werkten mee aan deze film

TIENERS
& SEKS:
DE FILM
Seks. Vroeg of laat zijn je tieners eraan toe. Dan worden ze acteur,
regisseur én producent van hun eigen persoonlijke documentaire.
De eerste draaidag, het scenario, de tegenspeler en het aantal takes:
ze zullen het helemaal zelf bepalen.
Toch is ook jouw rol van belang. Jij bent off screen infoverstrekker en
backstage luisterend oor. Beetje plankenkoorts? Even je tekst kwijt?
Bang voor een blooper van formaat? BOTsing zoekt hulp bij ervaren
cineasten en zoomt samen met hen in op een paar moeilijke scènes.
WERKTEN MEE
AAN DEZE FILM
Bart Degryse, vormingsmedewerker en materiaalontwikkelaar bij Sensoa. Sensoa is het
Vlaams expertiscentrum voor
seksuele gezondheid. De site
www.allesoverseks.be is dé
ultieme plek voor tieners voor alle
info over seks & co. Ouders van
tieners kunnen terecht op:
www.seksualiteit.be.
Sibille Declercq, coördinator
bij Awel.
Awel, de vroegere Kinder- en
jongerentelefoon, wil er zijn voor
jongeren door te luisteren, mee te
voelen en mee te denken. Awel is
bereikbaar op het gratis noodnummer 102, via [email protected]
en op de chat en het forum van
www.awel.be.
Evelien Luts, seksuologe en
medewerker bij Jong & Van Zin.
Jong & Van Zin geeft informatie
en vormingen aan jongeren en
aan al wie met jongeren bezig
is. Alles wat bij deze organisatie
gemaakt en gedaan wordt, gebeurt
in samenwerking met het jonge
volk zelf.
www.jongenvanzin.be
6
Scène één.
Het Grote Gênante
Gesprek.
Eerste take in een doorsnee Vlaamse
huiskamer van een doorsnee Vlaams
gezin. Pa en ma weten dat het nodig
is. Ze moeten praten met hun puber.
Over seks dan nog. Maar hoe beginnen ze daaraan? Hoe babbel je
open en bloot over iets ongelooflijk
intiems? Hoe vermijd je pijnlijke stiltes, geschuifel op je stoel en allesoverheersend schaamrood?
Bart: Als je het moeilijk hebt om over
dat thema te praten, kun je dat om te
beginnen al vertellen aan je kroost. Zeg
hen gewoon dat je er niet zo goed in
bent. Zowel voor je tieners als voor jezelf is het een prima idee om voor zulke
gesprekken niet geforceerd aan tafel
te gaan zitten. Babbelen lukt meestal
beter terwijl je iets aan het doen bent.
Wanneer je in de auto zit of aan de
afwas staat, bijvoorbeeld. Er zijn genoeg
aanleidingen om het met je tieners over
seks te hebben: een krantenartikel, een
scène uit F.C. De Kampioenen of Thuis …
Die momenten kun je aangrijpen, je
geeft je mening en vraagt je pubers wat
zij ervan vinden. Probeer om zo open
mogelijk te zijn over de ‘dingen des levens’: wanneer je bijvoorbeeld iets van
anticonceptie gebruikt, moet je dat niet
angstvallig verstoppen voor je kroost.
Je bent een mens van vlees en bloed en
je tieners leren van jou hoe het leven in
elkaar zit.
Sibille: Bij Awel merken we dat er
in sommige gezinnen nog altijd niet
gerept wordt over zulke onderwerpen.
Meer dan tien procent van onze gesprekken gaan over seksualiteit, en het
draait vaak om echt praktische dingen.
Neem nu de vraag: ‘Hoe vertel ik aan
mijn ouders dat ik mijn regels heb?’, die
komt héél vaak voor. Tieners kloppen
met die kwesties graag aan bij iemand
die hen een duidelijk antwoord geeft
en geen lastige vragen begint te stellen.
Voor persoonlijke, lichamelijke thema’s
zijn leeftijdgenoten of ‘derden’ nog altijd
uitverkoren gesprekspartners. Wij raden
tieners wel altijd aan om er toch met
hun ouders over te praten, en we gaan
dat moeilijk gesprek met hen ook oefenen en voorbereiden.
