ortho 52 redac.indd

Tweemaandelijks Wetenschappelijk Tijdschrift voor Orthomoleculaire Voeding en Fyto.
Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire GeneeskunDe BSOM.
Belgisch tijdschrift orthomoleculaire geneeskunde
ORTHOFYTO
®
met
Vioxx van de markt
Artrose omkeerbaar
Ziekte van Bechterew
Jicht een evolutionaire gril
thema-dossier
Reuma
JAARGANG 10, OKTOBER-NOVEMBER 2004
AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: WALTER, O. M. FACHÉ - KERKSTRAAT 101 - 9270 LAARNE
52
NIEUW
NIEUW
bij Similia N.V. (België)
GLUCA-MSM-tabletten én GLUCA-MSM-crème
Gluca-MSM bevat een synergistische formule van glucosaminesulfaat en MSM (methylsulfonylmethaan). Dit zijn belangrijke precursors
voor de synthese van de structurele moleculen zoals proteoglycanen, collageen en elastogeen in de gewrichten, bindweefsels, bloedvaten, het
skelet, de huid en de darmmucosa. Naast de opbouwende functie hebben glucosaminesulfaat en MSM een met NSAID’s vergelijkbaar effect.
Gluca-MSM is zowel in de vorm van tabletten als in crème verkrijgbaar, waardoor aandoeningen tegelijkertijd inwendig én uitwendig, lokaal
behandeld kunnen worden.
Recente studies hebben aangetoond, dat op de huid toegepast
glucosaminesulfaat en MSM evenals oraal ingenomen producten
een regeneratief effect op gewrichtsaandoeningen en de huid
hebben. De speciale samenstelling van Gluca-MSM-crème
garandeert een snelle opname van de werkzame stoffen door
de huid. Viola tricolor-extract (driekleurig viooltje), dat bekend
staat om zijn breed spectrum werking, is toegevoegd aan deze
crème. Het ondersteunt het metabolisme van glucosaminesulfaat
en MSM. De Gluca-MSM-tabletten bevatten tevens de cofactoren
vitamine C (als ascorbylpalmitaat & calciumascorbaat) en mangaan
(als orotaat) voor de synthese van collageen en proteoglycanen.
milia
Gluca-MSM-tabletten zijn verkrijgbaar in verpakkingen van 180 tabletten. Iedere tablet bevat: MSM 500
mg, glucosaminesulfaat 400 mg,
ascorbylpalmitaat 10 mg, calciumascorbaat 25 mg, mangaanorotaat 6
mg (0,81 mg Mn elem.)
Gluca-MSM-crème is verkrijgbaar
in tubes van 100 gram en bevat
: glucosaminesulfaat, MSM, Viola
Tricolor vloeibaar extract, in een
snel indringende, huidvriendelijke
crèmebasis.
Vraag vrijblijvend onze uitvoerige orthomoleculaire
compendia.
Bestel- en infolijnen :
Similia N.V. (B)
tel. +32 3 641 81 00
fax +32 3 641 81 10
Reynaert Research
Evergemse steenweg 158, 9032 Wondelgem
Tel.: 09-253 62 57 Fax: 09-253 08 50
Revolutionair microscoopsysteem voor onderzoek
van levend en gestold bloed
Perfect bloedbeeld
Sterk gestoorde bloedcirculatie
LEVEND BLOEDANALYSE
Het vroegtijdig opsporen Eén vingerprik Specificaties:
in enkele minuten van:
en slechts twee 왎 Tot 3000x vergroting
왎 Inwendige milieuverstoringen
op een professioneel videoscherm
왎 Gestoorde afweersystemen
왎 Doorlicht- en donkerveld installatie
왎 Teveel aan afvalproppen
왎 Drie verschillende uitgezochte
왎 Virulente micro-organismen
objectieven
왎 Vrij radikaal schade
왎 Super S-video installatie
왎 Super gevoelige kleurencamera
druppels bloed
zijn voldoende.
GESTOLD BLOEDANALYSE
Perfect bloedbeeld
Teveel aan vrij radikaal schade
Uitgebreide support inzake interpretatie van de bloedbeelden volgens Enderlein, Naessens, Bradford en anderen.
왎
Gewaarborgde technische bijstand
왎
Toegang tot alle mogelijke bronnen inzake informatie betreffende bloedanalyses.
Deskundige begeleiding in het gebruik van de isopathische Sanum
preparaten en Phönix spagyrica
306
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
Tweemaandelijks Magazine
Orthofyto ®-Orthotrends ®
In dit nummer 52 - jg 10, 2004
Publi Media BSOM-VIOW
Jubileum Jaargang
Hoofdredactie
Walter O.M. Faché, Orth.Biochemicus, Secret. BSOM
Kernredactie
10 jaar Orthofyto
Werner A. Faché, Dr. Med. ACAM, Pres. BSOM
Dirk Bogaert, Wetenschapsjournalist
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet.
Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe
Dr. Apr. Geert Vergote
Eindredactie
Eric Ost
Wetenschappelijke Adviesraad
Bas Luc, LTH
Bottu Mark, Dr. Med.
De Smet Hugo, Ir.
Gaublomme Kris, Dr. Med.
Germis Marleen, Psychologe
Goossens Hubert, Apr.
Hertoghe Thierry, Dr. Med.
Huys Luc, Dr. Oral Implantology
Jouret Paul, LTH, Voorz. BVBT
Lapauw Stefaan, Dr. Med. Psychiater
Mertens F., Dr. Med., Voorz. Neuraaltherapie
Missiaen Erwin, Dietist
Nijs Paul, Prof. Dr. Apr. UIA
Pincemail J., Dr. Sc. Biomédicales
(Service Cardiologie ULG.)
Sadaune Philippe, Dr. Med.
Vandenberghe Dirk, Prof. Dr. (UIA)
Vergote Freddy, Dr. Med. Kinderarts
Secretariaat - Advertenties - Publi Media
Yannick Dubrulle
Larenhoeve, Kerkstraat, 101 - B 9270 Laarne
Tel. 0032(0)9/369 06 42 Fax 0032(0)9/366 18 38
E-mail: [email protected]
Website: www.viow.be
1. Redactioneel, opnieuw medicijn van de markt gehaald p. 308
2. Artrose is omkeerbaar met de nieuwste orthomoleculaire nutriceutica Deel 1
p. 311
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Neurologie
Obesitas
Artrose
Dementie
Voeding
Hart- en vaatziekten
p. 322
p. 323
p. 325
p. 326
p. 327
p. 328
9. Zinvolle combinatie van anti-inflammatoire plantenextracten
p. 330
10. De ziekte van Bechterew
p. 333
11. Jichtpatiënten zijn het slachtoffer van een evolutionaire gril.
p. 335
Vormgeving, productie en druk
Walter O. Faché, Directeur VIOW
Benedikt Laloo, Bruyneel NV,
Rivierstraat, 54 B 9080 Beervelde
©Copyright 2004
ISSN 1780-3713
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd
en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of
welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande
schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie,
de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen
artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor
eventuele schade als gevolg van vermeende algemene
medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden.
COVERSTORY
BRANDNETEL IN DE STRIJD TEGEN REUMATOLOGISCHE AANDOENINGEN
Planten onthullen stilaan hun geheimen. Wetenschappelijk onderzoek gaat meer en meer
de confrontatie aan met de volkse wijsheid van het traditionele plantengebruik. Zo leren
studies ons dat druivenpitten die rijk zijn aan proanthocyanidinen het serumgehalte aan
urinezuur helpen verlagen en dat zowel druivenpitten als brandnetel en ajuin aangetoonde ontstekingswerende eigenschappen bezitten. Herontdek in deze editie van Orthofyto
de waarde van planten(extracten) bij reumatologische ongemakken
Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.
Orthofyto Jg. 10, nr. 51 - 2004
307
REDACTIONEEL
Publi Media BSOM-VIOW
O R T H O F Y T O
met ORTHOTRENDS
OPNIEUW
Een gids voor
Orthomoleculaire preventie en Orthomoleculaire
Substitutie Therapie
MEDICIJN VAN DE
MARKT GEHAALD!
verschijnt 6 maal per jaar
brengt u het meest uitgebreide
orthomoleculaire voedingsblad voor
alle gezondheidsverzorgende professionals en gezondheidsbewuste
mensen.
Hoe abonneren ?
Betaling geldt als enige abonnering
❏ Voor België:
storting van € 30 op rek. nr.
FORTIS 290-0308228-80
❏ Voor Nederland:
storting van € 34 op rek. nr.
IBAN: BE 882900307607/41
BIC code: GEBABEBB
Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand.
Jaarabonnementen 6 nummers
België: € 30.
Nederland € 34.
Prijs per nummer: € 6,20 of € 7 (Nl).
Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig
Nobelprijswinnaar
introduceerde
in 1968 voor het eerst de term
“Orthomoleculair” in Science: alle
stoffen, moleculen of handelingen
die niet toxisch en niet vreemd aan
het lichaam zijn, die het lichaam
biochemisch en fysiologisch normaal
kan verwerken zonder enige schade
en die op de juiste tijd met de juiste
dosis biochemisch individueel dient
gegeven of geëlimineerd te worden.
(verruimde betekenis uit Science
160:265-271, 1968)
308
VIOXX
HET WONDERMEDICIJN VOOR ARTROSE
EN REUMA GEEFT VIER KEER MEER KANS OP
HARTAANVAL.
DE
ONTSTEKINGSREMMER
VIOXX
WAS EEN KASKRAKER.
De prijs voor VIOXX bedraagt 42 euro per maand behandeling, terwijl het evenwaardige
Ibuprofen 9 euro per maand kost en het meer veilige paracetamol, eerste keuze middel bij polyartrosepatiënten, 7 euro.
De ontstekingsremmer VIOXX was een kaskraker. De omzet wereldwijd van VIOXX in 2003
bedroeg 2,6 miljard $. De omzet in België bedroeg in 2001 2.5 miljoen euro en groeide naar 15
miljoen euro in 2003.
Drie jaar geleden werd Vioxx zeer
agressief bij de patiënt gebracht door
heel veel gratis stalen naar artsen
te sturen. De farmaceutische firma
MERCK besteedde meer publiciteit
aan de promotie van Vioxx dan Pepsi
aan de reclame voor Pepsi Cola. De
omzet van Vioxx steeg maar liefst van
2,5 miljoen euro tot 15 miljoen euro in
twee jaar tijd. Vioxx bleek het ideale
medicijn te zijn voor artrose en reuma.
Het verloste zoveel mensen van pijn,
weerde ontstekingen die regelmatig
gepaard gaan met artrose en had volgens de farmaceutische firma geen
bijwerkingen. De patiënt kon het
gelijk wanneer innemen en verder
actief zijn. Vandaag wordt deze popuBron: Aan medische zorgen is een kostenplaatje verbonden
laire pijnstiller, Vioxx, van de markt
gehaald omdat het de kans op een
hartaanval maar liefst vier maal groter maakt. Prof. Frank Luyten van de Leuvense Universiteit
maakt slechts gewag van enkele rechtszaken van patiënten in Amerika die stierven aan een hartaanval, terwijl reeds honderdzestigduizend patiënten door Vioxx een hartaanval kregen!(Topol
EJ. New Engl. J.Med. 2004; 351(17): 1707-9) Een kwestie van de zaken te minimaliseren! Een
verhoogd risico op maagbloedingen bij de vorige generatie pijnstillers werd eveneens steeds
geminimaliseerd!
Meer dan 35.000 zestigplussers slikten in Vlaanderen de Vioxx-wonderpil voor rug- en gewrichtspijnen als gevolg van artrose. Meer dan 15% van de zestigplussers hebben gewrichtspijnen en
boven de zeventig heeft 35 à 50% van de ouderen een gevorderde artrosevorm. Meer dan zes
op de tien pijnpatiënten zijn niet gebaat met een klassieke behandeling en zoeken verzachting
van hun pijn in alternatieve of aanvullende pijntherapieën. De orthomoleculaire geneeskunde
biedt daartegenover een pakket natuurlijke orthoceutica zonder enige bijwerking. Een hardnekkige onwil of onkunde in de medische sector dwingt patiënten toxische medicijnen te nemen
in plaats van niet-toxische medicijnsubstituties zoals glucosaminesulfaat, chondroïtinesulfaat en
zwaveladenosylmethionine (SAM) die geen bijwerkingen vertonen en bovendien regenererend
genezend werkzaam zijn.
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
REDACTIONEEL
Losbandig gebruik van
ontstekingsremmers
afremmen of verbieden!
Ontstekingsremmers worden
op grote schaal voorgeschreven
bij alle mogelijke pijnklachten
en gewrichtsproblemen (reuma,
artritis, spierpijnen…) en leiden
vaak tot ernstige maagproblemen en andere klachten.
Uit grote klinische studies
blijkt dat VIOXX -of de andere
geneesmiddelen behorend tot de
coxibs - niet werkzamer zijn dan
de klassieke ontstekingsremmers
of NSAID’s (1). Introductie en
agressieve marketing van Coxibs
(VIOXX) leidden tot meer
maagbloedingen in Canada. Een
gepubliceerde studie in de British
Medical Journal rapporteerde dat
de doorbraak van de coxibs op
de Canadese markt een stijging
van 10% maagbloedingen veroorzaakte. En dat terwijl deze
geneesmiddelen maagbeschermend zouden zijn. Vooral oudere
artroselijders schakelen over van
het goedkope en even effectieve
paracetamol naar dure en gevaarlijker coxib ontstekingsremmers.
Volgens een Amerikaans onderzoek (New England Journal of
Medicine 17 juni ‘99) sterven
er in de USA elk jaar evenveel
mensen aan de gevolgen van
maagproblemen veroorzaakt
door het gebruik van geneesmiddelen als aan Aids en vier
keer meer dan aan baarmoederhalskanker.
Voor alle hart- en vaatziekten
was er in de Vigor studie met
VIOXX een toename van het
absolute risico op 9 maanden
met 0,6% en voor alle ernstige
nevenwerkingen een toename
van 1,3%. Kortom op jaarbasis
een toename van 8 hart- en
vaatziekten per 1000 behandelde patiënten waaronder 4
hartinfarcten.
De risico’s verbonden aan het
gebruik van ontstekingsremmers
zijn het grootst: bij oudere mensen, wanneer verschillende ontstekingsremmers samen worden
gebruikt of in hoge dosis, bij
mensen die reeds maagproble-
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
Walter OM Faché
men hebben gehad (vb. maagzweer) en in combinatie met
alcohol en/of tabak. Volgens een
artikel in de Lancet (Lancet,
2001, p. 1287-1288) kunnen
sommige ontstekingsremmers die
worden gebruikt bij spierpijnen
en reumatische aandoeningen
de vruchtbaarheid doen dalen.
De auteur stelt dat bij vrouwen
die proberen zwanger te worden,
ontstekingsremmers moeten vermeden worden en dat alleen het
toedienen van zeer lage dosissen
aanvaardbaar is.
Vervalste publicatie
van studieresultaten
De grootste klinische studie met
VIOXX, met meer dan 8000
patiënten, werd in 2000 gepubliceerd in The New England
Journal of Medicine. Dit was de
zogenaamde Vigor-studie.
De studie en haar auteurs werden
volledig gesponsord door MSD.
Het onderzoek gaf al aan dat
het risico op een hartinfarct in
de groep die VIOXX gedurende
9 maanden nam 0,3% hoger lag
dan in de groep die een oude
ontstekingsremmer nam.
Maar erger nog: een goed jaar
later bleek dat in deze publicatie
de toename van ernstige nevenwerkingen en van het risico op
hart- en vaatziekten niet was
gerapporteerd.
Een nieuwe analyse van de
volledige data toonde dat het
risico van ernstige bijwerkingen
(mortaliteit, ulcusgerelateerde
complicaties, maar ook andere
levensbedreigende incidenten)
voor rofecoxib zelfs hoger lag dan
voor naproxen (RR 1,21; 95% BI
1,04-1,40). Voor elke 67 patiënten behandeld met rofecoxib in
plaats van naproxen kon er één
ernstig incident optreden (NNH
67) .
In plaats van de in de VIGORpublicatie aangekondigde 50%vermindering van ongewenste
gastro-intestinale incidenten,
kwam men op een 21%-toename van het totale aantal ernstige ongewenste incidenten
met rofecoxib! Deze ernstige
schadelijke gevolgen overtroffen
veruit het twijfelachtige voordeel die VIOXX zou hebben op
het gebied van maaglijden. Dit
alles was in 2002 al ruimschoots
geweten.
Op basis van deze studies gepubliceerd in 2002 waren er al
sterke aanwijzingen dat VIOXX
in België in 2003 320 te vermijden hart- en vaatziekten,
waarvan 160 te vermijden hartinfarcten heeft veroorzaakt.
Vijftig miljoen euro aan
dure geneesmiddelen,
terwijl het anders kan
Foto: aan medische zorgen is een kostenplaatje verbonden
Chronisch zieke patiënten moeten veel geneesmiddelen innemen en kijken soms aan tegen
een hoge berg gezondheidsfacturen. Het uitbouwen van een
gezondheidszorg van zeer hoge
kwaliteit die betaalbaar is voor
iedereen zal één van de grote uitdagingen zijn van onze regering,
want iedereen moet kunnen
genieten van de medische vooruitgang. Het is niet rechtvaardig
als nieuwe en betere behandelingen alleen toegankelijk zijn voor
wie een privé-verzekering kan
betalen. Wat de kostprijs voor de
patiënt betreft, vertoont ons huidig systeem een fundamentele
leemte. Chronisch zieke mensen
worden dubbel bedreigd. Aan de
ene kant moeten zij het hoofd
bieden aan hun ziekte die pijn,
afhankelijkheid en onzekerheid
met zich mee brengt. Aan de
andere kant krijgen zij af te rekenen met inkomensverlies en een
opeenstapeling van kosten voor
hun gezondheidszorg die enorm
kan oplopen.
Studies uitgevoerd door de verschillende ziekenfondsen tonen
aan dat chronisch zieken ook
nog tal van andere kosten hebben zoals voor hulpmateriaal,
verplaatsingskosten, hulp door
derden. Dergelijke kosten bedragen gemakkelijk meer dan 2500
euro per jaar.
