ziekte van Crohn

Laat de
ziekte van Crohn
u niet stoppen
Uw gids naar meer controle
De ziekte van
Crohn
Staat uw leven stil door
de ziekte van Crohn?
Leven met de ziekte van Crohn kan een
emotionele en fysieke uitdaging zijn.
Zelfs als u zich goed voelt, kunt u zich
nog zorgen maken dat uw symptomen
op een gegeven moment terugkomen.
Dit kan de manier waarop u zich
gedraagt veranderen en u tegenhouden
om de dingen te doen
die u leuk vindt.
In deze brochure vindt u informatie die
u zou kunnen helpen bij het volgende:
Uw toestand beter onder controle
te houden.
Manieren vinden om u te helpen het
actieve, productieve leven te leiden
dat u wilt.
Praten met uw arts over welke
invloed de ziekte van Crohn op u
heeft.
“De ziekte van Crohn heeft op
veel verschillende manieren invloed
op me gehad... het was heel
moeilijk om plannen te maken,
in het bijzonder kort na de diagnose,
omdat ik niet met zekerheid kon
zeggen dat ik een afspraak kon
maken of dat we een vakantie
konden boeken.”
An, heeft de ziekte van Crohn
Als u ondanks uw momenteel
voorgeschreven medicatie toch nog
opflakkeringen ervaart, onthoudt
dan dat er eventueel andere
behandelingen zijn die beter geschikt
zijn om uw toestand onder controle
te houden. Recente vooruitgangen
in behandelingen richten zich niet
alleen op het onder controle en op
afstand houden van opflakkeringen,
maar ook op het verminderen van de
onderliggende ontsteking in de darm.
Praat met uw arts over uw behandeling,
zodat u die behandeling krijgt die voor
u het beste is. Het zou het verloop
van uw ziekte in de toekomst kunnen
veranderen.
U bent de enige die weet hoe goed
uw ziekte daadwerkelijk onder controle
is. Door met uw arts te praten, kunt
u samen manieren zoeken om de
geschikte behandeling voor u te vinden
zodat uw ziekte van Crohn nu en in de
toekomst, onder controle blijft.
“Nu kan ik dingen plannen. Dat is het beste
van alles. En nu kan ik mijn afspraken
ook beter nakomen.”
An, heeft de ziekte van Crohn
Wat is de ziekte van Crohn
nu precies?
IBD (Inflammatory Bowel Diseases) is
de naam die gebruikt wordt voor het
beschrijven van twee ziekten waarbij het
spijsverteringskanaal betrokken is.
Dat zijn de ziekte van Crohn en
ulceratieve colitis.
De ziekte van Crohn kan in elk deel van
het spijsverteringskanaal ontstaan, van
de mond tot de anus. Maar meestal
betreft het de dikke darm (colon) en
het onderste deel van de dunne darm.
Dit wordt het ileum genoemd. De ziekte
van Crohn is een langdurige ziekte die
op momenten verergert of beter wordt.
De ziekte van Crohn
kan in elk deel van het
spijsverteringskanaal ontstaan
Mond
Slokdarm
Maag
Dikke darm
(colon)
Dunne
darm
U kunt periodes hebben waarin u
zich goed voelt, en andere waarin u
opflakkeringen hebt.
Ileum
De opflakkeringen van de ziekte
van Crohn hebben ontstekingen
en zweren (ulcera) diep in het
darmslijmvlies (mucosa) tot gevolg.
Als dit niet goed behandeld wordt,
kan een kanaal gevormd worden naar
andere delen van het lichaam. Als dat
gebeurt, wordt het een fistel genoemd.
De symptomen van de ziekte van Crohn
zijn diarree, pijn en gewichtsverlies.
Uw symptomen en de behandeling
ervan hangen af van welk deel van de
darm erbij betrokken is, en hoe vaak en
hoe ernstig uw opflakkeringen zijn.
Rectum
Anus
Wat veroorzaakt de ziekte van
Crohn?
