Vrouwen emanciperen zichzelf het graf in “Gezondheidsverschillen

Vrouwen emanciperen zichzelf het graf in
“Gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen gaan meestal over het bikinimodel, seksespecifieke aandoeningen en hormonale verschillen. Maar er zijn meer aspecten die van belang zijn
waar mannen en vrouwen van elkaar verschillen”, stelt onderzoeker Petra Verdonk. In haar ogen is
er dringend meer kennis nodig over gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen.
Al jaren staan genderverschillen bij hart- en vaatziekten centraal op Dress Red Day, dit jaar op 29
september. Het initiatief van de Nederlandse Hartstichting vraagt aandacht hiervoor omdat een
hartaandoening bij vrouwen vaak niet tijdig wordt herkend en mede daardoor doodsoorzaak
nummer 1 is. Maar ook bij andere medische aandoeningen bestaan er genderverschillen. “Vroeger
kregen mannen vaker longkanker, maar vrouwen ‘emanciperen zich het graf in’ hoorde ik onlangs
iemand heel treffend zeggen”, vertelt Verdonk. “Vrouwen zijn ook gaan roken - onder jonge vrouwen
is roken zelfs zorgwekkend populair.”
Uit cardiologisch onderzoek blijkt dat het uitmaakt of je een man of een vrouw bent. Ook zijn er
sekseverschillen in auto-immuunziekten, infectieziekten, psychische aandoeningen, biologische en
psychosociale risicofactoren, beloop van ziekte en de reactie op medicatie. “Medicijnen worden
bijvoorbeeld vaker van de markt gehaald vanwege bijwerkingen bij vrouwen dan bij mannen. Logisch
want ze blijken dan ook minder vaak op vrouwen getest. In studies vergeten onderzoekers vaak de
sekse van cellijnen te rapporteren”, legt Verdonk uit.
Behalve biologische sekse, speelt ook gender - de verschillende aan mannen en vrouwen
toegeschreven taken, rollen en eigenschappen in een samenleving of cultuur - een rol. “Vrouwen
overlijden vaker bij aardbevingen, want ze zijn vaker binnenshuis. Bij een auto-ongeluk zitten
vrouwen vaker in de bijrijdersstoel, de ongunstigste plek”, aldus Verdonk. Ook de oorzaak van een
aandoening kan een sekse-component hebben. “Mannen gaan slechter horen door het werken in
een lawaaiige fabriek, terwijl vrouwen vaker gehoorproblemen krijgen door hun werk met kleine
kinderen.”
Petra Verdonk is coördinator van de leerlijn interculturalisatie en diversiteit geneeskundeonderwijs
van VUmc. “Mannelijke dokters worden vaker cynisch, terwijl vrouwelijke dokters sneller uitgeput
raken. Maar beiden lopen het risico op een burn-out, want ze werken allebei gewoon door”, stelt ze
vast. “Er wordt niet alleen geen verschil gemaakt waar het wél moet, er wordt ook verschil gemaakt
daar waar het juist niet moet. Daarom worden er van de 70 % vrouwelijke geneeskundestudenten
verhoudingsgewijs toch maar weinig chirurg. We zijn hard bezig om sekseverschillen en andere
aspecten van diversiteit in het onderwijs te vlechten. Nog mooier als de studenten dit straks ook in
de praktijk zullen kunnen ervaren.”
Interventiecardioloog Yolande Appelman organiseert samen met WOMEN Inc. op Dress Red Day een
lezingenmiddag met bijdragen vanuit verschillende specialismen, ’s avonds gevolgd door een
‘talkshow’ over gendersensitieve gezondheidszorg. Meer informatie over Dress Red Day in VUmc en
de mogelijkheid tot inschrijven vindt u op www.vumc.nl/dressredday.