Overgang po-vo: onderwijs beter maken

Overgang po-vo:
onderwijs beter maken
Kennisdeling
Doorlopende leerlijn | Tienerleren | Talentontwikkeling | Overgang po-vo
De doorgaande leerlijn 10-14 jaar is een thema dat volop in ontwikkeling is. Op dinsdag 26 november 2013
kwamen zo’n 50 bestuurders, schoolleiders, maar ook leerkrachten samen op het TienerCollege in Gorinchem
om inspiratie op te doen over (mogelijke) samenwerking op het grensvlak po-vo, maar ook om ervaringen te
delen.
De conferentie startte met een Pick Me Up, gegeven door twee
leerlingen van het TienerCollege. Op het TienerCollege
worden dagelijks Pick Me Up’s gehouden. Dat zijn
inspirerende activiteiten die stof tot nadenken geven en
uitdagen tot vragen stellen. In de Pick Me Up van deze miniconferentie schetsen de leerlingen in het een kort het “hoe”en
“wat” van het TienerCollege. Waarin onderscheidt het
TienerCollege zich? In een paar steekwoorden: werken met
persoonlijke leerplannen (PLP), leren op een manier die bij je
past, veel aandacht voor excursies, creavakken, kookles, maar
ook vakken als Frans, Duits, Wiskunde en Economie, leren
omgaan met media en werken met laptops en iPads.
Johan Vodegel, Scope Scholengroep uit Alphen aan den
Rijn: ‘Het blijft een uitdaging om het breukvlak po-vo te
slechten. Dat is een duivels dilemma. Dit initiatief verdient
veel respect, want het is knap opgezet. Maar ik zie ook wel
drempels om dit binnen het onderwijs in te bedden. En ik
weet niet of dat gaat lukken.’
‘Leraren gún leerlingen zelfstandigheid en help ze
erbij’
‘Veel ouders vragen zich af hoe het verder gaat met hun kind
na groep 8’, begint gastspreker Ineke van Sijl, adviseur van
KPC Groep, haar verhaal. ‘Op die vraag is geen eenduidig
antwoord te geven. We leven in een erg veranderende wereld.
Het jarenlange klassikale onderwijs heeft haar dienst bewezen,
maar kan nu echt niet meer. Passend onderwijs komt er
onverbiddelijk aan. Wil je dat realiseren, dan moet het
onderwijs echt anders georganiseerd worden. Onderwijs
anders draait om organiseren. Het vereist een strakke
structuur en organisatie, die door iedereen gedragen wordt.
Verder vraagt het een gezamenlijke pedagogische aanpak en
een leeromgeving die helemaal is afgestemd op de leerling.
Alles moet continu gericht zijn op de kinderen. Zij moeten
zelfstandig leren werken en daar moeten de leraren ze bij
helpen. Gun ze dat. En echt, het werkt. Scholen die het
onderwijs anders georganiseerd hebben, merken dat
gedragsproblemen afnemen. En leraren ervaren dat
samenwerken enorm motiverend en leerzaam is.’
Bestuurlijke lef
‘Het TienerCollege is niet door de overheid bedacht, het is
geen wet en toch komen we tot aanpassingen van het
onderwijs. Waarom?’ Max Hoefeijzers, visionair en
onderwijsinnovator in hart en nieren. ‘De grotere filosofie is het
idee dat we beter voor onze leerlingen zorgen als we het
onderwijs aanpassen. En die komt niet van de overheid. We
moeten zelf zorgen voor beweging en innovatie. We moeten
goed kijken naar verschillen tussen kinderen en luisteren naar
ons onderbuikgevoel wat betreft “het onderwijs beter maken”.
Daarom worden de Steve Jobsscholen nu ook toegejuicht door
de kamer, terwijl een tijd geleden de Iederwijsscholen
compleet de kop in zijn gedrukt. Nederland is voor geleidelijke
verandering, geen revolutie. We zijn enerzijds op zoek naar
uitdaging voor kinderen, maar laten ons anderzijds ook niet
gek maken en behouden graag wat goed is. Er komt veel op
scholen af en dus is het van belang dat scholen en
bestuurders zoeken naar andere mogelijkheden, voor
leerlingen van de 21ste eeuw. Ze moeten vooral niet wachten
op een regeling van de overheid, want die komt er niet. Zelf
verantwoordelijkheden nemen, grenzen opzoeken en betrek
ouders en kinderen. En zeker, daar is bestuurlijke lef voor
nodig.’
Na de twee keynotes konden de deelnemers een keuze
maken uit één van de drie workshops van het Kennisplein:
1. Het primaire proces in de dagelijkse schoolpraktijk.
2. Ondersteuning van het primaire proces en de
organisatieontwikkeling.
3. Bestuurlijke aspecten, borging en kennisontwikkeling in
zowel po- als vo-scholen van beide besturen.