De ziekte van Crohn kan iedereen, op
elke leeftijd, treffen (meestal tussen
de leeftijd van 15 tot 35 jaar). Het kan
erfelijk zijn, maar kan ook uitgelokt
worden door omgevingsfactoren, zoals
voedingspatroon, roken en stress.2
Wat kunnen de gevolgen van de
ziekte van Crohn voor u zijn?
De ziekte van Crohn is onvoorspelbaar.
Tijdens opflakkeringen kunt u zich
niet lekker voelen of pijn hebben.
Waarschijnlijk hebt u ook diarree.
Daardoor kan u misschien niet gaan
werken, kan u mogelijk niet eten of
slapen, bent u beperkt in de omgang
met vrienden en familie.
Tussen de opflakkeringen door hebt
u mogelijk lange periodes waarin uw
symptomen weggaan. Maar iedereen
heeft weer andere ervaringen.
Hoe lang deze periodes van verlichting
duren, is afhankelijk van hoe uw lichaam
reageert en hoe goed en hoe lang uw
symptomen onder controle gehouden
worden met een behandeling.
De ziekte van Crohn kan ook
verwikkelingen veroorzaken, niet
alleen in uw darmen maar ook in de
rest van uw lichaam. Onthoud echter
altijd dat u met de juiste behandeling
de symptomen onder controle kan
houden en eventuele complicaties kan
voorkomen of behandelen.
“Ik kreeg te horen
dat ik de ziekte van
Crohn had, toen ik
26 was.”
“Soms zei ik tegen mijn dochters
dat we de volgende dag naar de
dierentuin zouden gaan. Maar dan
bleek de volgende dag dat ik me
niet lekker voelde en moest ik ze
teleurstellen.”
Valerie, heeft de ziekte van Crohn
Past u zich aan uw ziekte aan,
in plaats van andersom?
Als uw behandeling u niet genoeg
controle geeft over uw ziekte, dan merkt
u waarschijnlijk dat u de manier waarop
u leeft verandert om met opflakkeringen
om te kunnen gaan. Na verloop van tijd
vergeet u hoe ‘normaal’ aanvoelt en
voordat u het zich realiseert, ontdekt
u misschien dat uw leven heel beperkt
geworden is.
Als u vindt dat uw behandeling u niet
genoeg controle over uw ziekte van
Crohn biedt, praat dan met uw arts om
te bekijken of er misschien iets anders
is dat u beter kan helpen. Zorg ervoor
dat u de controle houdt over uw ziekte
in plaats van andersom.
“Ik moet vaak naar het toilet en
daarom moet ik eerst voor ik uit
ga checken of dat er dichtbij een
toilet aanwezig is. Stranden en
parken zijn over het algemeen
dus uitgesloten en dat is jammer.
Maar op deze manier voel ik me
gewoon veiliger.”
“Momenteel zie ik mijn vrienden alleen
als ze bij mij thuis komen of wanneer ik
ze ga bezoeken. Ik wil een opflakkering
van mijn ziekte in het openbaar
vermijden en ik voel me dus rustiger
wanneer ik in een bekende omgeving
ben. Ik ontmoet mijn vriendinnen
nog wel maar de tijd van nachtelijke
feestjes is voorbij”
“Ik vraag alleen iemand
mee uit als we elkaar
al langer als vrienden
kennen. Als het iemand
is die ik niet ken, kan
de stress van een
eerste afspraakje al een
opflakkering uitlokken
en daar zou ik me echt
voor schamen.”
Ontdek de verschillende keuzes aan
behandelingen die voor
u geschikt zijn
Kan men genezen van
de ziekte van Crohn?
2
Verlichting van de
symptomen op lange termijn
Er is geen genezing voor de ziekte van
Crohn, maar dat betekent niet dat u
de opflakkeringen en aanhoudende
symptomen maar voor lief moet nemen.
Een van de opties is het chirurgisch
verwijderen van het zieke gedeelte van
de darm, maar ook behandelingen
kunnen een groot verschil maken.
de toekomst om op lange termijn
verlichting te ervaren.
