Cultuurhappening Comeet

Toespraak Cultuurhappening Meetjesland (Comeet)
op vrijdag 12 december 2014
Door provinciegouverneur Jan Briers
Dames en Heren,
Ik ben zeer blij, dat ik hier vandaag een slotwoord mag uitspreken bij
de Meetjeslandse Cultuurhappening van Comeet.
We hebben vanavond heel wat gehoord over de manier waarop 14
gemeenten de handen in elkaar slaan op cultuurgebied.
Samenwerken, netwerken en overleg waren dan ook de
sleutelbegrippen van deze avond. Dat doet me heel veel plezier. Ik
ben er immers van overtuigd dat een doorgedreven samenwerking
een antwoord kan bieden op een aantal bedreigingen waarmee de
culturele sector in deze moeilijke tijden geconfronteerd wordt.
Het moet dan wel gaan om een samenwerking, die zoals hier in het
Meetjesland, gericht is op de creatie van efficiëntiewinst en
inhoudelijke meerwaarde. Wanneer de motivatie tot samenwerken
louter zou worden ingegeven door besparingsredenen is de kans op
slagen vele malen kleiner. Een goede samenwerking is een
samenspel van enthousiasme, passie, creativiteit, professionele
stimulansen en ondersteuning. Evenwichtige solidariteit en
kruisbestuiving tussen de verschillende sectoren en de deelnemende
gemeenten zijn daarbij ook een zeer belangrijke aspecten, zonder
evenwel de aandacht voor lokale accenten uit het oog te verliezen.
Het Meetjesland heeft een lange traditie als het op de samenwerking
tussen de gemeenten aan komt. Je kan stellen dat dit historisch
gegroeid is. Het informeel samenwerkingsverband tussen de
Meetjeslandse bibliotheken was in de jaren 80 het eerste informeel
bibliotheeksamenwerkingsverband in Oost-Vlaanderen, en kon als
voorbeeld dienen voor anderen. Waar eerst gestart werd met
voorzichtige projecten zoals wisselcollecties ging deze associatie zich
in de loop der jaren meer en meer richten op het delen van andere
taken en expertise. Dit gebeurde zeker vanaf het moment dat de
werking met professionele begeleiding binnen Comeet werd geplaatst.
Deze visie heeft vandaag geleid tot de verkennende studie naar de
meerwaarde en de kansen van een Regiobib Meetjesland, waarbij
welomschreven taken en diensten gezamenlijk kunnen worden
uitgevoerd.
Vóór de oprichting van Comeet werd er eveneens al goed
samengewerkt op economisch en toeristisch vlak, waarbij ook de
component cultureel erfgoed duidelijk aan zijn trekken kwam. Dit
gebeurde ondermeer door de aanstelling van een regionaal
erfgoedconsulent voor deze regio.
Bedoeling was een betere ontsluiting van het cultureel erfgoed op
streekgerichte schaal te verwezenlijken, door het realiseren van
publieksgerichte projecten, het uitwerken van een beleidsplan en het
fungeren als aanspreek- en coördinatiepunt binnen het brede terrein
van het cultureel erfgoed. Deze oefening effende het pad naar een
erfgoedconvenant en groeide uit tot een complementair erfgoedbeleid
voor de regio, met Comeet als katalysator.
Op deze vruchtbare erfgoedhumuslaag groeit nu, op de site van de
Huysmanhoeve, het initiatief 'Regionaal depot Meetjesland'. Dit
erfgoeddepot Meetjesland wil een depot zijn op maat van de
erfgoedcollecties in de regio, in overleg met de verschillende
erfgoedspelers en erfgoedbeheerders uit het Meetjesland en passend
in het provinciaal Streekcentrum Huysmanhoeve.
Het depot wil als een professionele kern de voornamelijk door
vrijwilligers beheerde erfgoedinitiatieven in het Meetjesland
ondersteunen in het goed bewaren en beheren van hun
erfgoedcollecties. En die erfgoedwerking op de Huymanshoeve op
diverse manieren zichtbaar maken en daar bovendien het publiek
actief bij betrekken. Erfgoedzorgers van de Provincie OostVlaanderen, het Plattelandscentrum Meetjesland vzw, Comeet erfgoedcel Meetjesland, Toerisme Meetjesland, de stad en de VVV
Eeklo, werken – elk vanuit hun specifieke taakstelling en expertise constructief samen aan de uitbouw van dit regionaal depot.
Bij al deze partnerschappen was en is de provincie initiërend en
ondersteunend aanwezig als een soort onafhankelijke regisseur die
een bredere finaliteit nastreeft. Het provinciale beleid kan daarbij kort
samengevat worden in 3 werkwoorden : stimuleren, verbinden en
adviseren.
