Brussels

Actualiteitsmotie
Congres MWb fgtb-abvv
9 en 10 december 2010
Sociaal-economisch – bezuinigingsmaatregelen
De inspanning om tegen 2015 de federale begroting in evenwicht te brengen werd
berekend op € 22 miljard. Alleen al om de banken van het faillissement te redden hebben
de Federale Staat en de Gewesten in 2009 meer dan 20 miljard uitgegeven.
De staatskassen werden dus leeggemaakt door de banken en door de € 9 miljard aan
sociale bijdragen en fiscale geschenken die de werkgevers elk jaar opstrijken zonder
verbintenissen voor de werkgelegenheid.
Betalen de werknemers de factuur?
Voor 2010 wordt het begrotingstekort van de Belgische Federale Staat op 4,5% van het
BBP geraamd. Terwijl nog in 2007 de federale staatsschuld tot 84% van het BBP was
teruggevallen, flirtte de Belgische schuld in 2009 al opnieuw met 100%. Ondertussen blijven
de rentevoeten stijgen, omdat de financiële markten speculeren op de overheidsschuld
van diverse landen.
De schuld daarvoor ligt bij de banken en het kapitalistisch systeem, niet bij de
werknemers!
Om de banken van het faillissement te redden, gaf de Federale Staat de financiële
instellingen in 2009 een rechtstreekse kapitaalsinjectie van € 15,2 miljard. Tel daar de steun
van de gewesten bij op en de totale factuur bedraagt meer dan € 20 miljard. Dit is bijna
6% van het BBP of 1,5% meer dan het tekort van de Federale Staat.
Bovendien is deze 20 miljard nog maar het topje van de ijsberg. Eigenlijk ontvingen de
banken in 2008 niet minder dan € 328 miljard aan steun van de Staat.
€ 328 miljard op 2 jaar voor de Belgische banken. Dit is bijna zoveel als alle rijkdommen die
jaarlijks op federaal niveau worden geproduceerd1; met andere woorden: 328 miljard, dat
is de volledige Belgische staatsschuld!
1
Het BBP van het federale België wordt voor 2009 op ongeveer € 340 miljard geraamd.
Maar niet alleen België kent dit verschijnsel. In Europa gingen de banken in totaal met niet
minder dan € 4.589 miljard aan steun aan de haal.
In normale tijden verbieden de Europese concurrentieregels dit soort overheidssteun. Veel
van onze kameraden die hun job zagen verloren gaan, kunnen daarover meespreken.
Maar de Europese Unie staat uitzonderingen toe om “een ernstige verstoring van de
economie” weer recht te zetten.
Europa heeft de staten dus de toelating gegeven om de banken en het kapitalistisch
systeem te redden … op de kap van de werknemers!
Vandaag en sinds verscheidene maanden hebben alle regeringen van de Europese
landen de mond vol van bezuinigingen. Zij bereiden hun burgers er stilaan op voor dat ze
de buikriem zullen moeten aanhalen. Zij leggen soms andere accenten, maar de liberale
toon overheerst overal.
Sommige landen hebben internationale “steun” moeten vragen, zoals Griekenland en
onlangs Ierland. Zij verkregen leningen van het International Monetair Fonds en de
Europese Unie ten belope van € 110 miljard en respectievelijk € 85 miljard. Terwijl hun
schuldeisers zich bevoorraden tegen interestvoeten van ongeveer 1 % moeten de Staten
die in moeilijkheden verkeren deze reusachtige bedragen tegen interestvoeten van 5,2 %
en respectievelijk 5,8 % terugbetalen. Een mooie illustratie van het pervers karakter van
het kapitalistisch systeem, gesterkt door de ratingagentschappen die de druk op de
openbare schuld van de Staten opdrijven om er de rentevoeten te doen stijgen.
De werknemers van deze landen krijgen het niet alleen zwaar te verduren door het
speculatieve karakter van de steun, maar vooral door de bezuinigingsmaatregelen die
door de geldschieters, het IMF en de EU, worden opgelegd. Telkens opnieuw stelt men
daarbij vast dat de liberale maatregelen de openbare diensten, de lonen en de eerste
pensioenpijler in het vizier nemen.
