Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes

Dieetadvies bij
zwangerschapsdiabetes
Wat is zwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes
mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat. Als een vrouw deze vorm
van diabetes krijgt, gebeurt dat meestal in de tweede helft van de
zwangerschap. Meestal verdwijnt zwangerschapsdiabetes weer na de
bevalling.
Bij diabetes is de regeling van de bloedsuikerspiegel (suiker) in het bloed
verstoord. De hoeveelheid suiker (glucose) in het bloed wordt geregeld
door het hormoon insuline. Onder invloed van insuline wordt het voor
lichaamscellen mogelijk glucose op te nemen.
Gedurende de zwangerschap vinden grote veranderingen plaats in de
hormoonhuishouding. Deze verandering in de hormoonhuishouding gaat
de werking van de insuline tegen. Bij zwangerschapsdiabetes is de
glucosewaarde (hoeveelheid glucose in het bloed) te hoog.
Glucose
Glucose wordt gemaakt uit koolhydraten. Koolhydraten komen in de
voeding voor in de vorm van:
zetmeel:
uit brood, aardappelen, rijst, peulvruchten, pasta
melksuiker:
uit melk en melkproducten (bijv. yoghurt, vla, pap etc.),
behalve kaas
vruchtensuiker: uit fruit en vruchtensappen
suiker:
uit bijv. kristalsuiker, gebak, snoepgoed, frisdranken en
koekjes
In deze folder geven wij u informatie over de dieetbehandeling van
zwangerschapsdiabetes.
2
Doel van de dieetbehandeling
De dieetbehandeling van uw zwangerschapsdiabetes heeft als doel:
• Een zo normaal mogelijk gehalte aan glucose in het bloed (streven
naar bloedglucosewaarde nuchter en voor de maaltijd < 5.3 mmol/l, 1
½ uur na de maaltijd < 7.0 mmol/l.
Wanneer het dieet binnen twee weken niet leidt tot de gewenste
streefwaarden moet glucoseverlagende medicatie worden
voorgeschreven.
• Een zo normaal mogelijke groei van het kind.
• Een normale gewichtstoename tijdens de zwangerschap.
Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
De basis van de voeding voor iemand met zwangerschapsdiabetes is een
goede voeding, zoals die voor iedereen geldt. Aan de hand van wat u
gewend bent te eten zal de diëtist met u bespreken hoe uw voeding eruit
kan zien.
De volgende adviezen gelden bij zwangerschapsdiabetes:
• Verdeel de voeding gelijkmatig over de dag
Regelmatig eten is belangrijk; gebruik dagelijks drie hoofd- en
eventueel drie tussenmaaltijden. Op deze manier verdeelt u de
opname van koolhydraten over de dag en voorkomt u grote
schommelingen in uw glucosewaarden.
• Beperk het gebruik van suiker en suikerrijke producten
- Voeg bij voorkeur geen suiker toe aan koffie en thee en drink geen
gewone frisdrank en limonades
3
-
Vruchtensap bevat van nature veel vruchtensuiker; ter afwisseling
kunt u 1 glas ongezoet vruchtensap nemen in plaats van 1 stuk fruit
zuinig zijn met suiker betekent ook dat u weinig producten neemt
die veel suiker bevatten zoals koekjes, snoep, gebak e.d.
• Zorg voor een goede stoelgang
Een goede stoelgang wordt bevorderd door een ruim gebruik van vocht
(minimaal 1.5 liter) en voldoende voedingsvezels. Voedingsvezel is
een verzamelnaam voor de onverteerbare stoffen in onze voeding.
Deze komen o.a. voor in plantaardige producten zoals volkorenbrood,
volkerengraanproducten, peulvruchten, groente en fruit.
• Vitamine D
Voor de opbouw van gezonde botten is vitamine D nodig. Vitamine D
zit in margarine en halvarine. Tijdens de zwangerschap leveren deze
producten onvoldoende vitamine D. Aanvulling in de vorm van een
vitamine-D preparaat (10 microgram per dag) is dus nodig.
• Eet gevarieerd
Zorg steeds voor voldoende variatie om in alle benodigde
voedingstoffen te kunnen voorzien. Het is aan te raden geen alcohol te
gebruiken tijdens uw zwangerschap.
Heeft u nog vragen?
Deze folder is niet bedoeld als vervanging van mondelinge informatie,
maar als aanvulling hierop. Hierdoor kunt u thuis alles nog eens rustig
nalezen. Bovendien is deze folder bedoeld als naslagwerk, zodat u nog
eens dingen na kunt zoeken over uw voeding.
