Actiz - Vernieuwd kwaliteitsbewustzijn

Inspirerende voorbeelden
Een overzicht van inspirerende voorbeelden aangereikt door zorgorganisaties
om de zogenaamde ‘zachte’ kant van zorg in beeld te brengen en te benutten voor
kwaliteitsverbetering en het verantwoorden van zorg.
Wat is VERNIEUWD kwaliteitsbewustzijn?
Vernieuwd kwaliteitsbewustzijn gaat om het bevorderen van aandacht voor de ‘zachte’ kant van de zorg. Dat wil
zeggen om permanente aandacht van zorgverleners om in het dagelijks handelen het goede te doen voor de
cliënt als mens. En het gaat om het zoeken naar manieren van verantwoording die oog en oor heeft voor dit hart
van goede zorg. Verantwoording die recht doet aan het relationele en complexe karakter van de zorg, die
woorden en beelden vindt om het erover te kunnen hebben met elkaar: met cliënten, medewerkers, familie,
management en stakeholders.
Bij vernieuwd kwaliteitsbewustzijn gaat het er bijvoorbeeld om dat zorgverleners open staan voor het appèl dat
de zorgverlener op hen doet, goed kunnen kijken (waarnemen), een open blik hebben (zonder vooroordelen),
kunnen luisteren naar wat de ander te vertellen heeft en signalen oppikken, het goede gesprek kunnen voeren,
zich betrokken, zorgzaam en verantwoordelijk tonen, kunnen nadenken en praten (reflecteren) op de geboden
zorg. Dat zijn die aspecten van zorg die zich maar moeilijk laten meten en vastleggen in feiten en cijfers. Het gaat
dan vooral om het relationele, complexe en dynamische karakter van zorg.
De ‘zachte’ kant van de zorg komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in vragen als: Hoe beleeft een cliënt zijn of haar
situatie? Waar voelt de cliënt zich prettig bij? Wat ervaart de cliënt als ongemakkelijk of als lijden? Hoe is in
contact met de cliënt steeds weer opnieuw te bepalen wat het goede is om te doen voor deze mens in deze
specifieke omstandigheden én op elk moment het weer anders te doen als dat nodig is?
Verschillende soorten voorbeelden
Het overzicht omvat verschillende soorten voorbeelden. Instrumenten en methoden die zich vooral richten op de
houding, kennis en vaardigheden van medewerkers om af te stemmen op de cliënt. Daarbij gaat het om het
versterken van kwaliteitsbewustzijn in het dagelijks handelen. Andere leden van ActiZ hebben instrumenten
aangereikt die zich richten op het bevorderen van de zelfredzaamheid van cliënten. En er zijn voorbeelden die zich
niet zo zeer richten op het versterken van het dagelijks kwaliteitsbewustzijn, maar de cliënt een stem te geven in
het opstarten en inrichten van verbeterprogramma’s.
Instrumenten ter inspiratie
Onderstaand een overzicht van voorbeelden – methoden, middelen, werkwijzen - beschikbaar gesteld door
zorgorganisaties ter inspiratie voor anderen. Onze dank daarvoor! Het overzicht wordt gaandeweg aangevuld.
Heeft u ook een inspirerend voorbeeld voor ons? Mail dan de informatie voor de kolommen en eventueel
aanvullende documenten naar [email protected].
Overzicht inspirerende voorbeelden
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
02-05-2014 Stichting Sovak.
Zeggelaan 110
4844 SK Terheijden
Investering in
belevingsgerichte zorg en
teamsamenwerking
02-05-2014
|1
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
‒ Medewerkers worden zich bewust van het effect van
hun eigen gedrag op het gedrag van de cliënt. Ze
leren persoonlijk gedrag te vertalen naar gevolgen
hiervan voor het gedrag van een cliënt.
‒ Medewerkers leren kijken in een ‘spiegel’ naar hun
gedrag. Dat confronteert hen met hun eigen
verantwoordelijkheid.
