Toelichting op de grafieken Hoe is de informatie voor het referentieklimaat verkregen? De getallen voor het referentieklimaat, 1981-2010, (met licht blauwe lijn weergegeven) zijn gebaseerd op de normalen uit de klimaatatlas van Nederland (www.klimaatatlas.nl). Voor temperatuur, straling, verdamping en wind worden gegevens van de Automatische WeerStations (AWS) gebruikt (http://www.knmi.nl/klimatologie/daggegevens/download.html). Voor neerslag is gebruik gemaakt van tijdreeksen met dagwaarden van de neerslagstations (http://www.knmi.nl/klimatologie/monv/reeksen/). In het geval van neerslagtekort is informatie van de AWS-stations met verdamping gebruikt en de neerslag van de genoemde neerslagstations. Hoe is de informatie voor de toekomst verkregen? De informatie voor de toekomst (in vier scenario-kleuren weergegeven) is verkregen door voor verschillende weerstations tijdreeksen van dagwaarden van het huidige klimaat (1981-2010) te transformeren naar de toekomst, conform de KNMI’14 kerncijfers voor klimaatverandering. Speciaal voor dit doel is een transformatieprogramma ontwikkeld (www.klimaatscenarios.nl/toekomstig_weer/transformatie/). Van deze ‘toekomstige’ tijdreeksen zijn de hier getoonde klimaatvariabelen afgeleid. Bij het maken van de tijdreeksen voor neerslag is de “centr” binnen de range voor de verandering van extreme neerslag gebruikt, zoals beschikbaar in het transformatieprogramma. Natuurlijke variatie In de grafieken is de natuurlijke variatie tussen 30-jaar perioden of van jaar-op-jaar meegenomen (grijze banden), welke voor de verschillende klimaatscenario’s regelmatig overlappen (zie p. 8-9 in KNMI, 2014). De grafieken geven de 90% range van de geschatte natuurlijke variatie aan. De 30jaar gemiddelden vallen met 90% kans binnen de weergegeven bandbreedte. Voor de natuurlijke variatie is informatie uit de referentieperiode gebruikt (zie ook van den Hurk et al., 2014). Trends in het verleden De pagina’s over waargenomen (http://www.knmi.nl/klimaat/klimaatverandering/deel11.html) geven meer grafieken en data) over de eventuele trend in waarnemingen in het verleden. veranderingen informatie (uitleg, Afwijkingen t.o.v. de kerncijfers voor KNMI’14? De veranderingen in de grafieken kunnen iets afwijken van de kerncijfers voor de KNMI’14 klimaatscenario’s door de volgende oorzaken: Afronding van getallen; In het transformatieprogramma worden de veranderingen per kalendermaand gegeven en bij de kerncijfers voor KNMI’14 per jaar en per seizoen; De kerncijfers voor KNMI’14 zijn afgerond (boven “2,5” op gehele getallen; boven “25” op veelvouden van 5), terwijl er in het transformatieprogramma niet is afgerond. Temperatuur: voor De Bilt levert dit een maximale afwijking van 0,2 ˚C op t.o.v. de kerncijfers voor de KNMI’14 klimaatscenario’s. Bovendien zijn er voor temperatuur regionale verschillen in de verandering van temperatuur, waardoor de verandering per station kan verschillen. Neerslag: voor De Bilt levert dit een maximale afwijking van 2% op (voor WH voor 2085) t.o.v. de kerncijfers voor de KNMI’14 klimaatscenario’s. Gebruikte afkortingen en definities DJF = december, januari, februari (de meteorologische winter) MAM = maart, april, mei (de meteorologische lente) JJA = juni, juli, augustus (de meteorologische zomer) SON = september, oktober, november (de meteorologische herfst) Potentieel neerslagtekort = verschil tussen de berekende referentiegewasverdamping en de hoeveelheid gevallen neerslag, gesommeerd in het tijdvak van 1 april tot en met 30 september Meer informatie Bakker, A. & J. Bessembinder, 2012. Time series transformation tool: description of the program to generate time series consistent with the KNMI ’06 climate scenarios. TR-326, KNMI, De Bilt KNMI, 2014. KNMI’14 klimaatscenario’s voor Nederland; Leidraad voor professionals in klimaatadaptatie, KNMI, De Bilt, 36 pp. Van den Hurk et al., 2014. KNMI’14: Climate Change scenarios for the 21st Century – A Netherlands perspective. Scientific background report KNMI’14. KNMI, Scientific report WR 2014-01