De cel De cel Alle organismen bestaan uit cellen http://www.bioplek.org/animaties/celtotaal/cel start.html Kern bevat de chromosomen (bepaalt de eigenschappen van de cel en het gehele organisme. http://www.bioplek.org/animaties/erfelijkheidsl eer/chromosoom2.html Bouw DNA Polynucleotide (4 verschillende) A---T G---C Dubbelstreng Helix Replicatie DNA Bevat de informatie om eiwitten te maken Volgorde van de nucleotiden bepaalt de volgorde van de aminozuren in het eiwit. http://www.bioplek.org/animaties/moleculaire _genetica/transcriptie.html Eiwitten Polymeer Bouwsteen is aminozuur Eiwit = bouwsteen bv myosine Eiwit = enzym regelt chemische reacties Eiwit = hormoon (chemische boodschapper bv geslachtshormoon) Eiwit = antilichaam (afweer) Eiwit = zorgt voor transport bv hemoglobine vervoert zuurstof door het lichaam Chromosomen Menselijke cel bevat 23 paar chromosomen. 1stel of n chromosomen afkomstig van de moeder (eicel) 1stel of n chromosomen afkomstig van de vader (zaadcel) Homologe chromosomen bevatten dezelfde genen. Voor een bepaald gen zijn er verschillende alternatieven of allelen Celdeling Mitose 1 cel na mitose 2 gelijke dochtercellen http://www.bioplek.org/animaties/cel/mitose.ht ml Meiose (reductiedeling) 1 2n-cel na meiose 4 n-cellen http://www.bioplek.org/animaties/cel/meiose.h tml Nodig voor de vorming van zaadcellen en eicellen voortplanting 1. Uiterlijke verschillen tussen man en vrouw 1.1 Primaire geslachtskenmerken Bouw geslachtsorganen man http://www.bioplek.org/animaties/voortplanti ng/mn.html Bouw geslachtsorganen vrouw http://www.bioplek.org/animaties/voortplanti ng/vrgeslachtsorg.html 1.2 De man http://www.bioplek.org/animaties/voortplanting/te stis.html Zaadcellen worden gevormd door meiose Bouw zaadcellen 1.3 De vrouw http://www.bioplek.org/animaties/voortplanting/o varium.html De menstruele cyclus http://www.bioplek.org/animaties/voortplanting/vr gesl5.html “De pil” bevat oestrogeen en progesteron Oestrogeen remt productie FSH geen eirijping Progesteron remt productie LH geen eisprong Van zygote tot baby http://www.pbs.org/wgbh/nova/miracle/progra m.html De bevruchting Klievingsdelingen Delen van de blastula Embryonale knop Trofoblast of voedende laag Blastulaholte Glashuid Derde week: differentiatie Verdere embryonale ontwikkeling De geboorte http://www.pbs.org/wgbh/nova/miracle/ Tweelingen http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=2843 Problemen met de vruchtbaarheid Bij de man Man produceert onvoldoende of weinig bewegelijke zaadcellen Oorzaak: oestrogeenachtige stoffen in het milieu verstoren de zaadcelproductie Bij de vrouw Anatomische afwijkingen Eileider verstopt Afwijkingen aan de baarmoeder Hormonale stoornis oplossingen IVF Draagmoeder Spermadonor Klonen (toekomst?) Ethische en morele bezwaren. Moreel : is het in overeenstemming met mijn eigen geweten Ethisch: richtlijnen vastgelegd voor de ganse samenleving Erfelijkheidsleer