De lonen van de Griekse werknemers dalen drastisch, soms met 30%, de openbare
dienstverlening wordt opgeofferd, voor de pensioenberekening zijn meer dienstjaren
nodig, de btw en de andere indirecte belastingen stijgen. Van het pensioenplan van de
Ierse werknemers wordt € 12,5 miljard weggehaald om de verliezen van de banken aan
te zuiveren, hun lonen en sociale uitkeringen dalen en tienduizenden banen in de
openbare diensten gaan verloren.
Zelfs Europese landen die geen beroep doen op internationale “steun” nemen
bezuinigingsmaatregelen om de verworvenheden van de werknemers te ondermijnen:

Engeland: € 92 miljard op 4 jaar, met een verlaging van de sociale uitkeringen en
de werkloosheidsuitkeringen, strengere voorwaarden om toegang te krijgen tot
een sociale woning, de verhoging van de pensioenleeftijd van 65 naar 66 jaar en
een inkrimping van de onderwijsbegroting.

Portugal: lagere lonen in de openbare diensten, verhoging van de btw tot 23%,
enz.

Spanje, Italië, Frankrijk, enz.: alle landen worden getroffen en hun burgers en
werknemers draaien op voor de gevolgen.
En België treft ook voorbereidingen om de werknemers te doen betalen …
Terwijl de banken op 2 jaar tijd 4.589 miljard aan steun hebben gekregen!
De financiële crisis had de gelegenheid moeten bieden om dit systeem te hervormen en
terug te keren tot een stelsel dat met de echte behoeften van de werknemers rekening
houdt en dat de solidariteitsmechanismen versterkt die noodzakelijk zijn voor een betere
herverdeling van de rijkdommen.
Maar vandaag stellen wij vast dat de wereldwijde crisis die door de financiële markten
werd veroorzaakt, niet tot een bijsturing van de samenleving of zelfs maar een
gerechtvaardigde beteugeling van de financiële spelers heeft geleid. Integendeel: de
crisis was een stimulans om het liberale beleid van privatiseringen en afbraak van de
openbare diensten nog te versterken.
De bezuinigingsplannen zijn de massavernietigingswapens van dit beleid. De banken en
financiële instellingen doen dienst als strijdkrachten. En de overheden zijn hieraan
medeplichtig, in plaats van dit systeem vaarwel te zeggen!
Op het Belgische niveau zou de aangekondigde financiële inspanning om in 2015
opnieuw tot een begrotingsevenwicht te komen – waartoe het stabiliteitsprogramma ons
verplicht – neerkomen op 22 miljard. De voorstellen waarover momenteel in de
institutionele onderhandelingen wordt gesproken, zouden de inspanningen gedeeltelijk
door de gewesten, provincies en gemeenten laten dragen. Voor het Waalse en het
Brusselse Gewest zou dit meer dan een miljard euro betekenen.
Het MWB-congres verzet zich krachtig en vastbesloten tegen elke poging om de
werknemers, van welk gewest dan ook, te laten opdraaien voor het tekort van de
begroting dat door de financiële markten werd veroorzaakt. Wij kanten ons ook tegen
lagere structurele bijdragen en andere fiscale geschenken aan de werkgevers zonder
koppeling met de werkgelegenheid.
De werknemers hebben al genoeg cadeau gedaan aan de banken, de speculanten en
de kapitalisten. Dat zij nu maar met geld over de brug komen!
Het aandeel van de lonen in de rijkdommen die op het niveau van de Belgische Staat
worden gecreëerd, is op 30 jaar tijd gedaald van 58 tot 50%, ten voordelen van de
kapitaalinkomsten. De werknemers hebben in 2009 dus € 27 miljard verloren op een totaal
van € 340 miljard aan rijkdommen die zij zelf hebben gecreëerd. Het is ondenkbaar dat
men aan de werknemers een nieuwe rekening van € 22 miljard presenteert via een of
ander bezuinigingsplan.
Wij eisen daarentegen dat het aandeel van de lonen in de door de werknemers
gecreëerde rijkdommen opnieuw zou stijgen.