Een meer rationeel gebruik van
geneesmiddelen beperkt niet
alleen de kans op neveneffecten
maar heeft ook een belangrijk
financieel gevolg. Reeds geruime
tijd worden goedkopere alternatieven aangeboden onder de
vorm van generische geneesmiddelen (witte producten) voor
originele specialiteiten waarvan
het patent vervallen is. In tegenstelling tot andere landen vertegenwoordigen deze goedkopere
geneesmiddelen in België slechts
een zeer beperkt aandeel van de
voorgeschreven geneesmiddelen.
Zo wordt onnodig geld besteed
dat anders kan worden ingezet
voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen. Momenteel
gaat dit om een bedrag van 50
miljoen euro en dat bedrag zal
in de komende jaren nog toenemen.
309
REDACTIONEEL
Nood aan objectieve
informatiecampagnes
Het behandelen van reumatische klachten hoeft niet uitsluitend met geneesmiddelen te
gebeuren. Andere maatregelen
kunnen ervoor zorgen dat de
overbelasting op het pijnlijke
gewricht afneemt. Alhoewel bij
obese patiënten overgewicht niet
de oorzaak is van artrose, ‘weegt’
deze factor op de gewrichten.
Enkele kilo’s vermageren is dus
de boodschap en kan het verschil maken tussen een pijnlijk of pijnloos gewricht! Ook
de lichaamshouding is belangrijk. Bij huishoudelijke taken
zoals stofzuigen, dweilen is het
belangrijk dat het handvat voldoende lang is. Het uitvoeren
van de afwas gebeurt het best
aan een werktafel die voldoende
hoog is (rechte rug). Een must
voor artrosepatiënten met een
pijnlijke heup of knie is het
gewricht in beweging te houden zonder het te overbelasten.
Dit kan door te fietsen (hometrainer). Bewegen zorgt ervoor
dat de spieren die het gewricht
ondersteunen in goede conditie
verkeren.
Eten volgens de nieuwe
Voedingsdriehoek
Faché
Wat we zeker niet over het hoofd
mogen zien is de factor voeding. Een wonderdieet voor het
behandelen van reuma bestaat
niet maar een aangepaste voe-
Walter OM Faché
ding gebaseerd op de nieuwe
Voedingsdriehoek Faché speelt
een belangrijke ondersteunende rol. Streef naar een gezond
lichaamsgewicht, niet door de
calorieën te tellen, maar vooral
door de dichtheid van micronutriënten in de voedingsmiddelen te beschouwen en een
individuele orthomoleculaire
balans van de macronutriënten toe te passen. Dit betekent
dat alle voedingsmiddelen die
je dagelijks gebruikt de hoogste
concentraties aan vitaminen,
mineralen en andere bioactieve
stoffen moeten bevatten. Bij alle
reumavormen moet de patiënt
heel veel gezonde dranken drinken: omgekeerde osmosewater,
biologische groentesappen, reumathees, groentesoepen, enz.
Meer dan 7 à 10 porties (één
portie is een halve koffietas)
groenten zijn nodig om minstens
alle minimale nutriënten te verkrijgen die bij reuma een ondersteunende rol kunnen spelen.
Regelmatig de vetste vis eten
gecombineerd met de cepaënengroep uit de voedingsdriehoek
helpt de ontstekingsverschijnselen bij reuma elimineren. Samen
met regelmatig bewegen heeft
dit alles een gunstige invloed op
zowel de botmassa als de spierfunctie.
Met andere woorden, eten volgens de nieuwe voedingsdriehoek komt overeen met een
gezonde voedings- en leefwijze
en heeft een gunstig effect op
de evolutie van reumatische
aandoeningen.
Uw hoofdredacteur
Walter OM Faché
Orthomoleculaire
ondersteuning
Inflammatie-Reuma-Botaandoeningen
• Niveau 10 - 3de jaar
• 24 en 25 november 2004
• van 9 u tot 17.30 u
• in de congreszaal Larenhoeve
Kerkstraat 101, 9270 Laarne
• Kostprijs: 390 euro met volledige
cursus inbegrepen
• Aantal deelnemers is beperkt !
Schrijf snel in.
Docenten :
W.OM. Faché Orth. Bioch.
Apr. Philippe Gerard
De Cock Johan Dr Ph. D, B SC, D.O.
Het programma kunt u aanvragen bij het VIOW.
Tel: 09/3690642 Fax: 09/3661838
E-mail: [email protected]
Exprescursus 1e jaar
Orthomoleculaire Geneeskunde
op donderdag 2 en vrijdag 3 dec. 2004
te Laarne Congreszaal Larenhoeve
Kerkstraat 101, 9270 Laarne
25
orthomoleculaire practische topics
uit de mondelinge cursus van het eerste jaar.
Voor artsen, apothekers, academici, osteopaten, paramedici,
therapeuten, landbouwingenieurs, voedingsdeskundigen en
andere geïnteresseerden.
Inschrijvingen en Info : Secretariaat VIOW, Kerkstraat 101, 9270 Laarne
Tel. 09 369 06 42 - Fax 09 366 18 38 - E-mail: [email protected]
310
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
ARTROSE
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
ARTROSE
IS OMKEERBAAR MET
DE NIEUWSTE ORTHOMOLECULAIRE
NUTRICEUTICA
DEEL 1
W
ij staan er helemaal niet bij stil dat achter iedere beweging die we maken een geniaal systeem zit van spieren en gewrichten.
Toch is bewegen voor één op de tien Vlamingen niet zo probleemloos. Pijnlijke gewrichten of de diagnose artrose en artritis
zijn de meest voorkomende aandoeningen in iedere Vlaamse huisartsenpraktijk.
H
et is niet juist dat aan artrose niets gedaan kan worden. Artrose kan wél worden behandeld waardoor de klachten duidelijk
verminderen: er is vooral een graduele regressie mogelijk op langere termijn. Het ‘ontzien’ van de gewrichten door weinig
of niet te bewegen en verder een zittend leven leiden is fout. Beweging is juist noodzakelijk om de gewrichten soepel te houden,
maar de gewrichten mogen hierbij niet overbelast worden. Dat artrose het gevolg is van voedingstekorten staat regelrecht tegen de
gangbare reguliere opvatting dat artrose een ongeneeslijk ouderdomsverschijnsel is. Zeker is dat artrose een grote bevolkingsgroep
treft en een belangrijke oorzaak is van invaliditeit op oudere leeftijd. Artrose kan orthomoleculair adequaat behandeld worden op
langere termijn en liefst zo vroeg mogelijk in het beginstadium van het ziektebeeld
Zorgeloos ouder
worden, we willen
het allemaal.
Maar langer leven heeft enkele
maatschappelijke gevolgen zoals
een toenemende behoefte aan
gezondheidszorgen. Eén van
de ziekten die veel kosten met
zich meebrengt, is reuma, een
verzamelnaam voor verschillende
aandoeningen die pijn en/of
misvormingen veroorzaken in
gewrichten, gewrichtskapsels,
spieren, pezen, slijmzakjes en het
bot.
Tot de groep van ontstekingsreuma behoren aandoeningen die
gekenmerkt worden door langdurige gewrichtsontstekingen
zoals reumatoïde artritis (RA)
en de ziekte van Bechterew.
Maar ook ziekten waarbij deze
ontstekingen niet alleen in de
gewrichten maar ook in andere
organen (nieren, huid, longen,
hart,…) opduiken behoren tot
de verzameling van ontstekingsreuma. Vertegen-woordigers zijn
systemische lupus erythematosus
(SLE), sclerodermie en het syndroom van Sjögren.
Bij artrose of slijtagereuma vermindert de kwaliteit van het
gewrichtskraakbeen, voor een
groot deel als gevolg van het
natuurlijke proces van ouder
worden. Slijtagereuma is de
Kunnen artrose en
artritis onderscheiden
worden?
Reuma is de overkoepelende naam voor aandoeningen
van het bewegingsapparaat
en kunnen we onderverdelen in vier grote groepen:
•
•
•
•
reuma als gevolg van ontstekingen: reumatoïde artritis (RA), ziekte van
Bechterew,
systemische
lupus erythematosus (SLE),
sclerodermie en het syndroom
van Sjögren
reuma als gevolg van slijtage:
artrose, osteoartritis
reuma van de weke delen:
fibromyalgie en tendinitis
(peesontsteking)
reuma van het skelet:
osteoporose
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
meest voorkomende gewrichtsaandoening bij ouderen. Twee
bekende visite-kaartjes van weke
delen reuma zijn fibromyalgie
en tendinitis (peesontsteking).
Deze vormen van reuma treffen
vooral de spieren, pezen, slijmbeurzen en tussenwervelschijven. Een typisch voorbeeld van
skeletreuma is osteoporose.
Fig.1 Handgewricht (boven) en radiografische opname van een kniegewricht
(onder) beiden aangetast door artrose.
Reuma is de verzamelnaam voor
een groot aantal aandoeningen
aan het bewegingsapparaat. Er
zijn maar liefst 200 verschillende
soorten reuma. De meest voorkomende vormen van reuma zijn
artrose en artritis.
Bij artrose is er sprake van slijtage
aan het gewrichtskraakbeen.
Artrose - ook wel slijtagereuma
genoemd - gaat gepaard met
veel pijn, stijfheid, misvorming,
bewegingsverlies en komt vooral
bij ouderen voor. Twintig procent
van alle 55-plussers heeft artrose
en dit percentage neemt toe
met de leeftijd. Van de mensen
boven de 65 lijdt 90% in meer of
mindere mate aan artrose.
311
ARTROSE
Bij artritis is er sprake van een
ontsteking. Het gewrichtskapsel en het synoviaal membraan
raken ontstoken, waardoor het
kraakbeen, bot en gewrichtskapsel zelf aangetast kunnen worden. Deze vorm van reuma komt
zowel bij ouderen als jongeren
voor.
Vanuit het oogpunt van de
patiënt zijn artrose en artritis
twee aandoeningen die nauw
met elkaar verbonden zijn. De
diagnose tussen beide vormen
van reuma is heel moeilijk omdat
deze ziektebeelden een mengsel
zijn van overlappende en tijdelijke symptomen. Artrose heeft
meestal artritis tot gevolg. Het
kraakbeen slijt en door een herstelpoging van het afweersysteem
kunnen ontstekingen (artritis)
worden veroorzaakt. Andersom
is het ook mogelijk. Een langdurige reumatoïde artritis patiënt
heeft een grote kans op een versnelde slijtage van de gewrichten, wat kan leiden tot artrose.
Op de lange termijn overlappen
de symptomen van artrose en
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
artritis elkaar. Reguliere onderzoeken zijn zeer uitgebreid en
toegespitst op uiterst doorgedreven gespecialiseerde testen voor
elke reumavorm. Deze testen
kunnen bruikbaar zijn voor de
therapeutische indicaties in het
orthomoleculair veld.
Een multifactoriële
oorzaak
Artrose is moeilijk te genezen
en de precieze oorzaak van
deze vorm van reuma is niet
volledig bekend. Zoals bijna elke
chronische aandoening is ook
artrose hoogstwaarschijnlijk het
gevolg van een combinatie van
factoren. Het gaat dus niet om
een enkele oorzaak maar om een
samenspel van factoren die de
kans op het ontwikkelen van
pijnlijke misvormde gewrichten
vergroten.
De grote orthomoleculaire
etiopathologische entiteiten
voor artrose zijn verstoringen in
het prostaglandinen evenwicht,
een auto-immuniteit-moleculaire
mimicry, een vrije radicalenpathologie, de darmpermeabiliteit
en het allergieterrein.
Indien de nutritionele componenten, vereist voor de
hernieuwing en wederopbouw
van gewrichten en bindweefsel niet beschikbaar zijn, kunnen de drie voornaamste voorwaarden worden gecreëerd om
zowel artritis als artrose te
bestendigen:
1. de snelheid van vernieling
van het kraakbeen overtreft
de capaciteit om het te
vernieuwen.
2. inflammatie van de synoviale
membraan remt de productie
van synoviale vloeistof.
3. toxische stoffen zoals urinezuur, vrije radicalen, zware
metalen, parasieten, …
cumuleren in het gewricht.
artrose
Stijfheid en een pijngevoel
in de handen, de heupen, de
knie of de enkels zijn de meest
In de Morgen van 12 okt.2004 verscheen naar aanleiding van de
“Europese Pijnweek” van 11 tot 16 oktober een uitgebreid artikel over
de pijnpunten van de Belg. Hieruit blijkt dat de Belg vooral last heeft
van rug- spier- en gewrichtspijnen. Meer dan zes op de tien pijnpatiënten is bovendien niet gebaat met een klassieke behandeling. Uit
de enquete van de arstenkrant van okt. 2004 blijkt dat bijna één op
de vijf artsen pas na een jaar of meer patiënten doorverwijst naar een
pijnkliniek. Bij chronische pijn wordt het zenuwstelsel na een tijdje
overprikkeld. De voortdurende pijnprikkels vervullen eigenlijk geen
waarschuwingsfunctie meer! Prof. Jacques Devulder (Gentse UZ) pleit
voor een snelle doorverwijzjng naar een multidisciplinair pijncentra.
312
Klassieke behandelingsmethode hebben gefaald
en werken slechts
Beenweefsel wordt voortdurend
afgebroken door osteoclasten en
hernieuwd door osteoblasten in
een dynamisch evenwicht. Heel
veel factoren bepalen de kwaliteit
van de botmassa. Een groot
aantal voedingsmaatregelen kan
men bij artrose zowel preventief
als curatief inzetten.
De eerste signalen bij
Fig. 2 De plaatsen waar artroseklachten kunnen voorkomen
(fig.2) Vanaf dit moment moet
de patiënt bewust worden van
de noodzaak om een gezondere
manier van leven te kiezen en
overtuigd worden om op een
gezonde manier voldoende te
bewegen. Wie zwaarlijvig is,
moet vermageren. Wie te veel
zure en zuurvormende voeding
eet, dient dringend meer basisch
voedsel te integreren in zijn
dagelijks voedingspatroon. De
voedingsdriehoek van Faché kan
u daar optimaal bij helpen! Wie
te veel stress op het werk of thuis
op zich laat afkomen moet alles
op alles zetten om deze dysstress
onder controle te krijgen, want
negatieve stress doet de weefsels
verzuren en de botten en het
kraakbeen aantasten.
genoteerde eerste symptomen
van artrose. De klachten kunnen
ook in de rug of de hals optreden.
symptomatisch
De traditionele behandelingsmethode bij artrose bestaat uit
pijnbestrijding met aspirine en
andere analgetica. De ont-stekingen worden bestreden met
antibiotica en - in erge gevallen - met cortisone. De patiënt
moet - in samenspraak met arts
en kinesist - ook in beweging
blijven. Door het lange gebruik
van de pijnstillers en ontstekingswerende corticosteroïden,
krijgen heel wat mensen last
van spijsverteringsklachten, een
zieke lever en vooral zullen deze
medicijnen op langere termijn de
artrose zelfs versnellen. Dit heeft
voor gevolg dat artroselijders de
voorgeschreven medicatie enerzijds zelden of nooit perfect kunnen volhouden, zodat de pijnlijke klachten snel terugkeren
en verergeren en anderzijds zullen zij alsmaar grotere dosissen
of zwaardere middelen moeten
gebruiken. Bovendien blokkeren
een aantal van de klassieke pijnstillers en antibiotica voor altijd
de aanmaak van lichaamseigen
glucosamine en chondroïtine,
zodat onvoldoende beenmatrix
kan gevormd worden.
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
ARTROSE
Orthomoleculaire
geneeswijze
De orthomoleculaire geneeswijze
is gebaseerd op het feit dat ziekte
(ook artritis en artrose) een
symptoom is van een tekort of
een teveel aan bepaalde stoffen
in het lichaam. De biochemische
balans in het lichaam is verstoord,
waardoor
vele
processen
die afhankelijk zijn van de
betreffende stoffen niet meer
optimaal verlopen en ziektes een
kans krijgen. Afhankelijk van de
ziekte en de gemeten tekorten
of overschotten in het lichaam
wordt een dieet samengesteld dat
de juiste voedingsstoffen bevat
om het zelfgenezende vermogen
van het lichaam te stimuleren,
aangevuld met orthomoleculaire
voedingssupplementen. Met
de “Voedingsdriehoek Faché”
is het mogelijk vooreerst
op een adequate wijze uit de
vijftien voedingsgroepen de
voedingsmiddelen te kiezen, die
perfecte de gediagnosticeerde
tekorten
aanvullen.
Ten
tweede, kan men vooral
de voedingsgroepen kiezen
die een duidelijk overschot
aan basische stoffen geven:
groenten, cepaënen, kiemen,
kastanjes en amandelnoten,
waterrijke vruchten, kwarkkaas,
rechtsdraaiende yoghurt, groentesappen. Organische gezonde
voeding kan steeds de basis van
alle noodzakelijke vitale stoffen
leveren en de overmaat zuren in
de weefsels counteren om artrose
te stoppen en zelfs reversibel
te maken, doch er zullen meer
nutritionele
concentraties
nodig zijn om de artrose op
langere termijn maximaal
te ondersteunen en tot een
mogelijke regressie te komen.
Artrose kan met
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
ontstaan van artrose. Zo zou
artrose mee veroorzaakt kunnen
worden door een overmatige en
langdurige consumptie van bijvoorbeeld vlees, suiker en koolhydraten, met andere woorden:
het westers voedingsdieet is één
van de belangrijkste oorzaken
van alle reuma’s. Deze overmatig
geconsumeerde voedingsmiddelen reageren in het lichaam
biochemisch zuurvormend. De
voeding van het merendeel van
de mensen bestaat echter uit
meer dan 80% zure en zuurvormende voedingsmiddelen, zodat
de klachten van artrose slechts
kunnen verminderen indien de
patiënt samen met de arts of
therapeut een uitgebalanceerd
basisch dieet samenstelt. De
nieuwe voedingsdriehoek van
het VIOW kan u daar maximaal
bij helpen!