Evelien: Misschien sta jij als ouder wel
open voor zulke babbels, maar bots je
bij je tieners op een muur. Blijf in dat
geval toch maar aangeven dat die onderwerpen voor jou geen taboe zijn. ‘Als
er iets is, mag je altijd naar mij komen.’
Waarschijnlijk draaien je pubers dan
met hun ogen en mompelen ze: ‘Jaja,
’t is al goed, zwijg maar.’, maar als je dat
regelmatig herhaalt, beseffen ze ook wel
dat je het meent. Nog een goeie tip?
Leg dit nummer van BOTsing of andere
interessante boekjes over puberteit en
seksualiteit op het toilet. Dat is dé perfecte plek om ongestoord te bladeren
en te lezen.
Scène twee.
Safety first.
Setting: idem scène één. Hetzelfde
gezin. De sfeer is oké en de gelegenheid perfect: een berg afwas om u
tegen te zeggen. Er kan gebabbeld
worden. Een close-up van pa en ma.
Vertwijfeling. Of ze zijn hun tekst
kwijt, of ze weten niet goed waar te
beginnen. Zijn hun tieners al niet
perfect geïnformeerd? Die vinden
online toch alles wat ze moeten
weten?
Bart: Je kunt eens checken wat je
tieners allemaal al weten en welk beeld
ze hebben over relaties en seks. Ze
pikken inderdaad veel op van de tv en
het internet, maar ze krijgen er dikwijls
een onrealistisch beeld voorgeschoteld.
In tv-series hebben acteurs maar één
blik nodig of ze zijn al verliefd en ze
beginnen te zoenen. Alles gaat er vlot
en zonder geklungel. Je zou van minder
onzeker worden. Jij als ouder blijft
daarom héél belangrijk want jij bent
diegene die de onrealistische beelden
kunt bijschaven. Vertel je pubers dat
niet iedereen zo handig is. Integendeel!
In het echte leven komt er heel veel
geklungel aan te pas.
Sibille: Hoewel jongeren online ontzettend veel informatie vinden, neemt
het aantal vragen dat aan Awel gesteld
wordt nog elk jaar toe. Als ze ergens
mee zitten, willen tieners graag een
persoonlijk antwoord, helemaal op
hun maat. Want op het internet krijgen
ze heel wat overbodige - en vaak ook
tegenstrijdige - informatie. Wanneer
een dertienjarige ‘masturberen’ googelt,
leest hij duizend-en-één dingen, maar
heeft hij nog altijd geen antwoord op
zijn eigen specifieke vraag: ‘Is het wel
normaal dat ik het dagelijks doe?’ Dus
ook al is zowat ‘alles’ online te vinden,
als ouder blijf je van fenomenaal belang
om echt naar je tieners te luisteren en
met hen te babbelen.
Evelien: Door het internet kennen
tieners vaak extreme dingen. Ze hebben
filmpjes gezien over bukake, maken
daar mopjes over… maar hebben geen
idee hoe ze het moeten aanmaken met
die klasgenoot op wie ze smoorverliefd
zijn. Zie je hoe tegenstrijdig het is? Aan
de ene kant weten ze misschien dingen
die hun ouders nooit zullen weten,
maar aan de andere kant zitten ze met
exact dezelfde vragen en onzekerheden
als hun ouders vroeger.
Sibille: Als je ziet hoeveel onwetendheid
er heerst bij jongeren en hoeveel soa’s
en ongewenste zwangerschappen er
nog dagelijks vastgesteld worden, moet
je het als ouder met je tiener toch ook
hebben over veilig vrijen. Er is voor een
zestienjarige een groot verschil tussen
weten dat de pil bestaat en ook effectief
naar de dokter stappen om een voorschrift te halen. Maak de drempel dus
zo laag mogelijk en zorg dat die dingen thuis bespreekbaar zijn. Een doos
condooms in de badkamerkast zetten is
zeker en vast een goed idee. Dan kunnen
ze ‘r één uitgrabbelen als het nodig is.
Evelien: Je moet er wel op letten dat
je niet altijd met het vingertje staat te
zwaaien. Als ouder mag je ook gewoon
vertellen dat seks en alle ontdekkingen die
daarbij horen, leuk, fijn en spannend zijn.
Scène drie.
Pure porno.
