Tonerstof in laserprinters en multifunctionals (mfp`s) kan substanties

Dit document wordt u aangeboden door:
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
klik hier voor meer artikelen
Tonerstof in
kantoorapparatuur
Tonerstof in laserprinters en multifunctionals (mfp’s) kan substanties bevatten die schadelijk
zijn voor de gezondheid. Deze stofdeeltjes kunnen vrijkomen in de omgevingslucht en
klachten veroorzaken als chronische verkoudheid.
D
e gevaren van de stofdeeltjes voor de gezondheid worden niet altijd onderkend. Het is in
ieder geval raadzaam, bepaalde maatregelen
te treffen ter bescherming van de medewerkers. Let
bijvoorbeeld al bij de aanschaf van een apparaat op de
keurmerken.
Wijdverbreid
In Nederland staan miljoenen computers en bijna net
zoveel printers te ronken. Een groot deel daarvan staat
in kantoren, maar er worden ook steeds meer printers
in de woonomgeving toegepast: vrijwel iedereen heeft
wel een pc en/of mac thuis, voor privé, dan wel voor
het thuiskantoor. Laserprinters met tonercartridges
zijn populair vanwege de snelheid en de hoge afdruk-
48 OfficeMagazine.nl
kwaliteit. Toner bevindt zich trouwens niet alleen in
laserprinters, maar ook in laserfax- en kopieerapparaten. Tonerstof kan vrijkomen bij het verwisselen van
de cartridge en bij onderhoudswerkzaamheden, maar
ook bij het oplossen van storingen zoals ‘vastlopers’.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat kleine hoeveelheden tonerdeeltjes vrijkomen via de koelventilator
van het apparaat. De stofdeeltjes komen dan in het
lichaam via inademen of via het eten, bijvoorbeeld als
je een broodje eet zonder dat je je handen hebt gewassen na het verwisselen van een cartridge.
Serieus
De mogelijkheid bestaat dat mensen gezondheidsproblemen krijgen als gevolg van het inademen van giftige
Printers Document&ICT
Solutions
Tips voor de inkoop
Waar moet je nu op letten bij de aanschaf van tonercartridges? Het is
in ieder geval raadzaam om bij de aanschaf van een mfp of ander apparaat bij de leverancier na te vragen hoe het is gesteld met de uitstoot
van fijnstof door de machine. Verder zijn de volgende tips mogelijk
interessant:
• Gesloten tonersystemen belasten de luchtwegen en het milieu minder dan open exemplaren.
• Let op keurmerken, met name op de uitstootgegevens. Zijn die te
technisch, vraag dan om uitleg en eventueel vergelijking met andere
apparaten.
• Er zijn producenten die machines aanbieden die grotendeels zijn vervaardigd van gerecyclede materialen; bovendien bieden ze een terugnamegarantie: bij aankoop van een nieuwe machine nemen ze de oude
in voor recycling.
• Heb je wel een laserprinter nodig, of voldoet ook een inktjet-apparaat?
• Let op keurmerken zoals Energy Star, Blauwe Engel en dergelijke.
• Apparaten kunnen ook na aankoop worden voorzien van een fijnstoffilter – als dit er tenminste niet in zit.
• Stofarm papier en kopiëren met gesloten klep verminderen het risico.
stoffen in kantoorapparatuur die met toner werkt. Dit
is al lang bekend, en de diverse producenten zijn nog
steeds druk bezig om hiervoor oplossingen te vinden
waarbij hun apparaten voorkomen dat de tonerdeeltjes
in de lucht vrijkomen. Ze nemen dit probleem terecht
serieus, want tonerdeeltjes kunnen de oorzaak zijn van
aandoeningen als COPD, huidproblemen, geïrriteerde slijmbeurzen, chronische verkoudheid, brandende ogen, evenals ‘minder zichtbare’ problemen als
depressies, pijn aan ledematen en koorts. Bovendien
zouden de deeltjes kankerverwekkend kunnen zijn. Uit
een Duits onderzoek waarbij de cartridges van tien
grote producenten van laserprinters werden bekeken, bleek dat de toners stoffen bevatten die mogelijk
kankerverwekkend zijn, zoals nikkel en kobalt, styrol
en fenol. Alle onderzochte stoffen bevatten tevens aromatische koolwaterstoffen, zij het in geringe mate. Eén
van de onderzochte toners bevatte zelfs het kankerverwekkende benzol. Opvallend was dat deze stoffen zelfs werden aangetroffen in apparaten die waren
goedgekeurd volgens het ‘Blaue Engel’ keurmerk. Bij
sommige printers waren de concentraties van ozon
en vluchtige organische stoffen ‘zeer hoog’. Slechts
bij twee producten kon de kwalificatie ‘aanbevolen’
worden gegeven: de Brother toner TN-6300 en de Oki
tonercartridge Type 6.
Combinatie
De chemicaliën die werden aangetroffen in de toners
werden als gevaarlijk beschouwd omdat de stoffen bij
het afdrukken als het ware in het papier worden ingebrand. Door de hitte kunnen die toch al giftige stoffen
door een chemische reactie zich ontwikkelen tot nog
gevaarlijker verbindingen. Over de effecten van deze
stoffen op de gezondheid weet men helaas nog te weinig,
maar in ieder geval genoeg om te stellen dat de apparaten beter in aparte ruimtes kunnen worden geplaatst.
