Wadden gaat voor goud - keurmerk Waddengoud

Het Waddengebied gaat voor goud
‘WADDENGOUD voor duurzaam ondernemen”
- 1 - De Waddengroep en haar missie:
- stimuleert sinds 1996 duurzame economische initiatieven in de Waddenregio;
- ontwikkelt economische perspectieven voor ondernemers door integrale ontwikkeling van
nieuwe en ondersteuning van bestaande regionale activiteiten;
- draagt bij aan de voor het gebied noodzakelijke instandhouding en ontwikkeling van een
evenwichtige, duurzame plattelandseconomie.
- weegt in alle gevallen de betekenis van economische activiteiten af tegen de bijzondere
kwaliteiten en waarden van het Waddengebied en tegen de belasting die deze activiteiten
geven aan de natuur;
- is een algemene voorziening die in het relatief economisch zwakke Waddengebied gedurende
langere tijd aanwezig dient te zijn.
De missie van de Waddengroep laat zich als volgt samenvatten:
Het in samenhang met ecologische en sociale aspecten stimuleren en ondersteunen van
duurzame economische initiatieven in het Waddengebied
- 2 - Waddengoud het streekmerk met toekomst
- de werkwijze van de Waddengroep kenmerkt zich door het realiseren van nieuwe en het
vitaliseren van bestaande ketens onder het identiteitgevend streekmerk ‘Waddengoud’;
- producten, diensten en bedrijven die deel uitmaken van de productie- en afzetketens onder
Waddengoud worden gecertificeerd (zie www.waddengoud.nl);
- aan deze certificering liggen criteria en normen op het gebied van streekeigenheid,
duurzaamheid en kwaliteit ten grondslag ( zie ook: www.erkendstreekproduct.nl );
- de Waddengroep werkt samen met partijen in de Duitse en Deense Waddenregio.
Waddengroep heeft kennis en ervaring op de gebieden:
- processturing
( marktgerelateerde ketenvorming);
- streekmarketing
(creëren van waardebeleving in de markt) en
- verandermanagement
( organisatie en structuur bieden en onderhouden voor duurzame
samenwerking)
- 3 - Waddengoud programma tot 2006
Tweemaal is door de Waddengroep een meerjarig programma uitgevoerd.
- het eerste programma onder de benaming “Waddenproducten” van 1998 tot 2000;
- het tweede programma “ Uitbouw en internationalisering Waddenproducten en andere
duurzame streekproducten uit het Waddengebied” is gestart in 2002 en eindigt in 2006.
- inmiddels zijn 150 producten uit de Waddenregio ontwikkeld en gecertificeerd.
- daarbij zijn een 120- tal bedrijven uit de Waddenregio betrokken.
- de producten worden afgezet in meer dan 600 winkels en horecagelegenheden in heel
Nederland, en delen van Duitsland en België;
- enkele kenmerkende projecten zijn:
Streekeigen gewassen uit het Waddengebied: Delicatessen en Natuurbeleving;
Eet eens Wad!;
International Waddensea Gastronomy Award;
Echt Texels Lamsvlees;
Naar een gecertificeerde, duurzame visserij op het Wad;
Waddengoud shop-in-shop; huisverkoop en Waddengoud landwinkels
1
.
- 4 - Waddengoud het streekmerk voor meerdere sectoren
Het positieve imago van het Waddengebied uitgedrukt in het streekmerk WADDENGOUD
biedt kansen aan de regionale economie.
4.1. Toekomst
De Waddengroep kiest in vervolg op de eerdere programma’s voor een integrale benadering met een
verbreed programma .
Verbreding maakt een samenhangend programma mogelijk waarin een duurzame economische
ontwikkeling binnen het Waddengebied integraal vanuit diverse sectoren wordt aangepakt met
gebruikmaking van het streekmerk Waddengoud.
- Hierbij valt te denken aan onder andere:
- de agrarische sector;
- het midden- en kleinbedrijf
- de visserij;
- de toeristische sector;
- de natuur;
- kunst en cultuur;
- zorg;
- horeca en de
- energie sector.