Heeft u nog vragen, neemt u dan contact op met de afdeling diëtetiek,
telefoon 040-286 4050.
Belt u bij voorkeur tussen 9.00 uur en 10.00 uur (iedere werkdag).
4
Variatielijst
Brood:
In plaats van 1 snee bruin- of volkorenbrood kunt u nemen:
- 1 snee donker roggebrood
- 2 volkoren beschuiten
- 2 sneetjes knäckebröd, bij voorkeur volkoren
- 1 sneetje volkoren krenten- of rozijnenbrood
- 1 schaaltje pap zonder suiker, eventueel met zoetstof
- 1 schaaltje (magere) yoghurt met 1 eetlepel muesli
Bij
-
uitzondering in plaats van 1 snee bruin- of volkorenbrood:
1 snee witbrood
1 snee krenten- of rozijnenbrood
2 beschuiten
1 plak (25 gram) ontbijtkoek
Drank:
Thee en koffie met (halfvolle) koffiemelk, zonder suiker, ;
1 beker (magere of halfvolle) melk) is te vervangen door:
- 1 beker karnemelk
- 1 beker (magere of halfvolle) yoghurt 1 beker (magere) drinkyoghurt,
zonder suiker, gezoet met zoetstof
- 1 beker (magere of halfvolle) chocolademelk zonder suiker, gezoet met
zoetstof
Zoet beleg:
voor 1 portie zoet beleg kunt u nemen:
-
1 x (appel)stroop
1 x honing
1 x jam
1 x chocoladehagel of -vlokken
1 x chocolade- of hazelnootpasta
1 x vruchtenhagel
2 x halfzoete jam
5
Aardappelen:
Gekookt of gebakken:
In plaats van 2 kleine aardappelen (100 gram) kunt u nemen :
- 2 opscheplepels (100 gram) aardappelpuree of stamppot
- 1½ opscheplepel (75 gram) gekookte macaroni, spaghetti, mie (bij
voorkeur volkoren)
- 1 opscheplepel (50 gram) gekookte rijst, bij voorkeur zilvervliesrijst.
- 1 opscheplepel (50 gram) frites
- 1½ opscheplepel (75 gram) gekookte peulvruchten zoals bruine bonen,
kapucijners, witte bonen, groene erwten, linzen
- 1 snee brood
- 3 stukjes (30 gram) stokbrood
Nagerecht/fruit:
In plaats van 1 schaaltje (150 ml) vla kunt u nemen:
- 1 schaaltje (magere) yoghurt met vruchten (kant en klaar)
- 1 schaaltje (magere) yoghurt met 1 stuks fruit
- 1 schaaltje (magere) yoghurt met 2 eetlepels muesli
- 1 schaaltje (150 ml) pap met 2 theelepels suiker
- 2 bolletjes vruchtensorbetijs (á 50 gram)
- 1 schaaltje (125 gram) vruchten op siroop
- 1 schaaltje (150 gram)appelmoes zonder toegevoegde suiker
- ½ schaaltje (100 gram) appelmoes met suiker
- ½ schaaltje (75 gram) gedroogde geweekte abrikozen, pruimen,
tutti frutti
Alle soorten fruit, vers of in blik of glas, op water of op eigen sap.
" 1 stuks fruit" op uw dieetlijst wil zeggen een keuze uit:
- 1 schaaltje (100 gram) aardbeien, bessen of frambozen met
2 theelepels suiker
- 3 mandarijnen
- 1 schijf meloen
- 2 nectarines
- 1 peer
6
-
1
3
1
1
7
1
1
1
1
1
1
2
grote perzik
pruimen
sinaasappel
glas (150 ml) sinaasappelsap of grapefruitsap
abrikozen
schijf verse ananas
appel
kleine banaan
trosje (125 gram) druiven
grapefruit
schaaltje (125 gram) kersen
kiwi's
Versnaperingen:
Als tussendoortje is op uw dieetlijst 1 stuks fruit afgesproken. Dit kunt
u af en toe vervangen door:
- 3 biscuits zoals mariabiscuits
- 2 volkorenbiscuits
- 1 plak ontbijtkoek
- 2 koekjes zoals speculaasjes
- 1 voedingsbiscuit zoals Evergreen of Sultana
- 1 plak cake
- 3 dropjes of zuurtjes
- 1 bolletje roomijs (50 gram)
- 1 softijsje (70 gram)
- 5 eetlepels gemengde noten of pinda's
- 3 zoute biscuits
- 1 klein zakje (30 gram) chips
- 5 toastjes of 3 stukjes stokbrood met bijvoorbeeld vis,
groentesalade of kaas.
7