De camera volgt een mama die de
trap oploopt. In haar armen een
stapeltje vers gestreken kleren. Voor
één keer vergeet ze te kloppen voor
ze de kamer van haar veertienjarige
zoon binnenstapt. Hij schrikt. Haar
blik valt op zijn pc scherm, haar
mond open, de was op de grond. Wat
ze ziet is porno. Pure porno. Cut!
Bart: Als je zonen in huis hebt, mag
je er praktisch vanuitgaan dat ze naar
porno kijken. Jongens doen het bijna
allemaal en zelfs vrij regelmatig, omdat
ze nieuwsgierig zijn of zich vervelen en
natuurlijk ook omdat ze het opwindend
vinden. Je hoeft dus zeker niet meteen bang te zijn voor verslavingen of
problemen. Zolang ze thuis ervaren hoe
een échte relatie eruitziet en zolang er
ook over gepraat wordt, zullen ze daar
totaal geen last van hebben. Jongens
die weinig of geen seksuele opvoeding
gehad hebben, kunnen door porno wel
een heel fout beeld krijgen van seks.
Want wat ze daar zien, is niet hoe het er
in ‘t echt aan toegaat.
Evelien: Als je erop uitkomt, kun je
eerst aangeven dat je snapt dat die
beelden interessant en opwindend zijn.
7
Daarnaast vertel je best ook dat porno­
films fake zijn en een heel vertekend
beeld geven van seks. Het lijkt daar alsof
alle mannen een gigantisch grote piemel hebben en alsof alle vrouwen het
fijn vinden om gedomineerd te worden
en ongelooflijke toeren uit te halen met
hun lichaam.
Sibille: Porno is de laatste jaren ontzettend makkelijk te vinden op het internet,
en dat merken we aan het soort vragen
dat we krijgen van tieners. Ze hebben
vaak geen realistisch beeld van seksualiteit. In die filmpjes is het allemaal rozengeur en maneschijn en hebben alle acteurs een perfect glad en strak lichaam.
Dit zorgt voor een pak onzekerheid bij
pubers: ‘Wat gaat mijn lief zeggen als hij
ziet dat ik een buikje heb?’
Bart: Als je je tieners ‘betrapt’ op een
gênant moment, kun je best even uit de
situatie stappen. Laat het even bezinken,
anders is de adrenaline te hoog en zeg
je misschien dingen waar je spijt van
krijgt. Probeer er nadien wel over te
praten, zonder meteen te oordelen of te
preken. Geef je tieners de kans om hun
kant van het verhaal te doen, en wees
gewoon eerlijk: je mag gerust toegeven
dat je geschrokken was en dat je het
gênant vond. Een beetje humor kan in
zulke gevallen zeker en vast helpen.
Evelien: Stel dat je een slaapkamer
binnenkomt waar twee naakte pubers
liggen te foefelen. Een goeie reactie lijkt
me om eerst te zeggen: ‘Sorry dat ik jullie stoor’ en dan de deur dicht te doen.
Steek ook niet meteen van wal als ze
daarna met schaamrood op de wangen
naar beneden komen, maar wacht tot
het lief weg is.
8
Scène vier.
De kat en de melk.
Dialoog tussen een meisje van zestien en haar vader. Ze vraagt of haar
vriendje mag blijven slapen. Er volgt
stilte. Het gezicht van de vader. Een
gezicht dat boekdelen spreekt. Een
mond die de woorden ‘Niet onder
mijn dak!’ wil uitschreeuwen. Maar
dan volgt een flashback. Recht naar
de tienerjaren van diezelfde vader.
Hij is verliefd en moet zowat alles
stiekem doen. Achter de rug van zijn
pa en ma. Is het dat wat hij wil voor
zijn dochter?
Sibille: Toelaten dat een liefje blijft
slapen … heel wat ouders hebben het
gevoel dat ze hun tieners dan ‘aanzetten’ tot seks, maar dat is niet zo. Tieners
beslissen zelf wat voor hen het goeie
moment is om de eerste keer intiem te
zijn. En dan is dat niet omdat ze toevallig de kans krijgen, maar wel omdat ze
het willen. Het kan best zijn dat tieners
vragen of hun lief mag blijven slapen
omdat ze gewoon wat langer samen
willen zijn. Of omdat ze het leuk vinden
om na een fuif met z’n tweetjes naar
huis te gaan. Misschien zijn ze helemaal
nog niet toe aan naakte toestanden.