Het MWB-congres heeft het volste vertrouwen in zijn project om onze samenleving te
hervormen, zodat er meer rechtvaardigheid en solidariteit komt door een reële
herverdeling van de rijkdommen. Daarom verzet het zich krachtig tegen elke poging tot
privatisering van de sociale zekerheid en elke evolutie die de openbare diensten in vraag
zou stellen.
Uitbreiding van de economische werkloosheid, ondermijning van de statuten, steeds meer
werknemers die op een zijspoor worden gezet met precaire contracten, nieuwe
aantasting van de statuten door Win-win-contracten en andere wegwerpcontracten
waarvan de werkgevers zich kunnen ontdoen als het hen goed uitkomt … Al deze
ontoelaatbare situaties werden nog verergerd door de crisis. Ze tonen ook aan hoeveel
de werknemers al hebben ingeleverd.
Wij eisen dat de bedragen die thans aan de werkgevers worden toegekend in de vorm
van structurele bijdrageverminderingen en fiscale geschenken zouden worden
gekoppeld aan nieuwe banen via een voluntaristisch beleid dat op gewestelijk niveau
wordt georganiseerd.
Het MWB-congres kant zich bovendien tegen nieuwe geldstromen in de richting van de
speculatieve privémarkten via bezuinigingsplannen of elk ander plan dat op de kap van
de werknemers wordt gefinancierd.
Het MWB-congres verzet zich tegen al deze pogingen om de kapitalistische mechanismen
opnieuw te smeren. Wij stellen in de plaats hiervan een nieuw samenlevingsmodel dat de
logica van werknemersuitbuiting afwijst en op een versterking van de solidariteit is gericht.
Het Congres herinnert er in dit verband aan dat het uitsluitend kiest voor de versterking
van de eerste pensioenpijler (het repartitiestelsel) via de sluiting van de kapitalisatie
pensioenmechanismen (2de en 3de pijler) met recuperatie van de fiscale en parafiscale
voordelen gekoppeld aan deze systemen om de eerste pijler te versterken.
Het MWB-congres eist verder de versterking van de financiering van de sociale zekerheid
via de inning van bijkomende middelen op basis van een belasting van het kapitaal met
het oog op een versterking van de alternatieve financiering van de sociale zekerheid.
Om een einde te maken aan heerschappij van de financiële markten en de speculatie
die vandaag zelfs de staatsschuld als doelwit heeft, schuift het MWB-congres bovendien
de belangrijke eis naar voren om gewestelijke overheidsbanken op te richten die het
spaargeld van de werknemers veiligstellen en het herinvesteren in een economie die ten
dienste staat van de werknemers.
Het Congres van de MWB-FGTB pleit er ook voor om de beloften van de G8- en G20-top
in juni 2010, om een belasting op financiële transacties in te voeren, na meer dan 30 jaar
steriele discussies eindelijk te realiseren.
Wij herinneren eraan dat elke dag voor meer dan 6.000 miljard dollar aan kapitalen op de
financiële markten wordt verhandeld. Een belasting van 0,05% op al deze operaties zou
jaarlijks 500 miljard dollar voor een echt sociaal beleid opleveren.
Het Congres van de MWB-FGTB eist opnieuw concrete maatregelen om het bankgeheim
effectief op te heffen. De bilaterale akkoorden tussen fiscale paradijzen, waartoe ook
België behoort, worden nog te vaak door de landen gesloten om weg te geraken van de
zwarte of grijze lijsten die de OESO publiceert. Zij beantwoorden helemaal niet aan onze
doelstelling voor een transparante inventarisering van de rijkdommen. In dit verband
stellen wij de huidige onderhandelingen tussen België en Panama aan de kaak. Deze
onderhandelingen worden door de minister van Financiën in lopende zaken gevoerd met
als uitsluitend doel het legaliseren van belastingontduikingpraktijken ten koste van de
werknemers.
Wij eisen dan ook dat het bankgeheim op internationaal niveau daadwerkelijk wordt
opgeheven, zodat wij de fiscale fraude efficiënt kunnen bestrijden en middelen kunnen
vrijmaken voor de financiering van een sociaal beleid waartoe collectief wordt besloten.
