AZ Jan Portaels Vilvoorde schenkt een 4000

AZ Jan Portaels Vilvoorde schenkt een 4000-tal
operatie-instrumenten aan “Artsen Zonder Vakantie”
Vlnr. - achteraan - dr. Marc Maes, zorgdirecteur Marc D’Hondt, hoofdverpleegkundige Operatiekwartier Hubert Schwarzer,
dr. Verbruggen, diensthoofd Centrale Sterilisatie/ Ziekenhuishygiënist Patrick Cornelissen - vooraan - vroedvrouw Melissa
Kemps, operatiekwartier verpleegkundige Jan Goubert, vroedvrouw Mie Van de Vyver, vroedvrouw Ingrid Van Nueten, dr.
De Bock en algemeen directeur dr. Guy Buyens bij een deel van het geschonken materiaal.
AZ Jan Portaels schenkt – onder impuls en initiatief van dr. Jan Verbruggen (Gynaecologie) dit jaar een 4000-tal operatie-instrumenten aan “Artsen Zonder Vakantie”. Het gaat om een
hele reeks chirurgisch materiaal van verschillende specialiteiten o.a. orthopedie,
gynaecologie, algemene heelkunde en neus-keel-oor. Dit materiaal kwam vrij in het kader
van een algemene vernieuwing van het operatie-instrumentarium. Wat niet wil zeggen dat
het geschonken materiaal “oud” of van slechte kwaliteit is, integendeel!
In 2009 stapte het AZ Jan Portaels over naar een nieuwe gestandaardiseerde werkmethode wat
betreft het onderhoud, de samenstelling en de continuïteit van het chirurgisch operatiemateriaal.
Het betreft een vooruitstrevend procedé waarbij het medisch materiaal voortdurend “nieuw” wordt
gehouden. Deze omschakeling impliceerde dat al het voorgaande medische operatiemateriaal uit de
running werd gehaald (om te vermijden dat oud en nieuw materiaal vermengd worden) en nu, na
een positieve evaluatie van de nieuwe werkmethode, komt dit materiaal vrij.
“Oud materiaal” is in dit kader een relatief begrip: de verzameling bevat weliswaar voornamelijk
instrumenten uit de jaren ’80, ’90 en 2000, maar ook recente instrumenten die niet meer passen in
de gestandaardiseerde sets. De waarde is groot, de kostprijs per instrument gaat van € 20 tot € 3000.
Het ziekenhuis gaat er prat op dat al het materiaal gereinigd, gesmeerd en geslepen is bij levering.
Deze hoge kwaliteitsnormen nastreven vindt de ziekenhuisdirectie erg belangrijk, zodat deze
schenking een grote meerwaarde kan betekenen voor de artsen in de ontwikkelingslanden.
“Zorgen voor” is sowieso de kerntaak van al de ziekenhuismedewerkers, maar sommige AZ
Jan Portaelscollega’s grijpen ook hun vakantieperiode aan om hun medische kennis
belangeloos aan te bieden. Zij gaan regelmatig op missie met “ Artsen Zonder Vakantie”.
Zo ook dr. Verbruggen (gynaecoloog), dr. De Bock (gynaecoloog), dr. Maes (anesthesistpijnkliniek), vroedvrouwen Mie Van de Vyver, Melissa Kemps, Ingrid Van Nueten en
operatiekwartier verpleegkundige Jan Goubert.
Waar zal het AZ Jan Portaels-instrumentarium terecht komen?
Dr. Jan Verbruggen – gynaecoloog: “ Het ingezamelde materiaal zal verdeeld worden over alle
partnerziekenhuizen van “Artsen Zonder Vakantie” o.a. in Benin, Burkina Faso, Burundi, Congo,
Kameroen, Rwanda en Tanzania.”
Hoe groot is de behoefte aan dergelijke schenkingen?
Dr. Jan Verbruggen: “ De situatie in Afrika is schrijnend, op alle gebieden. Er is niet het juiste
materiaal voorhanden, het materiaal gaat stuk terwijl je aan het opereren bent, de naalden bewegen
in de spuiten terwijl je ze zet, …. . De eerste keer dat je als arts of medisch personeel op missie
vertrekt, schrik je. Daarna pak je het anders aan; je neemt het hoogstnodige materiaal zelf mee. Vaak
koop ik operatie-instrumenten zelf aan of probeer ik ze op voorhand te verzamelen. Dat zie ik ook
mijn collega’s doen. Er bestaan wel organisaties die chirurgisch materiaal inzamelen en dit op de
juiste plekken proberen krijgen en zij leveren goed werk, maar alle hulp is welkom. Zeker in Afrika.
