europa te brengen. Alle Joodse
gezinnen kregen een bericht dat ze hun koffers moesten pakken om daar te gaan werken. Ze
werden opgehaald en werden in treinen gezet naar kamp Westerbork in Drenthe.
Ik ben dit jaar in de
Carnavalsvakantie in kamp
Westerbork geweest. Hiernaast zie
je hoe kamp Westerbork er uit heeft
gezien. Er waren barakken waar
mensen sliepen, werkten en aten.
Het leven was er zo gewoon
mogelijk. Er werden bijvoorbeeld
muziek optredens gehouden.
Iedereen die daar was wist wel dat er
iedere dinsdag een trein vol mensen
zou vertrekken naar een
concentratiekamp. Ze wisten niet
precies wat daar zou gebeuren maar
iedereen was bang. Elke dinsdag
was iedereen bang dat zijn of haar
naam genoemd zou worden om mee
te gaan met de trein. Anne Frank zat
op de laatste trein die ooit was
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
7
vertrokken uit kamp Westerbork. Er is daar een museum met allemaal persoonlijke
herinneringen van mensen die in Westerbork gevangen hebben gezeten.
Vanuit daar werden ze naar de vernietigingskampen in Oost-Europa gebracht. Daar zijn meer
dan 100.000 (!) Joodse mensen uit Nederland vermoord. Totaal zijn er 6000000 Europese
Joodse mensen vermoord.
Op de foto hieronder (heb ik genomen in kamp Westerbork) kun je goed zien hoeveel Joden
zijn vermoord. Links is voor de oorlog en rechts na de oorlog.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
8
Anne Frank
Anne frank was een Joods meisje dat was
geboren in 1929 in de Duitse stad
Frankfurt am Main. In 1933 was Hitler in
Duitsland aan de macht gekomen en hij
wou alle Joden weg hebben. In dat jaar
vluchtte Anne naar Nederland.
Anne en haar vader, moeder en zus kregen
een woning in de Amsterdamse
Rivierenbuurt. Anne ging daar ook naar
school en leerde Nederlands. Omdat de
Duitsers ook in Nederland alle Joden weg
wilden hebben moest Anne naar een Joodse school. Ze vond het heel erg dat ze afscheid
moest nemen van haar leraren en vriendjes en vriendinnetjes. Joden moesten ook een ster
gaan dragen (davidster) zodat iedereen kon zien dat ze Joods waren. Bij bioscopen, theaters
en cafe’s kwamen opeens bordjes te staan dat het daar verboden voor Joden was.
Vanaf juli 1942 besloten de Duitsers om alle Joden naar Oost Europa te brengen. Alle Joodse
gezinnen kregen een bericht dat ze hun koffers moesten pakken om daar te gaan werken.
Anne kreeg ook zo’n bericht. Ze wilden niet gaan omdat ze bang waren en
besloten zich te verbergen.
Samen met nog 4 andere mensen gingen ze wonen in een
huis achter het bedrijf van vader Frank aan de
Prinsengracht. Je kon het huis alleen binnen via een kastdeur.
Anne kreeg voor haar verjaardag een dagboek waar ze in is gaan
schrijven. Anne schreef op wat ze voelde, dacht en wat er die
dag was gebeurd. Ze schreef dat ze later, als ze groot was graag
schrijfster zou willen worden.
Twee jaar lukte het de familie om zich te verbergen. Maar toen werden ze
verraden, en opgepakt. Anne is toen naar kamp Westerbork gebracht. Vanuit daar
is ze naar het concentratiekamp Bergen-Belsen gebracht. Daar is ze gestorven door
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
9
uitputting. Ook Anne’s zus ging daar dood. Anne’s moeder ging dood in Auschwitz. Alleen
Anne’s vader, Otto Frank overleefde het kamp.
Toen de oorlog voorbij was kreeg Otto Frank het dagboek van Anne van Miep Gies, een
vrouw die had geholpen met het onderduiken. In 1947 werd het dagboek uitgegeven met de
naam: “Het Achterhuis”. Het werd wereldberoemd. Maar net op tijd, want het huis stond op
het punt om gesloopt te worden. Dit is gelukkig niet gebeurd...
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
10
Verzet/NSB
Tijdens de 2e Wereldoorlog ontstonden in Nederland 2 groepen: degene die voor Hitler
waren en degene die tegen de Duitsers waren.