‒ Medewerkers beseffen dat gedrag in welke vorm dan
ook communicatie is.
‒ Actieve ervaringstraining of workshop
waarin deelnemers een dag(deel) zelf
verzorgd en begeleid worden. Cruciale
vragen: Wat gebeurt er met jou
wanneer je afhankelijk wordt van
zorg? Hoe belangrijk is
zelfredzaamheid voor jou? Welk effect
heeft het gedrag van verzorgenden op
jou?
‒ Managers Zorg- en Dienstverlening:
Mirjam Nieuwlaat,
[email protected]
06-23879806
‒ Rianne Berende
[email protected]
06-10960125
‒ Trainings- en coachingsbureau
De Keerzijde BV
Campagneweg 1
4761 RM Zevenbergen
www.dekeerzijde.com
‒ Documenten:
De keerzijde informatie voor
deelnemers
De keerzijde Workshop mantelzorgers
en professionals
De keerzijde Workshop ZKH
Overzicht inspirerende voorbeelden
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
02-05-2014 Meriant
Week van reflectie
15-12-2013
Laverhof
Familiezorg
02-05-2014
|2
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
‒ Groeien in professionaliteit door te spiegelen.
‒ Leren herkennen van gewenst en ongewenst gedrag
bij jezelf.
‒ Benoemen van acties die bijdragen aan
gedragsverandering.
‒ Met als hoofddoel: cliënt écht centraal
‒ Muziektheatervoorstelling over het
werken in de ouderenzorg, gevolgd
door een diagloogsessie (Wat heeft je
geraakt?) en workshop (Wat ga je nu
doen?) in een kleine groep.
‒ Elke medewerker benoemt op een
“vanaf nu ga ik….-kaartje” een
concrete, door hem zelf uit te voeren,
actie.
‒ Borging: Door de kaartjes in de
veranderboom op de afdeling, de
werkoverleggen, het personeelsblad,
het intranet etc. wordt dit thema
gedurende het hele jaar onder de
aandacht gebracht.
‒ Hans Poortier
www.meriant.nl
[email protected]
‒ Theatergroep Plezant
Erica Meijerman
www.plezant.nl
[email protected]
‒ Ondersteuning op maat bieden door in dialoog met
de cliënt en de familiezorgers de mogelijkheden en
behoeften van het gehele systeem te verhelderen
‒ De methode kent een procesmatige
aanpak waarbij eerst de mantelzorgen familiesituatie in beeld wordt
gebracht alvorens het zorgleefplan
wordt opgesteld. Afspraken en
evaluatie vinden plaats in overleg met
familiezorgers. Borging vindt plaats
door leidinggevenden en
kennisdragers per team.
‒ Dominique den Brok
(directeur)
[email protected]
‒ Judith Sanders (consulent familiezorg/
dagbestedingscoach)
[email protected]
‒ Documenten:
Laverhof Familiezorg (checklist)
Laverhof Familiezorg folder
Laverhof Familiezorg
PowerPointpresentatie
Overzicht inspirerende voorbeelden
|3
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
15-12-2013
TanteLouise-Vivensis
‒ Het bevorderen van het welzijn van de cliënt d.m.v.
een egodocument; Bewustwording van de rol die de
zorgaanbieder hierin kan vervullen.
‒ Het verstevigen van de rol en de identiteit die de
cliënt vervult binnen de instelling
‒ Het verwerken van verliezen (gezondheid, relaties,
zelfstandigheid, onafhankelijkheid)
‒ Het ontdekken van eigen kracht door het maken van
persoonlijke keuzes in de vorm van foto’s en tekst.
‒ Verbeterpunten in de zorg en wonen zichtbaar te
maken.
‒ Ontmoeting, delen van ervaringen
met en over het leven in een
zorginstelling.