Voedingsaanbevelingen
voor beginnende artroselijders
•
•
•
voeding spectaculair
verbeteren
Er zijn steeds meer onderzoeken die aanwijzen dat voeding
een cruciale rol speelt in het
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
•
Zorg voor een evenwichtige
volwaardige voeding, samen
te stellen uit de nieuwe
Voedingsdriehoek Faché. De
nutritionele monografieën, nr
55 en 63 zijn als begeleiding
bij deze voedingsdriehoek
te koop bij het VIOW en
loodsen patiënt en artstherapeut naar een optimaal
artrosedieet. Samen met de
arts-therapeut kan de patiënt
zijn persoonlijk artrosedieet
uit de voedingsdriehoek
samenstellen en regelmatig
kritisch evalueren.
Wees
matig
met
de
koolhydraatgroep en zuivelproducten. Vermijd suiker, vet
vlees, oude kazen en vooral
alle geraffineerde voedingsmiddelen. Deze producten
hebben een te hoge verzurende
invloed op het locomotief
weefsel.
Een verhoogde inname van
vitamine C leidt tot een verminderde kans op de afbraak
van het kraakbeen en pijn in
de gewrichten. Vitamine C
is essentieel bij de collageen
aanmaak en verhoogt de turnover van de aanmaak van
kraakbeen.
Er gaat niets boven verse
•
•
•
•
voeding en zo min mogelijk
bewerkte voedingsmiddelen.
Door raffineren en conserveren gaan belangrijke
voedingsstoffen verloren en
voor de houdbaarheid worden
minder gezonde stoffen toegevoegd.
Rustig eten en goed kauwen
zodat het voedsel optimaal
kan vermengd worden met
speeksel, bevordert een gezonde
spijsvertering en voorkomt
maag- en darmklachten. Er
zijn aanwijzingen dat maagen darmklachten het begin
van gewrichtsontstekingen
kunnen induceren.
Let op vet. Vet bevat namelijk
veel calorieën waardoor ons
gewicht toeneemt, wat onze
gewrichten te veel belast.
Maar er zijn ook goede vetten,
zoals in noten, zaden, pitten,
kiemen, scheuten, postelein,
waterkers, biogevogelte en de
vetste vis.
Vette vis is een bron van
gezondheid. Ze bevatten
omega-3-vetzuren die een
bijdrage leveren aan het
voorkomen van ziektes zoals
kanker en hart- en vaatziekten,
maar ook artrose. Een optimale vetzuursamenstelling
in het voedingspatroon kan
bovendien
ontstekingen
tegengaan en functioneren
als COX-2 remmers. Eet
daarom regelmatig vette vis.
Of gebruik visoliecapsules ter
aanvulling. In plantaardige
voedingsmiddelen
zoals
vlaszaadolie,
sesamzaad,
pompoenpitten, postelein
en waterkers zit heel wat
alfa-linoleenzuur , die een
precursor is voor EPA en
DHA. Omdat veel vis eten
kan leiden tot een verhoogd
risico van een overmaat aan
zware metalen, moeten extra
maatregelen genomen worden
die wij verder toelichten.
Antioxidanten kunnen de vrije
radicalen, die gevormd worden
bij de gewrichtsontstekingen
(de Fentonreacties!), onschadelijk maken. Vrije radicalen
staan trouwens aan de basis
van veel chronische ziekten,
waaronder ook gewrichtsklachten. Ze kunnen in de
gewrichtsvloeistof kraakbeen-
•
•
•
moleculen en hualuronzuur
oxideren. De meeste goede
antioxidanten
die
dat
proces tegengaan vind je in
de groepen A en B van de
voedingsdriehoek: vitamine
C, vitamine E, carotenoïden,
de B vitaminen, glutathion,
liponzuur, bioflavonoïden,
zink, selenium en andere
fytonutriënten.
Vezelrijke voedingsmiddelen
zoals rauwe groenten, fruit,
peulvruchten,
volkoren
graanproducten
en
de
aardappelgroep (in de schil!)
mogen niet ontbreken op het
artrosemenu. Hierin zitten
vooral de mineralen boor,
mangaan, selenium, silicium,
koper en zink die onmisbaar
zijn bij de vorming van de
kraakbeenmatrix en collageenelastine.
Een mediterraan dieet bestaat
uit veel ui, knoflook, olijfolie,
vis en verse groenten en
fruit. Deze voedingsmiddelen
vind je gestructureerd en
wetenschappelijk onderbouwd
terug in de voedingsdriehoek
Faché. In deze driehoek
vind je alles wat een gezond
bewegingsapparaat
nodig
heeft.
Drink zoveel mogelijk water
en andere gezonde dranken:
groene thee, kruidenthees,
groentesappen, enz. In de
drankendriehoek Faché heeft
men de ruimste keuze aan
functionele dranken weergegeven in een driehoek.
Onderaan staan de meest gezonde dranken waarvan de
grootste hoeveelheden dienen
gedronken te worden, terwijl
helemaal bovenaan koffie en
alcohol staan met het advies
ze sporadisch te gebruiken.
Waarom is
bewegingstherapie
essentieel bij artrose?
Door te bewegen wordt het kraakbeen wakker gemaakt en behoudt
het zijn functie. Kraakbeen
werkt als een spons, die bij druk
wordt leeg geperst en zich daarna
313
ARTROSE
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
1. Het symptomatisch luik
2. Het inflammatie luik
3. Het regenererend luik
Wij bespreken kort en overzichtelijk de eerste twee luiken in
dit artikel en in een volgend
nummer beklemtonen we het
regenererend luik.
LUIK 1:
Het reumatisch of artroselichaamsterrein moet eerst door
orthomoleculaire ondersteuningen voorbereid worden om een
betere en efficiëntere werking
van het regenererend luik te
bewerkstelligen.
Fig.3 Rustig bewegen is essentieel om artroseklachten te verminderen
volzuigt met gewrichtsvloeistof.
Op die manier krijgt het kraakbeen de nodige voedingsstoffen.
Beweging helpt zo in de voedselvoorziening van het kraakbeen.
Dat gewrichten ‘slijten’ door
bewegen is dus een misverstand!
Door tekorten aan precursoren
om nieuw en volwaardig kraakbeen en beenweefsel aan te
maken, kunnen de gewrichten
zelfs de normale belasting en
beweging niet aan, lijden ze er
onder en verslijten ze vroegtijdig. Ook de spieren, pezen en
gewrichtsbanden die het gewricht
helpen ondersteunen en schokken opvangen, krijgen te weinig de noodzakelijke grondstoffen zoals silicium, glucosamine,
chondroïtine, de essentiële aminozuren proline en lysine. Door
een optimale toevoer van deze
nutriënten en regelmatige lichamelijke activiteit kan men deze
weefsels versterken en grotere en
langere belastingen tolereren.
De voordelen van fysieke
training zijn grondig onderzocht. Wij geven enkele bijzondere voordelen.
1. Bevordert een regelmatige
synoviale stroom in en uit
het kraakbeen. De synoviale
vloeistof smeert en voedt het
kraakbeen. Bij gebrek aan
oefening wordt het kraakbeen
dun, droog en ondervoed.
314
2 Versterkt de ondersteunende
structuren: spieren, pezen,
ligamenten. Verhoogt het
bewegingsbereik, de schokdemping en de soepelheid
van de gewrichten.
3 Fysieke training is gunstig
voor heel de lichaamsconditie
en de geestelijke alertheid.
4. Versterkt de botten waardoor
de botdichtheid stijgt!
Regelmatige oefeningen met het
eigen lichaamsgewicht (zwaartekracht) en kracht-weerstandstraining in oefenreeksen van
minder dan 15 maal de oefening, zijn optimale maatregelen
om zowel preventief als curatief
sterkere botten op te bouwen.
Sport nooit tot gewrichtspijnen
optreden!
Welke sporten zijn goed? De
vormen van sporten die de volgende kenmerken vertonen:
kracht, aërobisch, flexibiliteit
en behendigheid. Dit zijn lopen,
wandelen, golf, fietsen, snelwandelen, zwemmen, langlaufen,
skiën, watergymnastiek, roeien
en dansen.
Het VIOW artrose
plan bestaat uit drie
luiken.
Het
lichaamsterrein
kan
men optimaal voorbereiden
door enkele fundamentele
maatregelen. Water bijtanken is
de goedkoopste en efficiëntste
maatregel. De gewrichten moeten
daarom voldoende glycosaminoglycanen aanmaken om dit
water te kunnen vasthouden.
Vervolgens dienen alle stoorvelden worden opgeruimd.
Belangrijke stoorvelden vormen
de slechte darmwerking en
spanningen in de spieren rond
de gewrichten. Overgewicht
en toxinen moeten sterk
gereduceerd worden. Artrose
patiënten hebben baat bij een
goed detoxificatieprogramma.
In de Lancet (Kjeldsen-Krah J,
1991. Controlled trial of fasting
and one-year vegetarian diet in
RA Lancet (338):899) toont
een gecontroleerde trial aan
dat reuma significant verbetert
door negen maand vegetarisch te
eten en door gedurende één jaar
een sapkuur en een rotatiedieet
in te lassen. Verder kan men
het symptomatisch terrein
sterk gunstig beïnvloeden met
de essentiële vetzuren, in het
bijzonder de omega-3-vetzuren
en door de inname van de slechte
verzadigde vetzuren drastisch
te beperken. Antioxidanten zwavelrijke voeding kan
samen met de bioflavonoïden
de vrije radicalen pathologie
bij artrose sterk neutraliseren
en de schade aan gewrichten
beperken of voorkomen. Probeer
alle factoren die de werking van
lichaamsenzymen afremmen
te elimineren: eet alles rauw,
voorkom of elimineer zware
metalen, overmaat aan koper
en ijzer vermijden want deze
beperken de lipase activiteit,
neem extra antioxidanten om
de enzymen te beschermen
tegen oxidatie, vermijd een
hypochlorhydrie zodat de
verteringsenzymen optimaal
kunnen
werken,
vermijd
kleurstoffen in de voeding want
deze hinderen de pepsinewerking
in de maag, vermijd medicijnen,
rontgenstralen, pasteuriseren,
steriliseren, fluor, chloor, broom
omdat
enzymen
daardoor
denatureren en vernietigd
worden, voorkom deficiëntie
in de cofactoren van de
enzymen want de activiteit van
enzymen wordt bepaald door
hun cofactoren, ondersteun de
eiwitsynthese met voldoende B
vitaminen, vooral vit B6 en het
mineraal zink.
De mineralendichtheid (de
hoe-veelheid mineralen per 100
calorieën) is de laatste decennia met minstens 30% gedaald.
Bovendien eet de bevolking
meer zuurvormende voeding
(industriële en biotechnologische) dan base-vormende voeding. Mineralen functioneren
als antagonisten van zuren en
reageren alkalisch of basisch in
de lichaamsvochten. De balans
tussen de zuren (niet-mineralen)
en de basen (mineralen) dient in
evenwicht te worden gehouden
door de mineralenaanbreng uit
de voeding te verhogen. Doch de
huidige geïndustrialiseerde voeding bevat schromelijk te weinig
mineralen.
Seleniumstatus bepaalt de ernst
van artritis en artrose en moet
aldus dringend bepaald worden
en aangevuld.
Voor de aanmaak van collageen
zijn vit C, E, A, zink, koper, boor
en silicium permanent nodig in
de voeding of via aanvulling.
Voldoende bioflavonoïden uit
groenten en fruit helpen de
cross-linking in de eindfase van
de collageenvorming bewerkstelligen en deze eveneens versterken.
Zij inhiberen de secretie van
de leucocytenenzymen die
de collageenstructuur tijdens
inflammatie
beschadigen.
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
ARTROSE
Bioflavonoïden voorkomen ook
de synthese en de vrijmaking
van histamine die inflammatie
induceert. De mineralen zink,
mangaan en boor zijn cruciaal bij
artrose en zijn meestal deficiënt.
Minstens 75% van onze
bevolking krijgt onvoldoende
boor met de voeding door
raffinage van voeding, interacties
met chemicaliën in voeding, te
weinig consumptie van groenten
en fruit en door een gewoonte
waarbij de schil en de pitten
van fruit niet worden gegeten.
Radioanalytisch
onderzoek
van artritis en artrose toont
aan dat in de beenderen van
deze patiënten lage cobalt- en
boorconcentraties aanwezig zijn.
Boor is noodzakelijk voor de
werking van vtamine D.
Een lekkende darm dient eveneens hersteld te worden om alle
noodzakelijke nutriënten optimaal te kunnen opnemen door
de mucosawand.
LUIK 2:
Het inflammatieluik is fundamenteel omdat bij chronische
ontsteking en pijn het zenuwstelsel overgeprikkeld wordt
waardoor de genezing en behandeling wordt bemoeilijkt.
De patiënt ziet af door de voortdurende pijnprikkels die eigenlijk geen waarschuwingsfunctie
meer vervullen. Bij weefselbeschadiging worden inflammatoire mediatoren gevormd. De
vasoactieve mediatoren, histamine, serotonine, bradykinine,
prostaglandinen en leukotriënen
maken als inflammatie-respons
rond de ontstekingsplaats permeabele gedilateerde capillairen
die het aangedane weefsel warm
en rood maken en doen zwellen
tot oedeemvorming. De chemotactische factoren, lymfokines,
prostaglandinen, monokines
en leukotriënen trekken witte
bloedcellen aan die migreren
naar de ontstekingsplaats. Zij stimuleren de fagocytose die het
beschadigd weefsel verteert en
verwijdert. Door aanmaak van
oxidantia vernietigen zij elke
pathogeen. Deze anti-inflammatoire respons van de weefsels
moet de pro-inflammatoire processen in balans brengen. De
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
inflammatoire cascade kan men
moduleren door een orthomoleculaire ondersteuning van de
prostaglandinen. De inflammatie
effecten, de angiogenese, de cellulaire proliferatie, de immuunsuppressie en de apoptose kunnen door orthomoleculaire LOX
en COX-2 remmers gereduceerd
of geneutraliseerd worden.
Omega-6 en omega-3 vetzuren wedijveren voor de actieve
bindingsplaatsen op desaturase,
elongase, cyclooxygenase, en
lipoxygenase enzymen. Dus kan
het overheersend dieetvet de
richting van de eicosanoïde productie beïnvloeden. In andere
woorden, een overmaat omega6 vetten, LA en GLA, kan de
beschikbare delta-6-desaturase
bindingsplaatsen bezetten, en de
omzetting van omega-3 vetzuren
in de gunstige prostaglandines
type3 (PGE3) beletten. De totale
concentratie van vetzuren in de
celmembraan bepaalt welke serie
van eicosanoïden zal overheersen. Consumptie van dierlijke
vetten en omega-6 plantaardige
oliën verhogen de arachidonzuur hoeveelheid in de celmembranen, die een potentiële een
inflammatoire inductie kan veroorzaken. Er is dus een direct
verband tussen de balans van
specifieke vetten in het dieet en
de inflammatierespons.
De bindingsaffiniteit van de
desaturase enzymen stijgt met
het aantal dubbele bindingen in
het vetzuur substraat. Voorbeeld,
EPA heeft vijf dubbele bindingen en zal het d5d (delta 5
desaturase) sterker binden dan
DGLA met drie dubbele bindingen. Evenwel, in de afwezigheid
van voldoende EPA, zullen d6d
en d5d respectievelijk DGLA en
AA metaboliseren. Deze beide
vetzuren vormen dan pro-inflammatoire stoffen!
De activiteit van desaturase wordt
onderdrukt door een overmaat
aan verzadigde vetten, monoonverzadigde en trans vetzuren,
een insuline-overmaat en een
magnesium- of zinkdeficiëntie.
Vrije radicalen gekatalyseerde
peroxidatie van arachidonzuur
(AA) produceert isoprostanen,
een stabiele isovorm van prostaglandinen, die sterkere inflammatie-effecten hebben.
COX-inhibitoren blokkeren
alleen de potentiële pathologische route van de PG2 en remmen niet de LOX-enzymen die
inflammatoire metabolieten
genereren nl. LTB4, 5-HETE, en
12-HETE. Bovendien verhogen
de selectieve COX-inhibitoren
de productie van lipoxygenase
bijproducten via hun sparend
effect op AA.
Er is aldus een noodzaak om
beide potentiële pathologische
pathways te moduleren. Dit kan
slechts met natuurlijke, niet
toxische anti-inflammatoire
strategieën die beide COX en
LOX pathways moduleren! Een
uitgebreide anti-inflammatoire
benadering dient multifactorieel
te zijn. (zie tabel anti-inflammatie protocol)
Een evenwichtige redox status
is uiterst belangrijk ter controle
van de inflammatie cascade. Er
is een omgekeerde relatie tussen de antioxidanten status en
inflammatie. Hoge inflammatieniveaus putten de antioxidant
reserves uit en anti-inflammatie stoffen verhogen de antioxidantreserves bij patiënten. Een
combinatie van anti-inflammatie agentia en antioxidanten
werken synergetisch en oefenen
samen sterke additieve effecten
uit. Antioxidanten hebben aangetoond dat zij COX-2 expressie
verlagen op het transcriptieniveau.
De selectie van fytonutriënten
inhibeert zowel de COX-2 als de
LOX-enzymen zodat dit synergieeffect de inflammatierespons
totaal aanpakt.
Advieslijst anti-inflammatie protocol
1. Beperk de inname van
dierlijke voedingsmiddelen: dierlijke bronnen van
AA zijn precursoren voor
PGE2, LTB4, 5-HETE en
12-HETE. Mager vlees
(bison, struisvogel, biologisch gevogelte) kan matig
worden gegeten!
2. Kies omega-3 vetzuren,
precursoren van de omega3 serie blokkeren de AA
route. Bronnen: EPA en
DHA, afkomstig van koud
water vis, omega-3 rijke
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
eieren en visolie supplementen.
Beperk de plantaardige
omega-6 oliën tot een
verhouding 1/3 met de
omega-3 vetzuren om de
enzymcompetitie tussen
de twee series te voorkomen. Reduceer de shunt
van DGLA naar AA en de
vorming van inflammatoire eicosaniden met extra
ALA en EPA. Substitueer
de
geraffineerde
en
bewerkte omega-6 oliën
door organisch bewerkte,
koudgeperste olijfolie en
whole-food bronnen.
Elimineer
verzadigde,
gehydrogeneerde
en
transvetzuren, alcoholen,
enkelvoudige suikers en
geraffineerde koolhydraten.
