Meer waarneemknutsels

I
I.
Evenals in UV-2, zijn hier nog een paar tips en
knutsels die je kunt maken om het waarnemen
wat plezieriger te laten verlopen. Ais het wat
moeilijk lijkt, dan kun je er waarschijnlijk samen
met je ouders en/of de verkoper wei weer uitkomen.
Maatregelen tegen dauw.c.Maatregelen
tegen dauw;
Ook zon hekel aan het beslaan van de lenzen
van je telescoop? Eerst zal ik vertellen hoe dit
ontstaat. Daarna kom ik met een tip hoe je het
op een eenvoudige manier kunt oplossen .
Mocht je wat willen knutselen, dan heb ik aan
het eind nog een wat ingewikkeldere manier
beschreven. Succes ermee!
Dauw ontstaat op objecten die kouder zijn dan
het dauwpunt van de lucht. Het dauwpunt is de
temperatuur van de lucht waarbij waterdamp in
de lucht dauw vormt (vloeibaar wordt). Het
dauwpunt hangt of van de luchtvochtigheid. Bij
100% is dit dezelfde temperatuur, als de temperatuur van de lucht. Bij temperatuur beneden
nul krijg je bevriezing van het water. Maar hoe
komt het dan dat de telescoop beslaat als hij
een tijd buiten staat? De natuurkunde leert ons
dat de telescoop, na een geruime tijd buiten
gestaan te hebben, de temperatuur van de
lucht zal aannemen. Volgens deze wet zou je
logisch tot de conclusie komen dat de telescoop niet zou kunnen beslaan. Maar de nachtelijke hemel heeft eigenlijk een temperatuur
die net iets boven het absolute nulpunt ligt. (273 C). (De aarde straalt warmte uit, waardoor
het in de onderste luchtlagen niet zo koud is en
je gewoon rond kunt lopen.) De telescoop is
dus warmer en beslaat. Wat kun je hier nu aan
doen?
Ten eerste zet je natuurlijk je telescoop geruime tijd van tevoren buiten. Verder kun je een
dauwkap voor om het objectief doen (bij een
telescoop zit deze er meestal al op), je kunt er
bijvoorbeeld ook een voor een verrekijker
maken of voor de lenzen van je fototoestel.
Hoe langer de dauwkap, des te kleiner is de
kans dat de lens beslaat. Deze dauwkap kun je
het beste maken van isolatieschuim, en moet
zeker 1,5 maal langer zijn dan de opening van
de lens. Hetzelfde geldt voor je oculairen ,
bovendien zorgt de kap er ook voor dat er geen
storend licht van opzij binnenkomt. De oculairen beslaan ook vaak door het vocht in je
adem , en op je oogbal. Bomen werken als een
soort dauwkap, dus is het slim daar dicht in de
buurt te gaan zitten. Ook een beschutting ,
zoals bijvoorbeeld een parasol zorgt ervoor dat
de enorme koude wordt tegengegaan.
Opberging van de telescoop na het waarnemen.c.Opberging van de telescoop na het
waarnemen;
Doe nooit gelijk de doppen en kappen op de
telescoop als je hem binnen zit, het vocht dat
. op de telescoop zit, gaat verdampen als hij binnen staat. Ais je de doppen en kappen op de
telescoop doet, kan het vocht nergens naar
toe. Het gevolg is, dat op langere termijn de
coating en zelfs het glas beschadigd kan worden. Een goede manier om de telescoop dan
toch af te dekken, is met een doek zodat het
water toch kan verdampen. Ook kun je een
telescoop het beste niet in de buurt van de verwarming zetten, want de warmte kan er voor
zorgen dat de optiek een klap krijgt. Door de
verplaatsing van de telescoop van een hele
koude naar een warme ruimte zet de lens of
spiegel ineens uit. Op een gegeven moment
kan de lens of spiegel gaan vervormen .
V~~r wat betreft de spiegel kan zelfs de spiegelende laag gaan roesten, doordat de warmte
ervoor zorgt dat vocht in de telescoopbuis sneller reageert met de spiegelende laag.