De behoefte aan hulp is erg groot. Dat kan je moeilijk voorstellen als je daar nog niet bent geweest,
laat staan daar als arts of als verpleegkundige aan het werk geweest bent.”
Is de situatie alleen schrijnend of zijn er ook positieve kanten aan de missies?
Dr. Jan Verbruggen: “Uiteraard zijn er ook positieve kanten aan dit verhaal. Ik ben reeds 12 keer op
Artsen Zonder Vakantie - missie geweest en denk er niet aan om te stoppen. Daarnaast ben ik ook lid
van verschillende NGO’s die de situatie in Afrika proberen te veranderen. Op missie gaan zelf doet
ook goed; je ziet dat je mensen écht kan helpen. Het is ook interessante geneeskunde: menselijke,
basis- en eerste lijnsgeneeskunde.”
Hoe is het ziekenhuiswezen in Afrikaanse landen georganiseerd?
Dr. Jan Verbruggen: “In de grote steden zijn er ziekenhuizen, op het platteland zijn er
dorpsgezondheidscentra waar meestal slechts één verpleegkundige of één vroedvrouw beschikbaar
is. Het is erg moeilijk voor deze gezondheidscentra om artsen en goed opgeleid personeel aan zich te
binden, aangezien zij hen financieel erg weinig tot niets kunnen bieden. Zo komt het dat de meeste
artsen naar de stad trekken en er op het platteland weinig tot geen gespecialiseerde hulp ter
beschikking is. Daarnaast is er absoluut geen sprake van enige sociale zekerheid, waardoor medische
zorg niet altijd bereikbaar is. “
Hoe werkt Artsen Zonder Vakantie?
Dr. Jan Verbruggen “Artsen Zonder Vakantie richt zich op kennisoverdracht. Onder het motto “kennis
geneest” engageren Belgische artsen, verpleegkundigen en paramedici zich om op vrijwillige basis
Afrikaanse collega’s aan de operatietafel, in de ziekenzaal of in het labo bij te staan en op te leiden.
Met die kennis kunnen zij later zelfstandig aan de slag. Artsen Zonder Vakantie doet dus veel meer
dan opereren en weer vertrekken. De evolutie van elk partnerziekenhuis wordt ook jarenlang van
nabij opgevolgd. Het mooiste moment is wanneer Artsen Zonder Vakantie ergens niet meer nodig is;
wanneer de lokale artsen zelfstandig verder kunnen… .Wanneer kennis echt geneest. “
Jij gaat al sinds 10 jaar mee op missie, merk je in tussentijd een groot verschil op het werkveld?
Dr. Jan Verbruggen: “In principe wel. In het ziekenhuis waar ik in Afrika werk, merk je die verbetering.
Dat heeft veel te maken met de algemeen directeur van dat ziekenhuis, het feit dat Artsen Zonder
Vakantie er steeds terugkomt en dat er goed materiaal meegenomen wordt naar daar. Maar hoe het
in andere regio’s gesteld is, kan ik niet zeggen.”
Jij bent gynaecoloog, hoe ervaar jij jouw beroep tijdens de missies?
Dr. Jan Verbruggen: “Bevallingen lopen nog heel vaak catastrofaal af. Aanstaande moeders bevallen
in principe thuis, pas als het na uren en uren slecht gaat, worden ze met de vervoersmiddelen die
voorhanden zijn naar een dorpsgezondheidscentrum gebracht; maar dan is het al vaak te laat. Ik had
de mogelijkheid om me via Artsen zonder Vakantie in de Fistula Clinic in Addis Abeba verder te
kunnen specialiseren in de behandeling van vesico-vaginale fistels. Fistels ontstaan als gevolg van
letsels opgelopen bij een bevalling, het zijn openingen tussen de blaas en de schede waardoor de
vaak nog jonge vrouwen voortdurend urine verliezen. Mijn hoofdtaak op de missies is naast de meer
algemene gynaecologische operaties vooral de behandeling van zulke fistels."
“We danken ook Patrick Cornelissen alsook zijn team Centrale Sterilisatie en de OK-ploeg voor hun
hulp bij de selectie van het materiaal. Wij zijn blij dat wij als instelling ons steentje kunnen bijdragen
aan dergelijke initiatieven.” sluit algemeen directeur dr. Guy Buyens tevreden af.
Meer info: Artsen Zonder Vakantie www.azv.be