Vergeet niet dat de fiscale fraude in België op ongeveer € 20 miljard wordt geraamd!
Interprofessionele onderhandelingen (IPA)
Het MWB-congres maakt een stand van zaken op van de vorderingen in de lopende
besprekingen op federaal niveau om een eventueel interprofessioneel akkoord 2011-2012
te sluiten.
Het MWB-congres wijst erop dat het gehecht blijft aan het sluiten van een IPA dat de
solidariteit tussen alle actieve en niet-actieve werknemers verdedigt. Dit akkoord is ook
bijzonder belangrijk voor de werknemers die niet over vakbondsvertegenwoordiging
beschikken.
De opwaardering van het interprofessioneel minimumloon en de herinvoering van
akkoorden zoals voor het brugpensioen blijven essentiële uitdagingen, die wij krachtig
steunen.
Het MWB-congres stelt anderzijds vast dat het patronaat alle remmen losgooit en met
toenemende arrogantie op alle fronten de aanval tegen de verworvenheden van de
werknemers heeft ingezet. Niet alleen worden de niet-actieven gegijzeld, zoals blijkt uit
het feit dat een akkoord over de welvaartskoppeling, dat nochtans vooraf was
bedongen, op ontoelaatbare wijze afhankelijk wordt gemaakt van de onderhandelingen
over het IPA. Bovendien vormen de aanvallen op de automatische indexkoppeling, de
poging om de arbeidstijd te verlengen, de ondermijning van het bediendenstatuut en het
in vraag stellen van de rechten van beschermde werknemers even zoveel breekpunten
waarop wij krachtdadig en vastbesloten zullen blijven terugkomen.
Deze houding vereist dat het ABVV zeer standvastig blijft en dat er een krachtsverhouding
tot stand wordt gebracht die onze interprofessionele onderhandelaars steunt op basis van
een strikte eisenbundel.
Wij zullen niet toestaan dat onze eisen verwateren of dat onze houding ten opzichte van
het patronaat louter defensief zou zijn.
Wij moeten ons resoluut offensief opstellen, omdat de werknemers het moeilijk hebben. Zij
moeten het gewettigde aandeel heroveren in de rijkdommen die zij zelf tot stand helpen
brengen.
Voor wat onze eisen betreft, herinnert het MWB-congres aan het krachtige en
onveranderde mandaat om te onderhandelen over de koopkracht uitgedrukt in
brutoloon. Het verwerpt elk nieuw initiatief inzake defiscalisatie en andere nettovoordelen.
Bovendien moeten in de sectoren en de bedrijven onderhandelbare marges worden
vrijgemaakt om de werknemers de kans te bieden om een extra deel van de rijkdommen
die zij hebben gecreëerd terug te winnen.
Wij blijven in dit verband de wet van 1996 over het concurrentievermogen aanklagen,
omdat deze bijna uitsluitend over de lonen gaat. In de eerste plaats is de loondumping
tussen werknemers uit België, Duitsland, Frankrijk en Nederland in hoge mate antisociaal.
Bovendien kan men onmogelijk rekening houden met veronderstelde loonmarges2 en
loonvergelijkingen met onze 3 buurlanden op basis van onvolledige gegevens3 om de
loonstijgingen van de werknemers in België te beperken.
De fiscale subsidies en de verlaging van de sociale bijdragen die aan de werkgevers
worden verleend, moeten worden gekoppeld aan duidelijke doelstellingen om banen te
behouden en te creëren. Dit is een onmisbare voorwaarde om de separatistische
neigingen te bestrijden bij al wie beweert dat Wallonië en Brussel te weinig bijdragen tot
de sociale zekerheid en tot de mechanismen om de rijkdommen te herverdelen.
Ook de verlaging van de drempels voor vakbondsaanwezigheid in de bedrijven en de
collectieve arbeidstijdverkorting zonder loonverlies met compenserende aanwervingen
moeten op interprofessioneel niveau worden verdedigd als elementen voor meer
democratie en solidariteit die de waarden van het ABVV weerspiegelen. Wij vragen dat
2
Dit heeft te maken met de te hoge waardering van de Duitse lonen waarvan sprake in het rapport over de beschikbare marges die
voor het eerst op voorhand werden berekend door de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven.