3
Het veranderen van het
natuurlijk verloop van de
ziekte op de lange termijn
Een operatie kan zelfs voorkomen
worden als de ziekte met
medicamenteuze behandelingen
onder controle gehouden kan worden.
Wat zijn de doelstellingen van
de behandeling?
De behandeling van de ziekte van
Crohn moet u helpen een zo normaal
mogelijk leven te leiden, niet alleen nu,
maar ook in de toekomst.
1
Het onmiddellijk verminderen
van symptomen
Behandelen van opflakkeringen
om op korte termijn verlichting te
ervaren.
Voorkomen van opflakkeringen in
Genezen van de schade die aan
het darmslijmvlies veroorzaakt is
om opflakkeringen in de toekomst
te voorkomen (zie de volgende
pagina voor meer informatie).
Vermijden van de noodzaak
voor behandelingen die op lange
termijn geen oplossing bieden,
zoals steroïden.
Het verminderen van de noodzaak
voor operaties.
Verbeteren van de levenskwaliteit,
zodat u zich beter voelt en
normaal kunt functioneren.
Als u denkt dat uw ziekte niet
goed onder controle gehouden
wordt door uw behandeling, praat
dan met uw arts. Alleen op deze
manier kan hij voor u geschikte
behandeling vinden.
“Aan mensen die net te horen
hebben gekregen dat ze de
ziekte van Crohn hebben, zou ik
zeggen... praat met uw artsen,
stel vragen en stel nog meer
vragen.”
Jan, heeft de ziekte van Crohn
Wat is genezing (heling) van het
darmslijmvlies?
Kan behandeling het verloop
van de ziekte veranderen?
Als u een opflakkering hebt van uw
ziekte van Crohn, raken de slijmvliezen
van het spijsverteringsstelsel ontstoken
en beschadigd. Hoewel de ziekte in
elk deel van het spijsverteringsstelsel
kan optreden, van de mond tot aan de
anus, gaat het meestal om de dikke
darm (colon) en het onderste deel van
de dunne darm. Door de ontsteking
kan de darm vernauwen, diepe groeven
en zweren kunnen zich vormen met
eventueel later littekenvorming.
In het verleden richtten de
behandelingen voor de ziekte van
Crohn zich op het onmiddellijk
aanpakken van de symptomen en deze
te vermijden in de nabije toekomst.
Nu weten we echter dat, opdat u zich
goed zou voelen op lange termijn, uw
behandeling meer moet doen dan
alleen dat. Zelfs als u zich beter voelt,
is uw ziekte nog niet in remissie als het
darmslijmvlies nog bloedt, gevoelig is of
nog zweren (ulcera) vertoont.
Het slijmvlies lijkt dan op “een straatje
met kasseien”.
Het genezen van de daadwerkelijke
schade (heling van het darmslijmvlies)
zou u kunnen helpen uw ziekte onder
controle te krijgen en de uitkomst ervan
te veranderen. Het zou het risico op
het krijgen van colorectale kanker, op
ziekenhuisopnames of de noodzaak
voor een operatie kunnen verlagen.
Het zou ook uw levenskwaliteit kunnen
verbeteren, wat u helpt om een
normaler leven te kunnen leiden.
Als de ziekte van Crohn erger wordt,
kunnen er complicaties als fistels
ontstaan. Fistels zijn plekken waar de
zweren doorbreken in kanalen naar
andere delen van het lichaam.
Dit kan leiden tot de noodzaak van
een operatie.
Het genezen van de schade aan het
darmslijmvlies is dus erg belangrijk
om complicaties te verminderen.
Hierbij gaat het om het genezen van
de veroorzaakte schade, in plaats
van enkel het behandelen van de
symptomen. Er zijn behandelingen
beschikbaar die dat doen, dus zorg
ervoor dat u dit met uw arts bespreekt
om te weten te komen of deze een
optie zijn voor u.
