09. Landbouw - TU Delft Medewerkers

Landbouw Agriculture
Demeter was de
Griekse godin van de
landbouw. Romeinse
kopie in marmer naar het
Griekse origineel uit de 4e
eeuw voor Christus.
Auteur: Jastrow.
links: Graansoorten, waaronder Triticum monococcum (eenkoren). Auteur: Rasbak.
midden: Aartjes van Triticum dicoccum (emmer of tweekoren). Auteur: Rasbak.
rechts: Hordeum vulgare subsp. vulgare (gerst) vóór het afrijpen. Auteur: raul.dupagne.
Voedsel
de erfelijkheidswetten en van het DNA toegevoegd en de
Het meest directe contact dat de mens met de natuur heeft
mogelijkheid om daarmee te manipuleren. Dit ging hand
betreft zijn voedsel: wat hij eet, de lucht die hij ademt, het
in hand met mechanisatie, toepassing van meststoffen en
water dat hij drinkt. En ook: de vezels waarmee hij zich
plaagbestrijding. De hedendaagse agrarische (plantaardige)
kleedt, de geneesmiddelen voor als hij ziek is, het hout en
productie, met uitzondering van de zelfvoorzienende,
de klei om z’n huizen te bouwen en de impressies die zij
wordt gekenmerkt door grootschaligheid, monocultuur en
hem verschaft. Alles wat hij eet heeft een biologische bron,
dominantie van een beperkt aantal gewassen. Deze zijn:
plantaardig of dierlijk. In onze gespecialiseerde moderne
suikerriet, maïs, tarwe, rijst, aardappels, suikerbieten,
samenleving voorziet een kleine groep daarin voor het
sojabonen, gerst en tomaten. De biodiversiteit van
geheel. Zij voorzien zichzelf en alle anderen van voedsel.
voedselgewassen, ook binnen deze beperkte groep, is
Zonder voedsel kan een mens niet bestaan. Al het overige
groot maar neemt af doordat soorten en rassen in onbruik
is hierop gebouwd en zonder dat niet mogelijk.
raken en dreigen te verdwijnen. Voor een deel wordt dit
verlies ondervangen doordat zaad van dergelijke soorten
Geschiedenis
en rassen bewaard wordt in zaadbanken en daarmee
Landbouw en veelteelt stelden de mens in staat om
het genetisch materiaal beschikbaar blijft voor nu nog
over meer voedsel te beschikken dan nodig was voor
onbekend toekomstig gebruik.
de onmiddellijke bevrediging van zijn eigen behoefte.
Windmolens te Kinderdijk. Auteur: Lucas Hirschegger.
Daardoor werden grotere bevolkingsaantallen en een
Landbouwgronden
gestratificeerde samenleving mogelijk. Het begin van
Door zijn aard is de grootschalige landbouw vaak
landbouw ontstond 11.000 jaar geleden in het Nabije
vernietigend voor bodem, water, atmosfeer en de verweven
Oosten. De kennis, de vaardigheden en het materiaal
natuurlijke ecosystemen. Wereldwijd is het jaarlijks verlies
vonden zo’n 4000 jaar later ingang in onze streken, in wat
aan landbouwgrond 200.000 km2 (vgl. landoppervlakte van
nu Limburg heet en 1000 jaar later ook noordelijker.
Nederland is 34.000 km2). Meer dan de helft van dit verlies
wordt veroorzaakt door bodemerosie. Het andere deel door
Chinese zaaimachine, 1637. Uit: Chinese technologie in de
17e eeuw. Auteur: Sung Ying Hsing.
Nederzetting
overbegrazing, waterverzadiging, verzilting door irrigatie en
In de zomer van 2003 werden in de Harnaschpolder ten
door stedelijke ontwikkeling, wegen, parken en vliegvelden.
noordwesten van Delft, voorafgaande aan de bouw van
Veel van dit verlies vindt plaats in de ontwikkelingslanden
het inmiddels gerealiseerde rioolwaterzuiveringsstation, op
waar alle monden toch al amper gevoed kunnen worden.
een duin van 150 bij 50 meter in de ondergrond, resten
De prognose is dat in de periode 1990 - 2020 de stedelijke
van menselijke bewoning gevonden. Uit deze resten
bevolking daar zal verdubbelen tot 3,4 miljard mensen.