Het bindende element is
“integrale duurzame economische ontwikkeling
met gebruikmaking van het marketinginstrument:
WADDENGOUD”.
Waddengoud is:
- het integrale streekmerk voor producten en diensten uit het Waddengebied;
- voor die producten en diensten die specifiek en optimaal gebruik maken van de natuurlijk
hulpbronnen uit het gebied;
Waddengoudmarketing
veronderstelt een totaal
Waddenpromotieconcept.
Waarin de bijzondere
kwalitatieve waarden van de Wadden
worden uitgedragen en gekoppeld aan
producten en diensten
die voor de consument een
bevestiging
zijn
van de belofte die Waddengoud
zegt in te houden.
2
4.2. Duurzame economische draagkracht, sociale en culturele leefbaarheid en vitaliteit
De huidige economische structuur in de Waddenregio, op de eilanden en op de plattelandsgebieden
van het vaste land, kenmerkt zich door een verscheidenheid aan functies van veelal kleinschalige
bedrijven die landschappelijk, cultureel en sociaal het gezicht van het waddengebied medebepalen en
aantrekkelijk maken voor bewoners van en bezoekers aan het gebied.
In het Waddengebied is een onderscheid te maken tussen de Waddenzee, de Waddenkustregio en
de Waddeneilanden.
Waddenzee
- de hoofdfunctie van de Waddenzee is natuur;
- die natuur vraagt om bescherming tegen grove exploitatie;
- er zijn tal van werkzaamheden aan te vatten die goed aansluiten bij de functie van de natuur;
- werkzaamheden die onder het streekmerk Waddengoud benut kunnen worden om de
regionale economie te versterken;
- er is bijv. een rendabele oogst van nieuwe Waddenzeeproducten (exoten) mogelijk waar
nieuwe markten voor te vinden zijn;
- bestaande producten uit de Waddenzee krijgen meerwaarde wanneer zij als vers, duurzaam
en gecertificeerde Waddengoud-streekproduct in de markt worden gezet.
Waddenkustregio
- de Waddenkustregio is een relatief zwakke economische regio, waar iedere duurzame
economische activiteit, die past bij het karakter van het gebied welkom is als het maar werk
en inkomen oplevert;
- het profiteren van de ligging aan het Wad en het positieve imago en identiteit van de
Waddenzee is een kans die in het kustgebied veel meer en beter kan worden benut;
- regionale verwerking van Waddenzeeproducten, waaronder garnalen en mosselen zal extra
werkgelegenheid en een hogere kwaliteit opleveren;
- dit geldt ook voor tal van agrarische producten die worden voortgebracht in de kustregio.
Waddeneilanden
- de Waddeneilanden zijn in het gebied economisch het sterkst als gevolg van het toerisme.
- op de Waddeneilanden dreigt het gevaar van economische eenzijdigheid;
- een te grote afhankelijkheid van het toerisme;
- om andere, minder toeristische afhankelijke activiteiten, waaronder landbouw, MKB en
visserij, overeind te houden, dient de toegevoegde waarde van deze sectoren te worden
vergroot;
- akkerbouw, melkveehouderij, schapenhouderij, kaasmakerij etc. horen bij de economie en
bij een aantrekkelijk landschap op de eilanden en zijn daarmee onderdeel van het toeristische
product;
- gezonde, duurzaam werkende economisch sectoren houden het gebied ook voor bewoners en
toeristen aantrekkelijk.
- vandaar dat de Waddengroep zich bijvoorbeeld inzet om de schapenhouderij en
lamsvleesverwerking op de eilanden in leven te houden;
- door het lamsvlees van de eilanden onderscheidend te maken van importvlees;
- door op de eilanden en “aan de wal op het vaste land” nieuwe markten te ontwikkelen voor
dit door Waddengoud gecertificeerde lamsvlees;
3
4.3. Het meerjarig “Waddengoud” programma
- Integreert en verbindt diverse sectoren op programmatisch en structureel niveau:
- geeft kracht aan het streekmerk Waddengoud
- maakt realisatie van een breed, vernieuwend en integraal ontwikkelingsprogramma mogelijk;
- is vernieuwend door de integrale, intersectorale benadering van duurzame economische
ontwikkelingen binnen het Waddengebied.