“Ik heb mijn behandeling nu al
ongeveer drie jaar en ik moet
zeggen dat het mijn leven
veranderd heeft. Omdat ik nu
plannen kan maken, voel ik
me zoveel beter.”
Hilde, heeft de ziekte van Crohn
Welke behandelingen zijn er beschikbaar?
De onderstaande tabel kan u een idee geven van welke behandelingen er
beschikbaar zijn, zodat u met uw arts kan praten over welke voor u het meest
geschikt is.
v
Behandeling
Soorten
Wanneer worden
ze gebruikt?
Aminosalicylaten
• Mesalazine
• Sulfasalazine
Lichte tot matige opflakkeringen
Steroïden
• Budesonide
• Prednisolone
• Prednisone
• Hydrocortisone
• Methylprednisolone
Matige tot ernstige opflakkeringen
of als u niet reageert op
aminosalicylaten. Niet aanbevolen
voor langdurig gebruik.
Immunosuppressiva (ook
wel immunomodulators
genoemd)
• Azathioprine
• Mercaptopurine
• Methotrexaat
Matige tot ernstige opflakkeringen.
Wordt over het algemeen gebruikt
als onderhoudstherapie nadat
steroïden geïntroduceerd zijn en
voor het onder controle houden van
symptomen nadat steroïden alleen
niet voldoende waren. Werken
langzaam, dus steroïden kunnen in
combinatie gebruikt worden in het
begin.
Biologische medicatie
• Infliximab
• Adalimumab
Matige tot ernstige opflakkeringen.
Als de bovenvermelde behandelingen
niet genoeg controle bieden, of als
bijwerkingen niet verdragen worden.
Chirurgische optie
• Wegnemen vanhet
beschadigde
deel van het
spijsverteringskanaal
Sommige mensen hebben toch nog
een operatie nodig om hun ziekte
onder controle te krijgen, maar
de meeste vinden verlichting door
middel van een behandeling.
Als u vragen hebt over uw huidige behandeling of als u zich zorgen maakt, zorg er dan
voor dat u uw stem laat horen. Stop nooit met uw behandeling tenzij uw arts u zegt dat
u dat moet doen — mogelijk moet u de dosis langzaam afbouwen om bijwerkingen te
voorkomen.
Hoe werken ze?
Hoe snel kunnen ze een verlichting
brengen?
Verminderen van ontstekingen in het colon. 4–8 weken
Vermindert significant ontstekingen overal
in het lichaam.
1–3 weken
Verzwakken en onderdrukken het
immuunsysteem om ontstekingen
te helpen verminderen.
2–4 maanden; kan gecombineerd worden met
steroïden voor het versnellen van een respons.
Stoppen de effecten van het TNF2–4 weken
alfaproteïne waarvan bekend is dat het
betrokken is bij het ontstekingsproces; kan
genezing van de slijmvliezen bieden.
Verwijdert permanent het beschadigde
deel van het spijsverteringskanaal.
Variabel
Welke behandelingen zou
u kunnen krijgen?
De behandelingen van de ziekte van
Crohn hebben verschillende doelen.
Afhankelijk van welke behandeling u
voorgeschreven krijgt, kan het doel zijn
om symptomen tijdens een opflakkering
snel te verlichten of om uw symptomen
te voorkomen.
Sommige behandelopties richten zich
op het genezen van het darmslijmvlies
om op langere termijn de ziekte onder
controle te houden. Als er een risico
op complicaties aanwezig is, kunt u
een behandeling krijgen om dat te
voorkomen of om die complicaties op
te lossen.
Bekijk het onderstaande diagram
om te zien wat de verschillende
behandelingen u zouden kunnen
bieden:
Symptomen snel verlichten
Opflakkeringen snel en effectief
behandelen
Symptomen voorkomen
Opflakkeringen in de toekomst
voorkomen
Orale steroïden
(bv. prednisolon of
budesonide), worden
langzaam afgebouwd
volgens uw antwoord
op behandeling.