Geert Jan Scholte, bestuurder Scope Scholengroep:
‘10 jaar geleden zijn ons basisonderwijs en voortgezet
onderwijs gefuseerd vanwege onze doorlopende leerlijn. Po
en vo werken heel nauw samen (techniekproject, methode
Engels), maar we zijn niet zo ver als het TienerCollege. Bij
ons ligt er geen onderwijskundig plan aan ten grondslag.
We pikken er “elementen” uit en passen die toe. Als er
kansen of mogelijkheden zijn voor samenwerking tussen po
en vo dan pakken we die aan. Voor mij is het cruciaal dat po
en vo dezelfde taal spreken en dat ze ervaringen
uitwisselen. Wat doet het po bijvoorbeeld waar het vo van
kan leren en vice versa?’
Kinderen kiezen sociale interactie met elkaar
In de praktische workshop “Hoe werkt het TienerCollege”
konden de deelnemers, na een korte inleiding van docent
Pieter Snel, terecht met al hun praktische vragen. 33
leerlingen, 3 docenten en 1 onderwijsassistent, is er ruimte
voor groei? Hoe is de verdeling po-vo? Hoe differentieer je
tussen de verschillende leerlingen, zoals vmbo-kader en een
vwo-leerling?
Vergt dit type onderwijs niet heel veel van leraren? Maar er
werden ook vragen gesteld over hoe de samenwerking tussen
de docenten verloopt en wat er gebeurt als je kinderen van
verschillende leeftijden bij elkaar zet. Waarop een deelnemer
antwoordde: ‘Als je meerdere leeftijden bij elkaar zet, dan
nivelleert het. Kinderen zoeken elkaar op inhoud, niet op
leeftijd.’
Ad Poulisse, rector 2College (vwo/havo/vmbo):
‘Het TienerCollege laat zien dat het proces belangrijker
wordt dan het resultaat. Een citoscore is tenslotte maar een
eendagsvlieg. De politiek ziet dit ook. En het inspireert mij
om tegen de stroom in te blijven zwemmen. Veranderen kan
immers alleen als je er tegenin gaat.’
Ouderbetrokkenheid
Voor de doeworkshop Ouderbetrokkenheid was veel animo.
Deelnemers wilden graag van de aanwezige ouders horen hoe
het TienerCollege dit aanpakt. Al snel wordt duidelijk dat
ouders op het TienerCollege veel te zeggen en in te brengen
hebben. Meehelpen, meedenken, meebeslissen. ‘De krachten
die ouders hebben, worden gebundeld’, zegt een aanwezige
ouder.’ Een docent vult aan: ‘We vragen ouders waar ze goed
in zijn, wat hun talent is en vragen ze dan of ze eens een
workshop over hun werk willen verzorgen. Op die manier
creëren we betrokkenheid.’
Het concept werkt
Aan het einde van de middag presenteerde Ton Bruining de
resultaten van zijn onderzoek naar de doorlopende leerlijn 1014 jaar. Zijn conclusie is dat het concept van het TienerCollege
werkt en dus inspirerend kan werken voor andere scholen. Het
zet docenten en schoolleiders in beweging, ook van
omringende scholen. Het concept biedt namelijk professionele
ruimte aan ouders, experts maar ook de Inspectie. En doordat
er een minder ingewikkelde taal wordt gesproken, “verstaan”
mensen elkaar beter. Maar ook het verleggen van grenzen en
het zoeken naar de randen van grenzen, is belangrijk. Evenals
reflecteren. Leraren moeten continu “verder verfijnen” en leren
dat ze durven veranderen. ‘Zonder wrijving geen glans’, zo
concludeert Bruining. ‘Leer van frictie, probeer spanning soms
ook op te zoeken.’
Het laatste woord is aan leerling Reimo. Het TienerCollege
biedt hem meer uitdaging en hij is blij dat hij zelf mag bepalen
hoe hij wil werken.
management, docenten, leerlingen als ouders Het
TienerCollege is een lerende gemeenschap, die zich
ontwikkelt vanuit een onderzoekende houding van alle
participanten. Ook kinderen ontwikkelen een lerende
houding. Ze leren door te doen, op hun eigen manier. “Ik wil
iets leren” in plaats van “ik moet iets leren”. Kinderen
worden eigenaar van hun leren gemaakt. En dat is van
belang want de generatie kinderen die nu opgroeit, in een
maatschappij die voortdurend in ontwikkeling is, leert
namelijk een leven lang. Zie ook: www.tienercollege.nl.
Over het TienerCollege
Dat de bijeenkomst plaatsvond op het TienerCollege was
niet zonder reden. Het TienerCollege heeft inmiddels ruim
een jaar ervaring met “tienerleren” en het verleggen van
grenzen op onderwijsgebied Augustus 2012. Het
TienerCollege, een programmalijn voor kinderen in de
leeftijd van 10-14, gaat van start. Primair en voortgezet
onderwijs hebben de krachten gebundeld en zijn samen de
uitdaging aangegaan. Kenmerkend voor het TienerCollege
is de collectieve leergemeenschap, voor zowel
.
Meer weten?
Onze contactpersoon is:
Lenie van Lieverloo
06–53197566
[email protected]