Als pa of ma kun je eens polsen hoe het
zit met die relatie en hoever ze staan:
‘Hoe zie je dat praktisch? Gaat jouw lief
hier rondlopen in pyjama? Willen jullie
met z’n tweeën in hetzelfde bed?’ Ik
vind niet dat je het op elke leeftijd moet
toelaten. Het hangt af van de maturiteit
van dat koppeltje en van hoelang ze
samen zijn. Aan de andere kant moet je
als ouder misschien ook eens nadenken: ‘Als ik dit weiger, gaat mijn zoon
of dochter waarschijnlijk ergens anders
waar het helemaal niet zo leuk, gezellig
of comfortabel is … ‘
Bart: Bij een seksuele ontwikkeling krijg
je verschillende keren een ‘eerste keer’.
De eerste keer hand in hand, de eerste
kus … Je tieners volgen daarbij een zeker pad, ze moeten hun eigen seksuele
carrière doorlopen. Gemiddeld zit er
vier jaar tussen de eerste tongzoen en
de eerste keer met iemand naar bed
gaan. Het feit dat hun lief blijft slapen
zal er niet voor zorgen dat ze een aantal
stappen overslaan en vroeger aan seks
zullen beginnen. Je kunt de kat niet bij
de melk zetten, integendeel: hoe meer
je de kat bij de melk zet, hoe minder ze
ervan drinkt. Wanneer je op een open
manier omgaat met seksualiteit en er
regelmatig met je tieners over praat,
zullen ze minder de drang hebben om
te experimenteren.
Evelien: Ook al vind jij je zoon of dochter nog te jong om seks te hebben, het
radicaal verbieden is geen goeie optie.
Dat helpt sowieso niet. Wat je wel kunt
doen: erover praten met je tiener en
checken of ze er allebei klaar voor zijn.
Geef ook gerust je eigen mening, vertel
bijvoorbeeld dat je bezorgd bent, dat
je denkt dat ze er misschien spijt van
zullen krijgen. Maar wat je ook zegt, je
kunt het niet tegenhouden. Je tiener zal
zelf beslissen wanneer hij of zij eraan
toe is. En dan gebeurt het maar beter op
een veilige manier dan ergens stiekem
in een auto langs een verlaten baantje
en zonder condoom.
Twijfel je of het seksueel gedrag van
je kroost wel oké is? Er zijn een aantal criteria* om dit te checken: zijn ze
ongeveer even oud, zijn ze eraan toe
in hun ontwikkeling, hebben ze allebei
toestemming gegeven, gebeurt het op
een veilige manier … als het antwoord
overal ja was, is er eigenlijk niets mis
met die situatie. Hoewel je buikgevoel
misschien iets anders zegt.
Bart: Als er bij een jong koppeltje spra-
en maak hen duidelijk dat niet iedereen
hen zomaar mag aanraken of dingen
mag zeggen.
* Op www.seksualiteit.be/voorlichting/seks-engrenzen vind je de volledige checklist.
Scène vijf.
In cyberspace.
ke is van een leeftijdsverschil, maken
ouders zich vaak extra zorgen. Twee à
drie jaar leeftijdsverschil moet je niet
als problematisch beschouwen, maar
wanneer het meer is, wordt het toch
moeilijk. Hoewel je die verliefdheid niet
kunt verbieden, ga je best praten met je
tiener. Doe dit zonder te veroordelen of
je boos te maken, anders gaat je zoon
of dochter meteen in het verweer en is
het gesprek al afgelopen voor het goed
en wel begonnen is. Vertel waarom je je
zorgen maakt, laat zien dat je betrokken
bent en probeer om een aantal praktische afspraken te maken.
Evelien: Het is belangrijk dat je tiener
grenzen kan stellen. Vertel je zoon of
dochter dat het oké is om nee te zeggen
en voor zichzelf op te komen. Eigenlijk
moet je je kinderen dat van kleins af aan
leren. Als iemand hen op een familiefeest een zoen wil geven en ze vinden
dat echt niet leuk, dan moeten ze dat
kunnen weigeren. Stimuleer hen daarin
Tijd voor science fiction. Een technologisch hoogstandje van formaat.