3
De vergelijking van de lonen houdt noch rekening met de fiscale subsidies die aan de Belgische bedrijven worden toegekend, noch
met de loonhandicap die eind jaren 80, begin jaren 90 ten opzichte van de buurlanden ontstond.
de wet van 1948 op de OR (drempels) strikt zou worden toegepast bij de sociale
verkiezingen van 2012.
Inzake de arbeider- en bediendenstatuten herbevestigt het MWB-congres zijn duidelijke
stellingname ten voordele van een harmonisatie naar boven. Het klaagt aan dat de
arbeiders nog steeds worden gediscrimineerd.
Er moet op dit domein concrete vooruitgang worden geboekt. Na meer dan 20 jaar
steriele discussies en offers die grotendeels door de arbeiders werden gebracht, eisen wij
dat de discriminatie van de arbeiders ophoudt.
Het MWB-congres kan zich trouwens over het algemeen achter geen enkele op federaal
niveau besproken maatregel scharen die de werknemers in Wallonië en Brussel in
moeilijkheden brengt, onder andere door de druk op hun respectieve gewestelijke
arbeidsmarkten op te voeren, maar ook voor wat de koopkracht betreft.
Het MWB-ABVV zal op basis van al deze elementen bepalen of het opportuun is om een
interprofessioneel akkoord te sluiten. Het zal zich aansluiten bij de initiatieven van de
interprofessionele onderhandelaars om onze rechten ter zake te doen respecteren.
Als er geen concrete en objectief meetbare doorbraken komen, behoudt het MWB-ABVV
zich het recht voor om de acties te voeren die het op zijn niveau opportuun vindt, na
goedkeuring door zijn instanties.
De onderhandelingen over de Staatshervorming
Het Congres van de MWB-FGTB neemt akte van de voorstellen die momenteel ter
discussie liggen in het kader van de onderhandelingen over de Staatshervorming en die
belichaamd worden in het voorstel Vande Lanotte.
Naast het feit dat de solidariteitsmechanismen van de huidige Bijzondere Financieringswet
op de tocht gezet worden, zou de bepaling van verdeelsleutels, die volledig in het nadeel
van het Waalse en het Brusselse Gewest uitvalt, zorgen voor een nog grotere precarisering
van de werknemers en de burgers van beide Gewesten, waardoor de zesde
Staatshervorming het einde zou inluiden van de arbeidersstrijd voor een samenleving die
op solidariteit gegrondvest is.
Het Congres van de MWB verzet zich dan ook heftig tegen de voorstellen die nu op tafel
liggen, waardoor het Waalse Gewest ongeveer 1,850 miljard euro minder zou krijgen dan
nu. Deze voorstellen veroordelen het Gewest en ondergraven alle kansen die het heeft
om het sociaal-economisch herstel, in gang gezet dankzij de Marshallplannen, voort te
zetten.
Het Congres van de MWB veroordeelt en verzet zich tevens tegen het imperialistisch
streven ten aanzien van Brussel dat, ondanks de toewijzing van nieuwe middelen,
waarschijnlijk in een voor het welzijn van zijn werknemers en burgers ongezonde en
onduldbare afhankelijkheidspositie gedwongen zal worden.
De communautarisering van de gezondheidszorg en de regionalisering van de
kinderbijslag, die volledig ingaan tegen de resoluties van het Congres van het Federaal
ABVV van juni 2010, moeten eveneens als onbespreekbare breekpunten beschouwd
worden.
Het Congres van de MWB-FGTB herhaalt met kracht zijn standpunten voor een sterke,
integrale en solidaire sociale zekerheid, die op federaal vlak georganiseerd wordt, om de
onontbeerlijke, door de werknemers gewilde en opgebrachte solidariteit tussen
generaties, personen en gewesten te verzekeren.
Het Congres van de MWB-FGTB bekrachtigt de standpunten van zijn Uitvoerend Comité
van 6 november 2009 (Rochehaut), die op 21 oktober 2010 (Beaunes) bevestigd werden.