Sommige mensen die voor Hitler waren hielpen de
Duitsers ook echt. Ze verraadden wie onderduikers had
en wie tegen de Duitsers waren. Deze groep mensen
sloot zich aan bij de NSB. NSB stond voor
Nationaal Socialistische Beweging. Deze partij
bestond al voor de 2e Wereldoorlog en ging in
de oorlog Hitler helpen.
Gelukkig waren er ook mensen die tegen de oorlog en Hitler waren. Deze mensen vormden
het verzet. Ze deden vooral de volgende dingen:
•Het was tijdens de oorlog moeilijk om precies te weten wat er voor nieuws was.
De kranten werden door de Duitsers gecontroleerd.
Er mochten alleen dingen in staan die gunstig waren voor de Duitsers.
Je las bijv, niet dat de Engelsen, Amerikanen of Russen bezig waren de Duitsers te verslaan.
Daarom werden er door verzetsmensen kranten uitgegeven waarin teksten stonden die van de
Duitsers niet mochten. Dat waren de 'illegale' kranten.
Zo vervoerden bijvoorbeeld vrouwen de kranten onder boodschappen en groenten.
•Ze maakten radio uitzendingen (Radio Oranje).
•Ze maakten persoonsbewijzen na zodat Joden konden “bewijzen” dat ze niet Joods waren.
•Ook hielpen ze mensen die vluchtten voor de Duitsers, de “onderduikers”.
Al dit werk was heel gevaarlijk. Verzet mensen waren dan ook heel dapper.Als ze opgepakt
werden door de Duitsers kregen ze hele zware straffen.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
11
Geallieerden
De geallieerden waren de landen die de oorloog hadden verklaart tegen Hitler. Dit waren
onder andere Engeland, China, Amerika en Rusland. Ook de landen die door Duitsland
waren ingenomen noemen we de Geallieerden. Dat zijn: Nederland, België, Frankrijk, Polen
en Noorwegen.
De geallieerden vochten tegen Duitsland. Heel bekend is de invasie bij Normandië. Bij deze
invasie vochten heel veel landen samen tegen de Duitsers. Amerikanen en Engelse kwamen
over de zee aan op het strand in Normandië. Maar ook andere landen vochten mee,
bijvoorbeeld Canada. Er werd ook vanuit de lucht gevochten. Dit werd D-Day genoemd. De
D staat voor Decision. Dat is Engels voor beslissing. Het was de beslissende dag in de oorlog.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
12
Hongerwinter
Met de hongerwinter bedoelen
we de winter aan het einde van
de oorlog waarin er veel honger
was. In Brabant, Limburg en
Zeeland was geen honger. Want
zij waren eind 1944 al bevrijd.
Het noorden van Nederland was
nog niet bevrijd en de Duitsers
hielden alles tegen. Ook het
eten. Er stierven meer dan
20.000 Nederlanders van de
honger. Heel erg eigenlijk want
vlak daarna werden ze bevrijd.
De winter was heel erg koud en
er was geen brandstof. Dus
waren er geen kolen om
kacheltjes aan te maken. Als er
al eten was kon het ook niet
klaar gemaakt worden.
De rivieren waren bevroren. Er konden dus geen boten met eten of met kolen naar noord
Nederland komen. Er was ook nog een spoorwegstaking. Dus kwam het eten ook niet via de
trein.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
13
Nederlands Indië
Nederlands Indië is de naam voor wat we nu Indonesië noemen. In Nederlands Indie kwamen
heel veel Nederlanders vanaf 1600. In die tijd stond Nederland bekend om het handelen met
andere landen. Ze waren goed in schepen bouwen en haalden kruiden en andere dingen uit
Nederlands Indië.
In de 2e wereldoorlog wordt Nederlands Indië bezet door Japan. Japan hoort in de oorlog bij
Duitsland. Nederlanders worden door de Japanners gevangen genomen en in kampen
gestopt. Dit werden Jappenkampen genoemd De gevangenen werden slecht behandeld. Er
was weinig eten en ze moesten hard werken in de kampen. Als je je niet aan de regels hield
kon je zware straffen krijgen. Er werden geen gevangenen vermoord door de Jappeners. Er
stierven er wel veel door ziektes en vermoeidheid.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
14
Bevrijding
Het zuiden van Nederland in in 1944 bevrijd en het noorden in 1945. De bevrijding wordt
gevierd op 5 mei.
De bevrijding begon op 6 juni 1944 in
Frankrijk, in Normandie, met de invasie.