De kijker wordt meegenomen naar
cyberspace. Naar het online leven
van een vijftienjarige jongen. Het
is er razend druk. De camera zwiept
van hier naar daar. Gevoelens en geflirt. Foto’s en filmpjes. Een fulltime
liefdesleven. Het vliegt er allemaal in
een rotvaart voorbij.
Switch naar hier en nu. Diezelfde
gast lijkt lamlendig in de zetel te
liggen. IPod voor zijn neus. Pa en
ma maken zich zorgen. Noemen hun
zoon asociaal.
Bart: Het online leven is een deel van
de leefwereld van jongeren. Messenger,
Instagram en Snapchat zijn hun kanalen
om te communiceren, dus het is logisch
en evident dat ze via die weg ook
experimenteren en flirten. Ah ja, heel
hun potentiële partnermarkt zit daar!
Hun ouders zouden daar vroeger ook
gretig gebruik van gemaakt hebben.
Maar omdat die mensen er niet mee
vertrouwd zijn en het niet goed kennen,
maken ze zich zorgen.
Een nadeel: wat online gebeurt, is
onzichtbaar voor de directe omgeving.
Vroeger zat een tiener op de drempel
te wachten tot zijn lief langskwam. Iedereen kon zien hoe lang hij daar zat en
hoe verdrietig hij werd als ze uiteindelijk
niet kwam opdagen. Nu kan je tiener in
je eigen huis en vlak naast jou gedumpt
worden door zijn lief zonder dat je dit
eigenlijk opmerkt. Dat zorgt ervoor dat
je als ouder wat alerter moet zijn voor
signalen. Als je zoon of dochter opgewekt thuiskomt, naar de kamer trekt
en even later als een donderwolk naar
beneden stormt, dan weet je dat er online iets gebeurd is en kun je best even
polsen wat er scheelt.
Sibille: Tieners hebben recht op privacy. Je kunt en je mag niet alles checken
maar je toont toch best interesse en je
houdt een oogje in het zeil. Vertel hen
ook dat ze moeten opletten met wat ze
online delen én met wie ze dat doen.
Het is geen verzinsel dat volwassen
mannen met foute bedoelingen zich
op het internet als jongeren voordoen.
Die dingen gebeuren echt. Intussen ook
al bijna een klassieker: een meisje dat
naar haar lief een foto van haar blote
borsten doorstuurt, het raakt uit tussen
die twee en die jongen dreigt ermee om
dat beeld op het internet te verspreiden … Door heel dat online leven is er
voor ouders de laatste jaren een extra
opvoedklus bijgekomen. Net zoals met
andere dingen in het leven, moeten ze
hun tieners leren omgaan met Facebook en co. Niet altijd simpel, omdat
ouders vaak niet helemaal op de hoogte
zijn van wat er allemaal bestaat op
dat vlak.
Evelien: Maak je tieners vooral bewust
van het feit dat alles wat ze online
zetten ook online blijft. Er zijn natuurlijk heel wat koppeltjes bij wie het echt
tussen hun tweetjes blijft, ze sturen
naaktfoto’s omdat ze het leuk vinden
om elkaars lichaam op die manier wat
te leren kennen. De online drempel is
veel lager, daardoor gaan tieners heel
regelmatig over seksualiteit chatten met
elkaar. Dat verloopt gewoon makkelijker
dan face tot face. Het helpt hen ook om
bepaalde stappen te durven zetten. Via
de chat kunnen ze het ijs al een beetje
breken en bijvoorbeeld laten weten
dat ze wel eens onder de kleren willen
voelen terwijl ze tot dan toe alleen nog
maar aan het tongzoenen waren. Jongeren zijn heel dikwijls online, dus het is
normaal dat een deel van hun seksuele
ontdekkingsreis ook daar gebeurt.
* Meer info over het online leven van je kroost
vind je op www.veiligonline.be
9
Scène zes.
Over de regenboog.
Een onverwachte wending in het
script. Pa en ma kregen net te horen
dat hun dochter van zeventien samen is met een meisje. Ze staan perplex. Dramatische muziek zwelt aan.
Evelien: Heel wat ouders zijn op zo’n
moment in shock, bijvoorbeeld omdat
ze het absoluut niet hadden verwacht.