‒ Deelnemer gaat naar eigen keuze
foto’s maken en bepaalt zelf welke
foto’s een plaats krijgen in het album
voor de expositie.
‒ Deelnemer krijgt de nodige
ondersteuning en/of hulp bij de
uitvoering hiervan.
‒ Jan de Koster,
[email protected]
‒ Documenten:
Tante Louise Plan van aanpak
Tante Louise Poster
‒ Bevorderen dat medewerkers anders kijken en
luisteren naar cliënten en anders gaan handelen.
‒ Versterken van reflectievermogen.
‒ Ondergaan van positiewisseling (door
onderdompeling, blootstelling of
simulatie) en zo aan den lijve de
ervaring opdoen wat het betekent om
zorgontvanger te zijn
‒ Deze ervaring onder begeleiding na
bespreken.
‒ Website
E zin editie 11 kwaliteit is mensenwerk
‒ Met behulp van video-opnames
moeilijke en/of dagelijkse
zorgsituaties bekijken en begeleid
nabespreken
‒ Linda Myszka, beleidsmedewerker
[email protected]
‒ Website:
De wever www.vio-dewever.nl
“Fotoproject beleving in
beeld; hoe is het om te
wonen waar gewerkt
wordt?”
15-12-2013
ZorgSaam
sTimul zorgethisch lab
15-12-2013
Zinzia
Interactietraining
Ouderenzorg
02-05-2014
‒ Kijken en handelen vanuit de vraag wat de situatie
voor een cliënt betekent. Wat is het goede om te
doen voor de cliënt?
‒ Versterken van reflectievermogen
sTimul-Zorg-ethisch-lab
Overzicht inspirerende voorbeelden
|4
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
15-12-2013
Sevagram
‒ Bevorderen van participatie van ouderen met
dementie en hun familie in de verpleeghuissector.
‒ Bewoners en hun familie maken zelf
foto’s van momenten en van
activiteiten die zij als waardevol
ervaren en meer in hun leven zouden
willen brengen. Van daaruit worden
ideeën uitgewerkt hoe de zorg
verbeterd kan worden.
‒ Marion Schmitz
[email protected]
Ezra Zadelhof
[email protected]
Albine Moser [email protected]
‒ Website Participatiekompas:
participatiekompas: zeg-het-met-fotos
‒ Documenten:
Sevagram Handleiding fotostem
‒ Samen wonen en werken in Vughterstede betekent
kijken en luisteren naar elkaar, wensen en behoeften
duidelijk maken, toetsen of je elkaar begrijpt, kijken
hoe je door het leggen van praktische lijntjes wat
voor de ander kan betekenen.
‒ Vughterstede hecht veel waarde aan de
deskundigheid en talenten van de mensen. Gebruik
maken van je talent voegt iets toe aan de kwaliteit
van leven. Het eigen leven én dat van anderen. Met
inzet van je talent en deskundigheid kun je langer
eigen keuzen maken en de regie zo lang mogelijk in
eigen hand houden.
‒ O.a. fakkeldragerbijeenkomsten: eens
per maand in gesprek in kleine
groepjes, zodat er voldoende
gelegenheid is om met elkaar
ervaringen en ideeën uit te wisselen.
‒ Fakkeldragers lopen voor de troepen
uit: Ideeën en enthousiasme zijn een
voorbeeld voor anderen (er zijn nu
nog aparte bijeenkomsten voor
bewoners en medewerkers).
‒ Esther Bulkens MSc
Staffunctionaris zorginnovatie en
kwaliteit
[email protected]
‒ Website:
www.vughterstede.nl
https://twitter.com/Vughterstede
‒ Documenten:
Vughterstede Nieuwsbrief
competentiezorg
Vughterstede nieuwsbrief
theaterverslag
Fotostem
15-12-2013
Stichting Vughterstede
(VVT-sector)
Competentiezorg
02-05-2014
Overzicht inspirerende voorbeelden
|5
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
15-12-2013
MagentaZorg
‒ Inzicht wat onder kwaliteit wordt verstaan en wat de
wensen zijn op het gebied van kwaliteit.