Het Nederlandse landschap heeft door duizenden jaren van menselijke
occupatie de aanblik gekregen die het nu heeft. Beheersing van het
water met dijken was nodig om de toenemende bevolking een droge
woonplaats te bieden. Door het graven van watergangen en verlaging
van de grondwaterspiegel werd op laaggelegen gronden agrarische
productie mogelijk. Een goed doorlatende bodem en een voldoende
diepe grondwaterstand zijn nodig om met succes gewassen te kunnen
verbouwen. Daarop zijn uitzonderingen, zoals bij sommige rijstsoorten
die op bevloeide akkers worden verbouwd. Meestal echter maakt deze
omstandigheid landbouw onmogelijk. Verzadiging met water is één
van de oorzaken waardoor landbouwgronden onbruikbaar worden voor
dat gebruik. Hierdoor, tezamen met verzilting door irrigatie, verdwijnt
wereldwijd per jaar 20.000 km2 landbouwareaal (dit is ruim de helft van
de landoppervlakte van Nederland).
bleek dat hier vanaf 3600 v. Chr. gedurende ongeveer
drie honderd jaar 20 tot 25 mensen, verdeeld over vier
Prijzen
huishoudens hebben gewoond die voor een deel van hun
Uitgaand van de gemiddelde voorspelling zal de
voedselvoorziening, naast jacht en visserij, afhankelijk
wereldbevolking in 2050 een omvang hebben van 9,1
waren van landbouw en veeteelt. Door stijging van de
miljard mensen. Om deze mensen te voeden zal volgens
zeespiegel moest deze bewoning op den duur opgegeven
Oeso (Organisatie voor economische samenwerking en
worden. Gewassen die verbouwd werden waren gerst,
ontwikkeling) en de FAO (voedsel- en landbouworganisatie
Hordeum vulgare subsp. vulgare en emmer, Triticum
van de Verenigde Naties) de mondiale voedselproductie
dicoccum. Het betreft hier de oudst bekende permanente
met 70% moeten stijgen, een doel dat volgens de FAO
nederzetting van Nederland.
gehaald kan worden. Deze stijging is meer dan evenredige
als gevolg van veranderende eetgewoonten, met name
In Europa bracht de zaaimachine van
Jethro Tull (1699 – 1741) een grote
omwenteling in de landbouw teweeg.
Deze door een paard getrokken machine
maakte ondiepe voren waarin het zaad
in rijen viel dat vervolgens met aarde
werd afgedekt. Behalve geringere
menselijke inspanning betekende dit
ook een economischer gebruik van
het beschikbare zaaizaad èn werd
machinale onkruidbestrijding mogelijk
gemaakt.
Gewassen
door toename van dierlijke produkten in het diëet -
In de loop van zijn landbouwend bestaan heeft de
eiwitten. Verwacht wordt dat in deze periode de gemiddelde
mensheid een groot aantal gewassen en dieren
prijzen voor granen en zuivel tussen de 15 en 40% zullen
gedomesticeerd en aangezet tot grotere productie.
stijgen. Die van plantaardige olie nog meer. Door een
Aanvankelijk vond dit plaats door een intuïtief
magere groei van slechts 4% van zijn agrarische sector zal
selectieproces. In de moderne tijd werden aan die
de Europese Unie in toenemende mate afhankelijk worden
methode, die berust op toeval en observatie, kennis van
van de import van voedsel.
Verbouw van Oriza sativa, rijst, in Andhra Pradesh.
Auteur: Emperor Genius.
Agrarische productie in 2005
100%
10%
1%
Sisalplantage in Morogoro, Tanzania. Brazilië is de grootste producent ter wereld van sisal, Agave sisalana.
Tanzania neemt de tweede plaats in. Sisal is een grondstof voor touw, borstels, vloerbedekking. Auteur: Muhammad Mahdi Karim.
Agrarische productie in 2005 weergegeven in percentages van de grootste producent China
met $267.000.000.000 ($267 miljard = 100%). Auteur: Anwar saadat.