Probeer om die eerste shock niet als reactie te geven naar je tiener. Zeg dat je
het niet had verwacht, dat je het moet
laten bezinken en dat je er binnen een
paar dagen op zult terug­komen. Zo geef
je jezelf wat tijd en kun je er intussen
met iemand over praten. Of je tiener
nu hetero of holebi is, het is sowieso
een goed idee om in je opvoeding mee
te geven dat niet iedereen op iemand
van het andere geslacht valt. Vertel ook
dat dit heel verwarrend kan zijn en dat
jonge mensen daardoor fel in de knoop
kunnen liggen met zichzelf. Laat hen
voelen dat je geen probleem hebt met
holebi’s, dat het voor jou oké is. En
hopelijk is dat ook zo.
Bart: Het is inderdaad belangrijk om
die boodschappen mee te geven aan je
kroost. Misschien zijn er wel rolmodellen in je omgeving die daar kunnen bij
helpen. Als je het moeilijk hebt met het
feit dat je tiener holebi blijkt te zijn, hoef
je je daar zeker niet om te schamen.
Je kunt het vergelijken met een verlies­
ervaring, je zult tijd nodig hebben om
het te verwerken. Uiteindelijk verlies je
ook het één en ander: misschien
jouw toekomstbeeld met een stel kleinkinderen of het beeld van het traditionele gezin dat je voor je tiener voor
ogen had.
KNT.
Scène zeven.
Grimmig beeld in zwart-wit. Gruwel
en afgrijzen op de gezichten van een
paar pubers. Hun pa heeft een nieuw
lief. Een off screen stem vertelt wat
ze denken.
‘Djeezes. Dat mens zit in onze zetel.
Veel te dicht bij onze pa. Daarnet
zaten ze te zoenen. Ieeeww. Als daar
maar geen kinderen van komen.’
Sibille: Wanneer tieners bij ons aankloppen met zo’n verhaal, zullen we
eerst erkennen dat het inderdaad lastig
kan zijn om geconfronteerd te worden
met het lief van hun pa of ma. Daarna
proberen we hen duidelijk te maken dat
hun ouders recht hebben op een nieuwe
relatie, op geluk en op een eigen leven:
‘Zoals het voor jou belangrijk is om een
lief te hebben, is dat ook voor je ouders
zo.’ We sporen tieners sowieso aan om
het er met hun pa of ma over te hebben
en de frustraties niet op te kroppen.
Evelien: Als je bouwt aan een nieuw
samengesteld gezin, zul je moeten
nadenken over hoe jij en je partner
jullie als koppel gedragen. Je kunt er
best eens met de kinderen over praten: ‘Wij zien elkaar graag en willen dat
tonen, maar we willen ook rekening
houden met jullie.’ Je zoekt daar samen
een evenwicht in, zodat jullie je liefde
kunnen uiten zonder de kinderen en
stiefkinderen te schofferen. Hand in
hand lopen en een kus geven is nog
iets anders dan te staan tongzoenen of
lawaai te maken tijdens het vrijen.
Tieners kunnen hier heel veel uit leren.
Wanneer hun ouders uit elkaar gaan, raken jongeren vaak het vertrouwen kwijt
in liefde en in relaties. Maar als ze dan
zien dat diezelfde ouders opnieuw het
geluk vinden met iemand anders, kan
dat vertrouwen zich weer herstellen.
BOEIENDE
BOEKEN OVER
SEKS & ZO
‘Het kleine piemelboek’ en
‘Het vrolijke vaginaboek’ (Höjer en
Kvarnström, Uitgeverij Gottmer)
‘Het ultieme meisjesboek’ en
‘Het ultieme jongensboek’ (James
Dawson, Uitgeverij Lannoo)
‘Seks, hoe zit dat?’ (Piquemal en
Witek, Uitgeverij Deltas)
‘Krijg ik dat ook?’ (von Holleben en
Helms, Uitgeverij Ploegsma)
‘Start 2 seks’ (Liekens, Standaard
Uitgeverij)
‘Wat jongens moeten weten’ en
‘Wat meisjes moeten weten’
(Thor-Wiedeman, Uitgeverij Deltas)
‘Dus jij en mama hebben het
gedaan?!’ (von der Gathen en Kuhl,
Uitgeverij Gottmer)
10
WAT ZEGT DE WET?
Bart Degryse: Volgens de huidige wet
ben je pas vanaf zestien jaar seksueel
meerderjarig en zijn dus alle ‘seksuele
handelingen’ onder de zestien jaar strafbaar. Een herziening van die wet is echt
nodig om de dingen aan te passen aan
de realiteit.