Het beste kan een telescoop buiten, in een iets
warmere ruimte dan de buitenlucht worden
gezet, bijvoorbeeld in een schuur. Ais je geen
stotkap hebt, kun je er een zeit maken. Je kunt
bv. een grote zak maken van skaileder (nepleer), of een kap van hout die net over de kijkerbuis past en die een beetje klemt. Zelf het ik
een triplex plaatje met klittenband, met een
handgrip er op, om de kijkerbuis af te sluiten.
In vocht zit allerlei vuil en chemicalien die de
spiegel of lens tlink kunnen aantasten. Het
beste is het om het vocht buiten de kijkerbuis te
houden , maar dit is zeer moeilijk. Om nu het
vocht binnen de kijkerbuis (van een spiegeltelescoop) te bestrijden, kun je het beste silicagel gebruiken. Doe wei voorzichtig met deze
stof. Ze zit meestal in zakjes. Haal het er dan
niet uit. Dit kan gevaarlijk zijn.
Wat heb je nodig:
-Silicakorrels (verkrijgbaar bij de apotheek)
-Stuk stof (grof, want het vocht moet er goed
door kunnen)
-Kleine ritssluiting
-Koord
3-1998~
Ocula:ir, of =md.m 1eru: in ~.
+
+
fig uur 1
Maak nu een zakje van de stof, met de ritssluiting erin om het zakje te kunnen sluiten en
maak er het koord aan vast. Stop nu wat korrels erin en rits het dicht. Hang het zak je in de
kijkerbuis (het koord kun je by. aan een zoekerpootje vastmaken), ongeveer tien centimeter
boven de spiegel. Nu de stofkap erop en je
telescoop blijft vrij van vocht en stof . Aileen
moet je om de zoveel tijd de korrels in het zakje
drogen , de korrels zijn namelijk in het begin
blauw van kleur en worden na verloop van tijd
kleurloos (er zijn ook witte korrels, maar hierbij
er is het veel moeilijker te zien of ze vol met
water zitten). Je kunt de korrels drogen door ze
een tijdje in een bakje op de verwarming of
kachel te zetten. Ook kun je ze drogen in een
pannetje op het vuur, of op de laagste stand, in
de oven. 0 ja, je kunt de telescoop ook het
beste horizontaal zetten , dan kan het vocht niet
op de hoofdspiegel vallen.
,
~
Voorkomen van condensatie met behulp
van hitte.c.van condensatie met behulp van
hitte;
Je kunt natuurlijk ook de condensatie van je
lenzen voorkomen door ze licht te verhitten met
by. een fohn die op enige afstand gehouden
wordt, deze zorgt ervoor dat de condens tijdelijk verdwijnt. Een beter idee is om een lenswarmer te maken die er voor zorgt dat de condens wegblijft. Wat heb je nodig:
-Batterijhouder met engelse staven (dikke batterijen).
-Batterijclip en elektriciteitsdraadjes
~ UniVersum 3-1
-Weerstanden
-elektriciteitstape
-Schakelaar
Met de volgende formule kun te weten kom
welke weerstanden je nodig hebt:
Ohms=(Volts)2/Watts
De weerstand wordt uitgedrukt in Ohm, de
spanning van de batterijen in volt en het ver~
gen (de hitte die wordt geleverd) , in watts.
Deze moet ongeveer 1,5 Watt zijn voor een
oculair, zoeker, cameraobjectief en 3 Watt voor
telescopen van 20 cm en groter. Ais de batterjen bijvoorbeeld 3V spanning leveren, heb je 1,5 Watt, 6 Ohm aan weerstand nodig. Je ku
dus bv. 6 weerstanden van 1 Ohm in serie verbinden. (Je moet het aantal Ohms van de
weerstanden optellen , om tot de totale weerstand van de hele stroomkring te komen). Nu
plak je deze weerstanden met elektriciteit-tape
rond de lens, zie figuur 1.
Ook kun je uitrekenen hoelang de batterijen
mee zullen gaan, en wei met de volgende formule: Amps=Watts/Volts.· Ampere is de hoeveelheid stroom. Dus bij 3V en 1,5 watt, (een
half ampere dus) en ongeveer 2.5 ampere per
uur (staat op de batterij), is dat 5 uur.