- versterkt de ontwikkelingspotentie door koppelingen tussen sectoren op activiteiten niveau;
- maakt het mogelijk in markt optimaal te profiteren van het imago van het Waddengebied en
de daaraan verbonden commercieel te benutten gevoelswaarden.
Het nieuwe programma bouwt voort op de reeds behaalde resultaten en is in de kern zodanig
verbreed en vernieuwend dat met recht gesproken kan worden van een “nieuw programma” dat is
uitdrukt in 16 programmapunten:
P1: Het Waddengoudlabel op producten en diensten
Actieve promotie en plaatsing van het Waddengoud label op producten en diensten van
producten en bedrijven. Voor certificering van producten wordt aangesloten bij het systeem
van het landelijke keurmerk “erkend streekproduct”(SPN). Voor certificering van diensten
vormen bestaande duurzaamheidssystemen de basis, waar het element streekeigenheid aan
wordt toegevoegd.
P2: Promotie van Waddengoud
Promotie van Waddengoud op basis van een strategisch communicatieplan, jaarlijks
uitgewerkt in een promotieplan.
P3: Streekeigen, verbrede landbouw in de Waddenstreek
Implementatie, ondersteuning en certificering van de verbrede landbouw in het
Waddengebied en de coördinatie van activiteiten op het gebied van grondgebonden landbouw
en streekgebonden productie en afzet.
P4 Streekeigen, duurzame visserij in Waddenstreek
Ondersteuning van de kleinschalige visserij door certificering, marktontwikkeling en
promotie van Waddengoudvis en – schelpdieren in o.a. het natuurvoedingskanaal, horeca,
boerenmarkten en supermarkten.
P5: Gemengde toeristische-visserijhavens;
Herontwikkeling van de kleine historische visserijhavens in het Waddengebied naar het
concept van “Old Skipper Towns”.
P6: Biodiversiteit en streekeigen dieren en teelten in de Waddenstreek als basis voor nieuwe ketens;
Totaal programma voor het bevorderen van teelt en verkoop van diverse streekeigen gewassen,
waaronder bijv. zeezilte en brakke gewassen. En een programma voor ontwikkeling en
instandhouding van schapen -, paarden -, rundvee - en bijenhouderij.
P7: Uitbreiding en vernieuwing van ketens voor streekeigen (Waddengoud) producten en diensten in
de Waddenregio;
Keteninnovatie en ketenontwikkeling voor nieuwe producten en diensten. In zes jaar worden
25 nieuwe ketens tot stand gebracht met 100 nieuwe producten en/of diensten.
4
P8: Streekstroom
Stimuleren en ontwikkelen van kleinschalige toepassingen voor het opwekken van energie
voor gebruik op het eigen bedrijf of een cluster van bedrijven.
P9:“De Waddenshop”
Realiseren van een “shop in shop” formule waar een keur van Waddenproducten bij elkaar
geplaatst zijn in een schap. Alsmede uitbouw van een Waddengoud-landwinkelformule en
twee Waddengoudshops in de Randstad.
P10: Toeristische Waddengoud arrangementen en routes
Toeristische arrangementen en routes rond lokale en regionale natuurlijke hulpbronnen mede
ter ondersteuning en identiteitversterking van het Waddengebied en haar verschillende
subregio’s.
P11:”Eet eens Wad!“
Ondersteuning van de gastronomische en toeristische sector met promotiekaarten en de
tweejaarlijkse verkiezing Waddenkok van het jaar
P12: Ontwikkelen nieuwe markten en nieuwe verkooppunten
Het realiseren van 500 nieuwe afzetpunten in de komende 6 jaar.
P13: Waddengoud Manifestaties
Het tenminste een maal per jaar (mede)organiseren van een bijzonder evenement waarin het
Waddengebied en haar producten en diensten centraal staan.
P14: Netwerkbijeenkomsten en scholing
Professionalisering en samenwerkingsvormen te bevorderen in samenwerking met het
beroepsonderwijs bijv. AOC’s
P15: Informatieverstrekking
Een Waddengoud-portal met links naar diverse sectoren en de daaronder vallende producten,
diensten en bedrijven. Nieuwsvoorziening via elektronische en schriftelijke weg.
