De Schildklier, veel meer dan thermoregulatie

De Schildklier, veel meer dan thermoregulatie.
Gezondheid is ook wel op te vatten als de mogelijkheid om snel te kunnen herstellen van
veranderingen in onze homeostase. Dit noemen we ook wel onze adaptogene capaciteit.
Om dit te kunnen hebben we allemaal enzymen nodig. Deze werken het beste bij een
bepaalde temperatuurrange.( en buiten dit kader ook een bepaalde zuurgraad) Bij 35,8 werken
sommige enzymen wel tot 1500 maal trager dan bij 36,8.
Veel symptomen lijken op een stoornis in de schildklier-as maar het bloed laat regulier geen
afwijkingen zien of waarden die binnen de referenties vallen.
Tegenwoordig wordt de term non-thyroid illness gebruikt voor symptomen die op
verstoringen in de schildklier lijken, maar niet kunnen worden bevestigd door bloedwaarden.
In Nederland worden naar schatting 500.000-1.000.000 mensen tot deze groep gerekend, in
Duitsland naar schatting al 9.000.000 mensen. Er is een groot verschil in incidentie van
schildklierklachten tussen mannen en vrouwen (10% t.o.v. 90% bij vrouwen) We zien bijna
dezelfde verschillen in het voorkomen van auto-immuunziekten (20% t.o.v. 80% bij vrouwen)
Elke chronische aandoening gaat gepaard met een verstoring in de HPT-as (de schildklier
dus).Inmiddels weten we dat de HPT-as ondergeschikt is aan de HPA-as (de stress
hormonen).
Stress geeft een downregulatie van de HPT-as. (functionele hypothyreoidie) De schildklier is
eigenlijk een neurologisch orgaan (evenals de pancreas) en barst van de grijze cellen!
De schildklier, pancreas en bijnieren zijn misschien wel op te vatten als onderdeel van het
neurologisch systeem. Als we lachen maakt de schildklier direct T4 en in de lever maken we
direct T3. Is depressie misschien ook een schildklierverstoring?
De HPT-as gedraagt zich bij mensen heel anders dan bij dieren. (Veel dieren hebben ook een
heel ander bioritme)
Op dit moment is de opvatting dat er eerst een verstoring is in de HPT-as en dan pas autoimmuniteit. In the Lancet stond een mooie zin: Every disease is doomed to be cured. Als we
zorgen voor een normalisatie in de thermoregulatie dan lost het lichaam de problemen vanzelf
op.(in ieder geval bereiken we dan veel eerder weer een normale homeostase)
Zweden heeft de hoogste index van mensen met non thyroid illness. (te koud)
Hoe werkt de HPT-as? In de hypothalamus wordt TRH gemaakt (thyroid releasing hormone)
Vervolgens komt dit aan in de hypofyse en daar wordt dan TSH geproduceerd (thyroid
stimulating hormone) hierop volgt een commando naar de schildklier en daar wordt dan T4
gemaakt. T4 gaat naar de lever en daar wordt T3 gemaakt. T3 is 6 maal actiever dan T4.
Uit T4 wordt ook rT3 gemaakt. rT3 is de antagonist van T3 en is in staat om het proces af te
remmen. Het proces wordt gestopt door terugkoppeling van T4,T3 en rT3 naar de
hypothalamus en de hypofyse anders zou de temperatuur oneindig oplopen. Dit noemen we
feedbackmechanisme.
T3 en rT3 worden vervolgens omgezet in T2 en verder afgebroken en uitgescheiden in de
lever en de nieren.
Het vreemde is dat rT3 een hele belangrijke sleutel is (12 maal hogere affiniteit voor de
receptoren in het celmembraan) en niet wordt meegenomen als referentiewaarde in het bloed.
Een te hoog rT3 betekent immers het blokkeren van het werkzame T3. Zo kan je met normale
bloedwaarden toch een verstoring hebben in de HPT-as.
