Weersverwachting

Weersverwachting
‘Jij ziet alleen maar grijze lucht; ik zie dan de atmosfeer aan het werk, het
energietransport, het opstijgen van warme lucht.’
Gerrit Heimstra, meteoroloog
De weerman komt
nauwelijks buiten
Weerbedrijf WeerOnline gaat vanaf vandaag het weerbericht
in deze krant verzorgen. Directeur Gerrit
Hiemstra laat zijn
licht schijnen over de
moderne weer-industrie.
door Chris Halkes
Gerrit Hiemstra
en WeerOnline
Gerrit Hiemstra (geboren 1961)
voltooide in 1986 een studie meteorologie aan de universiteit
van Wageningen.
Daarna werkte hij als meteoroloog bij Meteo Consult en als
hoofd van de meteorologische
dienst van het KNMI op Schiphol.
In 1995 begon hij samen met
Erik Brink, de commercieel directeur, het weerbedrijf DLV Meteo
BV, dat sinds 2001 WeerOnline
heet.
WeerOnline heeft een website
met de weersverwachtingen
voor de gehele aarde en levert
gespecialiseerde weerinformatie
aan tal van bedrijfstakken.
Bij WeerOnline werken nu ongeveer 25 mensen, van wie er acht
meteoroloog zijn.
Hiemstra werkt freelance voor
de NOS als presentator van het
weerbericht en als meteorologisch adviseur. Deze activiteiten
staan los van WeerOnline. De
NOS koopt zijn weerinformatie
bij WNI.
D
e weerman die met metertjes en
buisjes in het veld bezig is, is verleden tijd. „Die kun je op de braderie zetten bij de oude ambachten”, zegt Gerrit Hiemstra, directeur van weerbedrijf WeerOnline,
tevens bekend als verkondiger
van het weerbericht in het NOS-journaal. Ook de
weeramateur, die vroeger trouw de resultaten van de
metingen in zijn tuin aan De Bilt doorgaf, speelt voor
de weersvoorspellingen van nu geen enkele rol meer.
De informatievoorziening over het weer is een volledig geautomatiseerde high-tech industrie geworden.
Letterlijk, want de computercentra waar de wereldwijd verzamelde informatie van meetstations en satellieten wordt verwerkt tot weerberichten kun je rustig
vergelijken met bijvoorbeeld staalfabrieken, meent
Hiemstra. Het is een voortdurend productieproces,
dat ook steeds bijsturing behoeft. „Aan de ene kant
gaat er gigantisch veel informatie in. Die wordt bewerkt in computermodellen en aan de andere kant
komt er informatie uit. Die weermodellen zijn de
meest complexe computerprogramma’s die er bestaan. Alleen de allergrootste computers kunnen die
berekeningen aan.”
Bedrijven waarvoor informatie over het weer belangrijk is, kunnen dat inmiddels als een ‘grondstof met
specificaties’ hanteren. „Vroeger moesten zij zelf een
beetje meteoroloog spelen. Een boer moest als hij wilde gaan zaaien of oogsten, bijvoorbeeld zelf kunnen
inschatten of het wel of niet zou gaan regenen. Bedrijven kunnen nu steeds meer weerinformatie met een
bepaalde betrouwbaarheidsgraad inkopen. Hoe betrouwbaarder, hoe meer geld het kost.”
De weersvoorspelling klopt niet altijd. „Wat je niet
meet, weet je ook niet. Niet overal staan meetstations, bijvoorbeeld midden op de oceaan. Daardoor
kunnen weerverschijnselen onopgemerkt blijven, terwijl ze wel het totaalbeeld beïnvloeden.”
Toch noemt Hiemstra de weersverwachtingen tegenwoordig zeer betrouwbaar. En ze worden steeds be-
ter. Dat komt door meer en betere satellietwaarnemingen, betere rekenmodellen en vooral door een alsmaar groeiende computercapaciteit.
Het doen van de benodigde waarnemingen en berekeningen is niet op commerciële basis te doen. Dat is
de taak van de nationale weerinstituten, zoals in Nederland het KNMI. „Ik zie ook echt niet de meerwaarde van een eigen weerstation voor WeerOnline”, zegt
Hiemstra. „Wij krijgen of kopen - dat verschilt per
land - de ruwe informatie van de weerinstituten.
Wat wij doen is die behoorlijk technische informatie
interpreteren en bewerken tot voor de diverse gebruikers begrijpelijke en nuttige informatie.”