Het "helikopterzicht" op de regio, dat de provinciale diensten eigen is,
laat toe om regio-specifieke thema's uit te werken en de juiste
partners aan te spreken. Dit gebeurt vanuit een geïntegreerde en
integrale aanpak. Dit wil zeggen : een beleid dat zowel rekening houdt
met onroerend, roerend en immaterieel erfgoed, als met brede kunsten cultuuruitingen. Maar ook een beleid dat tegelijkertijd, vanuit een
sectoroverschrijdende aanpak, er voor zorgt dat er een vruchtbare
regionale kruisbestuiving kan plaats vinden. Hierbij bieden de
provinciale diensten consultancy, expertise en betrokkenheid aan. Je
kan misschien zelfs spreken van een alternatieve BBC:
Betrokkenheid, Beheersbaarheid en Competentie.
Eén voorbeeld van een dergelijke kruisbestuiving is de
complementariteit van alles wat in het Meetjesland leeft rond
Wereldoorlog I. De publicatie en de tentoonstelling rond de
Doodendraad, die een geslaagde tournee maakt langs alle
bibliotheken van het Meetjesland en daardoor een zeer breed publiek
bereikt, bewijst dat het bundelen van de krachten wel degelijk
resultaten oplevert. Voeg daar nog de sterke gezamenlijke promotie
voor de activiteiten bij en je hebt een regionaal succesverhaal.
De goede en lange samenwerking met Comeet leidt er ook toe dat
deze regio soms als proeftuin wordt gebruikt om innovatieve of
coördinerende initiatieven uit te proberen of te versterken. De
regionale werking rond de Open Monumentendag, de problematiek
van het verder laten functioneren van kerkgebouwen, het onderzoek
naar de mogelijkheden van een Regiobib en het uitbouwen van een
regionaal depot depot voor het Meetjesland zijn hier voorbeelden van.
Naar mijn mening is samenwerking in deze economisch moeilijke
tijden een conditio sine qua non is om bepaalde zaken blijvend
mogelijk te maken en om de kwaliteit van de dienstverlening aan de
burger te blijven verzekeren en mogelijks te verhogen. Cultuur kan
hierbij een vliegwiel zijn dat ook andere sectoren de zaken in een
breder perspectief laat zien.
Dat deze samenwerking op provinciaal of regionaal vlak verder kan
worden aangestuurd is belangrijk. Het realiseren van een coherent
cultuur- en erfgoedbeleid, gekaderd in een visie op lange termijn en
op Vlaamse schaal, met oog voor de diversiteit op het terrein, vraagt
een deskundige omkadering. Een omkadering verzorgd door mensen
die zowel het grotere geheel als de lokale noden kennen en die het
lokale beleid in een hoger perspectief kunnen plaatsen. Ze moeten
tevens het Vlaamse beleid kunnen vertalen naar de lokale context en
op die manier beide niveaus kunnen verbinden.
De taak van het provinciale niveau was tot op vandaag vaak het
dichter bij elkaar brengen van het Vlaamse en het lokale verhaal, en
waar dit kan: zaadjes planten. Al te vaak blijkt dat de initiatieven van
de Vlaamse overheid een vertaling nodig hebben om te worden geënt
op of te worden geïmplementeerd in het lokale verhaal. In de
toekomst kan hierin een rol zijn weggelegd voor een regionaal
cultuurbeleid, aangestuurd door Vlaanderen maar uitgevoerd door
mensen wiens perspectief net die brede hoek beslaat.
Met oog voor contextverschillen kunnen zij lokale overheden
adviseren en begeleiden om een lokaal cultuurbeleid uit te tekenen en
te bestendigen, dat enerzijds geënt is op en gevoed wordt door het
lokale veld maar dat ook oog heeft voor opportuniteiten en kansen op
andere niveaus. Op die manier kan het plantgoed op het lokale en
regionale culturele veld groeien en bloeien zodat heel Vlaanderen van
de oogst kan meegenieten. Ik ben ervan overtuigd dat initiatieven
zoals Comeet de toekomst zijn voor een hedendaags, performant en
relevant cultuurbeleid op regionale schaal. Daarenboven ben ik er ook
zeker van dat, wat tot op vandaag de provinciale deskundigheid is,
daarbij een grote meerwaarde kan bieden.
Oost-Vlaanderen heeft zich als provincie altijd sterk getoond in het
stimuleren, ondersteunen en begeleiden van samenwerking. Het moet
onze gezamenlijke bezorgdheid zijn om deze bruidschat, in een
nieuwe structuur, niet te laten verloren gaan.
Sta mij toe dit slotwoord te beeindigen met volgende Oosterse
wijsheid : "Wie alleen werkt, telt op. Wie samenwerkt
vermenigvuldigt."
Ik dank u voor uw aandacht.