Daarnaast zijn de bloedreferentiewaarden erg breed. (TSH tussen de 0,4 en 4,0 is wel een erg
ruime marge)
Hoe belangrijk is een goede schildklierfunctie voor ons systeem?De schildklierhormonen zijn
genspecifiek! Regelen o.a. het groeihormoon. Zijn van invloed op pro-inflammatoire
enzymen (bij non thyroid illness gaan de ontstekingsgenen aan). Verandering in B-en T-cel
aantallen. Ze reguleren de apoptose (cellen moeten op tijd doodgaan en vervangen worden)
(bij tumoren zien we in het algemeen een daling van de lichaamstemperatuur). De apoptose in
de hersenen wordt geremd (verband met Alzheimer,Parkinson?)(misschien is AD primair non
thyroid illness?)
Ontwikkeling van de ogen, gehoor, en kwaliteit van horen en gezichtsveld. Glaucoom is
mogelijk non thyroid illness?
Stress tijdens de zwangerschap. HPA omhoog, downregulatie HPT en mogelijk small
intestine development? Significant verkorte dunne darm bij de pasgeborene en al geboren
worden met obstipatie.
Vertraging van het basale metabolisme. Mitochondriale β-oxidatie (vetverbranding)
Gezien de invloed op al deze systemen is de schildklier niet meer op te vatten als alleen een
regelaar van onze temperatuur, maar een invloedrijk orgaan op vele lichaamsprocessen en dus
ook van belang bij veel aandoeningen.
Hoe raakt dit systeem dan verstoord?
In eerste instantie is de schildklier een bioritmisch geregeld orgaan. Als we opstaan hoort de
HPA-as het meest actief te zijn (cortisol-awakening respons) De HPT-as is dan het minst
actief. Als we zonodig nog een film moeten kijken tot 2.00h en liefst nog met veel agressie
erin dan zijn we dit mechanisme al ontzettend aan het verstoren. (we zien bij deze mensen een
structureel verhoogd glucose gedurende 24 uur !!) Daarnaast is het moment van eten ook
belangrijk voor het aanzetten van de HPT-as. Na een maaltijd gaat de HPT-as op actief. We
krijgen het lekker warm en worden een beetje rozig en slaperig. We zouden dan ook moeten
rusten. Na het eten inspannen is dan ook niet fysiologisch. Bij seksuele activiteit gaat de
HPG-as aan(onze gonadotrope ofwel geslachtshormonen) en daarna de HPT-as aan.
Kennelijk moeten we opstaan bij daglicht, eten als we genoeg verzameld hebben(na eerst te
bewegen om te verzamelen), na het eten rusten, en ’s avonds heel laat eten en daarna nog een
kleine reproductiepoging doen alvorens te gaan slapen. Dan werken de bioritmisch geregelde
systemen op zijn best. Ook tijden en hoeveelheden van drinken hebben invloed. Het is voor
onze regelsystemen veel beter om een aantal malen per dag veel te drinken en tussendoor
gewoon een beetje dorst te hebben.(dit was in de oertijd ook zo en ons genoom is nog weinig
veranderd sinds die tijd)
Stress gedurende de tijd dat we op zijn is een downregulator van onze schildklier. In onze
maatschappij mogen we deze factor beslist niet onderschatten.
Daarnaast zijn er een aantal essentiële voedingsstoffen van groot belang Een tekort aan
selenium leidt tot een niet goed functioneren van 5-dejodase. Deze stof is nodig voor het
omzetten van T3 uit T4.(hierbij wordt 1 jodiummolecuul van T4 afgehaald) Als er
seleniumgebrek is vindt men ook een verhoogde productie van rT3,waardoor T3 wordt
geblokkeerd in zijn functie.
Ook een gebrek aan jodium heeft gevolgen. T4 productie zal met name afnemen.(we zien dan
vaak struma)
5-dejodase is erg gevoelig voor oxidatieve schade. Voldoende anti-oxidanten in de vorm van
vitamine C en E zijn dan ook belangrijk.
Visolie in de vorm van DHA is belangrijk voor soepele celmembranen en een goed
functioneren van de receptoren voor de schildklierhormonen.
