Commissie rondt het onderzoek naar Microsoft af en

IP/04/382
Brussel, 24 maart 2004
Commissie rondt het onderzoek naar Microsoft af en
legt corrigerende maatregelen en een geldboete op
Na een vijf jaar durend onderzoek heeft de Europese Commissie besloten dat
Microsoft Corporation in strijd met het mededingingsrecht van de Europese
Unie heeft gehandeld door haar bijna-monopolie op de markt van
besturingssystemen voor PC's uit te breiden naar de markten van workgroup
server-besturingssystemen1 en van media players2. Omdat de onrechtmatige
gedragingen nog aan de gang zijn heeft de Commissie Microsoft gelast om
aan de concurrenten binnen 120 dagen de informatie over de interfaces3 vrij
te geven die nodig is opdat hun producten zouden kunnen "communiceren"
met het universeel aanwezige besturingssysteem van Windows. Microsoft
moet ook, binnen 90 dagen, een versie van haar Windows-besturingssysteem
zonder Windows media player aan de fabrikanten van PC's (of aan de
eindgebruikers bij directe verkoop) aanbieden. Daarnaast krijgt Microsoft een
boete van 497 miljoen EUR wegens misbruik van haar marktmacht in de EU.
"Het is de speciale verantwoordelijkheid van ondernemingen met een machtspositie
om ervoor te zorgen dat de manier waarop zij hun activiteiten ontplooien, de
concurrentie op basis van verdiensten niet verhindert en geen schade berokkent aan
consumenten en innovatie" zei Europees commissaris voor Concurrentie Mario
Monti. "Met de beschikking van vandaag worden zowel de voorwaarden voor eerlijke
concurrentie op de betrokken markten hersteld, als duidelijke principes voor het
toekomstige gedrag van een onderneming met een dergelijke sterke machtspositie
vastgesteld", voegde hij daaraan toe.
Na een uitgebreid en diepgaand onderzoek van meer dan vijf jaar en drie
mededelingen van punten van bezwaar4, heeft de Commissie vandaag een
beschikking aangenomen waarin zij vaststelt dat de Amerikaanse softwareonderneming Microsoft Corporation de EU-mededingingsregels heeft geschonden
door misbruik te namen van haar bijna-monopolie5 (artikel 82) op de markt van
besturingssystemen voor PC's.
1
2
3
4
5
Dit zijn op centrale netwerkcomputers draaiende besturingssystemen die overal ter
wereld diensten verstrekken aan kantoorpersoneel voor hun dagelijks werk, zoals het
delen van bestanden en printers, beveiliging en gebruikersbeheer.
Een media player is een softwareproduct dat muziek- en video-inhoud via het internet
kan "afspelen".
De interfaces hebben geen betrekking op de Windows-broncode, aangezien die niet
noodzakelijk is om interoperabele producten te ontwikkelen. Interfaces fungeren als
schakels tussen de broncodes waardoor de producten met elkaar kunnen communiceren.
Een mededeling van punten van bezwaar geeft aan dat een formeel onderzoek werd
ingeleid, aangezien de Commissie de ten laste gelegde feiten of bezwaren aan de
betrokken onderneming(en) meedeelt.
Het besturingssysteem van Microsoft is geïnstalleerd op meer dan 95% van de personal
computers ter wereld.
Microsoft heeft misbruik gemaakt van haar machtmarkt door de interoperabiliteit
tussen Windows-PC's en workgroup servers die niet van Microsoft zijn, opzettelijk te
beperken, en door Windows Media Player (WMP), een product waarvoor
concurrenten bestonden, te koppelen aan haar universeel aanwezige Windowsbesturingssysteem.
Door dit onrechtmatig gedrag kon Microsoft een machtspositie verwerven op de
markt van workgroup serverbesturingssystemen, die de kern vormen van de
IT-netwerken van bedrijven, waardoor de concurrentie op die markt volledig zou
kunnen verdwijnen. Daarenboven heeft het gedrag van Microsoft de concurrentie op
de markt van media players aanzienlijk verzwakt.
