Uiergezondheid_dierenarts Yvette de Geus

10/7/2015
“Mastitis is gewoon irritant”
Introductie
• Yvette de Geus
• Dierenartsenpraktijk
Krommerijnstreek in Schalkwijk
• Boerinnenclub
• Zoönose kennisnetwerk
• Antibiotica
1
10/7/2015
Programma workshop
uiergezondheid
•
•
•
•
•
•
•
Introductie
Reductie antibiotica
Gezonde koeien
Infectiedruk en hygiëne
Celgetal en mastitis
MPR casussen
Droogstand
2
10/7/2015
3
10/7/2015
4
10/7/2015
Waarom boerinnen?
5
10/7/2015
De moderne boer!
Zoönose geschiedenis
•
•
•
•
•
•
1995: Spoelwormen
2003: Brucella uit Spanje
2006: 2x Ringschurft
2010: Q koorts
2013: Zoönose netwerk
2015: Campylobacter of salmonella
6
10/7/2015
Antibiotica reductie
• Aanleiding beleid:
– Toenemende resistentie
– ESBL, MRSA bacterie
– Hoge antibioticaverbruik landbouwsector
• 2009 2014 reductie 58,1%
• 2013 2014 reductie 19,7%
• Doel Schippers: 2016: -70%
Reductie is van levensbelang
• Waarom we antibiotica gebruik zo serieus
moeten nemen?
• Imago = export
• Keten onder controle!
• EHEC uitbraak 2011
• Gewone infecties kunnen fataal worden
door resistente bacteriën
7
10/7/2015
Antibiotica
• Koe behandelen darmflora blootgesteld
antibiotica “resistente” mest in
omgeving en producten als zuivel en vlees
• ESBL op 90% van kippenvlees
(slachtproces), 41% rundvlees
• Voorlopig géén nieuwe antibiotica
beschikbaar
• Gezonde koeien hebben geen antibiotica
nodig!
Waarom willen we gezonde
koeien?
• Welke redenen kun je bedenken?
• Wat kost een mastitis geval?
8
10/7/2015
Waarom gezonde koeien?
• Geen zorgen en extra verzorging
– Zieke koe kost min. 1-1,5 uur extra
arbeid per dag
• Meer tijd over voor de koppel,
>nadenktijd, plezier
• Minder uitval, rendac weghouden!
• Meer economisch rendement
(mastitisgeval kost ong. 210€)
• Minder antibioticagebruik
(DDD) minder resistentie
Gezonde koeien, gezonde uiers
Weerstand
Infectie
9
10/7/2015
SAMEN STERK
Infectiedruk?
• Wat is infectiedruk?
• Hoe verlaag je die infectie druk?
• Wie of welke dieren vormen een gevaar
op jullie eigen bedrijf?
• Hoe kunnen we dat aanpakken?
10
10/7/2015
Hoe verlaag je de algemene
infectiedruk?
• Mest = infectiedruk
• Hygiëne!!
• Vieze omgeving vieze koeien hoge
infectiedruk
• Niet gesloten bedrijf.
• Hoge ziektestatus: IBR, BVD, salmonella
en paratbc vrij
• Leverbot preventie en aanpak
Waarom de infectiedruk
verlagen?
• 65% klinische mastitis gevallen na
afkalven omgevingskiemen door infectie
tijdens de droogstand
• Bacteriën op boxbedekking = bacteriën
tepelhuid
• Doel is Schone koeien + schone
omgeving
11
10/7/2015
Hulp bij hygiëne beoordelen
• Gevoelig onderwerp
• Hygiëne scorekaart UGCN
– Uiers <10% vuil
– Dijen <15%
– Ondervoet <20%
• Knieproef met keukenpapier
12
10/7/2015
Voorkomen bevuiling
•
•
•
•
•
Voorkomen pensverzuring
Staarten en uiers scheren
Roosters en boxen schoonhouden
Rust in wachtruimte, niet te veel opjagen
Damslapers voorkomen
Biobedding = sporten!
Zorg voor schone afkalfstal!!
13
10/7/2015
Hygiëne en gemak!!
Hoe kunnen we weerstand
verhogen?
• Sterke, gezonde koeien minder
mastitis.
• Welke ziekten of aandoeningen
verminderen de weerstand van koeien?
• Welke factoren beïnvloeden de
weerstand ook nog?
14
10/7/2015
Ziekten
•
•
•
•
•
•
•
Verzwakken immuunsysteem
BVD/IBR
Salmonella
Paratbc
Leverbot
Melkziekte, slepende melkziekte
Pensverzuring
• Vaccineren tegen mastitis (niet SUB)
Weerstand verhogen
• Droogstand optimaliseren
– Schone boxen, dippen, droogzetbeleid
• Stress vermijden
– Geen overbezetting
• Rantsoen
• Voldoende schoon drinkwater!