Reduceer
eveneens
verhoogde cholesterolniveaus! Deze macronutriënten inhiberen het
delta-6 desaturase enzym.
Verhoog de dieet antioxidanten door 7-10 porties
groenten/fruit per dag te
consumeren:
donkergekleurde groenten en fruit
reduceren de oxidatieve
biosynthese van inflammatoire eicosanoïden en
isoprostanen.
Verzeker je van een voldoende inname van zink,
magnesium, ascorbaat (vit
C), niacine (vit B3) en
pyridoxine (vit B6). Deze
spelen een rol als coënzymen van desaturase in het
metabolisme van de prostaglandinen PG1 en PG3.
Zorg voor een optimale
bloedglucose regulatie en
pak onmiddellijk hyperinsulinemie aan: een overmaat aan insuline veroorzaakt een shift van DGLA
naar de PGE2 synthese.
Zorg voor een combinatie
van verschillende antiinflammatie botanische
planten om de inflammatie
cascade te moduleren en
COX – LOX te inhiberen:
Boswellia serrata, Curcuma
longa, quercitine, bromelaïne en omega-3 vetzuren
(vb. vlaszaad).
Controleer de inflammatie-
315
ARTROSE
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
merkers (C reactieve
proteïne, ceruloplasmine)
en pas het protocol aan.
10. Overweeg
farmaceutische COX-2 inhibitoren
of NSAID’s indien strikt
noodzakelijk!
De arts-therapeut
beschikt over een
hele batterij van
anti-inflammatoire
nutriënten.
Een juiste keuze kan
gemaakt worden
na een volwaardige
anamnese van de
patiënt.
Verschillende nutriënten en
planten zijn veilig en effectief
om een uit de hand gelopen
inflammatie reactie te dempen. Evenwel mogen zij niet in
overmaat gebruikt worden of de
reacties volledig dempen, want
wij hebben inflammatie processen nodig bij het bestrijden van
infecties en de normale herstellingsprocessen in het lichaam te
onderhouden.
De volgende anti-inflammatie nutriënten komen in
aanmerking:
•
•
•
•
•
Vitamine C 2000 à 4000mg/d
tot de bowel-tolerantie
Vitamine E 400 à 800 IE/d
Quercitine 500 mg/d
Selenium 200 µg/d in de vorm
van seleniummethionine
Anti-inflammatoire planten:
Hamamelis virginiana
Curcuma longa: 400 mg 3x/d
Bromelaïne gestandaariseerd:
125 à 450 mg 3x/d
Tanacetum parthenium of
feverfew: capsules van 25 mg
2x/d of 40dr 3x/d
Glycyrrhiza glabra of zoethout: poeder van de wortel 1
tot 4 g/d of vast extract 1/2 tl.
voor de maaltijd
316
Ojibwa
Energetica Natura
Fig. 4: Orthomoleculaire pijnstillers bij Artrose
LUIK 3
Regeneratie van het
kraakbeen en bot
(chondrocyten), een
eerstelijnstherapie:
In het regenererend luik hebben
wij vijf orthomoleculaire stoffen
beschikbaar: MSM of methylsulfonylmethaan, glucosaminesulfaat, chondroïtinesulfaat, zwavel-adenosylmethionine of SAM
en silicium.
De voedingssupplementen glucosamine, MSM en SAM helpen de pijn en de stijfheid wegnemen bij gewrichtspatiënten.
Dat blijkt uit meer dan negentig wetenschappelijke studies.
Glucosamine, MSM en SAM
hebben géén neveneffecten in
tegenstelling tot de analgetica
en de antibiotica die klassiek het
meest gebruikt worden voor de
behandeling van artrose. Denk
hier aan de zeer recente problemen met het medicijn VIOXX
(zie redactioneel).
de patiënten. Zelfs maaglijders
hebben er geen problemen mee.
Het komt er vooral op aan de
juiste dosering van alle ingredienten in een ideaal verkrijgbaar
afgiftesysteem te gebruiken. Er
zijn op de wereldmarkt immers
tientallen producenten van glucosamine en chondroitine. Het
ideale product - voor mensen
zonder over-gewicht - bevat per
dosering 500 à 600 milligram
honderd procent zuiver glucosa-
Gewicht
minder dan 55 kg
De dosis dient aangepast te
worden volgens de pijn en de
graad van functieverlies van het
Dosis
1000 mg glucosaminesulfaat
(GAS)
800 mg chondroïtinesulfaat
tussen
55 kg en 90 kg
meer dan 90 kg
1500 mg GAS
1200 mg chondroïtinesulfaat
2000 mg GAS
1600 mg chondroïtinesulfaat
Fig.5: Doses zijn afhankelijk van het lichaamsgewicht.
Glucosamine en chondroitine,
een wetenschappelijk
bewezen substitutieproduct
In tegenstelling tot de klassieke
aanpak van artrose, levert het
dagelijkse gebruik van glucosamine- en chondroitinesulfaat
geen nevenwerkingen op voor
minesulfaat en 200 à 400 milligram chondroitinesulfaat.
Zwaarlijvige mensen hebben
meer nodig. Iedereen kan zijn
dosis eenvoudig berekenen. Voor
iedere kilogram lichaamsgewicht
is er dagelijks ongeveer 20 milligram glucosamine en 16 milligram chondroitine nodig.
Similia
gewricht. Om een efficiënter
werking te verkrijgen kan je de
dosis verdelen over 2 à 4 innames met de voeding en samen
gebruiken met vitamine C 500
à 4000 mg, silicium 7 druppels
1 à 3 maal per dag, mangaan
15 à 50 mg/d en de essentiële
vetzuren. Een synergie verhoogt
steeds de effectiviteit! Men kan
mangaan en silicium ook in de
voeding vinden doch in veel
lagere dosissen. Mn zit in noten,
bonen, rundslever, gedroogde
perziken en havermeel. Si zit in
paardestaart (Equisetum), boekweitbloem, Avena sativa (haversap) en bamboescheuten.
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
ARTROSE
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
Werkingsmechanisme
van glucosamine en
chondroitine
Glucosaminesulfaat
een pijnstiller, antiinflammatoir en
repareert kraakbeen
Het kraakbeen wordt gevormd
en onderhouden door gespecialiseerde
cellen,
de
chondrocyten. Slechts 5 procent
van het kraakbeen bestaat uit
deze cellen. De overige 95 procent
van het kraakbeen bestaat uit
een soort gel. Deze gel, de matrix
genoemd, bestaat voornamelijk
uit water en een aantal stoffen
zoals collageen, eiwitten en lange
ketens van aan elkaar gekoppelde
suikermoleculen, de zogenaamde
glycosaminoglycanen, afgekort
GAG’s. Glycosaminoglycanen
zijn opgebouwd uit glucosamine
moleculen die van nature overal
in het lichaam aanwezig zijn.
Glucosamine is een bouwsteen
van de matrix van het kraakbeenen botbindweefsel. Zonder
glucosamine is er geen smering
van de gewrichten, waardoor
bewegen pijn gaat doen en de
gewrichten sneller verslijten.
Glucosamine is ook de belangrijkste bouwsteen van hyaluronzuur. Glucosamine lijmt het hyaluronzuur aan elkaar en het is
absoluut noodzakelijk om aan
hyaluronzuur een aantal unieke eigenschappen te verlenen.
Hyaluronzuur is een lichaamseigen stof die het interstitiële
water bindt en de cel beschermt
tegen exogene aanvallen. Extra
exogene glucosamine toevoer
verhoogt de productie van hyaluronzuur, wat gunstig is voor de
smering van het gewricht.
Topsporters krijgen door een
overbelasting van de spieren
artritis die kan overgaan in
artrose. Amélie Mauresmo (het
nummer één van het wereldtennis bij vrouwen) en Eric Van
Meir (gewezen profvoetballer)
kregen – om artritis en beginnende artrose te bestrijden - een
aantal hyaluronzuurinjecties. Dat
hyaluronzuur heeft ongeveer de
dichtheid van smeerolie, terwijl
de gewrichtsvloeistof een stroperige vloeistof is, ongeveer een
beetje als eiwit. Na drie injecties
met een interval van een week
verhoogt het hyaluron de viscositeit van de gewrichtsvloeistof
en beperkt het de wrijving tegen
het kraakbeenoppervlak. Het
product verdwijnt redelijk snel,
maar verrassend genoeg blijft
het gemiddeld negen maanden
werken.
Glucosaminesulfaat is samengesteld uit suikermoleculen en een
hooggeconcentreerd glutamine
aminozuur. Het vormt de grondstof voor de eigen lichaamsproductie van proteoglycanen die
met collageen en elastine voor
de aanmaak van kraakbeen zorgen. Hoge concentraties vindt
men in de gewrichten waar zij de
componenten van het kraakbeen
stimuleren en het kraakbeen
repareren. Met het ouder worden
– of door overbelasting - verminderen de concentraties gevoelig. Er kan dan minder water
Been
Ligament
Kraakbeen
Synoviale vloeistof
Synoviale membraan
Been
Fig. 6: Doorsnede van een gezond gewricht
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
in het kraakbeen worden vastgehouden (schokdempend effect
daalt!). Het stimuleert de intramembraneuze ossificatie (beenvorming) door inductie van de
chondrocyten. Het versnelt de
turnover (afbraak – opbouw) van
de matrix van het bot. Werkt
anti-inflammatoir en geeft een
gunstiger effect op de botdensiteit en biochemische parameters.
Toxiciteit of contra-indicaties
zijn niet aanwezig!
Glucosaminesulfaat
wordt
slechts in gelatine, kraakbeenextracten, zeekomkommer, haaienkraakbeen en Nieuw-Zeelandse
groenlipmossel gevonden, maar
het glucosamine wordt uit deze
laatste natuurlijke stoffen heel
moeilijk opgenomen, terwijl het
glucosaminesulfaat in preparaten
tot 98% worden geabsorbeerd in
de darm.
Double blind studies met
Ibuprofen en ander NSAID’s
tonen aan dat het glucosaminesulfaat in een equivalente dosis
van 1500 mg minstens even goed
werkzaam is en op langere tijd
veel beter scoort dan de medicijnen en bovendien zonder bijwerkingen. Hoe langer glucosamine
wordt genomen, hoe gunstiger
het resultaat. De capsules moeten
altijd tijdens of vlak na de maaltijden ingenomen en geïndividualiseerd worden naar gewicht en
het stadium van de ziekte.
Chondroïtinesulfaat:
een watermagneet,
schokdemper en
regenerator van
kraakbeen
Chondroïtinesulfaat heeft een
vergelijkbare werking als glucosamine en werkt synergetisch
met glucosamine. Deze moleculen werken als “watermagneten”:
met hun lange ketens van suikers
(10.000 moleculen/proteoglycaanmolecule) helpen chondroïtinemoleculen water aantrekken
in de proteoglycanen structuur
en oefenen ze alzo een superwaterretentie uit! De vloeistof
(water) in het gewricht werkt als
een sponsachtige schokdemper.
Het water is noodzakelijk om
nutriënten in het kraakbeen bin-
nen te brengen en afvalstoffen
af te voeren want het articulair
gewrichtskraakbeen heeft geen
bloedvoorziening. Het water
vloeit door druk in de gewrichten binnen en buiten. Vandaar
dat beweging fundamenteel is
om gewrichten te voeden! Het
beschermt oud kraakbeen tegen
vroegtijdige afbraak door inhibitie van de afbraakenzymen
en belemmert dat het transport
van nutriënten in het kraakbeen
wordt afgebroken.
Het stimuleert de productie van
proteoglycanen, glycosaminoglycanen en collageen, die dienen
om gezond nieuw kraakbeen aan
te maken. Chondroïtinesulfaat
komt ook veel voor in GAG’s
en is dus even belangrijk voor
een goede kraakbeenmatrix. Het
speelt een rol bij het binden van
de GAG’s aan collageenvezels.
De stevigheid van het kraakbeen
wordt er mee door bepaald.
Zes jaar studie met doses van
1,5 g tot 10 g/d toont geen toxiciteit.
Besluit:
1. Extra aanbod van
glucosamine- en
chondroitinesulfaat stuurt
de aanmaak van de grote
kraakbeenmoleculen,
proteoglycanen of GAG’s
genoemd (wanneer een
GAG zich bindt aan
een eiwit wordt het een
proteoglycaan genoemd).
Bij het ouder worden
verminderen zowel de
kwaliteit als de kwantiteit
van de proteoglycanen in
het lichaam. Glucosamineen chondroïtinesulfaat
worden via de darm
in onze bloedbaan
opgenomen en kunnen het
gewricht bereiken via het
synoviaalvocht. Hoe meer
men beweegt hoe meer
deze stoffen het kraakbeen
kunnen bereiken!
2. Glucosamine en
chondroïtine kunnen
bijdragen tot een
hoogwaardig synoviaal
vocht. Hierdoor ontstaan
er minder pijnklachten bij
artrosepatiënten. Het is
klinisch bewezen
317
ARTROSE
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
dat door de toediening
van glucosamine de
cellen meer GAG’s gaan
produceren waardoor de
kraakbeenmatrix zich
herstelt.
3. Glucosamine en
chondroïtine zijn stoffen
waarmee men kraakbeen
kan beschermen tegen
achteruitgang of weer
kan herstellen als
beschadiging is opgetreden.
Chronische overbelasting
van gewrichten, gebruik
van bepaalde pijnstillers,
veroudering of een ongeval
versnellen de ‘afbraak’ van
de kraakbeenmatrix.
4. Nutriëntenaanvullingen, de
juiste voeding met behulp
van de Voedingsdriehoek
Faché en beweging zijn
dan een synergetische
noodzaak om pijnlijke
bewegingstoestanden en
artrose te voorkomen en een
regressie te bewerkstelligen.
5. Men mag meestal snel
resultaat verwachten, na
enkele weken volhouden, en
indien men 1500 à 3000
mg glucosaminesulfaat,
1200 à 2400 mg
chondroïtinesulfaat en 6
à 8 gram MSM samen ’s
morgens bij het ontbijt
neemt, is men in de meeste
gevallen nog dezelfde dag
verlost van zijn pijn.
Methylsulfonylmethaan (MSN),
Zwaveladenosylmethionine
(SAM) en silicium doen artrose
in regressie gaan
PRODUCTION IN HUMAN COLONIC MUCOSA
MANAGEMENT OF OSTEOARTRITIS OF THE
FROM CANCER PATIENTS.
CLIN CANCER RES
KNEE IN OUTPATIENTS. CURRENT MED. RES.
3(2): 209-213.
4. GATI I, BERGSTROM M, CSOKA K, MUHR
C, CARLSSON J, 1990. EFFECTS OF THE
5-LIPOXYGENASE INHIBITORS AA-863 AND
U-60,257 ON HUMAN GLIOMA CELL LINES.
PROSTAGLANDINS LEUKOT ESSENT FATTY
ACIDS 40(2): 117-124.
5. BLAND JE, 1997. NUTRITION, CYTOKINES
AND INFLAMMATION. IN: NUTRITIONAL
IMPROVEMENT OF HEALTH OUTCOMES: THE
INFLAMMATORY DISORDERS. HEALTH COMM
SEMINAR SERIES. GIG HARBOR, WASH:
HEALTH COMM, INC.
6. MCMILLAN DC, SATTAR N, TALWAR D, ET
AL, 2000. CHANGES IN MICRONUTRIENT
CONCENTRATIONS FOLLOWING ANTI-INFLAM-
OPIN 8: 145-9, 1982.
19. CAPLAN A.I. CARTILAGE. SCIENTIFIC
AMERICAN 251(1) : 84-97, 1984.
20. SOLANI G, ROMAGNOLI J. EXPERIMENTAL
AND
CLINICAL PHARMACOLOGY OF
G LYCOSAMINOGLYCANS .
D RUGS
IN
EXPERIMENTAL AND CLINICAL RESEARCH
18(1) : 81-85, 1991.
21. ROVETTA G. GALACTOSAMINOGLYCURON
OGLYCAN SULFATE (MATRIX) IN THERAPY
OF TIBIOFIBULAR OSTEOARTHRITIS OF THE
KNEE. DRUGS IN EXP.AND CLIN.; RES. 18(1)
: 53-57, 1991.
22. SOLDANI G., ROMAGNOLI J. 1991.
23. THE ROLE OF GLUCOSAMINE SULFATE AND
MATORY TREATMENT IN PATIENTS WITH
OF DEGENERATIVE JOINT DISEASE. ALTERN
MED REV. 1998 FEB; 3(1):27-39.
24. IN VIVO CHONDROPROTECTION AND METABOLIC SYNERGY OF GLUCOSAMINE AND CHONDROITIN SULFATE. CLIN ORTHOP. 2000 DEC
;( 381):229-40.
25. GLUCOSAMINE, CHONDROITIN, AND MAN-
CANCER.
NUTRITION
16(6):425-428.
7. CHINERY R, BEAUCHAMP RD, SHYR Y, ET AL,
1998. ANTIOXIDANTS REDUCE CYCLOOXYGENASE-2 EXPRESSION, PROSTAGLANDIN
PRODUCTION, AND PROLIFERATION IN COLORECTALCANCER CELLS. CANCER RES 58(11):
2323-2327.
8. BUCCI, L.R. NUTRITION APPLIED TO INJURY
REHABILITATION AND SPORTS MEDICINE.
BOCA RATON : CRC PRESS P 140-149, EN
P 95-102, 1994.
9. SETNIKAR I 1993, VIDAL 1978, MARKS 1996,
SCHIEMAKER 1993, BAICI 1992.
10. BIRDWOOD G DR. 1996 LONDON.
11. SETNIKAR I, CEREDA R, DRUG. RES. 41,
1991.
12. BIRDWOOD G DR. 1995 LONDON.
13. PACINI, SETNIKAR 1991, SETNIKAR, CERDA
1991GIORDANO 1996, VOGGI 1991.
14. MORRISON M. 1977.
15. SETNIKAR I, GIACHETTI C, ZANOLO G.
1986.
In een deel II zullen wij in het
volgend nummer ingaan op de
andere orthomoleculaire stoffen die bij artrose significant
werkzaam zijn en het toxisch
medicijn Vioxx substitueren
zonder bijverschijnselen.