Deze misbruiken zetten een rem op de innovatie en zijn schadelijk voor het
concurrentieproces en de consumenten, die uiteindelijk minder keuze hebben en
hogere prijzen moeten betalen.
Wegens deze zeer ernstige inbreuken, die vijf en een half jaar hebben geduurd,
heeft de Commissie een geldboete van 497.2 miljoen EUR opgelegd.
Corrigerende maatregelen
Om de voorwaarden voor eerlijke concurrentie te herstellen heeft de Commissie de
volgende corrigerende maatregelen opgelegd:
- Wat interoperabiliteit betreft, moet Microsoft binnen 120 dagen volledige en
nauwkeurige informatie over interfaces vrijgeven, zodat volledige
interoperabiliteit tussen de workgroup servers die niet van Microsoft zijn en
Windows-PC's en –servers kan worden bereikt. Daardoor zullen de
concurrerende verkopers in staat zijn om producten te ontwikkelen die onder
gelijke voorwaarden kunnen concurreren op de markt van besturingssystemen
voor workgroup servers. De vrijgegeven informatie zal elke keer wanneer
Microsoft nieuwe versies van de betrokken producten op de markt brengt,
geactualiseerd moeten worden.
Voorzover deze interface-informatie in de Europese Economische Ruimte6
beschermd zou zijn door intellectuele-eigendomsrechten, zal Microsoft recht hebben
op een redelijke vergoeding. Het gaat hierbij alleen om informatie over interfaces,
niet over de Windows-broncode, aangezien die niet nodig is voor de ontwikkeling
van interoperabele producten.
- Wat de koppelverkoop betreft, moet Microsoft binnen 90 dagen aan de
producenten van PC's een versie van haar Windows-client-PCbesturingssysteem aanbieden waarin WMP niet geïntegreerd is. Deze
maatregel betekent niet dat de consumenten PC's en besturingssystemen
zonder media players zullen krijgen. De meeste consumenten kopen een PC bij
een fabrikant van PC's die voor hen reeds een besturingssysteem en een media
player gebundeld heeft. Dankzij deze corrigerende maatregel van de
Commissie zal de gebundelde software worden samengesteld op basis van de
wensen van de consumenten en niet van de door Microsoft opgelegde keuzes.
Microsoft behoudt het recht om een versie van haar Windows-client-PCbesturingssysteemproduct met WMP aan te bieden. Zij moet evenwel afzien van
gelijk welke commerciële, technologische of contractuele bepaling die de nietgebundelde versie van Windows minder aantrekkelijk zou maken of de prestaties
ervan zou beperken. De onderneming mag in het bijzonder geen korting aan PCfabrikanten aanbieden wanneer zij Windows samen met WMP zouden kopen.
6
Dit is de Europese Unie plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein.
2
De Commissie acht de corrigerende maatregelen evenredig en meent dat zij een
eind zullen maken aan de inbreuken op de antitrustregels, en duidelijke regels
vaststellen voor het toekomstige gedrag van de onderneming.
Om ervoor te zorgen dat deze beschikking daadwerkelijk en binnen de termijn ten
uitvoer wordt gelegd, zal de Commissie een toezichthoudende trustee aanstellen die
onder meer zal controleren of de informatie die Microsoft vrijgeeft over de interfaces
volledig en nauwkeurig is, en of de twee versies van Windows gelijkwaardig zijn qua
prestaties.
Het onderzoek
In december 1998 diende Sun Microsystems, een andere Amerikaanse
onderneming, een klacht in omdat Microsoft geweigerd had bepaalde interfaceinformatie te verstrekken die Sun nodig had om producten te kunnen ontwikkelen die
op correcte wijze zouden "communiceren" met de alomtegenwoordige WindowsPC's, zodat zij onder gelijke voorwaarden zou kunnen concurreren op de markt van
workgroup server-besturingssystemen.