Op genetisch niveau is zink erg belangrijk. T3 met name is van invloed op onze nucleaire
receptoren (op DNA-niveau) Zink wijst via zg. zink-fingers precies de plek aan op het DNA
waar T3 moet aanhechten om zijn functie verder uit te oefenen .Als dit niet goed gebeurt dan
ontstaat er zg. moleculaire misreading Er kunnen eiwitten worden geproduceerd die door ons
lichaam worden opgevat als lichaamsvreemd en hierop kan ons immuunsysteem reageren met
een afweerreactie. 111 mensen met Hashimoto (een schildklieraandoening met onderfunctie)
kregen 400 mg Zink gedurende 1 jaar. 97 van de 111 waren na een jaar vrij van klachten.
Bij 98 procent van de patiënten met reuma zien we een gebrek aan selenium en zink!! Vaak
zien we voordat iemand al reuma heeft al veel eerder problemen met de homeostase optreden
(gauw koud, hongergevoel, moe, hartkloppingen, depressie,etc.)
Een andere grondstof is tyrosine waarvan T4 wordt gemaakt. Ook hier kan een gebrek aan
zijn.
Als laatste zijn vit.A en D. heel belangrijk. Nucleaire receptoren op ons DNA zijn heel erg
afhankelijk van deze twee vitaminen. (via de VDR,RXR en RAR) Deze stoffen activeren het
DNA op precies de juiste plaats en manier, zodat de juiste eiwitten kunnen worden gemaakt.
Al kleine gebreken kunnen al leiden tot een non thyroid illness. (waarom hebben we alleen in
de winter griep?)
Daarnaast zijn er een aantal sleutelmomenten die een beeld van non thyroid illness kunnen
uitlokken, zoals een bevalling, de menopauze (opvliegers) en op hogere leeftijd het snel koud
hebben, en het doormaken van ontstekingsziekten
Wat zien we bij een non thyroid illness?
-een vermindering van perifeer T3
-Een verhoging van perifeer T4
-verminderde gevoeligheid voor thyrotrope hormonen voor TRH en minder TSH
-verhoging van rT3
Totaalbeeld is een functionele hypothyreoidie zonder dat de schildklier ziek is!! En zonder dat
er regulier aan het bloed kan worden vastgesteld dat de schildklierwaarden buiten de
referenties vallen.
We kunnen dit ook heel goed diagnosticeren door het maken van een dagtemperatuurcurve.
Als we opstaan is de HPA-as actief en is de HPT-as inactief dus is de basale temperatuur laag.
In de loop van de dag nemen onze stresshormonen normaliter af en stijgt onze
lichaamstemperatuur tot ongeveer 18.00. Daarna komen we weer in de rustfase, worden onze
stresshormonen voor de volgende dag alweer geproduceerd en daalt onze temperatuur weer.
Er zou een mooie vloeiende dagcurve moeten ontstaan.
Koppelen we een dagcurve aan klinische verschijnselen van een hypo-of hyperthyreoidie en
eventueel aan bloedreferentiewaarden voor TSH, FT4, FT3 en rT3, dan zou er een zeer
betrouwbare diagnose kunnen ontstaan.
Verschijnselen van een hypothyreoidie(onderfunctie)
-vermoeidheid
-lusteloosheid
-koude intolerantie
-eetlustverlies
-vertraagde hartslag
-gewichtstoename
-spierzwakte
-spierkrampen
-stramme gewrichten
-carpaal tunnelsyndroom
-droog haar
-haaruitval,ook van de wenkbrauwen
-droge huid
-breekbare nagels
-herhaalde infecties
-constipatie(verstopping)
-depressies
-traagheid van begrip
-moeilijke concentratie
-geheugenverlies
-postnatale depressie
-resistentie voor antidepressiva
-licht oedeem, onrust
-depressie/verdriet of ongevoeligheid
-vermindering cognitieve functies
-matte gelaatsuitdrukking
-onvruchtbaarheid
-zware en frequente menstruatie
-verergerde premenstruele klachten.