‒ Door steeds dezelfde vragen te stellen
aan bewoners, familie, vrijwilligers,
cursisten, allerlei medewerkers,
manager en toezichthouders ontstaat
een van alle kanten belicht beeld.
Waaruit naar verloop van tijd de “rode
lijnen” gehaald kunnen worden.
‒ Marja Raat [email protected]
‒ Documenten:
MagentaZorg nieuwsbrief 25
MagentaZorg nieuwsbrief 26
‒ Op een gemakkelijke en aantrekkelijk manier
informatie, kennis en ervaringen met elkaar delen.
‒ Via een digitale ‘community”, interne
Facebook-achtige omgeving.
‒ Marja Raat
[email protected]
‒ Documenten:
MagentaZorg nieuwsbrief 25
MagentaZorg nieuwsbrief 26
‒ De overgang van thuis naar zorginstelling zo soepel
mogelijk maken voor de demente oudere.
‒ Zo snel mogelijk, met hulp van familie, de bewoner
leren kennen.
‒ Band opbouwen met de familie.
‒ Nog meer bijkomende voordelen.
In de 1e 6 weken de familie de
gelegenheid te geven wat langer te
blijven (mee-eten, slapen) om in alle rust
elkaar te leren kennen.
‒ M. Geertsma
[email protected]
‒ Documenten:
Stichting Zorgcombinatie Marga
Richtlijn
“Vier vragen over
kwaliteit” rubriek
15-12-2013
MagentaZorg
Andere Handen
community
15-12-2013
Stichting Zorgcombinatie
Marga Klompé
Een veilig en vertrouwde
start
02-05-2014
Overzicht inspirerende voorbeelden
|6
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
15-12-2013
Omring Thuiszorg
Netwerkondersteuning
werkt!
‒
‒
‒
‒
Versterken en verbreden netwerk cliënt.
Vergroting van zelfstandigheid en eigen regie.
Voorkomen onnodige zorgverlening.
Verminderen eenzaamheid.
‒ De wijkverpleegkundige organiseert
samen met de cliënt een gesprek met
zijn/haar informele steunsysteem.
‒ Er worden praktische afspraken,
afspraken gericht op sociale en
emotionele ondersteuning, en
afspraken gericht op contacten met
hulpverlening gemaakt
‒ Na een half jaar evaluatiegesprek met
cliënt en informele steunsysteem.
‒ Hanneke van den Berg,
Projectmanager Omring Thuiszorg
[email protected]
‒ Website:
http://www.zorgbelangnoordholland.nl/netwerkondersteuni
ng
15-12-2013
Hanneke
‒ Kwaliteitsverantwoording op basis van verhalen
‒ Met verhalen een beeld geven van de
waarde van zorg voor cliënten.
‒ Deze rapportages worden ook
gebruikt in rapportages voor projecten
van gemeenten / ZonMw. Ze blijken
dan toegevoegde waarde te hebben.
‒ Hanneke van den Berg,
Projectmanager Omring Thuiszorg
[email protected]
‒ Documenten:
Hoofdstuk 2 van Omring Thuiszorg
MBC van Solex naar laptop
15-12-2013
Surplus in Zevenbergen
‒ Eigen Regie van de Klant.
‒ Niet de productie, niet de indicatie,
maar de vraag van de klant bepaald
de inzet van de wijkzuster.
‒ Vraagsturing.
‒ Samen met de klant wordt de
ondersteuning en inzet bepaald
‒ Regelruimte Wijkzuster.