REFERENTIES
1. BLAND JE, 1997. NUTRITION, CYTOKINES
AND INFLAMMATION. IN: NUTRITIONAL
IMPROVEMENT OF HEALTH OUTCOMES: THE
INFLAMMATORY DISORDERS. HEALTH COMM
SEMINAR SERIES. GIG HARBOR, WASH:
HEALTH COMM, INC.
2. LORD RD, BRALLEY J, 1999. FATTY ACID
METABOLISM. IN: PIZZORNO JE, MURRAY
PROFEN AND GLUCOSAMINE SULFAAT IN THE
CHONDROITIN SULFATES IN THE TREATMENT
GANESE
ASCORBATE
FOR
DEGENERATIVE
JOINT DISEASE OF THE KNEE OR LOW BACK:
A RANDOMIZED, DOUBLE-BLIND, PLACEBOCONTROLLED PILOT STUDY.
FEB; 164(2):85-91.
26. GLUCOSAMINE THERAPY
MIL MED. 1999
COMPARED TO IBU-
PROFEN FOR JOINT PAIN.
BR J COMMUNITY
NURS. 2002 MAR;7(3):148-52.
27. BRAHAM R, DAWSON B, GOODMAN C. THE
EFFECT OF GLUCOSAMINE SUPPLEMENTATION ON PEOPLE EXPERIENCING REGULAR
KNEE PAIN.
BR J SPORTS MED. 2003 FEB;
37(1):45-9.
28. RUANE R, GRIFFITHS P. GLUCOSAMINE THERAPY COMPARED TO IBUPROFEN FOR JOINT
PAIN. BR J COMMUNITY NURS. 2002 MAR;
7(3):148-52.
1,INK‡DE SLEUTEL VOOR MmmR LEVENSENERGIE
VERHOOGDEENERGIEENUITHOUDINGSVERMOGEN„VRIJVAN
STRESS „ VERBETERD CONCENTRATIEVERMOGEN „ UITGERUST
DE
ROECK
S ELECTE D
16. REJHOLEC V. 1987.
17. LARKIN J.G, CAPELL HA, STURROCK RD.
1985.
18. VAZ A. DOUBLE BLIND CLINICAL EVALUATION OF THE RELATIVE EFFICACY OF IBU-
GASTROINTESTINAL
„ OJI B WA
BY
ONTWAKEN„MINDERLASTVANDENEGATIEVEEFFECTENVAN
'3-´S COMPUTERS EN ANDERE ELEKTRONISCHE APPARATUUR
„
„
EL
MT, EDS. TEXTBOOK OF NATURAL
MEDICINE. 2D ED. NEW YORK, NY:
CHURCHILL LIVINGSTONE.
3. FROMMEL TO, DYAVANAPALLI M, OLDHAM
T, ET AL, 1997. EFFECT OF ASPIRIN ON
PROSTAGLANDIN E2 AND LEUKOTRIENE B4
ECT U M A B
1LINK‡BESTAATINVERSIESMETDEZELFDEGUNSTIGEINVLOEDEN
#LASSIC3ILVERGEPOLIJSTENGEBORSTELDEN'OLDGEPOLIJST
VRIJVANSTRESSENNEGATIEVESTRALING
,EVENINEENMODERNEMAATSCHAPPIJEISTZIJNTOL
7ETENSCHAPPELIJKESTUDIESTONENAANDATWEHIERDOORVOORDU
(ARD WERKEN TE WEINIG TIJD VOOR EEN GEZONDE MAALTIJD TREIN
RENDTEKAMPENHEBBENMETMINDERENERGIEENVITALITEIT
OFWAGENALSTWEEDEHUISKAMERENEENDRUKSOCIAALLEVENONS
$EZEINGENIEUZEHANGERBIEDTDENODIGEBESCHERMING
LICHAAMKANDITTEMPONIETALTIJDAANENHEEFTDAARDOORAFTE
$E 1,INK‡HANGER IS VOORZIEN VAN SPITSTECHNOLOGIE 324TM
REKENENMETALLERLEIKWAALTJES$OORHETDAGDAGELIJKSGEBRUIK
TECHNOLOGIE EN BESCHERMT TEGEN NEGATIEVE INVLOEDEN EN
VANONDERANDEREMOBIELETELEFOONSENCOMPUTERSWORDENWE
STRESS(IJVERZORGTJECONDITIEENVERHOOGTJEPRESTATIESZOWEL
BOVENDIENFREQUENTBLOOTGESTELDAANNEGATIEVESTRALEN
THUISTIJDENSJEVRIJETIJDALSOPHETWERK
6ERKRIJGBAARINDEBETERENATUURVOEDINGSWINKELOFAPOTHEEK.
6OORMEERINFOSURFNAARWWW1LINKBE„TEL"ELGIp
318
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
INDUSTRIEEL
LABORATORIUM
& ADVIES
•VOEDING : bacteriologische en chemische analyses.
•WATER : bacteriologische en chemische parameters.
•SPECIALE TESTEN BACTERIOLOGIE : o.a. Legionella, sneltesten pathogenen.
•SPECIALE TESTEN SCHEIKUNDE : o.a. vetzuurprofiel (GC-MS).
•TOXIOLOGISCHE PARAMETERS : o.a. PCB.
•KWALITEITSHANDBOEK: zelfcontrole voor zuivel.
•ADVIES : algemene informatie bv wetgeving.
•OMGEVINGSCONTROLES : luchtmetingen, hygiënogrammen.
ISO 17025
Erkeningsnr. 240 T
Industriezone Vlamingveld 3 • 8490 Jabbeke
tel: +32(0)50/816757 • fax: +32(0)50/816759
[email protected]
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
319
Overgevoeligheid voor
bepaalde stoffen kan leiden tot heftige reacties
van het immuunsysteem.
Met name de mestcellen
kunnen geprikkeld worden
tot overmatige afgifte van
histamine. Door bijvoorbeeld huisstofmijt, pollen,
voedingsmiddelen, huidschilfers van huisdieren,
schimmelsporen, geneesmiddelen, histamine,
histaminevrijmakers en
Gelukkig reageert hij
de laatste tijd
weer heel normaal.
zonlicht. Histoplex normaliseert dat proces. Is 100%
plantaardig met toevoeging
van B15 en calcium.
Histoplex werd door Biotics
ontwikkeld in samenwerking met dokter Lasneski.
Biotics versnelt het herstel.
Nutramin BV, Postbus 310,
1170 AH Badhoevedorp,
Tel.: +31(0)20 - 617 8282,
Fax: +31(0)20 - 615 8525,
E-mail: [email protected]
Samenstelling
per tablet:
600 mg Histoplex*
* Histoplex is een
specifiek mengsel
van de volgende
planten- en
voedingsstoffen:
Walnootblad
(Juglans regia)
Olijfblad
(Olea europaea)
Seven Barks
(Hydrangea
arborescens)
Hesperidine
(flavonoïde)
Indiase gentiaan
(Andrographis
paniculata)
Schijn-ereprijs
(Picrorhiza kurroa)
Oshawortel
(Ligsuticum porteri)
Karawatake
paddestoel
(Coriolus versicolor)
Dimethylglycine (B15)
Calciumborogluconaat
Verpakking:
90 capsules
Wilt u als arts of therapeut meer weten over onze producten, maak dan een afspraak met onze vertegenwoordiger of vraag de
uitvoerige informatie aan. Ook kunt u dagelijks tussen 13.00 en 14.00 uur terecht bij onze helpdesk: +31(0)20 - 617 8282. Voor
België: Energetica Natura Benelux BV, Postbus 57, B-2050 Antwerpen 5, Telefoon: 03 - 7890959, Gratis fax: 0800 - 80011,
Fax: 03 - 114319397.
320
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
Het VIOW is erkend als opleidingsinstituut
door de Vlaamse Regering
Via de OPLEIDINGSCHEQUES van de Vlaamse Regering kunnen
werknemers en firma's vanaf 1 sept 2004 alle opleidingen, door het
VIOW ingericht, volgen aan 50% reductie.
De Vlaamse Regering stimuleert persoonlijk initiatief voor het volgen
van opleiding en betaalt 50% van de opleiding.
Practische info voor aankoop en gebruik van opleidingscheques:
www.opleidingscheques.be
Elke morgen 2 koffielepels Vibracell in een glas water geeft je het
ganse spectrum van vitaminen en mineralen dat je in de loop van
de dag nodig hebt! de garantie voor een optimale immuniteit en
vitaliteit en bovendien zeer lekker van smaak.
®
"Vibracell, je voelt dat het werkt!"
W
NIEU 65%
or
nu vo gisch
lo
bio
Made by G.D.I. nv
Wolvenhofstraat 12, B-8870 Izegem
Tel.: + 32 51 31 36 28 • Fax: + 32 51 31 48 81
Distributeur: SANVITA
Palokestraat 89, B-1080 Brussel
Tel. + fax: + 32 2 522 77 82
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
329
FYTO IN DE REUMATOLOGIE
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet.
ZINVOLLE COMBINATIE VAN ANTIINFLAMMATOIRE PLANTENEXTRACTEN
ONTSTEKINGSPROCES
ONDER DE BIOCHEMISCHE LOEP
R
eumatische aandoeningen hebben minstens één factor gemeen: ze worden gekenmerkt door een kluwen van proinflammatoire
reacties. Ingrijpen op slechts één facet van dit kluwen heeft weinig kans op succes. Neem samen met het VIOW een duik in
dit biochemisch netwerk en ontdek de therapeutische impact van een aantal plantaardige extracten.
Linolzuur als
precursor van het
ontstekingsproces
Linolzuur, het basis omega-6
vetzuur, wordt in het lichaam
hoofdzakelijk omgezet tot arachidonzuur. Arachidonzuur nestelt zich overal in de membraan
van cellen zoals immuuncellen
(macrofagen,
neutrofielen),
fibroblasten uit het gewrichtskapsel en chondrocyten (kraakbeencellen). Als het fosfolipase
A2 het arachidonzuur vrijmaakt
uit het celomhulsel, wordt een
tweevoudige ontstekingscascade
in gang gezet. (figuur 1)
Balancerend tussen
COX en LOX
Met de hulp van het enzym
cyclo-oxygenase (COX) wordt
arachidonzuur omgezet in
zogenaamde
eicosanoïden
(prostaglandines, leukotriënen,
thromboxanen), fysiologisch
werkzame stoffen die betrokken
zijn bij de bloeddrukregeling,
bloedstelping, ontstaan van
koorts, pijngewaarwording en
allergie. Het COX-enzym kan
twee gedaantes aannemen:
COX-1 en COX-2. COX-2 maakt
de specifieke prostaglandines (vb.
PGE2) die aanleiding geven tot
pijn en ontstekingen. Is COX-1
actief is, dan worden er stoffen
gevormd die de maagwand
beschermen. (figuur 1)
Het vrijgemaakte arachidonzuur
kan ook door het enzym 5-lipooxygenase (5-LOX) worden
bewerkt. Hierbij ontstaan
Actief NF-κB
er leukotriënen (vb. LTB4).
Sommige leukotriënen zijn
toxisch voor de maag, andere (vb.
LTB4) stimuleren een verhoogde
expressie van proinflammatoire
cytokines zoals IL-1 en TNFα.
(figuur 1)
Bij een behandeling met NSAID’s
(‘non-steroidal antiinflammatory
drugs’, COX-1 + COX-2 remmers zoals acetylsalicylzuur) of
specifiekere COX-2 inhibitoren
(vb. rofecoxib) daalt het gehalte
aan prostaglandines en verdwijnt
hiermee de pijn en een deel van
de ontsteking. Maar dergelijke
rem induceert de alternatieve
processing van arachidonzuur
via 5-LOX. Hierdoor verhoogt
de productie van proinflammatoire leukotriënen waardoor de
ontsteking opnieuw verergert.
Bij artrosepatiënten en nog meer
bij reumatoïde artritispatiënten
vindt men zowel een verhoogd
gehalte aan leukotriënen als een
toename van prostaglandines in
het gewrichtsvocht.
De enige doeltreffende manier
om het ontstekingsproces - dat
ontstaat uit arachidonzuur - te
belemmeren is een gelijktijdige
en evenwaardige onderdrukking
van de prostaglandinesynthese
(COX) én de leukotriënensynthese (5-LOX). Zo bewaar je een
veilige balans in de ontstekingsreactie.
Fig1. Het ontstekingsproces bij reumatologische aandoeningen ontstaat via verschillende biochemische routes. Het geactiveerde NF-κB induceert de productie van cytokines (het communicatiemiddel bij uitstek tussen verschillende immuuncellen)
en COX-2, IL-1 kan eveneens het COX-2 stimuleren, IL-1 en TNFα stimuleren de werking van de metalloproteïnasen, AP-1
kan interageren met NF-κB en mee de proinflammatoire cytokines stimuleren, ook de leukotriënen geven aanleiding tot een
hogere aanmaak van proinflammatoire cytokines(2). NF-κB: transcriptiefactor NF-kappaB, IκB-α: inhiberende subeenheid
houdt NF-κB inactief, AP-1: transcriptiefactor ‘activator protein 1’, samengesteld uit de proto-oncogenen Fos en Jun.
330
Het principe van het COX-LOX
evenwicht dringt stilaan door in
de medische wereld. Momenteel
zijn er klinische studies aan de
gang met een geneesmiddel
(licofelone) dat beide metabolisatiewegen van arachidonzuur
inhibeert.(1)
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
FYTO IN DE REUMATOLOGIE
NF-κB-activatie leidt
tot ontstekingen
NF-κB is een verzameling
van transcriptiefactoren die
de expressie van verschillende
genen induceert, namelijk die
genen (coderend voor IL-1,
IL-2, IL-6, IL-8, TNFα, celadhesie-molecules, MHC klasse I
molecules, cytokinereceptoren,
COX-2, NO-synthase) die een
rol vervullen in het ontstekingsproces (figuur 1). NF-κB is aanwezig in het cytoplasma als een
inactief complex, gebonden aan
een inhiberende subeenheid die
IκB-α wordt genoemd.
Reactieve
zuurstofradicalen
liggen dikwijls aan de oorsprong
van de activatie van het NF-κBcomplex. Bij het activatieproces
wordt de inhiberende subeenheid
(IκB-α) gefosforyleerd en naar
het proteasoom vervoerd voor
degradatie (het proteasoom is
een celonderdeel dat instaat voor
het opruimen van onbruikbare
eiwitten). Het vrijgemaakte en
geactiveerde NF-κB verhuist
naar de kern waar het de bovengenoemde genen opzoekt en de
expressie ervan activeert. Veel
inflammatoire aandoeningen
waaronder reumatoïde artritis,
artrose en de ziekte van
Bechterew worden gekenmerkt
door een overactief NF-κB.(3-5)
Dit maakt van NF-κB een
favoriet therapautisch doelwit bij
reumatologische aandoeningen.
Pathologisch AP-1
stimuleert vooral de
afbraak van kraakbeen
Bij inflammatie (zowel bij reumatoïde artritis als artrose) is
er nog een andere transcriptiefactor in het spel: het AP-1
(‘activator protein 1’). AP-1 is
samengesteld uit proto-oncogenen van de fos- en jun-familie,
deze transscriptiefactor reguleert
in de eerste plaats de celgroei en
celdifferentiatie en is vermoedelijk betrokken bij het verdikken
van het kapsel van aangetaste
gewrichten bij reumatoïde artritis. De genen die door AP-1
beïnvloed worden zijn matrix
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet.
metalloproteïnasen (MMP’s).
Hun functie bestaat uit het
afbreken van de extracellulaire
matrix (ECM), de grondstof van
het kraakbeen. De AP-1 factor
heeft ook nog een bijberoep: het
kan contact maken met NF-κB
om mee te helpen bij de inductie
van de proinflammatoire cytokines. Vandaar dat ook AP-1
een interessant doelwit is voor
de behandeling van reumatologische aandoeningen
.
Cat’s Claw groeit als lange lianen in het tropisch regenwoud van Zuid- en
centraal Amerika. De plant dankt haar naam aan de klauwachtige doorns die
ontspruiten in de bladoksels (Una de Gato of kattenklauw).
Pentacyclische oxindolalkaloïden (POA’s) Tetracyclische oxindolalkaloïden (TOA’s)
Cat’s Clawextract
Pteropodine
Isopteropodine
Speciophylline
Uncarine F
Mitraphylline
Isomitraphylline
onderdrukt de
synthese van TNFα
Pentacyclische indolalkaloïden
Cat’s Claw (Uncaria tomentosa)
bezit
anti-inflammatoire
eigenschappen. Deze plant
uit het tropisch regenwoud
wordt gecatalogeerd bij de
immuunmodulerende planten,
het remt het inflammatieproces
hoofdzakelijk door een rem
op de aanmaak van TNFα.
Een aantal nog te definiëren
plantbestanddelen komt tussen
in de activatie van NF-κB
aangezien naast TNFα eveneens
het
NO-synthase
enzym
minder tot expressie komt na
consumptie van Cat’s Claw.
Het antioxidatieve karakter van
Cat’s Claw heeft hier zeker mee
te maken.(6)
Immuunstimulerende
eigenschappen
van Cat’s Claw
neutraliseren de
bijwerkingen van het
anti-TNFα effect
Medicatie die gericht is tegen het
cytokine TNFα zoals etanercept,
infliximab of adalimumab zijn
effectief bij reumatoïde artritis.
Maar toch is er een keerzijde aan
de medaille: sommige auteurs
waarschuwen voor het grotere
risico op het ontwikkelen van
ernstige infecties bij gebruik
van deze enkelvoudige TNFαinhibitoren.(7) In dit opzicht
is Cat’s Claw heel interessant.
Rhynchophylline
Isorhynchophylline
Corynoxeïne
Isocorynoxeïne
Tetracylclische indolalkaloïden
Akuammigine
Tetrahydroalstonine
isoajmalicine
Hirsutine
Dihydrocorynantheïne
Hirsuteïne
Corynantheïne
Alkaloïden uit Cat’s Claw. Op basis van een analyse van 16 Cat’s Claw planten
detecteerde Dr. Keplinger het ontstaan van een TOA-vrije Cat’s Claw.