In dit verband onderstreept het nogmaals de absolute noodzaak van een versterking van
de solidariteit in het belang van alle werknemers, met als duidelijk doel de op de vrije
markt gebaseerde kapitalistische uitbuiting waarvan zij het slachtoffer zijn, te bestrijden.
Uitgaande van de vaststelling:
dat de plannen van de separatistische partijen steunen op het feit dat Wallonië en Brussel
momenteel minder bijdragen aan de financiering van de sociale zekerheid en de
federale overheidsinkomsten als gevolg van de ongunstige werkgelegenheidssituatie in
beide Gewesten;
dat beleidsmaatregelen zoals het Marschallplan in Wallonië, als antwoord op de
gevolgen van de crisis, maar ook op het vlak van de aanzwengeling van de
arbeidsmarkt, positieve effecten sorteren;
spreekt de MWB-FGTB zich nogmaals uit voor daadkrachtige beleidsmaatregelen in
functie van de behoeften van de Gewesten op het vlak van de werkgelegenheid, met
inachtneming van de verschillende realiteiten op het terrein, ten einde te zorgen voor een
nieuw evenwicht in de financiering door de drie Gewesten van de sociale zekerheid en
de mechanismen m.b.t. de herverdeling van de rijkdom, met de bedoeling aldus het
solidaire karakter ervan te versterken.
Door het evenwicht in de financiering van de sociale zekerheid door de Gewesten te
herstellen via tewerkstellingsmaatregelen waarbij rekening gehouden wordt met de
plaatselijke realiteit, zullen we inderdaad de slopers van de solidariteit – de
vaandeldragers van het voor de werknemers zo nadelige liberale beleid – het zwijgen
kunnen opleggen.
In die zin is het Congres van de MWB-FGTB, dat zich onder meer uitsprak voor de
afschaffing van rechtse mechanismen zoals de notionele intrestaftrek, er voorstander van
dat een deel van de middelen die in de vorm van belastingcadeaus aan de
ondernemingen geschonken worden, aangewend worden voor het voeren van een
werkgelegenheidsbevorderend beleid dat overeenstemt met de realiteit van de
Gewesten.
Beleidsmaatregelen voor de jongere werknemers, die in Wallonië en Brussel bijzonder hard
getroffen worden, of gericht naar een collectieve werktijdverkorting die in Wallonië en
Brussel gunstiger ligt dan in Vlaanderen (dat voor andere formules moet kunnen kiezen die
aangepast zijn aan de realiteit aldaar), moeten aangemoedigd en mogelijk gemaakt
worden dankzij bijkomende middelen voor de Gewesten.
Ook de ombuiging van de structurele bijdrageverlagingen, die op een lineaire manier
aan het patronaat toegekend worden zonder band met de werkgelegenheid, naar
werkgelegenheidsbevorderende maatregelen die toegespitst zijn op de gewestelijke
realiteit, moet het mogelijk maken dit uiteindelijke streefdoel, nl. een nieuw evenwicht in
de financiering door de drie Gewesten van de sociale zekerheid en de
herverdelingsmechanismen van de rijkdom, te bereiken.
Noteer dat deze structurele bijdrageverlagingen momenteel meer dan 4,5 miljard euro op
jaarbasis bedragen.
Wat de bijzondere financieringswet en meer algemeen elke onderhandeling over de
financiering van solidariteitsmechanismen betreft, spreekt het Congres van de MWB-FGTB
zich uit voor het in acht nemen van de aan de werkzaamheidsgraad gekoppelde
verdeelsleutels, met de bedoeling de arbeidsmarktsituatie van de drie Gewesten opnieuw
in evenwicht te brengen. De werking en de leefbaarheid van de federale structuren zullen
enkel gegarandeerd kunnen blijven worden als dit type van criteria geëerbiedigd worden
en de noodzakelijke solidariteit met de Gewesten die het tijdelijk moeilijker hebben,
verzekerd wordt.
Van samenwerkingsfederalisme tot concurrentiefederalisme pleit het Congres van de
MWB-FGTB voor een terugkeer naar de echte betekenis van het federalisme zoals wij dat
in het ABVV opvatten, namelijk een solidariteitsfederalisme dat steunt op drie sterke
Gewesten in dienst van de werknemers en de burgers!