Vaktherapie in Noord Nederland

Vaktherapie in Noord Nederland
Liza Aerts, junior onderzoeker
Rob Giel Onderzoekcentrum (RGOc)
UMCG Groningen
www.rgoc.nl
[email protected]
Doel pilot studie:
 Aanvragen onderzoek subsidie bij ZONMW –
programma doelmatigheid
Achtergrond:
 Wetenschappelijk onderzoek naar effecten en kosten
beperkt
 Toenemende noodzaak effectonderzoek: ontwikkeling
‘evidence based’ zorgpaden in GGZ
 Sinds 2008 werkgroep Onderzoek Vaktherapie Noord
Nederland
Werkgroep Onderzoek
Liza Aerts
RGOc junior onderzoeker
Jooske van Busschbach RGOc senior onderzoeker
Durk Wiersma
RGOc (voorzitter)
Herma Betten
Mimy ter Braak
Marieke Dorhout
Carry Kappelhof
Gerrit Maliepaard
Peter Wartena
Ruud Bosscher
Mia Scheffers
 Subsidieverlener:
GGZ Friesland - beeldend therapeut
UCP (UMCG) - beeldend therapeut
Stenden University - docent
Lentis - psychomotorisch therapeut
UCP (UMCG) - psychomotorisch therapeut
GGZ Drenthe - psychomotorisch therapeut
GGZ Friesland - beeldend therapeut
Hogeschool Windesheim - lector
Bewegen, Gezondheid en Welzijn
VU Amsterdam - fac. Bewegingswetenschappen
Hogeschool Windesheim - docent/onderzoeker
UMCG – fonds stimuleringsgelden (doelmatigheidsonderzoek)
1. Profiel vaktherapie in Noord Nederland
2. Opzet en resultaten pilotstudie
3. Beperkingen en aandachtspunten voor
vervolgonderzoek
4. Plannen voor vervolgonderzoek
1. Profiel Vaktherapie in NN
respons 90% (n=112):
 Gemiddelde werkweek van 27 uur
 Gemiddeld 43 patiënten per week, 80% in
groepsverband
 Heterogene patiëntendoelgroep
respons 68% (n=80):
 Ervaren en honkvaste beroepsgroep
 34% met post-HBO of Master
 37% geregistreerd bij de SRVB
Omvang beroepsgroep (2010, n=115)
70
64
60
50
38
40
30
20
10
6
7
0
PMT
Beeldend
Drama
Muziek
25
20
15
PMT
Beeldend
Drama
Muziek
10
5
0
GGZ Drenthe
GGZ
Friesland
Lentis/PsyQ UCP (UMCG)
Groningen
Groningen
 Emotieregulatie (agressieregulatie)
 Contact met eigen gevoelsleven
 Autonomie (identiteit, assertiviteit)
 Psychiatrische ziektesymptomen
 Verwerking, plaatsgeving
 Spanningsregulatie, ontspanning
Behandeldoelen
Volgens vaktherapeuten (respons: 67%, n=77):
 Autonomie, identiteit, assertiviteit
 Emotieregulatie
Kenmerkend voor PMT (respons 66%, n=42):
 Grenzen; spanningsregulatie; agressieregulatie;
lichaamsbeleving
Kenmerkend voor Beeldend (respons: 66%, n=25):
 Contact met gevoelsleven; verwerking en plaatsgeving
 Zelfvertrouwen
 Verwoorden van gevoelens
 Inzicht in eigen gedrag onder druk of stress
 Inzicht in eigen mogelijkheden en beperkingen
 Gevoelens ervaren
Verbetergebieden
75% van de patiënten (n=214):
 Inzicht in eigen gedrag
 Inzicht in eigen mogelijkheden
 Gevoelens ervaren
60% van de patiënten:
 Zelfvertrouwen
2. Pilotstudie: opzet