Naast het anti-TNFα-effect
bezit deze plant eveneens
bestanddelen (alkaloïden) die
de werking van het cellulaire
immuunsysteem ondersteunen.
Deze alkaloïden uit Cat’s Claw
stimuleren de fagocyten en
zetten endotheelcellen aan tot
de productie van een totnogtoe
onbekende stof die lymfocyten
aanzet tot celdeling.(8) Hierbij
is het wel belangrijk om te letten
op het soort alkaloïden: enkel
de pentacyclische alkaloïden uit
Cat’s Claw zijn in staat om de
endotheelcellen aan te sporen
tot de productie van deze factor.
De tetracyclische alkaloïden
werken dit tegen (tabel 1). Deze
laatste soort alkaloïden worden
eveneens in verband gebracht
met het ongewenste sedatieve
effect van sommige Cat’s Clawextracten.(9)
Cat’s Claw (Uncaria tomentosa) – extract uit schors of
wortel
•
•
•
•
remt de activatie van NF-κB
remt de aanmaak van TNFα
is een sterke antioxidant
stimuleert de cellulaire
immuniteit
Aanbevolen dosis:
twee maal per dag 3 x 600 mg
TOA-vrije Cat’s Claw extract
(oraal) tijdens de eerste 10 dagen,
daarna twee maal per dag 2 x 600
mg, op een lege maag.(10)
Zuren uit Boswellia
serrata remmen 5-LOX
De aromatische hars uit Boswellia
serrata bevat therapeutisch interessante mono-, di- en triterpenen. Deze terpenen, ook boswelliazuren genoemd, verhinderen
de in vitro synthese van 5-LOX.
Dit werd aangetoond met een
alcoholisch extract van de hars,
zowel in neutrofielen van de
rat als in humane bloedplaatjes.(11) Preliminair onderzoek
met een extract van Boswellia
serrata bij 30 artrosepatiënten
(artrose aan de knie) gedurende
8 weken resulteerde in hoopgevende resultaten: minder pijn,
grotere beweeglijkheid van de
knie, minder zwelling.(12)
Boswellia serrata (wierooksboom) – alcoholisch harsextract
•
remt de aanmaak van 5-LOX
331
FYTO IN DE REUMATOLOGIE
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet
Brandnetel (Urtica dioica)- extract van de bladeren
•
•
•
•
remt de activatie van NF-κB door ervoor te zorgen dat de
inhiberende subeenheid (IκB-α) niet degradeert
is een sterke antioxidant
remt de activatie van AP-1
kan de werking van COX en LOX gedeeltelijk afremmen (in
vitro)
Een zinvolle antiinflammatoire aanpak bij reumatologische aandoeningen richt zich zowel op leukotriënen, prostaglandines,
proinflammatoire cytokines als op matrix metalloproteïnen.
Foto: Boswellia serrata of wierooksboom: de hars van deze boom wordt in de
Indiase ayurvedische geneeskunde gebruikt tegen ontstekingen (afbeelding rechts:
wierook).
REFERENTIES
1. BRUNE K. SAFETY
OF ANTI-INFLAMMATORY TREATMENT
-
NEW WAYS OF THINKING.
RHEUMATOLOGY (OXFORD). 2004; 43(S1):16-20.
2. HE W, PELLETIER JP, MARTEL-PELLETIER J, LAUFER S, DI BATTISTA JA. SYNTHESIS
OF INTERLEUKIN
Brandnetelextract remt de activatie van NF-κB
LAGENASE
1BETA,
(MMP-1)
TUMOR NECROSIS FACTOR-ALPHA, AND INTERSTITIAL COL-
IS EICOSANOID DEPENDENT IN HUMAN OSTEOARTHRITIS SYNO-
VIAL MEMBRANE EXPLANTS: INTERACTIONS WITH ANTIINFLAMMATORY CYTOKINES.
en AP-1
J
RHEUMATOL 2002; 29(3):546-53.
3. COLLANTES E, VALLE BLAZQUEZ M, MAZORRA V, MACHO A, ARANDA E, MUNOZ
E. NUCLEAR FACTOR-KAPPA B ACTIVITY IN T CELLS FROM PATIENTS WITH RHEUMATIC
Van een brandnetelextract (Urtica dioica) werd in vitro aangetoond
dat het de expressie van IL-1 en TNFα en de werking van 5-LOX
en COX afremt. Een fenolisch bestanddeel, ‘caffeic malic acid’, uit
brandnetel wordt gedeeltelijk verantwoordelijk geacht voor de inhibitie op 5-LOX en COX.(13-14) De vermindere cytokineproductie
(IL-1 en TNFα) is het gevolg van een rem op de activatie van NFκB. Een Duits onderzoeksteam kon aantonen dat de inhiberende
subeenheid (IκB-α) die het NF-κB-complex inactief houdt, minder
snel wordt afgebroken onder invloed van een brandnetelextract.
Ook op de transcriptiefactor AP-1 hebben bestanddelen uit de
brandnetel een remmend effect. Dit heeft als gevolg dat de afbraak
van het kraakbeen door de MMP’s niet doorgaat.(15) Een bijkomend
bewijs hiervoor wordt gehaald uit een laboratoriumexperiment met
gekweekte kraakbeencellen in aanwezigheid van IL-1. Volledig vol-
DISEASES: A PRELIMINARY REPORT.
ANN RHEUM DIS 1998; 57(12):738-41.
4. BERTHELOT JM, GLEMAREC J, GUILLOT P, LABORIE Y, MAUGARS Y. NEW PATHOGENIC HYPOTHESES FOR SPONDYLOARTHROPATHIES. JOINT BONE SPINE 2002; 69(2):114-
22.
5. ROSHAK AK, CALLAHAN JF, BLAKE SM. SMALL-MOLECULE
PAB FOR THE TREATMENT OF INFLAMMATORY JOINT DISEASE.
INHIBITORS OF
NF-KAP-
CURR OPIN PHARMACOL
2002; 2(3):316-21.
6. SANDOVAL-CHACON M, THOMPSON JH, ZHANG XJ, LIU X, MANNICK EE, SADOWSKAKROWICKA H, CHARBONNET RM, CLARK DA, MILLER MJ. ANTIINFLAMMATORY
ACTIONS OF CAT’S CLAW: THE ROLE OF
NF-KAPPAB. ALIMENT PHARMACOL THER
1998; 12(12):1279-89.
7. FLEISCHMANN RM, IQBAL I, STERN RL. CONSIDERATIONS
WITH THE USE OF BIOLO-
GICAL THERAPY IN THE TREATMENT OF RHEUMATOID ARTHRITIS.
EXPERT OPIN DRUG
SAF. 2004 SEP;3(5):391-403.
8. KEPLINGER K, LAUS G, WURM M, DIERICH MP, TEPPNER H. UNCARIA TOMENTOSA
(WILLD.) DC.—ETHNOMEDICINAL USE AND NEW PHARMACOLOGICAL, TOXICOLOGICAL AND BOTANICAL RESULTS.
J ETHNOPHARMACOL 1998; 64(1):23-34.
9. REINHARD KH. J ALTERN COMPL MED 1999; 5(2):143-51.
10. KULE J. TOA-FREE CAT’S CLAW IN THE PRIMARY CARE SETTING. BRIT NATUROPATH
J 2002; 19 N°2.
11. CHOPRA A, LAVIN P, PATWARDHAN B, CHITRE D. RANDOMIZED DOUBLE BLIND TRIAL
OF AN AYURVEDIC PLANT DERIVED FORMULATION FOR TREATMENT OF RHEUMATOID
ARTHRITIS.
J RHEUMATOL 2000; 27:1365-72.µ
12. KIMMATKAR N, THAWANI V, HINGORANI L, KHIYANI R. EFFICACY AND TOLERABILITY
OF
BOSWELLIA
SERRATA EXTRACT IN TREATMENT OF OSTEOARTHRITIS OF KNEE
RANDOMIZED DOUBLE BLIND PLACEBO CONTROLLED TRIAL.
-
A
PHYTOMEDICINE 2003;
10(1):3-7.
13. OBERTREIS B, RUTTKOWSKI T, TEUCHER T, BEHNKE B, SCHMITZ H. EX-VIVO
IN-
VITRO INHIBITION OF LIPOPOLYSACCHARIDE STIMULATED TUMOR NECROSIS FACTORALPHA AND INTERLEUKIN-1 BETA SECRETION IN HUMAN WHOLE BLOOD BY EXTRACTUM
URTICAE DIOICAE FOLIORUM.
ARZNEIMITTELFORSCHUNG. 1996; 46(4):389-94.
14. OBERTREIS B, GILLER K, TEUCHER T, BEHNKE B, SCHMITZ H. ANTI-INFLAMMATORY
EFFECT OF
URTICA DIOICA FOLIA EXTRACT IN COMPARISON TO CAFFEIC MALIC ACID.
ARZNEIMITTELFORSCHUNG 1996; 46(1):52-6.
15. RIEHEMANN K, BEHNKE B, SCHULZE-OSTHO K. PLANT
NETTLE
Foto: Bestanddelen uit de brandnetel werken in op transcriptiefactoren
gens de verwachting stimuleert IL-1 een versnelde afbraak van het
kraakbeenweefsel (ECM). Als een brandnetelextract aan het kweekmedium wordt toegevoegd, zijn de MMP’s niet meer werkzaam.(16)
332
(URTICA
EXTRACTS FROM STINGING
DIOICA), AN ANTIRHEUMATIC REMEDY, INHIBIT THE PROINFLAM-
MATORY TRANSCRIPTION FACTOR
NF-KB. FEBS LETTERS 442 1999; 442:89-94.
16. SCHULZE-TANZIL G, DE SP, BEHNKE B, KLINGELHOEFER S, SCHEID A, SHAKIBAEI M.
EFFECTS OF THE ANTIRHEUMATIC REMEDY HOX ALPHA--A NEW STINGING NETTLE LEAF
EXTRACT
-
ON MATRIX METALLOPROTEINASES IN HUMAN CHONDROCYTES IN VITRO.
HISTOL HISTOPATHOL 2002; 17(2):477-85.
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
REUMADOSSIER
Dr. Apr. Geert Vergote en Dr. Werner Faché
DE ZIEKTE VAN BECHTEREW
E
en recentere naam voor
de ziekte van Bechterew is
spondylitis ankylosans (SA),
een vorm van reuma gekenmerkt
door ontstekingen van het bekken
en de wervelkolom. De klachten
van deze gewrichtsaandoening
blijven niet altijd beperkt
tot deze regio en ook andere
gewrichten (armen, benen),
pezen (vb. achillespees) en
de ogen kunnen aangetast
worden. Bij SA verkalken
de tussenwervelschijven. Er
ontstaan op deze plaatsen
botachtige verbindingen waardoor
de patiënt letterlijk “verstijft”.
Het evolutiepatroon van de ziekte
is grillig en vertoont periodes
waarbij de patiënt zich beter voelt
gevolgd door een opstoot van pijn
en stijfheid. Vooral nachtelijke
pijnen, ochtendstramheid van
de ruggengraat en het gewricht
tussen het heiligbeen en het
bekken (sacro-iliacale gewricht)
worden gemeld. Gewoonlijk
manifesteert SA zich tussen de
leeftijd van 15 en 35 jaar en is de
populatie mannelijke slachtoffers
groter dan de vrouwelijke groep.
De ziekte van
Bechterew is geen
nieuwe vorm van reuma.
De Egyptische farao Ramses
II (ruim duizend jaar voor
Christus) had er last van en
Hippocrates (ruim vierhonderd
jaar voor Christus) vermeldde
een ziektebeeld dat zeer sterk
lijkt op dat van SA. De oorzaak
van de ziekte van Bechterew is
onbekend.
Hoogstwaarschijnlijk
speelt
een erfelijke factor (Human
Leucocyte Antigen B27 of HLA
B27) een rol. Mensen met dit
HLA-type bezitten een grotere
aanleg voor het ontwikkelen van
SA.
Bij 90% van de SA-patiënten
is deze factor aanwezig, maar
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
SPONDYLITIS ANKYLOSANS
Fig 1: Radiografische opname van een sacro-iliacaal gewricht aangetast door SA
niet alle mensen met deze HLAfactor ontwikkelen SA. Ook
bestaat het vermoeden dat infecties, vooral van urinewegen en
darmen, een aanleiding kunnen
zijn tot het ontstaan van deze
gewrichtsziekte.
Behandeling met
geneesmiddelen
Klassieke
ontstekingsremmers
Alhoewel het kluwen rond het
ontstaan van SA nog niet helemaal ontrafeld is, bestaan er
doeltreffende behandelingsmethoden. Voor het verminderen
van de ontstekingen en pijn als
gevolg van een reumatische aandoening behoren niet-steroïdale
anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en paracetamol
tot het farmacotherapeutisch
arsenaal. Nevenwerkingen die
het meest worden waargenomen
tijdens het gebruik van NSAID’s
behoren tot de gastro-intestinale
klachten (ulcus, perforatie en
bloedingen). Dergelijke complicaties zijn dosisafhankelijk en
treden vooral op tijdens de eerste
drie maanden van de behandeling. Hierbij is er een correlatie tussen de halfwaardetijd
(de tijd waarna de helft van de
aanwezige plasmaconcentratie is
afgebroken) van de NSAID’s en
de ongewenste effecten. Stoffen
met een korte halfwaardetijd
(ibuprofen, diclofenac) vertonen minder bijwerkingen dan
NSAID’s met een lange halfwaardetijd (vb. oxicams).
NSAID’s remmen het enzym
cyclo-oxygenase (COX) dat arachidonzuur omzet in prostaglandine-endoperoxide. Ten minste
twee iso-enzymen kunnen worden onderscheiden: COX-1 en
COX-2. COX-1 is aanwezig in
de meeste weefsels, ondersteunt
de normale fysiologische werking
en heeft o.a. een beschermende
functie op maag, nieren en darmen. De COX-2 cascade wordt
vooral geactiveerd tijdens ontstekingsprocessen gekenmerkt
door symptomen zoals pijn, vasodilatatie en koorts. Het toedienen van een klassiek (niet COXselectief) NSAID inhibeert zowel
de COX-1 als de COX-2 route.
Alhoewel hierdoor de inflam-
matie positief wordt beïnvloedt
(inhibitie COX-2) vermindert
eveneens de beschermende functie op maag, darmen en nieren
(inhibitie COX-1).
Stoffen die naar voor geschoven
worden
met
een
meer
uitgesproken COX-2 selectief
karakter zijn rofexocib en
celecoxib. Automatisch stellen
dat dergelijke NSAID’s veel
minder gastro-intestinale last
zullen veroorzaken, is voorbarig.
Ook bij het gebruik van COX2 selectieve NSAID’s gelden
dezelfde voorzorgsmaatregelen
als bij het toedienen van
een klassieke niet steroïdale
ontstekingsremmer. Klinische
studies tonen aan dat er slechts
een geringe reductie op het
voorkomen van gastro-intestinale
klachten (ulcus, perforatie,
bloedingen) is in vergelijking
met klassieke NSAID’s.
Fig 2: Blaadjes van de salix alba
333
REUMADOSSIER
Extract van schietwilg
(Salix alba)
Aftreksels van de schietwilg (Salix
alba) worden al eeuwenlang gebruikt
om pijn te verzachten. De voorloper
van het actief bestanddeel uit de wilgenbast, “salicin”, werd in het begin
van de 19de eeuw ontdekt. Bijna op
hetzelfde moment werd salicylzuur
verkregen, het krachtigste werkzame
derivaat van salicin. Salicylzuur werd
in 1852 via chemische weg bekomen
en op grote schaal geproduceerd.
Het werd veel goedkoper aangeboden dan het volledige wilgenbastextract waardoor het gebruik van het
volledige extract op de achtergrond
raakte. Een nadeel van salicylzuur is
de schade die het aan de maag toebrengt. Om deze schade “enigszins”
te beperken, werd acetylsalicylzuur
op de markt geïntroduceerd onder
de naam aspirine. Ondertussen is
veel meer geweten over de nevenwerkingen van aspirine en een terugkeer naar de natuurlijke component
dringt zich op. Onderzoek naar
bestanddelen van de schors werden
hervat. En wat blijkt, niet enkel salicylzuur, maar ook andere bestanddelen (metabolieten van salicylzuur en
polyfenolen) dragen bij tot de pijnstillende, koortswerende en ontstekingsremmende werking van wilgenbastextract. Het therapeutisch effect
wordt in klinische studies bekomen
met een dagelijkse dosis aan wilgenbastextract dat equivalent is aan
240 mg salicin. Wilgenbastextract is
vrij doeltreffend tegen acute opstoten van lage rugpijn. De respons
treedt geleidelijk in vanaf de eerste
behandelingsweek en evolueert tot
een duidelijke pijnverlichting bij
60% van de patiënten na 4 weken.
Veertig procent van de behandelde
patiënten waren na 4 weken volledig pijnvrij (= geen pijn gedurende tenminste 5 dagen). Dit resultaat komt overeen met dat van de
COX-2-selectieve remmer rofecoxib
(12,5 mg/dag). Wilgenbastextract is
matig pijnstillend bij artrose. Na 2
weken behandeling werd een pijnvermindering van 14% vastgesteld.
Vermoedelijk wordt de pijn nog
meer onderdrukt wanneer de behandeling wordt voortgezet aangezien
na 2 weken de pijnvermindering
nog geen plateau had bereikt. De
effecten van een langdurig gebruik
van wilgenbastextract is braakliggend terrein. De voornaamste bij-
334
Dr. Apr. Geert Vergote en Dr. Werner Faché
werking is het optreden van allergie
(huiduitslag, jeuk, gezwollen ogen).
Personen die allergisch zijn aan salicylaten mogen het wilgenbastextract
niet gebruiken. Verder treden er
milde bijwerkingen op waaronder
een gestoorde spijsvertering, diarree en lichte hoofdpijn, zoals vermeld in de monografie van ESCOP
(European Scientific Cooperative on
Phytotherapy, 1997). Uitgebreider
en langer durende klinische studies
zullen duidelijkheid brengen voor
reumapatiënten. De recente data zijn
in ieder geval hoopgevend!