-hese, wat zwaardere stem
-verhoogd cholesterolpeil
-licht verhoogde bloeddruk
-winderigheid door gisting
-vaginale afscheiding/dysbiose
-wat dikkere hangende oogleden
-dikke tong en lippen
-soms wat gezwollen opgeblazen hoofd en oogleden
-verlaagde lichaamstemperatuur, ’s ochtends lager dan 36,6 C.
Verschijnselen bij een hyperthyrioidie:
-gejaagdheid
-nervositeit
-snel zweten
-hartkloppingen
-vermoeidheid
-warmte-intolerantie
-vermagering en toch goede eetlust
-meer darmperistaltiek tot diarree
-tremoren (trillingen)
-spierslapte
-warme,vaak vochtige huid
-dunnere huid
-kortademigheid
-hypo-of amenorroe
-soms bolle uitpuilende ogen
-struma
-handen en vingers gestrekt en vingers gespreid, vaak tremor
-verhoogde ochtendtemperatuur hoger dan 36,8 C.
Schildklierproblemen behoren tot de zogenaamde sluipziektebeelden. Mensen hebben vaak al
jaren een of andere stoornis zonder dat de bloedwaarden veranderen. De betrouwbaarheid van
een diagnose wordt veel meer bepaald door het in kaart brengen van het aantal symptomen dat
behoort bij een hypo-of hyperfunctie van de schildklier. Bloedonderzoek is van toegevoegde
waarde maar niet doorslaggevend.
De behandeling kent een aantal peilers:
-Voeding; Vooral voedingsmiddelen met een optimale hoeveelheid aan jodium, zink en
selenium, zoals algen, kelp, waterkers, paddestoelen, uien, knoflook, vis en schaaldieren.
Rauwe koolsoorten, pinda’s, rauwe pijnboompitten en mosterd blijken de opname van
selenium, zink en jodium negatief te beïnvloeden.
De voedingsfrequentie ligt laag (2-3 maal per dag), terwijl de maaltijdgrootte er niet zoveel
toe doet. Rusten na het eten en niet bewegen met een volle maag optimaliseren het
voedingsplan.
-Stressreductie: Pathologische stress is de belangrijkste reden voor stoornissen van de
schildklierfunctie. Stressreductie is dan ook van primair belang. Vaak is een non thyroid
illness niet meer en niet minder dan een ziektebeeld wat nog nooit is uitgeziekt! Meditatie, op
tijd rust, aëroob bewegen zolas lang wandelen en fietsen kunnen wonderen doen.
-Supplementatie: Bij een hypofunctie zijn jodium, selenium en zink geïndiceerd. Deze drie
stoffen zijn eerder tekort dan teveel aanwezig in onze voeding. Optimum selenium ligt op
100-200 mcg/dag, jodium rond 120-150 mcg (kinderen 60-120 mcg)(zwangeren 200mcg)
Zink is bijna protocollair. Bij verstoringen zelfs tot 5mg/kg lichaamsgewicht.
Vit.B12 tekort blijkt de schildklier nogal negatief te beïnvloeden.
Reeds eerder genoemd spelen visolie, vit.C en E, en vit.A en D een belangrijke rol.
Natuurlijk moeten naast bovengenoemde interventies alle andere mogelijke oorzaken en
factoren worden meegenomen in de diagnostiek en behandeling. Zaken zoals
insulineresistentie, intoxicaties, chronische ontsteking,enz. maken regulatie van de schildklier
praktisch onmogelijk.
Verder zijn er nog specifieke fytotherapeutica te vinden die specifiek invloed hebben op
stimulatie, dan wel remming van de schildklier, zoals ginkgo biloba, panax ginseng, hop, en
licopus europaeus. Hiermee is zeer specifiek op bepaalde tijden ingenomen de schildklier
weer terug te dringen in meer normale bioritmische fluctuatie.
Een goede diagnostiek en een specifiek op de patiënt afgestemde behandeling zouden op den
duur na interventie weer moeten leiden tot een normalisatie van de dagtemperatuurcurve.
Hiermee wordt eigenlijk de juistheid van de interventie al aangetoond en de weg naar herstel
aangegeven. Als onze hormonale systemen kloppen zijn veel ziekten al gedoemd om te
genezen.
.