Dat varieert van het maken van weerkaarten voor de
krant tot het verstrekken van informatie aan gemeenten voor de gladheidbestrijding. De website van
WeerOnline met wereldwijde weersverwachtingen
trekt maandelijks 1,4 miljoen bezoekers, meest mensen die willen weten wat voor weer het is op hun vakantiebestemming. Ook dat werk verrichten computers. „De meteoroloog is een procesmanager geworden die toeziet of het allemaal goed gaat. Voor mijn
werk kom ik bijna nooit buiten. Dat vind ik jammer,
maar het is gewoon niet nodig.”
O
ok al geniet Hiemstra van zijn werk, het
weer is niet zijn hobby, stelt hij. „De interesse voor meteorologie ontstond pas tijdens
mijn studie landbouwtechniek aan de universiteit
van Wageningen, waar het een specialisatie was.” Als
hij buiten is, ziet hij echter wel meer dan een ander.
„Jij ziet alleen maar grijze lucht; ik zie dan de atmosfeer aan het werk, het energietransport, het opstijgen van warme lucht, kortom het complete plaatje.
Maar dat geldt voor elke vakman op zijn terrein.”
Eigenlijk is het maar goed ook dat het weer zijn hobby niet is. „Een hobbyist gaat helemaal op in zijn hobby. Ik kijk naar de toepassingen en zie de commerciële kansen. Ik zie wat voor een krantenlezer wel of
niet relevant is, waardoor het weerblok van WeerOnline kan aansluiten bij de beleving van de lezer.”
Gerrit Hiemstra: „De meteoroloog is een procesmanager geworden die toeziet of het allemaal goed gaat.”
foto Erik van 't Hullenaar
KNMI en de weerbedrijven
䊳
䊳
Het weer en het klimaat
D
e Nederlander
vraagt zich niet alleen dagelijks af
wat het weer nu
weer voor hem in
petto heeft. Ook de klimaatverandering heeft de belangstelling
voor het weer doen toenemen.
Meteoroloog Gerrit Hiemstra
merkt dat het mensen bezighoudt als hij lezingen geeft over
dit thema dat hem zelf ook zorgen baart. „Tegelijkertijd zijn
mensen zich er te weinig van be-
wust dat er wel degelijk iets aan
de hand is.” En dat ‘iets’ valt
niet te plaatsen binnen de klimaatveranderingen die zich de
afgelopen tientallen miljoenen
jaren inderdaad al eerder hebben voorgedaan. „De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer neemt
nu 500 keer sneller toe dan ooit
in de geschiedenis van de aarde.
Wat dat tenslotte zal gaan betekenen, is niet te voorspellen,
maar maatregelen zijn beslist
nodig. Technisch gezien is het
zeker mogelijk de CO2 uitstoot
met 20 procent te verminderen,
als we willen. En dat maakt wel
degelijk een verschil.”
Aan de andere kant kan uit de
dagelijkse weerverschijnselen,
zelfs uit de extremen, weinig opgemaakt worden over de klimaatverandering. „Het weer zal
altijd op en neer blijven gaan.
Het gaat om de frequentie van
die extremen. Een Elfstedentocht zal heus nog wel eens geschaatst worden.”
Het weer in 10 stappen
Het nieuwe weerblok, dat vanaf vandaag in deze krant staat, is opgebouwd uit
tien verschillende onderdelen. Die variëren van het weer in Europa tot de weersverwachting voor uw eigen regio, in woord en beeld. Daarnaast staan in het
weerblok een overzicht van het weer in een aantal grote wereldsteden en, afhankelijk van het jaargetijde, informatie over bijvoorbeeld de neerslag, sneeuwhoogtes of zomerse temperaturen. Onderaan het nieuwe weerblok staat een
verwijzing naar de digitale weerpagina op de website van deze krant.
䊳
䊳
䊳
䊳
Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI)
in De Bilt is een overheidsinstelling met een wettelijke
doelstelling en een budget
daarvoor.
Die doelstelling ligt op het gebied van het doen van weerwaarnemingen, het zorgen
voor een weerbericht voor de
Nederlandse samenleving en
het doen van waarschuwingen
voor gevaarlijk weer.
Oorspronkelijk poogde het KNMI - als enige weerinstantie in
Nederland - ook zoveel mogelijk tegemoet te komen aan andere specifieke vragen naar
weerinformatie van bedrijven
en organisaties. Vanaf de jaren
tachtig van de vorige eeuw gingen ook commerciële bedrijven zich bezighouden met deze dienstverlening.
Sindsdien legt het KNMI zich
weer toe op haar eigenlijke takenpakket en laat deze service
over aan de marktpartijen als
Meteo Consult, WeerOnline,
Buienradar en dergelijke.
Deze weerbedrijven hebben
wel toegang tot de weerinformatie van het KNMI.
De eigen commerciële afdeling
van het KNMI is verzelfstandigd en enige jaren geleden
overgenomen door WNI, een
internationaal weerbedrijf.