Werkzame doseringen van wilgenbastextract (volgens ESCOP), uitgedrukt in het aantal mg aan salicin
in de gestandaardiseerde extracten
Volwassenen:(60-120) mg salicin/dag
(tot maximaal 240 mg salicin/dag)
Kinderen 4-10 jaar: (30-60) mg salicin/dag
Kinderen 10-16 jaar: (60-120) mg
salicin/dag
DMARD’s
Om aan de gewrichtsschade in functie van de tijd een halt toe te roepen behoren DMARD’s of disease
modifying anti-rheumatic drugs tot
het neusje van de zalm als behandelingsmethode voor SA en andere
reumatische aandoeningen. In de
groep van DMARD’s treffen we
verschillende geneesmiddelen aan.
Allen hebben ze als doel de ontstekingsproblemen en schade aan
de gewrichten te beperken. Stoffen
zoals methotrexaat, sulfasalazine en
leflunomide behoren tot de voorkeursmoleculen. Andere maar daarom niet minder belangrijke stoffen
zijn de doelgerichtte DMARD’s zoals
de hoog biotechnologische anti-TNF
factoren (TNF = tumor necrosis factor). De tumornecrosis-factor (TNF)
is een boodschapperstof die in een
normale situatie dé gids is voor ons
afweersysteem. Door de aanwezigheid van TNF reageert het immuunsysteem op de gepaste manier. Bij
bepaalde vormen van reuma gaat
er iets mis. TNF is niet meer dé
ideale gids maar doet zich voor als
oproerkraaier, het immuunsysteem
reageert veel te actief. Er ontstaat
een te hoge productie van afweerstoffen (anti-lichamen) waardoor de
‘natuurlijke’ verdedigingsmechanismen uit de hand lopen. Anti-TNFmiddelen (bijvoorbeeld infliximab
en etanercept) zorgen ervoor dat
TNF de afweercellen niet activeert,
ze behoren tot de meest recente redmiddelen. Het zijn geen universele
wondermiddelen want ook bij het
gebruik van deze krachtige en dure
TNF-remmers vallen 30-40% van
de patiënten uit de boot. Dergelijke
geneesmiddelen worden voorbehouden voor een selectief patiëntenpubliek. In principe worden ze alleen
toegediend bij patiënten met een
zeer destructieve vorm van reuma.
De veiligheid van dergelijke producten op lange termijn is nog niet
gekend maar wel is reeds vastgesteld dat patiënten vaak last krijgen
van tuberculose. Dit komt vooral
voor bij patiënten die vroeger reeds
een aanval van tuberculose hebben doorstaan. De tumor necrosis
factor is noodzakelijk om de tubercelbacil in te tomen. Het remmen
van de TNF-factor geeft de kans
aan de tubercelbacil om zich vrij te
bewegen wat aanleiding geeft tot
een nieuwe opstoot van tuberculose.
Wetenschap evolueert continu en de
farmaceutische industrie heeft zijn
vizier gericht op o.a. het nieuwe
‘wondermiddel’ anakinra. Anakinra
is een antagonist van de interleukine-1-receptor. Het is bekend dat
het afweersysteem bij reuma veel
ontstekingsfactoren produceert. Eén
van deze factoren is interleukine1. Het ontstaan van pijn, zwelling
en stijfheid kunnen voor een deel
op de rekening van interleukine-1
worden geschreven. Anakinra blokkeert de werking van interleukine-1.
Nieuw wetenschappelijk onderzoek
zal ongetwijfeld leiden tot de ontwikkeling van nieuwe DMARD’s die
inwerken op nog andere plaatsen in
het immuunsysteem.
Actief bestanddeel
DMSO
SAMe (S-adenosylmethionine)
Glucosaminesulfaat
Chondroïtinesulfaat
Vitamine E
Phlogenzym ®
Oefentherapie
Een ander belangrijk onderdeel
van de behandeling van SA die we
zeker niet over het hoofd mogen
zien is het in beweging blijven, een
goede houding aanleren en ervoor
zorgen dat je conditie op peil blijft.
Wetenschappelijk onderzoek heeft
aangetoond dat door bewegen de
snelheid waarmee de ruggewervel en
het bekken verstijft afneemt. Het is
van belang dat de patiënt een evenwicht vindt tussen rust en activiteit.
De patiënt moet zelf zijn/haar grenzen kennen. Door het grillige verloop van de aandoening zullen deze
grenzen niet elke dag dezelfde zijn.
Enkele tips voor een aangepaste levensstijl:
•
•
•
•
•
•
•
verzorg je houding en blijf niet
te lang in dezelfde positie zitten of staan
verdeel je energie over de volledige dag
zorg voor voldoende rust
gebruik een bed waarin je zo
vlak mogelijk ligt
vermijd overgewicht
vermijd overbelasting van de
rug
beoefen een sport zoals zwemmen, fietsen
Orthomoleculaire
ondersteuning
Naast het gebruik van ‘klassieke’ geneesmiddelen bezitten
orthomoleculaire aanvullingen
een ondersteunende rol. Enkele
voorbeelden worden in de onderstaande tabel weergegeven:
Dosering
Intraveneus (infuus)
400 – 1200 mg/dag
1500 mg/dag
1200 mg/dag
1000 IU/dag
3 x 1 tot 3 x 3 capsules/dag
op een nuchtere maag (1/2 uur voor de maaltijd en 2 uur na een vorige maaltijd)
REFERENTIES
1. MC., GENOVESE, JM., KREMER, 2004.
TREATMENT OF RHEUMATOID ARTHRITIS WITH
ETANERCEPT. RHEUM DIS CLIN NORTH AM.
MAY, 30(2):311-28, VI-VII.
2. H.H., RUDWALEIT, J., LISTING, J., SIEPER,
2004. OPEN LABEL TRIAL OF ANAKINRA IN ACTIVE
ANKYLOSING SPONDYLITIS OVER 24 WEEKS. ANN
RHEUM DIS. 2004 JUN 18
3. JL., FERNANDEZ-SUEIRO, C., ALONSO, FJ.,
BLANCO, M., RODRIGUEZ-GOMEZ, F., GALDO,
MA., GONZALEZ-GAY, 2004. PREVALENCE OF
HLA-B27 AND SUBTYPES OF HLA-B27 ASSOCIATED WITH ANKYLOSING SPONDYLITIS IN GALICIA,
SPAIN. CLIN EXP RHEUMATOL. 2004 JUL-AUG,
22(4):465-468.
4. RK., K ATARIA , LH., B RENT , 2004.
SPONDYLOARTHROPATHIES. AM FAM PHYSICIAN.
JUN 15, 69(12):2853-2860.
5. TREATMENT OF LOW BACK PAIN WITH A HERBAL OR SYNTHETIC ANTI-RHEUMATIC: A RANDOMIZED CONTROLLED STUDY. WILLOW BARK
EXTRACT FOR LOW BACK PAIN. CHRUBASIK ET AL.
RHEUMATOLOGY, 40: 1388-1393, 2001.
6. EFFICACY AND TOLERABILITY OF A STANDARDIZED
WILLOW BARK EXTRACT IN PATIENTS WITH OSTEOARTHRITIS: RANDOMIZED PLACEBO-CONTROLLED,
DOUBLE BLIND CLINICAL TRIAL. SCHMID ET AL.
PHYTOTHER. RES., 15:344-350, 2001.
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
JICHT
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet. en Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
JICHTPATIËNTEN ZIJN HET SLACHTOFFER
VAN EEN EVOLUTIONAIRE GRIL
URINEZUURGEHALTE
EN INFLAMMATIE ORTHOMOLECULAIR
AANPAKKEN
J
icht is een reumatische aandoening veroorzaakt door een verhoogd urinezuurgehalte in het bloed en kenmerkt zich door
een afzetting van urinezuurkristallen (natrium-uraat) in gewrichten, nieren en onder de huid. Jicht is momenteel de meest
voorkomende oorzaak van artritis bij mannen boven de 40 jaar. Een omschrijving van ‘jicht’ dook voor het eerst op in geschriften
van Hippocrates, die dateren van de vijfde eeuw vóór de start van onze jaartelling! Het is dan ook op zijn minst merkwaardig te
noemen dat de biochemische of fysiologische reden voor het verhoogd urinezuurgehalte (hyperuricemie) meestal niet gekend is.
Slechts bij een minderheid van de jichtpatiënten kan men de oorzaak van deze hyperuricemie achterhalen. Gekende oorzaken zijn
enzymatische afwijkingen in het purinemetabolisme (vb. Lesch-Nyhan ziekte), blootstelling aan giftige stoffen (vb. lood), gebruik
van bepaalde geneesmiddelen (vb. chemotherapeutica) en aangeboren of verworven nierproblemen
Symptomen
Een hyperuricemie kan asymptomatisch verlopen. Patiënten
kunnen een verhoogd urinezuurgehalte in het bloed vertonen zonder tekenen van jicht
of de vorming van nierstenen.
Ongeveer 20% van de patiënten
met asymptomatische hyperuricemie zullen binnen de 5 jaar
jicht ontwikkelen.
Acute jichtaanval
Een acute aanval van jicht is pijnlijk. Ter hoogte van het getroffen
gewricht wordt de huid rood en
ontstaat er zwelling, lichte koorts
kan deze aanval vergezellen. Dit
zijn de typische verschijnselen
van een ontstekingsreactie.
Als respons op de vorming van
natrium-uraatkristallen wordt de
expressie van het COX-2 enzym
(cyclo-oxygenase 2) geïnduceerd in naburige monocyten.(1)
COX-2 is verantwoordelijk voor
de ontstekingscascade.
Bij een eerste jichtaanval is de
kans groot (90%) dat het eerste
metatarsofalangeale gewricht
van de grote teen wordt getroffen
(figuur 1).(2) Deze jichtvorm
staat gekend als podagra of pootje.
Andere voorkeursplaatsen voor
jicht zijn de gewrichten van
voorvoet, enkel, knie, pols en
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
vingers. Gewoonlijk wordt er
slechts één gewricht aangetast
door jicht (monoarticulair), maar
bij het ouder worden treft jicht
meerdere gewrichten en wordt
de aandoening polyarticulair.
Dergelijke vormen van jicht zijn
bij oudere patiënten eerder regel
dan uitzondering. Laat je een
jichtopstoot onbehandeld dan
verdwijnen de acute symptomen
meestal vanzelf, maar het kan
wel 21 weken duren!(2)
Chronisch jicht
Na 10 – 20 jaar vertonen jichtpatiënten, die ontoereikend of
verkeerd behandeld worden, tofi
of jichtknobbels. Dit zijn zichtbare afzettingen van natrium-
uraatkristallen in de buurt van
aangetaste gewrichten. Eens er
een dergelijke knobbel aanwezig
is, blijft hij groeien en komen er
meestal nog andere bij. Dit kan
heel hinderlijk worden. Het ellebooggewricht en de gewrichtjes
uit handen en voeten zijn er heel
gevoelig aan. Andere, iets minder vaak voorkomende, plaatsen
van tofi zijn de helix van het oor,
de achillespees en de knieën.(2)
Veel jichtlijders krijgen met de
jaren eveneens last van nierstenen of nierinsufficiëntie. Het
is geen overbodige luxe om af
en toe een bloedonderzoek uit
te voeren om de nierfunctie te
controleren.
Kenmerkend bij jicht:
•
Jichtaanvallen komen het
meest voor in het begin van de
winter en in de vroege lente,
en dan meestal nog ‘s nachts.
•
80-90% van de mensen met
hyperuricemie zijn slechte
excreteerders van urinezuur,
een verhoogde aanmaak komt
minder frequent voor.
•
Mannen van boven de 40 jaar
en postmenopauzale vrouwen
worden het meest getroffen.
•
90% van de acute jichtaanvallen
treedt op in de grote teen.
•
Sauna kan jichtaanvallen
uitlokken.(3)
Figuur 1. Jicht ontstaat bij voorkeur in het eerste metatarsofalangeale gewricht van de grote teen.
335
JICHT
Wanneer is er sprake van
hyperuricemie?(4)
Man: serum-urinezuurgehalte
≥ 7 mg/dl (0,42 mmol/l)
• Vrouw: serum-urinezuurgehalte
≥ 6,5 mg/dl (0,387 mmol/l)
•
Om acute aanvallen van jicht,
het optreden van jichtknobbels
en waarschijnlijk ook de
aftakeling van de nierwerking
te voorkomen, streeft men bij
jichtpatiënten naar een serumurinezuurgehalte van ≥ 6,5 mg/dl.
Jicht kan echter ook voorkomen
bij personen met een normaal
serum-urinezuurgehalte.
Het purinezuurmetabolisme
Uricase: een verloren
enzym
Purines zijn bouwstenen (adenine en guanine) van DNA. Het
lichaam springt er spaarzaam mee
om aangezien ze bij degradatie
van het DNA voor 90% gerecy-
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet. en Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
cleerd worden (zie ‘purine salvage
pathway’, figuur 2). De overige
10% van de purines wordt afgebroken tot urinezuur met als enige
doel uit het lichaam verwijderd te
worden (figuur 2).
Urinezuur is weinig wateroplosbaar
zodat een uitscheiding via de urine
moeizaam verloopt. De meeste
zoogdieren hebben daar een oplossing voor. Met uitzondering van de
mensapen, kunnen alle zoogdieren
het urinezuur verder afbouwen tot
allantoïne en koolstofdioxide. Het
allantoïne lost uitstekend op in
urine en wordt gemakkelijk uitgeplast. Het enzym dat verantwoordelijk is voor de omzetting
van urinezuur naar allantoïne heet
uricase.
Mensen en mensapen zijn minder
gunstig geëvolueerd: het gen dat
codeert voor het uricase enzym
onderging miljoenen jaren geleden
mutaties tot een niet-functioneel
gen, vermoedelijk onder invloed
van omgevingsfactoren. Mensen
hoeven dus niet meer te rekenen
op het uricase enzym om hun urinezuurgehalte te verminderen.(4)
Jichtpatiënten zijn het slachtoffer
van een evolutionaire gril.
In de evolutie van de mensheid is het enzym ‘uricase’
verloren gegaan. Dit enzym
zorgt bij alle zoogdieren - met
uitzondering van de mensapen
- voor de afbraak van urinezuur.
In het Mioceen tijdperk (23,5
– 5,2 miljoen jaar geleden) had
het humane dieet een zodanig
laag zoutgehalte dat de bloeddruk
moeilijk kon gehandhaafd worden.
Vermoedelijk heeft het menselijk
lichaam hierop gereageerd met het
behoud van een hoger urinezuurgehalte in het bloed waardoor de
bloeddruk toch enigszins op peil
bleef. Het enzym dat het urinezuur
afbrak, namelijk het uricase, moest
eraan geloven.
voeding niet veel bijdraagt tot
het verhoogde urinezuurgehalte
in het bloed van jichtpatiënten.
Wel is het zo dat purinerijke
voeding, urinezuurverhogende
medicatie (chemotherapeutica,
acetylsalicylzuur, cyclosporine,
tacrolimus(7), diuretica, thiaziden, …) en alcohol evenwel
de druppel kunnen zijn die de
emmer doen overlopen. Bij mensen die reeds buitensporig veel
urinezuur (man > 12 mg/dl, vrouw
> 10 mg/dl) in het bloed hebben,
kan de consumptie van bovengenoemde factoren een jichtaanval
uitlokken. Van zuivelproducten
wordt daarentegen beweerd dat
een lage inname een risicofactor
inhoudt voor het ontwikkelen van
jicht.(5)
De nieuwste dieetinfo
jichtpatiënten (4,6)
Negentig procent
van het urinezuur
is afkomstig van
celafbraak
Dit maakt dat de invloed van
voor
• Streef naar een laag alcoholverbruik, bier is uit den boze!
Alcoholconsumptie in combinatie
met langdurig vasten kan het
serum-urinezuurgehalte met 2,4
mg/dl verhogen. Bierconsumptie is
de grootste boosdoener, meer dan
sterke dranken of het nuttigen van
wijn. Een matige wijnconsumptie (2
Guanine
Figuur 2. Afbraak van purines (adenine en guanine) uit hun nucleotiden (AMP en GMP), met urinezuur als eindproduct. De meeste purines worden echter gerecycleerd tot
nieuwe nucleotiden via de ‘purine salvage pathway’ (zie groene pijlen). Zo zal er slechts 3-10% van het hypoxanthine omgezet worden tot urinezuur. De afbraak tot hypoxanthine gebeurt in alle cellen. De omzetting naar xanthine en urinezuur gaat enkel door in levercellen.
AMP: adenosinemonofosfaat, IMP: inosinemonofosfaat, XMP: xanthinemonofosfaat, GMP: guaninemonofosfaat, PRPP: geactiveerd ribosefosfaat
336
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
JICHT
glazen/dag) verhoogt het risico op
een jichtaanval niet.
• Vermijd purinerijke voeding enkel
in periodes van jichtaanvallen en
bij buitensporige hyperuricemie.
Een strikt purinevrij dieet kan het
serum-urinezuurgehalte slechts met
15-20% of 1,4 mg/dl verminderen.
Een purinevrij dieet of een dieet laag
in purines is niet langer streefdoel
nummer één. Wie zweert bij een dieet
dat vrij is van purines eet, volgens
recent onderzoek, gewoonlijk te
veel (ongeraffineerde) koolhydraten
en slechte vetten. Dit leidt tot
zwaarlijvigheid, hypertriglyceridemie
en
metabool
syndroom
X!
Voedingsmiddelen en dranken die
vrij veel purines bevatten, zijn:
1. vlees (rund, varken, kip, kalkoen)
2. sommige vissoorten (vooral
sardienen en tonijn) en schaal- en
weekdieren
3. sommige groenten zoals erwten,
bonen, linzen, asperges, spinazie en
paddestoelen
4. alcoholische dranken, voornamelijk
bier (= rijk aan guanosine)
5. orgaanvlees, voornamelijk maag
en nieren
• Streef naar een gezond lichaamsgewicht. Volg enkel matig strenge
diëten om traag af te vallen (vb.
1600 kcal/dag met een lagere
inname van koolhydraten (40%),
een hogere inname van eiwitten
(30%) en 30% uit vetten met een
nadruk op onverzadigde essentiële
vetzuren). Vervang snelle suikers
door samengestelde koolhydraten,
verzadigde vetten door onverzadigde
essentiële vetten en eet voeding met
een hoge vezeldichtheid.
