Aften - Ziekenhuis Gelderse Vallei

Aften
Aften zijn pijnlijke zweertjes van het mondslijmvlies, die veelal beginnen op
de kinderleeftijd of tijdens de puberteit en de neiging hebben om vaak terug
te komen. Aften komen zeer veel voor (ongeveer 20% van de bevolking). Bijna
iedereen heeft in zijn leven wel eens een afte gehad.
De meeste patiënten hebben slechts af en toe wat ongemak van kleine pijnlijke
zweertjes die na 1-2 weken weer spontaan genezen. Sommige patiënten hebben
vaak terugkerende, grote en heftige pijnlijke zweren in de mond.
Verschijnselen
Aften zijn pijnlijke, oppervlakkige, ronde tot ovale zweertjes in de mond, bedekt met
een grijswit laagje en omgeven door een rode rand. Ze komen vooral voor op de
onderzijde van de tong, op de mondbodem, het slijmvlies van de wang en de
binnenzijde van de lip, maar soms ook in de keel. Er wordt
onderscheid gemaakt in kleine en grote aften.
Kleine aften komen het meest voor, bij ongeveer 90% van alle aangedane
patiënten. De zweertjes zijn kleiner dan 1 cm, zijn matig pijnlijk en genezen
doorgaans spontaan binnen 1-2 weken zonder littekenvorming. Deze aften kunnen
vaak terugkomen; de meeste patiënten hebben 2-4 'aanvallen' per jaar. In de loop
van de jaren neemt het aantal van dergelijke aanvallen over het algemeen af.
Grote aften behoren tot een ernstiger vorm die voorkomt bij
ongeveer 10%
van alle patiënten met aften. Ze zien er hetzelfde uit als kleine aften, maar zijn
groter dan 1 cm en ze zijn dieper. Ze genezen langzaam over een periode van 1030 dagen en laten een litteken achter. Deze zweren kunnen
ernstig ongemak met veel pijn, koorts, opgezette lymfklieren en algemeen ziek zijn
veroorzaken. Bij deze patiënten komen soms ook aften voor op de
geslachtsorganen (penis, scrotum, schaamlippen, vagina) of rond de anus.
Ontstaan
Er is niet één bepaalde oorzaak voor aften aan te wijzen. Het is waarschijnlijk zo
dat verschillende factoren aften kunnen veroorzaken bij patiënten die daar aanleg
toe hebben. De meeste patiënten met kleine aften zijn verder gezond, maar bij
grote aften kunnen er soms andere ziekten in het spel zijn.
Factoren die aften kunnen veroorzaken
-
Beschadiging: beschadiging van het slijmvlies van de mond zoals door tanden
poetsen, flossen, kauwgom kauwen, scherpe harde stukjes in voedsel, een
slechtsluitend gebit, injecties en tandheelkundige behandelingen kunnen bij
sommigen aften produceren.
-
Emotionele stress: Stress wordt over het algemeen als een belangrijke
provocerende factor beschouwd.
-
Hormonale factoren: Een relatie tussen aften en de menstruatiecyclus is nooit
aangetoond. Toch komt het af en toe voor dat aften bij vrouwen verdwijnen
tijdens het gebruik van de pil of tijdens zwangerschap.
-
Virussen en bacteriën: In de loop van de jaren zijn vele bacteriën en virussen
aangewezen als mogelijke oorzaken voor aften. Het is echter nooit gelukt dat te
bewijzen.
-
Erfelijke factoren: Een erfelijke factor speelt vaak een rol. In de families van
patiënten met aften komen ook heel vaak aften voor.
-
Voedselovergevoeligheid: Veel patiënten met aften denken dat deze
veroorzaakt worden door voeding. Allerlei voedingsmiddelen,
conserveermiddelen en kleurstoffen zijn in de loop van de jaren
verantwoordelijk gehouden voor het ontstaan van aften. Het bewijs daarvoor is
nooit geleverd, een enkele keer kan een reactie op voeding of toevoegingen
daarin een rol spelen.
-
Geneesmiddelen: Sommige medicijnen kunnen op aften lijkende zweren
veroorzaken.