Intraveneuze steroïden
(bv. hydrocortison of
methylprednisolon)
Genezen van darmslijmvlies
en veranderen van het
natuurlijke verloop
van de ziekte:
Aanhoudende controle
Aanhoudende remissie
M
inder noodzaak voor steroïden (is van
toepassing op biologische medicatie)
Minder complicaties
Minder noodzaak voor operaties
Minder risico op colorectale kanker
(bv. infliximab voor matige
tot ernstige ziekte van
Crohn en adalimumab
voor ernstige ziekte
van Crohn.)
Immunosuppressiva
(bv. azathioprine of
mercaptopurine)
voor matige tot ernstige
ziekte van Crohn
“Het heeft mijn leven veranderd.
Omdat ik nu plannen kan maken,
voel ik me zoveel beter.”
Marc, heeft de ziekte van Crohn
Andere veranderingen die
u kan aanbrengen
Wat kan u naast behandelingen
nog meer doen om gezond te
blijven?
Naast eventuele behandelingen die u
voorgeschreven hebt gekregen voor uw
ziekte van Crohn, zou het aanbrengen
van veranderingen aan uw levensstijl u
kunnen helpen het actieve, productieve
leven te leiden dat u wilt en een verschil
kunnen maken van hoe u zich voelt.
Doe regelmatig aan lichaamsbeweging.
Zorg dat u voldoende rust krijgt.
Ontstress (stress kan uw symptomen
verergeren).
Eet gezond en uitgebalanceerd.
Praat met iemand als u het moeilijk
vindt om met uw ziekte om te gaan.
Als u rookt, probeer te minderen of
te stoppen.
Het allerbelangrijkste, onthoud:
Stop niet met het gebruiken van
uw medicatie zonder daar eerst
met uw arts over te praten.
Vertel het uw arts als uw toestand
verandert.
Fit blijven en de juiste voedingsmiddelen
gebruiken, zouden u moeten helpen
gezond te blijven en stress te
verminderen.
Minder stress zou u kunnen helpen om
uw ziekte beter onder controle te houden
en u van een betere levenskwaliteit te
laten genieten.
Doe regelmatig aan
lichaamsbeweging
Regelmatig aan lichaamsbeweging
doen, kan belangrijk zijn voor mensen
met de ziekte van Crohn. Het kan helpen
bij depressies en ook bij de ontlasting.
Lichaamsbeweging als lopen, zwemmen,
fietsen en zelfs snelwandelen stimuleren
de productie van endorfinen (hormonen
die u blij maken). Dit zou kunnen helpen
om u een positieve houding te geven en
stress te verminderen. Als u deze om
één of andere reden niet kan doen, wilt
u misschien wel iets anders, zoals yoga,
proberen.
Maar voordat u begint met een nieuw
programma voor lichaamsbeweging,
moet u wel eerst uw arts raadplegen.
En onthoud ook dat u veel water moet
drinken als u aan lichaamsbeweging doet,
om uitdroging te vermijden.
Eet gezond
Hoewel een dieet de ziekte van Crohn
niet veroorzaakt of geneest, neemt
men aan dat het wel kan helpen om
de ziekte onder controle te houden.
Bepaalde voedingsmiddelen kunnen
symptomen verminderen en het optreden
van opflakkeringen minder waarschijnlijk
maken. Hier vindt u enkele tips om u
op weg te helpen naar een gezonder
eetpatroon:
Drink veel. Als u de ziekte van Crohn
heeft, kunt u last hebben van diarree,
wat vochtverlies veroorzaakt. Zorg
dat u veel drinkt om dit verlies goed te
maken. Water is het beste, maar u moet
cafeïne, alcohol en drankjes met koolzuur
vermijden.
Eet voedingsmiddelen met
antioxidanten, zoals fruit (bijvoorbeeld
blauwe bessen, kersen en tomaten) en
groenten (bijvoorbeeld pompoen en
paprika’s).