Hilde Timmermans (Gezinsbond):
De wetsvoorstellen die de leeftijd
naar veertien in plaats van zestien jaar
brengen, zorgen voor heel wat controverse. Sommige ouders zijn bang dat dit
tieners aanspoort om op jongere leeftijd
aan seks te beginnen. Dit is niet noodzakelijk zo. Ook vandaag laten jongeren
zich niet door de wet tegenhouden: een
kwart van de tieners heeft seks voor zijn
vijftiende verjaardag, ook al mag het
wettelijk niet.
Een groot probleem met de huidige wet
is dat ze geen enkele ruimte laat voor
gezond seksueel experimenteren tussen
minderjarige leeftijdsgenoten. Daardoor
komt praten over seks in de taboesfeer.
Hoe kun je een open gesprek hebben
over iets wat strafrechtelijk niet mag?
Dat is zowel voor opvoeders als voor
jongeren zelf niet evident. Ook de zoektocht naar veilige voorbehoedsmiddelen
komt in het gedrang. Jonge mensen
bewust maken en hen goed informeren
lijkt een betere aanpak om hen te be-
geleiden in hun seksuele ontwikkeling
dan strafrecht. Onderzoek bevestigt dit.
Tieners die open met opvoeders over
seksualiteit kunnen praten en toegang
krijgen tot degelijke informatie hebben
niet alleen veiliger seks, maar gaan ook
op latere leeftijd met elkaar naar bed.
Het is wel belangrijk dat de wet minderjarigen blijft beschermen tegen misbruik,
een te groot leeftijdsverschil tussen de
partners is daarom niet aangewezen.
*Word je geconfronteerd met seksueel misbruik? Op www.seksualiteit.be/misbruik vind
je hulp en info.
GLUREN BIJ ANDERE CULTUREN
Elif (17): Ik vind het goed dat we op
school seksuele voorlichting krijgen
omdat we via die weg ook info krijgen
over anticonceptie. Ik vertel dat niet
tegen mijn ouders, zij weten niet dat we
zulke lessen krijgen en zouden het daar
ook moeilijk mee hebben. Mijn ouders
zijn zeker niet overdreven streng, het
hoort gewoon bij onze cultuur dat
we niet over seks praten. Voor de rest
babbel ik met mijn mama over alles en
nog wat, dus het is wel jammer dat we
het over die dingen totaal niet kunnen
hebben.
Sibille Declercq: Van moslimjongeren
krijgen wij soms heel specifieke vragen,
zoals: ‘Mag je als islamitisch meisje masturberen?’ Bij onze antwoorden speelt
de etnische achtergrond in principe
geen rol, we geven aan moslimtieners
hetzelfde antwoord als aan autochtone
tieners. Als we merken dat hun gezin
de westerse cultuur niet volgt, houden
we daar wel rekening mee. De basis
van onze antwoorden is altijd dat we
jongeren aansporen om te praten over
de dingen waarmee ze worstelen, maar
wanneer een jonge moslim vreest dat
hij thuis buiten vliegt zodra zijn ouders weten dat hij homo is … dan krijg
je natuurlijk een ander verhaal. In dat
geval raden wij aan om iemand anders
in vertrouwen te nemen. Een leerkracht
of een vooruitstrevende nonkel of tante.
We gaan met die tiener op zoek naar
een mentor in de nabije omgeving,
iemand die hij kan vertrouwen en die
hem kan helpen.
Bart Degryse: Jammer genoeg wordt
in bepaalde culturen nog altijd niet
over seks gepraat en krijgen sommige
jongeren dus totaal geen voorlichting.
Die houding, dat doodzwijgen, heeft
vaak nefaste gevolgen. Problematische
situaties bij ‘de eerste keer’, onbeschermde seks, grensoverschrijdende
toestanden …
Wij zijn er absoluut niet tegen dat
mensen ervoor kiezen om geen seks
te hebben voor het huwelijk, iedereen
moet dat voor zichzelf uitmaken. Maar
van seksualiteit een taboe maken, zorgt
alleen maar voor problemen.
*Cartoons uit ‘Zaza gravures, de comeback van de sanseveria’, Uitgeverij De Bezige Bij.
11