Raadsbesluit - Gemeente Heemstede

Raadsbesluit
Raadsvergadering: 23 april 2015
ONDERWERP
Vaststellen Gedragscode Integriteit Burgemeester en Wethouders gemeente Heemstede
2015
SAMENVATTING
De VNG heeft een nieuwe modelgedragscode voor bestuurders aangeboden aan alle
gemeenteraden. Heemstede volgt de gedragscode, met twee toevoegingen.
De Raad heeft in zijn vergadering van 26 maart 2015 drie aandachtspunten meegegeven:
1. invulling van het begrip ‘schijn van belangentegenstelling’
2. waarborgen van transparantie en sensitiviteit
3. werkwijze bij een melding
BESLUIT B&W
1. De gemeenteraad voor te stellen de gedragscode Integriteit Burgemeester en
Wethouders gemeente Heemstede 2015 vast te stellen;
2. De gemeenteraad voor te stellen de Gedragscode Bestuurders (vastgesteld bij
raadsbesluit van 25 september 2003) in te trekken;
3. Het besluit voor te leggen aan de raadscommissie Middelen voor advies aan de raad (Astuk).
BESLUIT RAAD
De raad van de gemeente Heemstede;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 april 2015
besluit:
De Gedragscode Integriteit Burgemeester en Wethouders gemeente Heemstede 2015 vast
te stellen;
De Gedragscode Bestuurders (vastgesteld bij raadsbesluit van 25 september 2003) in te
trekken.
De raad voornoemd,
de griffier,
650024
de voorzitter,
1/4
Raadsbesluit
Raadsvergadering: 23 april 2015
INLEIDING
De VNG heeft een nieuwe modelgedragscode voor bestuurders aangeboden aan alle
gemeenteraden.
De raad heeft in zijn vergadering van 26 maart 2015 drie aandachtspunten meegegeven
voor de Gedragscode:
1. Invulling van het begrip ‘schijn van belangenverstrengeling’
2. Waarborgen voor transparantie en sensitiviteit
3. Werkwijze bij een melding
MOTIVERING
Nieuwe modelgedragscode van de VNG
De VNG heeft een nieuwe modelgedragscode voor bestuurders aangeboden aan alle
gemeenteraden. De nieuwe Gedragscode is compacter en toegankelijker gemaakt. Wat al
wettelijk is geregeld is uit de Gedragscode gehaald, terwijl de relevante bepalingen uit de
wet in cursief gedrukte feitelijke tekstblokjes is toegevoegd. Heemstede volgt de
Gedragscode, met twee toevoegingen.
Kern: transparantie en verantwoorden
Opvallend is dat het aantal registers op basis van de Gedragscode wordt uitgebreid. Naast
het bekende register van nevenfuncties en financiele belangen, voert de Code ook openbare
registers in voor geschenken met een geschatte waarde van meer dan 50,-, van excursies
en evenementen voor rekening van anderen en van buitenlandse reizen voor rekening van
anderen.
Gedragscode voor bestuurders = burgemeester en wethouders
De huidige Gedragscode van Heemstede, die ook het toenmalige model van de VNG
volgde, geldt voor zowel raadsleden als bestuurders. De VNG heeft de Gedragscode nu
gesplitst in twee gedragscodes. Eén voor Volksvertegenwoordigers en één voor
bestuurders. Deze eerste is separaat voor vaststelling in de raad aangeboden. In het besluit
dat nu voorligt is de Gedragscode voor Burgemeester en Wethouders aan de orde.
Hulpmiddel voor integer handelen
Integriteit krijgt betekenis in handelen van de burgemeester en wethouders. De bestuurder is
zelf verantwoordelijk voor integer handelen. De Gedragscode gaat uit van zelfbinding en is
een hulpmiddel voor bestuurders om zijn gedrag aan te toetsen.
Aandachtspunten meegegeven door gemeenteraad op 26 maart 2015
De raad heeft in zijn vergadering van 26 maart 2015 drie aandachtspunten meegegeven
voor de Gedragscode:
1 Invulling van het begrip ‘schijn van belangenverstrengeling’
2 Waarborgen voor transparantie en sensitiviteit
3 Werkwijze bij een melding
Ad 1: Invulling vindt u terug in de inleiding bij de Gedragscode waar staat: “De gedragscode
is leidraad voor zowel de bestuurder zelf als voor de gemeenschap. Of sprake is van de schijn
van niet integer gedrag wordt altijd gedefinieerd door de omgeving, die daarvan op basis van
verifieerbare feiten en omstandigheden melding kan doen aan de burgemeester als het een
wethouder betreft of aan de Commissaris van de Koning als het de burgemeester betreft.
Door het naleven van de gedragscode en door politieke sensitiviteit en omgevingsbewustzijn kan de
bestuurder zoveel mogelijk voorkomen dat anderen zouden kunnen constateren dat er schijn is van
belangenverstrengeling.”
Ad 2: Waarborgen vindt u terug in Art 2.6 “Indien er mogelijk sprake is van een situatie waarbij de
onafhankelijkheid van de burgemeester en / of wethouder kan worden betwijfeld, in verband
650024
2/4
Raadsbesluit
Raadsvergadering: 23 april 2015
met een direct belang of een persoonlijke betrokkenheid, dan meldt de burgemeester dat
schriftelijk aan de voorzitter van de raad en de wethouder aan de burgemeester.”