• Zorg
voor
een
voldoende
vochtinname. Dagelijks 2 tot 3 liter
vocht drinken is aangewezen om
voldoende urinezuur uit te scheiden
en de vorming van nierstenen te
vermijden.
• Vermijd fructose omdat dit suiker
een verhoogde uraatproductie
veroorzaakt en zelfs kan leiden tot
hyperuricemie.
• Vermijd niacine of vit B3 want
B3 versnelt een jichtaanval door
competitie met de excretie van
urinezuur (Pfeiffer 1975)
• Behandel uitwendig jichtaanvallen
met
omslagen
van
leem,
platgestampte koolbladeren en
geraspte mierikswortel, nadat
eerst topisch wordt ingewreven
met symfytumzalf en/of MSM
(methylsulfonylmethaan).
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet. en Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
Fervente bierdrinkers met jicht krijgen het hard te verduren: bier bevat purines
en alcohol, twee boosdoeners bij jicht. Een absolute onthouding van bier is een
aanrader voor jichtpatiënten!
Alcoholconsumptie
Ethanol induceert hyperuricemie.
De serumhyperuricemiewaarden
worden trouwens vaak gebruikt als
merker voor overmatig ethanolgebruik. Enerzijds veroorzaakt het
langdurig vasten in combinatie
met een overvloedige alcoholconsumptie een verminderde
renale excretie van urinezuur.
Dit komt door de inductie van
acidose: het gevormde acetoazijnzuur en bèta-hydroxyboterzuur maakt de urine zuurder wat
de uitscheiding van het urinezuur belemmert en het neerslaan
van
natrium-uraatkristallen
bevordert (risico op nierstenen).
Daarnaast geeft ethanolconsumptie eveneens aanleiding tot
een verhoogde productie van
urinezuur door de degradatie van
ATP tot AMP te stimuleren.
Dit heeft alles te maken met
de metabolisatie van ethanol
waarbij AMP uit ATP gevormd
wordt tijdens de omzetting van
acetaat naar acetyl CoA. AMP
is een voorloper van urinezuur
(zie figuur 2).
den op alcoholisme, hoge bloeddruk, dyslipidemie en hyperglycemie. Een hoge bloeddruk
is bij patiënten met verhoogde
serum-urinezuurwaarden een
betrouwbare risicofactor op het
ontwikkelen van hart- en vaatziekten.(8) Ook de groep van
postmenopauzale vrouwen met
hyperuricemie moet medisch
goed opgevolgd worden. Een
stijging van hun serum-urinezuurgehalte gaat samen met een
toenemend risico op het ontwikkelen van diabetes.(9)
Orthomoleculaire
interventies bij jicht
De therapeutische aanpak van
jicht bestaat uit anti-inflammatoire stoffen om de symptomen
te bestrijden en ‘xanthine oxidase’-remmers om de aanmaak
van urinezuur in de lever te verhinderen (figuur 2).
Een fytotherapeutische aanpak
Jichtaanval als alarmsignaal voor cardiovasculaire risicofactoren
Wie geplaagd wordt door jichtaanvallen moet gescreend wor-
Met behulp van een muismodel van hyperuricemie werd een
aantal planten wetenschappelijk
onderzocht naar hun therapeutische waarde bij jicht. Zo toonde
men aan dat een extract uit de
bladeren van biota orientalis(10)
(oosterse levensboom die behoort
tot de cypresachtigen met flavonoïden zoals quercitine en
rutine), een Chinese kruidenformule ‘ermiao wan’(11) (samengesteld uit de schors van de
kurkboom - phellodendri cortex
en uit de wortelstok van atractylodes - atractylodis rhizome)
en een extract uit druivenpitten(12) (proanthocyanidinen)
de activiteit van het xanthine
oxidase-enzym belemmeren en
zo het urinezuurgehalte verlagen.
Bij 10 gezonde vrouwen kon ook
de consumptie van twee porties
(van elk 280 g) zoete kersen van
de Bing-variëteit het urinezuurgehalte laten dalen.(13)
De orthomoleculaire behandeling
Orthomoleculair kan men het
anti-inflammatoir terrein moduleren met omega-3vetzuren (ALA
en EPA) en een vitamine E-complex die het cyclo-oxygenase of
COX-2 enzym afremmen, zodat
de omzetting van arachidonzuur
naar prostaglandine PG2 en de
(type 2) tromboxanen trager en
minder sterk verloopt. Anderzijds
kan met bioflavonoïden, vooral
quercitine en rutine, en bromelaïne het lipoxygenase of LOX-2
enzym geblokkeerd worden om
de vorming van de ontstekingsbevorderende leukotriënen af te
zwakken.
Via een tweede orthomoleculaire
biochemische pathway kan men
de omzetting van xanthine naar
urinezuur sterk verminderen door
grote dosissen van foliumzuur of
vit. B9 te laten inwerken op
het enzym xanthineoxidase. Ook
bromelaïne en de bioflavonoïden, vooral quercitine en proanthocyanidinen, remmen deze
omzetting.
Men
kan
ook
het
recyclagesysteem van xantine
naar IMP via hypoxantine en
naar GPM via guanine activeren
met extra vitamine B6. Indien
meer zuurstof wordt verbruikt
bij meer beweging zal uit de
tussenmetaboliet die ontstaat
bij de vorming van urinezuur,
het 2,3 DPG of difosfoglyceride
337
JICHT
Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet. en
Walter OM Faché, Orth. Biochemicus
worden gevormd. Dit 2,3 DPG
is nodig voor de zuurstoffixatie
op hemoglobine en de afgifte
van zuurstof in de weefsels. Men
kan aldus de urinezuurvorming
afremmen door dagelijks extra
te bewegen of te sporten en met
extra vitamine C kan men de
urinezuursecretie verhogen.
Jichtpijnen kunnen goed verlicht
worden met pantotheenzuur 500
mg, vit. B12 500 mg, vit. B6 100
mg, foliumzuur of B9 5 mg, en
vit. C 500 mg.
Het orthomoleculair recept
kan er als volgt uitzien:
ALA: 1 à 2 sl vlaszaadolie/d
EPA: 3 maal 2 capsules van
1g/d
Vit E-complex: ’s morgens
1000 IE/d
Bioflavonoïden:
enkele
grammen of quercitine
750 mg/d nuchter
Foliumzuur: 10 à 40 mg/d
Bromelaïne: 250 mg
3 maal/d
Vaccinium myrtillus:
80 mg/d
Harpagophytum procumbens: 1 à 2 g drie-maal/d
Besluit:
Als bij jicht de
hyper,uricemie onder
controle wordt gehouden,
blijft de patiënt vrijwel symptoomloos. Een
nauwkeurige controle op
bloeddruk, bloedsuikerspiegel en nierfunctie is
nodig om frequent voorkomende risicofactoren
op het ontwikkelen van
hart- en vaatziekten,
diabetes en nierfalen
bij jichtpatiënten tijdig
te achterhalen en in te
grijpen waar nodig. De
patiënt dient dringend
zijn leef- en eetwijze
grondig te herzien en
onder goede begeleiding
van een orthomoleculair
voedingsdeskundige te
staan.
338
REFERENTIES
1. POULIOT M, JAMES MJ, MCCOLL
SR, NACCACHE PH, CLELAND LG.
MONOSODIUM URATE MICROCRYSTALS
INDUCE CYCLOOXYGENASE-2 IN HUMAN
MONOCYTES. BLOOD 1998; 91:1769–
76.
2. K IM KY, S CHUMACHER IHR,
HUNSCHEC JH, WERTHEIMER AI,
KONG SX. A LITERATURE REVIEW OF
THE EPIDEMIOLOGY AND TREATMENT
OF ACUTE GOUT. CLIN THER 2003;
25(6):1593-1617.
3. YAMAMOTO T, MORIWAKI Y, KA T,
TAKAHASHI S, TSUTSUMI Z, CHENG J,
INOKUCHI T, YAMAMOTO A, HADA T.
EFFECT OF SAUNA Bathing and Beer
Ingestion on Plasma Concentrations
of Purine Bases. Metabolism 2004;
53(6):772-6.
4. VA´ZQUEZ-MELLADO J, HERNA´NDEZ
EA. PRIMARY PREVENTION IN RHEUMATOLOGY: THE IMPORTANCE OF HYPERURICEMIA. BEST PRACT RES CLIN RHEUMATOL
2004; 18(2):111–24.
5. CHOI HK, ATKINSON K, KARLSON EW,
WILLETT W, CURHAN G. ALCOHOL
INTAKE AND RISK OF INCIDENT GOUT IN
MEN: A PROSPECTIVE STUDY. LANCET
2004; 363:1277–81.
6. CHOI HK, ATKINSON K, KARLSON EW,
WILLETT W, CURHAN G. PURINE-RICH
FOODS, DAIRY AND PROTEIN INTAKE, AND
THE RISK OF GOUT IN MEN. NEW ENGL J
MED 2004; 350(11):1093-103.
7. GERSTER JC, DUDLER M, HALKIC N,
GILLET M. GOUT IN LIVER TRANSPLANT
PATIENTS RECEIVING TACROLIMUS. ANN
RHEUM DIS 2004; 63:894–5.
8. LIN KC, TSAO HM, CHEN CH, CHOU
P. HYPERTENSION WAS THE MAJOR RISK
FACTOR LEADING TO DEVELOPMENT OF
CARDIOVASCULAR DISEASES AMONG MEN
WITH HYPERURICEMIA. J RHEUMATOL
2004; 31(6):1152-8.
9. LIN KC, TSAI ST, LIN HY, CHOU
P. HYPERURICEMIA AND PERSISTENT
INCREASE IN URIC ACID LEVELS AMONG
POSTMENOPAUSAL WOMEN SHOULD
ALERT PHYSICIANS TO THE POSSIBILITY
OF SUBSEQUENT HYPERGLYCEMIA AND
DIABETES. DIFFERENT PROGRESSIONS OF
HYPERGLYCEMIA AND DIABETES AMONG
HYPERURICEMIC MEN AND WOMEN IN THE
KINMEN STUDY. J RHEUMATOL 2004;
31(6):1159-65.
10.ZHU JX, WANG Y, KONG LD, YANG C,
ZHANG X. EFFECTS OF BIOTA ORIENTALIS
EXTRACT AND ITS FLAVONOID CONSTITUENTS, QUERCETIN AND RUTIN ON SERUM
URIC ACID LEVELS IN OXONATE-INDUCED
MICE AND XANTHINE DEHYDROGENASE
AND XANTHINE OXIDASE ACTIVITIES
IN MOUSE LIVER. J ETHNOPHARMACOL
2004; 93:133–40.
11.KONG LD, YANG C, GE F, WANG HD,
GUO YS. A CHINESE HERBAL MEDICINE ERMIAO WAN REDUCES SERUM URIC
ACID LEVEL AND INHIBITS LIVER XANTHINE DEHYDROGENASE AND XANTHINE
OXIDASE IN MICE. J ETHNOPHARMACOL
2004; 93:325–30.
12.WANG Y, ZHU JX, KONG LD YANG
C, CHENG CHK, ZHANG X.
ADMINISTRATION OF PROCYANIDINS
FROM GRAPE SEEDS REDUCES SERUM URIC
ACID LEVELS AND DECREASES HEPATIC
XANTHINE DEHYDROGENASE / OXIDASE
ACTIVITIES IN OXONATE-TREATED MICE.
BASIC CLIN PHARMACOL TOXICOL 2004;
94(5):232-7.
13.JACOB RA, SPINOZZI GM, SIMON VA,
KELLEY DS, PRIOR RL, HESS-PIERCE B,
KADER AA. CONSUMPTION OF CHER-
Aloe ferox
= de wilde aloë !
In tegenstelling tot de Aloe vera die meestal gecultiveerd
wordt op plantages, groeit de Aloe ferox (= wilde aloë) in
zijn natuurlijke habitat: vrij van kunstmeststoffen, pesticiden en schimmeldodende middelen. Natuurlijker en
biologischer kan niet!
Bovendien wordt het ganse blad gebruikt voor de traditionele vervaardiging van Aloe ferox sap en gel zodat alle waardevolle stoffen
aanwezig blijven. Bij de meeste Aloe vera sappen gebruikt men enkel
het binnenste van het blad.
Aloe ferox heeft een uitzonderlijk hoog calcium- en aminozurengehalte. Hierin overstijgt Aloe ferox ruim de Aloe vera en andere aloë
soorten.
100% puur onverdund Aloe ferox sap: het sap bevat talrijke vitale
stoffen in hun natuurlijke vorm: vitaminen, mineralen, aminozuren,
polysacchariden, enzymen en oligo-elementen.
Aloe ferox sap heeft een goede smaak, stimuleert de vertering en
brengt verlichting bij teveel zuurvorming, indigestie, maagpijn en
darmstoornissen.
Regenererende Aloe ferox gel: de gel heeft een hydraterende werking
en maakt de huid terug soepel, maar is ook een uitstekend eerste hulpmiddel in geval van verwondingen, insectenbeten en brandwonden.
Regenererende Aloe ferox gel met aloë bitters: deze gel kan op
dezelfde manier gebruikt worden als de andere. De bitters hebben een
extra ontstekingsremmende en schimmeldodende werking.
De Aloe ferox gels zijn
geschikt voor elk huidtype
en kunnen zowel voor het
gezicht als voor het lichaam
gebruikt worden.
RIES LOWERS PLASMA URATE IN HEALTHY
WOMEN. J NUTR 2003; 133:1826-9.
14.F ACHÉ
WOM.
N UTRITIONELE
ORTHOMOLECULAIRE GENEESKUNDE
DEEL V, BLOK B DEGENERATIEZIEKTEN.
PUBLIMEDIA VIOW, LAARNE 2001.
15.DEVLIN
Brochures en gedetailleerde informatie is te
verkrijgen bij onze distributeur:
Bottled by: GDI nv
Tel. 051 31 36 28
SANVITA, Palokestraat 89, 1080 Brussel.
Tel. & fax: 02 522 77 82
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
by
• o j i b wa
Flor•Essence®
leven
je
-
verwijdert gifstoffen uit het lichaam • helpt de lever
roeck
s electe d
de
bij het afbreken van giftige stoffen • levert belang-
•
•
el
vitaliseert
rijke voedingsstoffen • herstelt het spijsverterings-
ect u m a b
kanaal
•
is een krachtige antioxidant • verhoogt uw
weerstand • draagt bij tot de celvernieuwing •
Hoe jong wilt u zich vandaag voelen?
middel is om uw biologische leeftijd te verlagen. Het is een
Ouder worden doen we allemaal.
buiten-gewoon heilzame kruidenformule getrokken uit acht ver-
Kan het zijn dat uw lichaam vlugger ouder lijkt dan uzelf of dat
schillende kruiden (grote klis, schapezuring, rode iep, Russische
u er juist langer jong blijft uitzien? Volgens de Canadese Dokter
rabarber, witte waterkers, bruinalg, gezegende distel en rode
David Wikenheiser, expert in het bepalen van de biologische leef-
klaverbloesem) en werd reeds 100 jaar geleden door de Ojibwa
tijd, wel. Door de toenemende vervuiling en stress zijn de meesten
Indianen gebruikt. Flor•Essence is een alles in één product en het
onder ons lichamelijk minstens 15 jaar ouder dan hun chronologi-
gaat te werk waar het nodig is.
sche leeftijd.
Dankzij Flor•Essence wordt uw lichaam gezuiverd en gevoed en zo
Uit onderzoek blijkt dat Flor•Essence het meest doeltreffende
komt het weer in evenwicht.
Verkrijgbaar in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek.
Bereken je biologische leeftijd op www.ojibwa-deroeck.com of bel +32 (0)52 48 43 00
OjIbwa De roeck
your health, our mission
NATUURLIJKE SINAASAPPEL- EN ANANASSMAAK
Verdeler voor België :
Similia N.V.
Deuzeldlaan 34-36
2900 Schoten
Tel. 03 641 81 00
Fax 03 641 81 10
MULTI-VITAMINEN & MINERALEN COMPLEX
VOEDINGSSUPPLEMENT
KAUWTABLET
VOOR KINDEREN
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004
339
LIGNAAN RIJKE OMEGA-3 VLASZAADOLIE.
Barlean’s lignaanrijke vlaszaadolie is een rijke bron van Omega-3 vetzuren en
plantaardige lignanen. Een tekort aan essentiële Omega-3 vetzuren in de
voeding kan uiteindelijk leiden tot en tekort aan nutriënten.
Essential Woman® :
Omdat meer en meer vrouwen zich goed willen
voelen en daar iets voor over hebben, is er
ontzettend veel behoefte aan een voedingssupplement dat specifiek op hen is afgestemd.
Essential Woman biedt een volledige aanvulling
van weldoende voedingsstoffen die gericht zijn
op de steeds veranderende
noden van de hedendaagse
vrouw.
Omega Man® :
Omega Man is het voedingssupplement bij
uitstek voor mannen van alle leeftijden: van de
atletische twintiger tot de vitale 60-plusser.
Omega Man is een ideaal uitgebalanceerde
combinatie van ongeraffineerde koudgeperste
vlaszaadolie (omega-3 vetzuur), pompoenzaadolie (uit de zeldzame
‘Styrian’ pompoen, rijk aan
fytosterolen en vitaminen),
oliezuur (omega-9 vetzuur),
fosfolipiden en een volwaardig fytosterolcomplex.
Made in USA
Vlaszaad bevat het lignaan secoisolariciresinol diglucoside (SDG) dat door de bacteriën in de dikke darm wordt omgezet in de
lignanen enterodiol en enterolacton. De lignanen uit vlaszaad hebben een antioxidatief vermogen zowel in een vetrijk als in een
waterig milieu. Dankzij het Barlean’s Bio-Electron procédé worden de lignaanrijke vlaszaaddeeltjes in de olie behouden.
Meer info? Bel Minami Nutrition NV +32 [0] 3 458 79 54 of
Oce-bio nv [0] 3 366 21 21 of surf naar www.barleans-omega3.com
340
MINAMI NUTRITION
O M E G A - 3
T H E R A P Y
Orthofyto Jg. 10, nr. 52 - 2004