Nederland werd bevrijd door verschillende
andere landen. De Canadezen hielpen, de
Amerikanen, de Engelsen, de Polen,
Belgische en Fransen. Natuurlijk hebben
ook de mensen in het verzet in Nederland
geholpen.
De bevrijding duurde heel erg lang omdat
er ook nog een hongerwinter tussen zat.
Maar eindelijk, na 5 jaar oorlog, was
Nederland weer vrij.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
15
Interview
Mijn familie heeft natuurlijk ook de oorlog meegemaakt. Ik heb mijn opa’s geïnterviewd om
daarover meer te weten te komen. Hieronder heb ik eerst mijn stamboom getekend zodat je
goed weet om wie het gaat.
Ik heb mijn beide opa’s geïnterviewd, die heb ik in geel ingetekend. De erge dingen die in
mijn familie zijn gebeurd gaan over de mensen die ik in blauw heb gezet. Ik kon deze mensen
niet meer interviewen want zij leven niet meer.
Interview met Opa Jack
Vraag: Hoe oud was je in de oorlog?
Antwoord: In het begin van de oorlog, in 1940, was ik 3 jaar. Aan het einde van de oorlog, in
1945, was ik 8 jaar.
Vraag: Wat vond je het ergst uit de oorlog?
Antwoord: Dat mijn moeder gevangen werd. Mijn moeder heeft geholpen om franse
krijgsgevangenen de grens over te smokkelen. De pastoor heeft haar verraden. Eerst werd ze
gevangen genomen in Kamp Vught.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
16
Kamp Vught in Nederland, vlakbij Den Bosch. Hier zat mijn
overgroot oma eerst even.
Gevangenen: 31.000
Doden: 735
Daarna werd ze via Kleef [concentratie kamp in Duitsland] gevangen gehouden in Dresden.
In Dresden zat mijn moeder in concentratiekamp Flossenbürg, 1 op de 3 gevangenen stierf
daar.
Vraag: Wat moest ze daar doen?
Antwoord: Haar werk bestond uit granaten vullen.
Vraag: Hoe is ze weer thuis gekomen?
Antwoord: Ze is bevrijd door de Russen. Ze kwam met de trein en te voet naar Nederland.
Begin 1945 kwam ze terug.
Vraag: Konden jullie gewoon leven, wat was er anders?
Antwoord: We gingen gewoon naar school en hadden weinig last van Duitsers. Onze tante
zorgde voor ons. Mijn vader had in de tuin een schuilkelder gemaakt. We gingen erin als er
luchtalarm was. De lucht was soms vol met vliegtuigen. We vonden overal kogels en daar
speelde we mee.
Vraag: Haten jullie de Duitsers?
Antwoord: Ja, mijn moeder ging nooit naar Duitsland. Nu is het niet zo erg meer.
Vraag: Hoe was de bevrijding
Antwoord: We zijn door de Canadezen bevrijd. De bevrijders maakten achter in de tuin
kampen met potten waar hele grote vuren onder brandden. En we hebben toen m’n moeder
weer voor het eerst ontmoet.
Interview met Opa Rien
Vraag: Hoe oud was je in de oorlog?
Antwoord: De oorlog was van 1940 tot 1945. In het begin, mei 1940 was ik nog niet geboren.
Ik ben geboren in november 1940. In 1945 was ik dus 4 jaar.
Vraag: Wat vond je het ergst uit de oorlog?
Antwoord: Het ergste was dat mijn vader is gestorven. Hij werd doodgeschoten op de 1e dag
in de oorlog. 6 maanden later werd ik geboren. Ik heb nooit een vader gehad.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
17
Dit is een Kazemat bij Roermond aan de Maaslinie. Een Kazemat
is een soort bunker. De kazematten waren gebouwd om de
Duitsers tegen te houden bij de Maas. Mijn overgrootopa zat in
zo’n Kazemat en hij moest ervoor zorgen dat de Duitsers de Maas
niet zouden oversteken. De Duitsers waren veel sterker en
gooide een granaat naar binnen.
Vraag: Konden jullie gewoon leven in de oorlog, wat was er anders?