Ad 3: Melding van een vermoeden van integriteitsschending wordt gedaan bij de
burgemeester. Bij de behandeling van de melding volgt de burgemeester de Handreiking
‘Onderzoek integriteitsschendingen politieke ambtsdragers’ van het Bureau
Integriteitsbevordering Openbare Sector. Indien de melding over de burgemeester gaat, dan
verwijst hij door naar de Commissaris van de Koning.
Toevoegen aan het model
Toevoegen: Kernbegrippen integriteit in inleiding
In de inleiding van de modelgedragscode zijn de kernbegrippen van integriteit niet meer
opgenomen. De kernbegrippen van bestuurlijke integer handelen zijn: dienstbaar,
functioneel, onafhankelijk, transparant, betrouwbaar en zorgvuldig.
De modelgedragscode verwijst naar de Nederlandse Code voor Goed Openbaar Bestuur. In
deze Gedragscode echter gaat het niet alleen om het handelen van het bestuursorgaan,
maar ook om integer handelen van de individuele bestuurder. De kernbegrippen uit de
Gedragscode 2003 zijn nog steeds geldig en waardevol als leidraad.
Toevoegen: Melden financiële belangen
In Paragraaf 2 van de modelgedragscode over het Voorkomen van belangenverstrengeling
is geregeld dat de bestuurder (neven)functies meldt. De bepaling dat ook financiële
belangen worden vermeld is vervallen. De VNG levert daarvoor geen toelichting, behalve de
verwijzing naar Art 28 Gw over persoonlijke belangen (eigen verantwoordelijkheid
bestuurder) en artikel 2:4 Awb dat zegt dat een bestuursorgaan ervoor waakt dat leden met
een persoonlijk belang de besluitvorming beïnvloeden.
Een bestuursorgaan kan er niet voor waken dat leden met een persoonlijk belang niet
deelnemen aan de besluitvorming als financiële belangen niet bekend zijn. Om die reden is
de bepaling uit de Gedragscode 2003 gehandhaafd en worden ook financiële belangen
geregistreerd.
Verschuivingen uit de Gedragscode naar Verordening Rechtspositie
Voorzieningen voor wethouders
De modelgedragscode regelt de transparantie van het gebruik van voorzieningen, maar
bevat geen bepalingen meer over procedures voor declareren en het gebruik van faciliteiten
(zoals de bruikleen van Ipads). VNG adviseert deze bepalingen op te nemen in de
verordening Rechtspositie wethouders en raadsleden.
Een actualisering van deze verordening Rechtspositie wordt zo snel mogelijk aangeboden.
De uitgangspunten zoals gesuggereerd in de toelichting bij paragraaf 5 van de
Modelgedragscode worden daarin verwerkt.
Nieuw in de Code
Paragraaf 4 Omgaan met uitnodigingen > transparantie
Naast geschenken, wordt nu ook aangegeven hoe om te gaan met uitnodigingen: de
burgemeester respectievelijk de wethouder accepteert geen lunches, diners, recepties en
andere uitnodigingen die door anderen betaald of georganiseerd worden, tenzij dat behoort tot
de uitoefening van de functie en de aanwezigheid beschouwd kan worden als functioneel.
650024
3/4
Raadsbesluit
Raadsvergadering: 23 april 2015
Paragraaf 6 Uitvoering
De Modelgedragscode neemt uitdrukkelijk een bepaling op om het onderwerp integriteit met
regelmaat op de politieke agenda te houden. De burgemeester is daarvoor de eerst
verantwoordelijke.
Op voorstel van de burgemeester maakt de raad in elk geval afspraken over periodieke
bespreking, aanwijzen contact- en vertrouwenspersonen én de processtappen bij
vermoeden van schending. De afspraken zijn opgenomen in een bijlage bij deze
Gedragscode. Deze afspraken maken onderdeel uit van de gedragscode.
Werkwijze bij melding van mogelijke integriteitsschending
Meldingen van integriteitsschending worden gedaan aan de burgemeester. Bij de
behandeling van de melding volgt hij de handreiking ‘Onderzoek integriteitsschendingen
politieke ambtsdragers’ van het Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector (bijlage)
Handreiking Bios. Indien de melding over de burgemeester gaat, dan verwijst hij door naar
de Commissaris van de Koning.
FINANCIËN
nvt
JURIDISCH KADER
Art 15, derde lid, van de Gemeentewet
PLANNING/UITVOERING
COMMUNICATIE/BEKENDMAKING
BIJLAGEN
 Gedragscode Integriteit Burgemeester en Wethouders gemeente Heemstede 2015
(650031)
 Afspraken ter uitvoering van de Gedragscode Integriteit Burgemeester en
Wethouders gemeente Heemstede 2015 (Art 6.2 Gedragscode) (650034)
 Handreiking Bios (650036)
 Nota Integriteit 2003 (650058)
 Gedragscode bestuurders Heemstede 2003 (650054)
650024
4/4