Eet voldoende vezels als u uw ziekte
onder controle hebt (brood, volkoren
pasta, volkoren rijst, gedroogd fruit,
frambozen, aardbeien, sinaasappels,
broccoli, spinazie, bietjes, doperwten,
kikkererwten en linzen). Noten en zaden,
zoals amandelen, lijnzaad en sojanoten,
bevatten ook veel vezels.
Vermijd het gebruik van veel vezels
tijdens een opflakkering om de
darmen tot rust te laten komen en
symptomen te minimaliseren.
Vermijd voedingsmiddelen met
lactose zoals zuivelproducten als u geen
lactose verdraagt.
Beperk het gebruik van cafeïne,
alcohol en sorbitol (een kunstmatige
zoetstof), omdat die uw symptomen
kunnen verergeren.
Vermijd geraffineerde voedings­
middelen, zoals wit brood en pasta.
Eet minder vet. Als een deel van uw
darm chirurgisch verwijderd is, onthoud
dan dat vette voedingsmiddelen
vaak diarree en gasvorming kunnen
veroorzaken.
Praat met een diëtist. Als u gewicht
gaat verliezen of als u vindt dat uw
eetpatroon erg beperkt is geworden,
praat dan met een diëtist.
Houd een eetdagboek bij. Als u denkt
dat er voedingsmiddelen zijn die uw
ziekte verergeren, probeer dan bij te
houden wat u eet en hoe u zich voelt.
Als u denkt dat bepaalde voedings­
middelen uw symptomen doen opflak­
keren, is het een goed idee om die voe­
dings­middelen niet meer te gebruiken.
Houd uw
ziekte in de gaten
Uw vooruitgang
Het bijhouden van een dagboek over
al uw symptomen van de ziekte van
Crohn, zelfs die symptomen die geen
verband lijken te hebben met uw ziekte,
kunnen u helpen te bekijken hoe het
met u gaat. Vul deze pagina in en neem
hem mee naar de volgende afspraak bij
uw arts. Uw arts kan hieruit afleiden hoe
goed het nu echt met u gaat en of u
zich er niet alleen maar doorheen slaat,
maar ook het meeste uit uw leven haalt.
Het zou het ook eenvoudiger moeten
maken om de juiste behandeling voor u
te bepalen.
Als u vragen over uw ziekte
of over uw behandeling
heeft, of als u zich ergens
zorgen over maakt, praat er
dan over met uw arts.
1Hebt u opflakkeringen of nieuwe symptomen gehad sinds uw laatste afspraak bij
uw arts?
Ja Nee
2Hoe vaak heeft u gemiddeld per dag in de afgelopen week diarree gehad?
Minder dan 2 2 tot 4
5 tot 8
Meer dan 8
3
Gemiddeld, in de afgelopen week, hoeveel keer per dag hebt u buikpijn gehad?
Minder dan 2 2 tot 4
5 tot 8
Meer dan 8
4Hebt u een massa in uw buik gevoelt de voorbije week?
Ja Nee
5 Hebt u klachten, anders dan in uw buik, gehad?
Ja Nee
6 Gebruikt u momenteel iets tegen de diarree?
Ja Nee
7 Hebt u problemen gehad met het gebruik van uw medicatie?
Ja Nee
8Markeer tussen de twee uiteinden op de onderstaande lijn hoe u zich gemiddeld
genomen in de afgelopen week gevoeld heeft.
Ziek
Bewerkt naar de Lyon Working Group for UC Communication en de Crohn’s Disease Activity Index.
Gezond
Vragen die u aan
uw arts kan stellen
Schrijf alles op dat u uw arts wilt vragen, neem de lijst mee naar uw volgende
afspraak en noteer de antwoorden. Waarom gebruikt u niet de volgende vragen
als een beginpunt?
Uw ziekte
Welke delen van mijn spijsverteringskanaal zijn betrokken bij de ziekte
van Crohn?
Hoe lang zal ik de ziekte hebben?
Hoe gaat het na verloop van tijd veranderen?
Komen er waarschijnlijk complicaties bij kijken?
Zal ik een operatie nodig hebben?
Is mijn vooruitgang normaal?