Antwoord: Mijn moeder en ik gingen leven bij mijn oma en opa omdat mijn vader was
gestorven. Er was weinig te eten. Opa en oma hadden wel kippen en daarom aten we altijd
eieren en soms een kipje. De buurman was een boer en daarvan kregen we eten: melk en
vlees. Opa had ook een eigen moestuintje. Er waren wel Duitsers in het dorp maar daar
hadden we niet zo veel last van. Af en toe waren er luchtaanvallen en dan gingen we in de
schuilkelder. De bommen zijn nooit in ons dorp gevallen, behalve bij de bevrijding. Er is wel
ooit een man doodgeschoten in ons dorp.
Vraag: Hoe zagen de schuilkelders eruit?
Antwoord: De buren hadden een kelder voor opslag van voer voor de dieren. Deze kelder
werd gebruikt als schuilkelder. We zaten er met zijn 10-en in. De schuilkelder was van steen.
De schuilkelder was van boven dichtgemaakt en gecamoufleerd. We gingen er alleen in als er
een luchtalarm was. Mijn bedje hing aan de muur. Mijn buurjongen hing aan de andere kant.
En dan zwaaide ik soms naar hem.
Vraag: Haten jullie de Duitsers?
Antwoord: Ja, in de familie werd gezegd: “Rot moffen”. Ik haatte de Duitsers niet. Ze werden
gedwongen door hun leiders.
Vraag: Hoe was de bevrijding?
Antwoord: Tijdens de bevrijding hadden twee Duitse militairen zich verscholen in onze
kelder. Ze waren bang dat de bevrijders ze zouden vermoorden. Ik zat in onze gewone kelder
en daar zaten die Duitsers ook. De bevrijders belden aan elke deur om te vragen of er
Duitsers waren. Toen ze bij ons aanbelden deed mijn opa open. Het waren 2 Canadezen. Opa
liep door de lange gang en zei: “Daar zitten ze”. De Duitsers gingen mee zonder geweld of
schieten.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
18
Tijdlijn
1940 - 1941
De inval
Verduistering
Duitsland valt Nederland
onverwachts binnen.
De ramen werden bedekt en alles
werd zwart
Dit schreven Nederlandse
O.Z.O
verzetsmensen op. Het betekent: Oranje
Zal Overwinnen.
De NSB’ers pestten joodse mensen.
De mensen in Amsterdam gaan vechten.
Na een knokpartij is er een NSB’er
Februaristaking
gedood. Daarom pakken de Duitsers 425
joodse mannen op. Daarom stopte de
Amsterdammers op 25 februari 1941 met
werken en gingen op straat protesteren.
1941 - 1944
Rusland
In juni 1941 vallen de Duitsers
Rusland aan en verliezen.
In december 1941 verklaarden
Amerika
Duitsland en Japan de oorlog aan
Amerika.
Het persoonsbewijs wordt verplicht.
Persoonsbewijs
Het is een soort paspoort. Iedereen vanaf
14 moet het altijd bij zich hebben.
Er is weinig eten, daarom zijn er
Bonnetjes
bonnetjes. Met een vleesbonnetje kan je
vlees kopen en met een broodbonnetje
brood.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
19
Er waren meer dan 100.000 doden aan
Doden
het begin van de oorlog. Er leefde
ongeveer 140.000 Joden in Nederland
waar er ongeveer 110.000 dood gingen.
Op 6 juni 1944 begint de invasie.
1944 - 1945
Invasie
Amerikaanse en Britse groepen komen
over zee naar Frankrijk. Die dag wordt
D-Day genoemd.
Noordelijk Nederland werd later
bevrijd dan Brabant. In de laatste
Hongerwinter
Oorlogswinter stierven in NoordNederland 20.000 mensen van honger en
kou
Op 30 april 1945 pleegt Hitler
Hitlers dood
zelfmoord. In mei geeft Duitsland zich
over.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
20
Nawoord
Ik vond het heel interessant om dit verslag te schrijven omdat ik nu meer weet van de
geschiedenis van Nederland. Het interessantste vond ik het onderwerp over Anna Frank
omdat ik het bijzonder vind dat ze zo lang in zo’n achterhuis hebben gewoond. Want ze
moesten heel stil zijn en dat lijkt me heel moeilijk.
Ik vond het ook bijzonder om in Westerbork geweest te zijn. Daar is zoveel ellende gebeurd
en daar zat Anna Frank ook.
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
21
BRONNEN
Opa en Oma (Interview)
Wikipedia.nl
Entoen.nu (Anne Frank)
13indeoorlog.ntr.nl
Herdenkingskamp Westerbork
Jeroen de Wit •2e Wereldoorlog verslag
22