Pre-post design
Inclusieperiode van 4 maanden
Onderzoeksperiode van 4 maanden
Meetmoment 1: start vaktherapie (voormeting)
Meetmoment 2: bij afronding of na 4 maanden (nameting)
Inclusie:
 nieuwe verwijzing vaktherapie
 18+
 Afgelopen 3 maanden geen vaktherapie gehad
Exclusie:
 Weigering of niet in staat tot invullen vragenlijsten
Instroom
 Vaktherapeuten:
51
 Deelnemers:
Totale instroom:
392
Respons:
267 (68%)
Drop-out:
53 (20%)
Onderzoek afgerond:
214
Representativiteit
 PMT en beeldend therapeuten goed verspreid over de
vier instellingen
 Drama- en muziektherapeuten representeren één
instelling
 Enige oververtegenwoordiging van jonge vrouwelijke
deelnemers (< 25 jaar, waarvan 80% vrouw)
 Ondervertegenwoordiging van ouderen, kinderen,
jeugdigen, langdurig vaktherapie volgend en net
opgenomen patiënten
Deelnemersprofiel
n=267
Vrouwelijke deelnemers
66%, gem. 34 jaar (sd:12)
Mannelijke deelnemers
34%, gem. 37 jaar (sd: 12)
Baan of opleiding
52%
Werkeloos of arbeidsongeschikt
42%
Emotionele stoornis
67%
Diagnose persoonlijkheidsstoornis
43%
Gebruikt medicatie
55%
In zorg sinds:
< 1 jaar
24%
1-5 jaar
42%
> 5 jaar
34%
Verdeling deelnemers per
behandelsetting en vaktherapievorm
n=267
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
na
tie
e
rig
O
ve
PM
T+
co
B
m
bi
ee
l
M
uz
of
a
Dr
am
s
de
nd
ie
k
nd
ld
e
Be
e
PM
T
Klinisch 9%
Deeltijd 48%
ambulant 43%
2. Pilotstudie - Resultaten
Deelnemersgroep (n=214) is significant verbeterd
(p<0.001) op alle gebruikte meetinstrumenten:
Psychisch functioneren (OQ-45)
Kwaliteit van leven (MANSA)
Vertrouwen in eigen mogelijkheden (MHCS)
Lichaamsbeleving (DKB-35)
Verbetering per subgroep
Verbetering in punten op OQ-45 totaalscore:
n
90
Totaal
214
7.8*
PMT+BT
69
15.2*
PMT
67
4.1
BT
32
3.1
overig
28
2.7
DT/MT
15
6.8
85
80
75
70
65
*p<0.01
60
T2
T1
PMT+BT
PMT
BT
overig
DT/MT
Anders weergegeven:
Verandering in percentages op OQ totaalscore:
totale groep
0%
10%
20%
30%
40%
boven RCI verslechterd
onder RCI verslechterd
onveranderd
onder RCI verbeterd
boven RCI verbeterd
50%
60%
70%
80%
90%
RCI= reliable clinical index
(14 punten of meer)
100%
..per vaktherapie
PMT+BT
PMT
Beeldend
overige combinaties
Drama of Muziek
0%
10%
20%
boven RCI verslechterd
onder RCI verslechterd
onveranderd
onder RCI verbeterd
boven RCI verbeterd
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Wie verbetert het meest?
Met name deelnemers:
- met de behandelcombinatie PMT en beeldend
- met de slechtste score bij de start
- die minder dan een jaar in zorg zijn
- die vaktherapie binnen 4 mnd hebben afgerond.
Ambulante deelnemers functioneren op beide tijdstippen
beter, verbeteren evenveel als (dag)klinische
deelnemers
Tevredenheid
Gemiddeld
cijfer (sd)
Min – max
waarde
Tevredenheid met vaktherapie; CSQ
3.2 (0.5) 1 – 4
Waardering behandelrelatie door
respondent; HAS
7.8 (1.3)
0 – 10
Waardering behandelrelatie door
vaktherapeut; HAS
7.5 (0.9)
0 – 10
 Ambulant of korter dan 2 jaar in zorg > meer tevreden
 Tevredenheid zegt weinig over of het ook beter gaat
Hoeveel baat gehad bij
vaktherapie?
 21% zeer veel
 40% behoorlijk wat
 25% tamelijk
 14% bijna niet
M (n)
1. Psychotherapeut
2.84 (95)
2. Psycholoog
2.65 (113)
3. Vaktherapeut
2.63 (209)
3. Beperkingen en aandachtspunten
Beperkingen in de huidige behandelpraktijk:
 Verwijzing vaktherapie later in behandelproces
 Indicatiestelling onduidelijk
 Vaktherapie vrijwel altijd aanvullend
 Voorgenomen behandelduur en frequentie zeer divers
 Beperkt gebruik van modules
Complicerende factoren voor onderzoek!
Voor vervolgonderzoek:






Controlegroep noodzakelijk
Heldere indicatiestelling
Behandelprotocol; beschreven, herhaalbaar en
toetsbaar
Valide meetinstrumenten
Samenwerking tussen wetenschappelijke instellingen
en (opleiding)praktijk
Financiën
4. Plannen vervolg onderzoek
 Nieuwe aanvraag ZONMW ronde 2013:
4-jarige doelmatigheidsstudie beeldende therapie
 Nieuwe pilotstudie in 2012 (interne financiering UMCG):
behandelprotocol, indicatiestelling, meetinstrumenten
 Quasi experimentele studie naar effectiviteit
assertiviteitsmodule “Op PAD met dramatherapie en
PMT” GGZ Drenthe (in aanvraag bij Fonds Psychische
Gezondheid)
…
Bedankt voor uw aandacht…
Vragen?
[email protected]
Meetinstrumenten
Gegevensverzameling:
Respondenten:
Vaktherapeuten:
sociodemografie, activiteiten, zorgduur,
zorgconsumptie
DSM IV diagnose, aantal sessies,
therapiedoelen
Primaire uitkomstmaat:
Psychische klachten en functioneren (OQ-45.2 Lambert 2004)
Secundaire uitkomstmaten:
Kwaliteit van leven
Vertrouwen/coping
Lichaamsbeleving
Tevredenheid
Kwaliteit behandelrelatie
(MANSA, Priebe, 1999)
(MHCS, Carpinello, 2000)
(DKB-35, Pölmann, 2007)
(CSQ, Larsen, 1979)
(HAS, Priebe, 1993)