P16: Internationalisering streekmerk Waddengoud;
Het realiseren van synergie door internationale samenwerking met landen/gebieden in de
Waddenregio en met wetlands die een ecologische link hebben met ons Waddengebied op het
niveau van kennis, producten, diensten en markten.
P17: Waddengoud Kunst en Cultuur
Mede ter versterking van de identiteit van de Wadden zal de integratie met streekspecialiteiten;
culinaire tradities; cultuurhistorische evenementen en uitingen van individueel
kunstenaarschap worden ontwikkeld.
5
4.4. Continuïteit en financiering
Uitgaande van een programma dat een periode beslaat van 6 jaar is er naar schatting voor de
uitvoering 6 x 1.1 miljoen euro = 6.6 miljoen euro nodig waarbij voor wat betreft de financiering, de
verhouding privaat – publiek: 1/2 – 1/2 dient te zijn.
De missie van de Waddengroep - met een nieuw compleet en samenhangend intersectoraal
programma – zou goed ondersteund kunnen worden door een Europees
plattelandsontwikkelingsprogramma, zoals Leader of de opvolger daarvan.
Aard en inhoud van het nieuwe Waddengoudprogramma maakt het ook mogelijk aanspraak te maken
op het door de regering in te stellen Waddenfonds.
Het Rapport van de commissie Meijer spreekt immers over:
- een post van € 100 miljoen opgenomen voor “verduurzaming regionaal economische
activiteiten” .
- “duurzame ontwikkeling van nieuwe en verduurzaming van bestaande regionale activiteiten,
zoals recreatie en toerisme, die ervoor zorgen dat de druk op de natuur afneemt, terwijl
tevens betere economische perspectieven ontstaan” (pag. 23).
- het gaat hierbij volgens de Commissie Meijer (blz. 26 en 27) ondermeer om:

Duurzame ontwikkeling van recreatie en toerisme

Duurzame visserij

Verduurzaming van havens, industrieterreinen en infrastructuur

Ecologisch verantwoorde lokale landbouw (‘waddenkeurmerk’, lokale producten) en
agrarisch natuurbeheer.
-
-
-
In de voorlopige inventarisatie wordt een project
“streekgebonden producten: stimuleren van productie en afzet "Waddenproducten”
genoemd met de doelstelling:
“Versterking van Waddenproduct over de gehele keten, zowel in Nederland als in Duitsland
en Denemarken. Noodzaak voor onderzoek, innovatie, omschakeling e.d. Een eenmalige
impuls kan hier behulpzaam zijn.”
Ook bij Recreatie & Toerisme worden er projecten genoemd die aangrijpingspunten bieden,
bijvoorbeeld:
“Ontwikkeling Waddengebied tot voorbeeld van duurzame regio in Europa met Lauwersoog
als brandpunt ( zie ook Duurzaamheidcentrum Lauwersoog)” en “stimuleren/ontwikkelen
duurzame visserij”.
- 5 - Slot
Deze notitie beoogt een aanzet te zijn tot discussie:
De Waddengroep gaat op macro -, meso - en microniveau in gesprek met relevante personen,
instellingen en organisaties.
Daarbij gaat het vooral over “visie op de toekomst van de plattelandseconomie in het
Waddengebied”;
De Waddengroep wenst te bereiken dat de synergie - die realiseerbaar is door integrale
aanpak van projecten onder Waddengoud – wordt ontdekt en vertaald in beleid en aanpak.
de zo noodzakelijke instandhouding en vitalisering van het economische draagvlak in het
Waddengebied gaat niet vanzelf maar vormt blijvend een uitdaging voor de toekomst;
daarvoor zijn ondersteunende en richtinggevende initiatieven en verbanden, waaronder die
van de stichting Waddengroep, gewenst gebleken;
binnen de gegeven ecologische randvoorwaarden is op economisch gebied weliswaar veel
mogelijk, maar dit vergt inventiviteit en flexibiliteit;
6