Overigens hadden twee van de producenten kritiek op
het onderzoek: dit had plaatsgevonden in een laboratorium-opstelling en zou dus niet representatief zijn voor
een kantooromgeving. Deze kritiek werd weerlegd door
de mededeling dat er ook niet was gestreefd naar een
test in kantoren, maar alleen om vast te stellen of deze
apparaten schadelijke stoffen uitstootten.
Kopieerapparaten
Apart werd onderzocht of kopieerapparaten – die
immers volgens hetzelfde principe werken als prinOfficeMagazine.nl
49
Document&ICT Solutions Printers
Tips voor veilig gebruik
De eindconclusie mag luiden dat het gebruik van laserapparatuur in
de kantooromgeving geen serieuze klachten hoeft te veroorzaken. We
geven hier echter wel een aantal tips om risico’s voor de gezondheid te
vermijden dan wel te voorkomen.
• Laserprinters, kopieerapparaten en andere lasermachines kunnen het
beste geplaatst worden in aparte, goed geventileerde ruimtes.
• Trek bij vastlopers niet het papier met geweld uit de machine: de nog
niet gefixeerde toner komt dan ook vrij.
• Was na het verhelpen van een vastloper je handen met koud water.
• Als je vaak met kopieën werkt, was dan vaak je handen: er kan
tonerstof aan kleven.
• Maak de verpakking van nieuwe tonercartridges met beleid open;
bewaar ze veilig, dus buiten bereik van kinderen.
• Laat lasermachines regelmatig onderhouden door geschoold personeel. In grotere kantoren dient het wisselen van de cartridges en het
verhelpen van vastlopers door medewerkers worden verricht die daartoe een training hebben gevolgd.
• Lege tonercartridges moeten in zijn geheel worden verwisseld. Als
deze worden bijgevuld, dient dit door vakkundig personeel in vakhandels te worden gedaan. De meeste tonercartridges kunnen worden
aangeboden voor recycling.
ters – ook giftige stoffen in de toner bevatten. 14 toners
werden aan een onderzoek onderworpen, van apparaten uit de categorie van de meestverkochte machines
met een operatiesnelheid van 20 tot 40 kopieën per
minuut. De tonercartridges zijn echter ook geschikt
voor circa 40 andere modellen van de twaalf belangrijkste producenten. De testresultaten wezen uit dat alle
toners sporen, respectievelijk te hoge waarden van de
genoemde stoffen bevatten. Slechts vijf van de onderzochte apparaten kregen het predikaat ‘voldoende’, de
rest kreeg een ‘onvoldoende’.
Contra-expertise
Uiteraard ontlokten de testresultaten reacties van de
brancheverenigingen. Zij bestreden natuurlijk niet
dat de genoemde stoffen in de toners voorkwamen,
maar stelden dat bij het vrijkomen van tonerstof de
concentraties van die stoffen dermate laag waren dat
ze vrijwel onmogelijk een gezondheidsgevaar konden opleveren voor de gebruikers. Daarbij werd wel
het voorbehoud gemaakt dat de apparaten volgens de
voorschriften werden gebruikt. Alleen bij het reinigen
en onderhoud bestaat de mogelijkheid dat iemand in
direct contact komt met tonerstof.
In een volgend onderzoek in opdracht van de Duitse
‘Arbeitskreises des Bundesamtes für Risikobewertung
50 OfficeMagazine.nl
(BfR)’ in 2006 werden laserprinters wel in een kantooromgeving getest. Hieruit bleek dat deze apparaten
verantwoordelijk zijn voor een duidelijke verhoging van
de hoeveelheid ultrafijnstof in de lucht. In een gemiddeld kantoor staan immers nog andere aparaten die
eveneens fijnstof produceren. Hierbij speelt niet de concentratie, maar de combinatie met giftige verbindingen
van zware metalen een rol. Deze kunnen onder meer
via de ademhalingsorganen in het lichaam terechtkomen en tot chronische klachten leiden.
De resultaten van dit onderzoek leidden tot weer een
vervolgonderzoek, en in 2008 concludeerde de BfR
dat emissies uit laserprinters, -kopieerapparaten en
-mfp’s bij konden dragen tot niet-specifieke symptomen als slijmbeursklachten, bindweefselirritaties en
irritaties aan de luchtwegen. Op basis van de testresultaten kon echter geen ernstige schade aan de gezondheid worden vastgesteld. Dat wil echter niet zeggen
dat er totaal geen gevaar bestaat, zo blijkt uit een
laboratoriumonderzoek van het Duitse ‘Institut für
Umweltwissenschaften’ van het universitair medisch
centrum Freiburg (april 2010). Een langdurige blootstelling aan de uitstoot van laserprinters en -kopieerapparaten kan, zo blijkt uit dit onderzoek, leiden tot
een verandering van de menselijke cellen. Oorzaak: de
vrijkomende fijnstofdeeltjes.