Uit het onderzoek van de Commissie bleek dat Sun niet de enige onderneming was
aan wie informatie geweigerd werd, en dat het niet-vrijgeven van informatie door
Microsoft deel uitmaakte van een ruimere strategie die erop gericht was
concurrenten uit de markt te drukken.
Daardoor werd de concurrentie op het gebied van andere productkenmerken als
betrouwbaarheid, veiligheid en snelheid, naar een tweede positie verdrongen, en
werd het succes van Microsoft op de markt verzekerd. Een overgrote meerderheid
van klanten deelde de Commissie mee dat het feit dat Microsoft haar interfaceinformatie niet vrijgeeft, hun keuze kunstmatig heeft beïnvloed in het voordeel van de
serverproducten
van
Microsoft.
De
door
Microsoft
zelf
verstrekte
onderzoekgegevens hebben bevestigd dat er een verband bestaat tussen het
voordeel dat Microsoft haalt uit het voor zich houden van interoperabiliteitinformatie
en haar groeiende marktaandelen.
In 2000 breidde de Commissie op eigen initiatief haar onderzoek uit om na te gaan
wat de gevolgen zijn van de koppelverkoop tussen de Windows-Media Player van
Microsoft en het PC-besturingssysteem Windows 2000.
Dit deel van het onderzoek leidde tot de conclusie dat de universele aanwezigheid
van WMP, als gevolg van de koppeling ervan met Windows voor muziek-, film- en
andere media-ondernemingen, alsmede voor softwareontwikkelaars en verstrekkers
van inhoud de stimulansen kunstmatig vermindert om producten voor concurrerende
media players te ontwikkelen.
De koppelverkoop door Microsoft van haar media player leidt er derhalve toe dat de
markt voor concurrenten wordt afgeschermd, en dat de keuze van de consument
uiteindelijk wordt beperkt, aangezien de concurrerende producten schade
ondervinden wegens redenen die geen verband houden met hun prijs of kwaliteit.
Uit de beschikbare gegevens blijkt reeds een duidelijke tendens ten gunste van de
WMP en de Windows-mediatechnologie. Indien de Commissie niet zou optreden,
zou de koppelverkoop van WMP met Windows de markt naar alle waarschijnlijkheid
definitief "doen overslaan" in het voordeel van Microsoft. De onderneming zou dan in
staat zijn om aanverwante markten te beheersen in de sector van de digitale media,
bijvoorbeeld op het gebied van coderingstechnologie, software voor het uitzenden
van muziek via het internet, digitale-rechtenbeheer enz.
3
Meer algemeen vreest de Commissie dat de koppelverkoop door Microsoft van
WMP slechts een voorbeeld is van een meer algemene ondernemingsstrategie die,
gezien het bijna-monopolie van Microsoft op het gebied van besturingssystemen
voor PC's, innovatie ontmoedigt en de keuze van de consument beperkt wat betreft
de technologieën waarvoor Microsoft belangstelling zou kunnen hebben en die zij in
de toekomst aan Windows zou kunnen koppelen.
Toelichting
De Europese Commissie waakt over de handhaving van de mededingingsregels van
de EU inzake concurrentiebeperkende praktijken en misbruik van een monopolie in
de gehele Europese Unie wanneer dit gevolgen heeft voor het grensoverschrijdende
handelsverkeer en de concurrentie.
De Commissie kan ondernemingen gelasten hun gedragingen te veranderen en
geldboeten opleggen wegens inbreuken op de antitrustregels. Die boeten kunnen
maximaal 10% van de wereldwijde jaarlijkse omzet van de betrokken
ondernemingen bedragen.
Tegen de beschikkingen van de Commissie kan beroep worden aangetekend bij het
Europees Gerecht van eerste aanleg in Luxemburg.
4