Diagnose
Over het algemeen kan de dermatoloog aan de hand van uw verhaal, hoe de
weertjes er uit zien en eventueel verder lichamlijk onderzoek de diagnose aften vrij
gemakkelijk stellen. Een enkele keer wordt een bloedonderzoek gedaan of wordt
onder plaatselijke verdoving een stukje huid weggenomen.
Behandeling
Factoren
die aften kunnen veroorzaken
Wanneer een bepaalde oorzaak wordt gevonden moet die opgeheven worden.
Wordt
- Beschadiging:
een ziekte aangetoond
beschadiging
dievan
de het
aften
slijmvlies
veroorzaakt,
van de
dan
mond
zal deze
zoalsbehandeld
door tanden
worden.
poetsen,
Blijftflossen,
de oorzaak
kauwgom
onbekend
kauwen,
(bij 9scherpe
van de 10
harde
patiënten)
stukjesdan
in voedsel,
kunnen een
alleen
slechtsluitend
de symptomen
gebit,
bestreden
injecties worden.
en tandheelkundige
Deze behandeling
behandelingen
verloopt kunnen
over hetbij
algemeen
sommigen
moeizaam.
aften produceren.
Meestal wordt er gebruik gemaakt van lokale behandeling.
Hierbij
- Emotionele
wordt een
stress:
zalf op
Stress
de aften
wordt
aangebracht
over het algemeen
of kan erals
gespoeld
een belangrijke
worden met
eenprovocerende
mondspoeling.factor
Werkt
beschouwd.
dit onvoldoende dan is er een mogelijkheid om tabletten
te
- verstrekken.
Hormonale factoren: Een relatie tussen aften en de menstruatiecyclus is nooit
aangetoond. Toch komt het af en toe voor dat aften bij vrouwen verdwijnen
Vragen
tijdens het gebruik van de pil of tijdens zwangerschap.
Heeft
- Virussen
u naar aanleiding
en bacteriën:
vanIndeze
de loop
folder
vannog
de vragen
jaren zijn
dan
vele
kunt
bacteriën
u contact
enopnemen
virussen
metaangewezen
de polikliniekals
dermatologie.
mogelijke oorzaken voor aften. Het is echter nooit gelukt dat te
bewijzen.
Polikliniek
- ErfelijkeEde,
factoren:
vleugel
Een
C, erfelijke
(0318) 43
factor
51 20.
speelt vaak een rol. In de families van
Polikliniek
patiënten
Barneveld,
met aften(0342)
komen
40ook
33 heel
40. vaak aften voor.
Polikliniek
- Voedselovergevoeligheid:
Veenendaal, (0318)Veel
43 31
patiënten
30.
met aften denken dat deze
veroorzaakt worden door voeding. Allerlei voedingsmiddelen,
conserveermiddelen en kleurstoffen zijn in de loop van de jaren
verantwoordelijk gehouden voor het ontstaan van aften. Het bewijs daarvoor is
nooit geleverd, een enkele keer kan een reactie op voeding of toevoegingen
daarin een rol spelen.
- Geneesmiddelen: Sommige medicijnen kunnen op aften lijkende zweren
veroorzaken.
Diagnose
Over het algemeen kan de dermatoloog aan de hand van uw verhaal, hoe de
weertjes er uit zien en eventueel verder lichamlijk onderzoek de diagnose aften vrij
gemakkelijk stellen. Een enkele keer wordt een bloedonderzoek gedaan of wordt
onder plaatselijke verdoving een stukje huid weggenomen.
Behandeling
Wanneer een bepaalde oorzaak wordt gevonden moet die opgeheven worden.
Wordt een ziekte aangetoond die de aften veroorzaakt, dan zal deze behandeld
worden. Blijft de oorzaak onbekend (bij 9 van de 10 patiënten) dan kunnen
alleen de symptomen bestreden worden. Deze behandeling verloopt over het
algemeen moeizaam. Meestal wordt er gebruik gemaakt van lokale behandeling.
Hierbij wordt een zalf op de aften aangebracht of kan er gespoeld worden met
een mondspoeling. Werkt dit onvoldoende dan is er een mogelijkheid om tabletten
te verstrekken.
Vragen
Heeft u naar aanleiding van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen
met de polikliniek dermatologie.
Polikliniek Ede, vleugel C, (0318) 43 51 20.