Oedeemtherapie - Polikliniek "den Regenboeghe"

Oedeemtherapie
Oedeem is een opeenhoping van vocht. Oedeem kan ontstaan na ingrepen waarbij lymfklieren zijn
weggenomen of beschadigd, zoals bij een borst- of prostaatoperatie. Maar oedeem kan ook ontstaan
rond een litteken, bij spataderen of rond verwondingen. Met manuele lymfdrainage (een speciale
massagetechniek), oedeemgrepen of lymftaping zorgt de huidtherapeute ervoor dat het vocht wordt
afgevoerd. Hierdoor kan pijn afnemen en wondgenezing worden bevorderd. Afsluitend volgt
ambulante compressietherapie in de vorm van zwachtelen. Als er geen oedeemafname meer mogelijk
is, wordt er een therapeutisch elastische kous aangemeten. Daarbij krijgt de patiënt ook uitleg over
bewegingsoefeningen.
Wat is Lymfoedeem?
Naast het bloedvatenstelsel heeft de mens een lymfesysteem. Dit systeem zorgt voor 10% van de
vochtafvoer. Tevens voert het bij een overbelasting van de bloedvaten vocht af dat niet meer door
het bloedvatenstelsel wordt afgevoerd. Bij lymfoedeem is de afvoer van weefselvocht te gering
vanwege een stoornis in het lymfestelsel. De verhouding tussen de aanvoer en afvoer van
weefselvocht is verstoord. Daardoor ontstaat de vochtophoping die we lymfoedeem noemen. Het
lymfestelsel zorgt voor het verwijderen van allerlei afvalstoffen uit het lichaam. Het bestaat uit
lymfeklieren en lymfebanen. De lymfebanen transporteren weefselvocht waarin eiwitten,
afvalstoffen en schadelijke deeltjes zijn opgelost. De lymfeklieren zijn een soort zuiveringsstations
waar bacteriën, virussen en andere ziekteverwekkers onschadelijk worden gemaakt. Ook worden
daar de afvalstoffen uit de lymfe gefilterd. De klieren staan in onderling contact met de lymfebanen
die voor het vervoer van de lymfe zorgen. Via steeds grotere lymfebanen komt dit weefselvocht, de
lymfe, uiteindelijk in het bloed terecht.
De lymfeklieren bevinden zich op verschillende plaatsen in het lichaam, zoals in de hals, de oksels en
de liezen. Omdat lymfe zeer eiwitrijk is, blijft er bij verminderde afvoer meer eiwit in het weefsel
achter. Die toegenomen hoeveelheid eiwit is een goede voedingsbodem voor bacteriën en vergroot
de kans op een ontsteking.
Lymfoedeem geeft hinder en kan leiden tot complicaties als wondroos (ontsteking van de huis,
veroorzaakt door bacteriën), gewrichtsklachten en huidproblemen.
Wat zijn de oorzaken van lymfoedeem?
Primair Lymfoedeem
Soms kan lymfoedeem aangeboren zijn. Men spreekt dan van primair lymfoedeem. Vanaf de
geboorte zijn er dan minder lymfbanen aanwezig waardoor in de loop van het leven zwelling kan
ontstaan. Soms is het al op kinderleeftijd aanwezig. Aangeboren lymfoedeem kan vaak tweezijdig
zijn. Tevens kunnen ook elders in het lichaam te weinig lymfebanen zijn aangelegd, bijvoorbeeld in
de armen.
De meeste vormen van lymfoedeem zijn niet erfelijk, hoewel er wel vaak aanleg in een familie kan
bestaan. Daardoor kunnen in sommige families meerdere mensen last hebben van zwelling die in het
begin ontstaat tijdens momenten van een sterke belasting van het lymfsysteem, zoals
zwangerschappen, bij zware inspanning, tijdens de zomer of het ontstaan van overgewicht.
Secundair Lymfoedeem
Men spreekt van secundair lymfoedeem als het ontstaat als gevolg van een beschadiging van de
lymfevaten. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij een operatie wegens kanker, waarbij de lymfklieren
uit de lies of buik verwijderd moeten worden. Daarbij treedt dan een onvermijdbare beschadiging op
van de lymfevaten. Daardoor is er een kans op het ontstaan van lymfoedeem in de benen. Die kans
wordt groter als de geopereerde gebieden ook bestraald moeten worden.