• Klimaat en huisvesting
– vliegenbestrijding
• Speenconditie melkmachine/techniek
15
10/7/2015
Koeien verwennen
Ventilatoren
16
10/7/2015
Mastitis
Acute mastitis
• Verschijnselen
– Afwijkende melk, vlokken, kleur, vellen
– Hard, rood, kwartier
• Diagnostiek
– Temperaturen >39,5 koorts
– CMT test om andere kwartieren te testen
– Bacteriologisch onderzoek melk!
– Coli achtige vers, SAU/SUB invriezen
17
10/7/2015
Acute mastitis
• Therapie
– Uitmelken, vaak, 3 uur na injector
– Oxytocine
– Handschoenen aan, in emmer!
– Injectoren en AB in nek volgens BBP
– Pijnstillers (novem, rimadyl, ketofen)
– Uierinfuus spoelende werking
• Extra verzorgende maatregelen?
• Welke andere ziekten kunnen rol spelen?
Extra vrouwelijke verzorging bij
mastitis koe?
•
•
•
•
•
•
•
DRENCHEN met water en poeders
Mint smeren
Koe dek of juist koele omgeving
Vers voer, schoon drinkwater
Melkziekte infuus, bolussen
Slepende melkziekte propyleen, energie pillen
Vliegenbestrijding
18
10/7/2015
Celgetal
•
•
•
•
•
•
Aantal cellen per ml melk
Uierepitheelcellen en witte bloedcellen
Mate subklinische infectie uier
Vaars <150.000 cellen/ml
Koe <50.000 cellen/ml
Chronisch hoog celgetal >3x verhoogd
tijdens lactatie
Droogzet richtlijn
• Hoogcelgetal indien:
– Vaars>150.000
– Koe>50.000
• Afspraak met dierenarts CMT,
geleidbaarheid als ijkpunt te nemen
• Dossier opbouwen over droogzetten
• Evalueer met dierenarts
• Droogzetconsult
19
10/7/2015
Casussen uit praktijk:
droogzetten
• Derdekalfs koe met 3x verhoogd celgetal
tijdens de lactatie (350, 200, 190)
• MPR 4 weken voor droogzetten: 190
• Monique vraagt me? Mag ik deze koe
droogzetten met droogzetters?
Droogzetten
• Volgens richtlijn mag Monique deze koe
droogzetten met orbenin
• Voorstel is: CMT test om op
kwartierniveau te beoordelen
• Neem lactatie geschiedenis mee
• Koe 45 alleen LA dik slijm >400.000
maar 1x orbenin
• Advies teatseal!
• Na droogzetten aan voerhek
• Droge koeien dippen!
20
10/7/2015
Waarom een teatseal?
Gedurfde actie
• Bedrijf 100 melkkoeien, celgetal 350
• Klinische mastitis gevallen geschat op
30%
• Toen:
– Niets meer drooggezet, maar….
– Droge koeien 4x per dag schone boxen met
kalk
– Eerste en laatste week droogstand dippen
Resultaat: celgetal 200, 10% mastitis
21
10/7/2015
Zondag ochtend geval
• Zondagmorgen: koe ‘s morgens
behandeld met avuloxil en ‘s avonds was
avuloxil op en toen maar pirsue injector
erin gedaan.
• Maandagochtend: belt hij op naar praktijk:
– Hoe had hij de kuur avuloxil wel af kunnen
maken? Bellen met dierenarts, lenen bij
collega boer.
Beter iets dan niets?
• Woensdagavond 18.30 uur
• Koe koorts, hard kwartier, afwijkende
melk. Alleen resflor in huis, dus dat
maar gespoten
• Werkt resflor tegen mastitis? Nee
• Wat is het volgende probleem?
Wachttijden.
• OVERLEG altijd met je dierenarts.
Bellen kost niets!!
22
10/7/2015
Hoe bewaar je medicijnen?
• SCHOON BEWAREN!
• Maand na opening houdbaar
aanprikdatum
• Koel en donker, zie bijsluiter
• Teatseal hoe te gebruiken….
• Medicijnen registratie
– Melkkoeien en kalveren!
Medicijnen registreren!
23
10/7/2015
Thuis?
• Hoe houd je de koeien schoner?
• Samen met je man kritisch naar
eigen bedrijfsvoering kijken?
• CMT test?
• Droogzetten op kwartier niveau?
• Knieproef?
• Welke tip nemen jullie mee naar
huis?
MASTITIS
AANPAKKEN?
1. Schone omgeving
2. Weerstand koeien
3. Goed droogzetbeleid
4. Melken/melktechniek
5. Dippen/sprayen
6. Mastitis therapie
24