Is er volgens u iets dat ik kan doen om nog meer verbetering te zien?
Wanneer moet ik weer bij u terug komen?
Uw behandeling
Welke medicatie moet ik innemen?
Hoe lang gaat het duren voor ik me beter ga voelen?
Hoe lang moet ik de medicatie gebruiken?
Zijn er behandelingen die ik moet vermijden?
Wat moet ik doen als ik me slechter voel of als mijn symptomen
terugkomen?
Voor welke bijwerkingen moet ik opletten?
Welke symptomen of bijwerkingen moet ik beschouwen
als een noodgeval?
Praat met uw arts als u zich
ergens zorgen over maakt.
De ziekte van Crohn hoeft
uw dagelijkse leven niet te
belemmeren. De meeste
mensen komen er achter
dat ze met behulp van
behandelingen een lang
en productief leven kunnen
leiden.
Woordenlijst
Biologische medicatie: Nieuwe generatie geneesmiddelen die via biotechnologie
gemaakt worden (geproduceerd door levende organismen).
Colon: Deel van de dikke darm dat zich uitstrekt tot het rectum.
Darmen: Het deel van het spijsverteringskanaal dat van de maag naar de anus
loopt.
Darmslijmvlies: Vlies aan binnenzijde van de darm.
Fistel: Daar waar ulcera (zweertjes) door de darm heen breken naar andere delen
van het lichaam.
Genezing van het darmslijmvlies (mucosa): Genezing van de schade die
veroorzaakt is aan
de slijmvliezen van de darm.
IBD: ‘Inflammatory bowel diseases’ ofwel chronische inflammatoire darmziekte,
de naam die gegeven is aan twee ziekten waarbij de darmen getroffen zijn:
ulceratieve colitis (UC) en de ziekte van Crohn (CD).
Ileum: Het onderste gedeelte van de dunne darm.
Immunosuppressiva: Behandelingen die de normale immuunrespons van
het lichaam verminderen.
Immuunsysteem: Een complex systeem in het lichaam dat ontworpen is
om binnendringers op te sporen en te vernietigen (over het algemeen virussen
en bacteriën).
Opflakkering: Toename van klachten en symptomen.
Recidief: Het herval van een ziekte na een periode van goede genezing.
Rectum: Het onderste gedeelte van de dikke darm, daar waar het lichaam afval
in vaste vorm opslaat.
Remissie: Een tijdsperiode waarin een persoon geen symptomen ervaart.
Spijsverteringskanaal: Het spijsverteringsstelsel van de mond tot en met de anus.
Tumornecrosefactor alfa (TNF-alfa): Een eiwit dat ontsteking veroorzaakt.
Ulcera: Zweren.
Ziekte van Crohn: Een ziekte waarbij de darmen betrokken zijn en die elk deel van
het spijsverteringskanaal kan aantasten, van de mond tot en met de anus, hoewel
het meestal de dikke darm (colon) en het onderste gedeelte van de dunne darm
betreft.
Wilt u
meer weten ?
Als u zich zorgen maakt over uw toestand, raadpleeg dan uw arts.
Als u enkel bijkomende informatie wilt hebben, dan kunt u de onderstaande
patiëntenorganisaties raadplegen.
CCV vzw (Crohn en colitis
ulcerosavereniging)
Vereniging Crohn-RCUH v.z.w
Groeneweg 151, 3001 Heverlee
Tel.: 016/20 73 12
e-mail: [email protected]
Internet: www.ccv-vzw.be
Jongerensite: www.ccvj.be
Rue de la Forêt de Soignes 17,
1410 Waterloo
Tel.: (secretariaat) 02/354 12 85
dinsdag 9u -12u / woensdag 20u -21u
e-mail: [email protected]
Internet: www.mici.be
Aantekeningen
Aantekeningen
Aantekeningen
Aantekeningen
MSD BELGIUM BVBA - Lynx Binnenhof, 5 - 1200 Brussel
Aangeboden als educationele bron door MSD
GAST-1019300-0000