Lymfoedeem kan jaren na de operatie nog ontstaan, daarom blijft het van belang om aandacht te
besteden aan het voorkomen ervan.
Lymfoedeem kan echter ook ontstaan als gevolg van uitzaaiingen in de lymfeklieren. Het is daarom
belangrijk na te gaan wat de oorzaak is van het ontstaan van lymfoedeem.
Lymfoedeem ontstaat niet altijd direct na de behandeling van de genoemde kankersoorten. Vaak
gaan er vele jaren, soms wel 20 jaar, voorbij voordat er lymfoedeem ontstaat. Het is ook zeer goed
mogelijk dat er helemaal geen lymfoedeem ontstaat. Maar als lymfoedeem eenmaal ontstaat, gaat
het niet vanzelf weer weg en kan het zeer hinderlijk zijn. Daarom is preventieve zorg zeer belangrijk.
Hoe herkent u lymfoedeem?
Bij lymfoedeem is er sprake van een zwelling van arm of been. U zult klachten ervaren als een zwaar
en moe gevoel in arm of been, een gevoel van spanning rondom de pols, vingers, enkels, soms ook
de knieën. Vaak heeft de patiënt ook pijn, als gevolg van de vochtophoping. Tevens gaan schimmels
en infecties vaak gepaard met lymfoedeem. Wees hier dus alert op.
Behandeling van lymfoedeem
De behandeling van lymfoedeem bij de huidtherapeut bestaat uit een aantal behandelingen, dat we
samen integrale oedeemtherapie noemen.
Wat houdt deze integrale oedeemtherapie in?
Door middel van manuele lymfedrainage, oedeem- en fibrosegrepen, ambulante compressietherapie
(zwachtelen van aangedane ledemaat), lymftaping en oefeningen zorgt u samen met de
huidtherapeut ervoor dat het overtollige weefselvocht wordt afgevoerd. Door de vochtafvoer
vermindert de pijn en genezen eventuele wonden sneller. Nadat de vochtafvoer gestimuleerd is door
de manuele lymfedrainage, wordt de arm of het been gezwachteld. Door de druk op het weefsel
wordt het vocht nog beter afgevoerd en de arm of het been wordt dunner. Als er geen overtollig
vocht meer aanwezig is wordt een therapeutisch elastische kous aangemeten om het resultaat te
behouden.
INTEGRALE OEDEEMTHERAPIE
Effectief, doelmatig, patiëntvriendelijk en kostenbesparend. Dat zijn de trefwoorden voor de
integrale oedeembehandeling door de huidtherapeut. Deze behandeling richt zich op vermindering
en stabilisering van oedeem.
Met manuele lymfdrainage, oedeem- en fibrosegrepen, ambulante compressietherapie en
lymftaping richt de huidtherapeut zich op oedeemafname. Daarbij gebruikt de huidtherapeut soms
ook een drukgolfapparaat.
Door oedeemafname kan pijn verminderen en kunnen ulcera sneller genezen. Ter consolidatie wordt
ambulante compressietherapie toegepast in de vorm van zwachtelen.
Regelmatig worden metingen verricht. Als er geen oedeemafname meer mogelijk is wordt een
therapeutisch elastische kous aangemeten. De huidtherapeut geeft de patiënt ook
bewegingsoefeningen en adviezen voor de huidverzorging thuis.
Dit “totaalpakket” is de kracht van de huidtherapeut. Er treedt geen resultaatverlies op tussen de
afzonderlijke deelbehandelingen of technieken en de patiënt kan op één adres terecht voor alle
therapieën en hulpmiddelen.
Contactgegevens
Polikliniek ‘den Regenboeghe’
Locatie Maastricht (NL)
Koningin Emmaplein 8
6214 AC MAASTRICHT
Locatie Maaseik (B)
Koning Albertlaan 34
3680 MAASEIK
T: +31 (0) 43 347 65 98
F: +31 (0) 43 325 34 45
E: [email protected]
T: +32 89 556 185
www.regenboeghe.nl