‒ Cecile Dierick- van Pottelberghe
projectleider wijkzuster terug,
[email protected]
‒ Websites:
www.surplusgroep.nl
www.ciio.nl
Kwaliteitskeurmerk
Vraaggestuurde zorg
(CIIO in opdracht van
Kruisvereniging West
Brabant)
02-05-2014
Overzicht inspirerende voorbeelden
|7
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
15-12-2013
de Dames op de The
‒ Creëren van een interactief platform over hoe je het
thuis voelen in en om woonzorgcentra kunt
bevorderen.
‒ Het delen van tips opgedaan tijdens de bezoeken
(tips van het huis) en het geven van tips aan het huis
(zorgvisitetips).
‒ Zorgvisites worden elke 14 dagen
onaangekondigd afgelegd door (de
Dames THe).
‒ Op een positieve en informele wijze
wordt gekeken naar sfeer en
woon/leefkwaliteit binnen
woonzorgcentra.
‒ -Bevindingen, inclusief
verbeterpunten, worden verwerkt in
een journalistieke recensie vol met
tips uit en aan het huis en deze
worden gepubliceerd op de website.
‒ Tineke van den Klinkenberg en Hetti
Willemse (de Dames The)
[email protected]
‒ Website:
Zorgvisite.nl
‒ Tijdens een zorgschouw wordt door een gemengd
gezelschap van binnen en buiten een
woonzorgcentrum, met een positieve insteek
gekeken naar verbetermogelijkheden in de woon- en
leefomgeving van het huis. Ieder vanuit zijn/haar
eigen achtergrond en betrokkenheid bij het huis.
‒ In Amsterdam wordt het instrument vanuit
Cliëntenbelang Amsterdam op de zorglocaties
ingezet in afstemming met de zorgaanbieders, de
gemeente en het zorgkantoor
‒ In groepjes van vier tot zes personen
wordt aan de hand van een checklist
een rondgang gemaakt door het
woonzorgcentrum waarbij gelet wordt
op de thema’s zoals: bewegen en
buitengelegenheid, imago en
uitstraling, voorzieningen en
verbinding met de buurt en
woonsfeer. Aan het eind van de
zorgschouw worden de bevindingen
per thema met elkaar gedeeld en
wordt besproken hoe deze uitkomsten
verder gebracht kunnen worden
‒ Marita Tolman
[email protected]
‒ Website Publicarea
Website project Cliënten waarderen
www.clientenwaarderen.nl/zorgschou
wen
Ruim 70 woonzorgcentra
over het hele land bezocht
en gerubriceerd staan er
op de website ruim 300
tips.
15-12-2013
Organisatie Publicarea
Zorgschouwen
02-05-2014
Documenten:
‒ Flyer Zorgschouwen
Overzicht inspirerende voorbeelden
|8
Datum toegevoegd
Organisatie en
naam van het voorbeeld
Belangrijkste doel
Werkwijze
Contactgegevens en meer informatie
15-12-2013
Publicarea
‒ Het boek geeft inzicht in hoe de zorgbureaucratie in
Nederland werkt en geeft concrete handvatten van
medewerkers tot locatiemanager, directeur, raad
van toezichtslid en bureaucraat hoe wél
noodzakelijke bureaucratie kan worden ingezet ten
bate van betere ouderenzorg.
‒ De auteurs zijn het gesprek
aangegaan met vijftien ‘boze
systeemfeeën’, organisaties die de
schil rond de zorg vormen, zoals de
VNG, NZa, CIZ, CAK, IGZ, NVWA
arbeidsinspectie en de Zorgkantoren.
Hoe dragen zij bij aan een
toekomstbestendige ouderenzorg?
Welke regelingen kunnen per direct
worden afgeschaft? Welke
bureaucratiemythes bestaan er over
hun organisatie?
‒ Tineke van den Klinkenberg
[email protected]
Hetti Willemse
[email protected]
‒ Website:
Website Publicarea
‒ Documenten:
Flyer boek
Boek: “ En zij leefden nog
goed en tevreden. Hoe de
bureaucratie bijdraagt aan
betere ouderenzorg” ,19
november 2013
02-05-2014