Boeddha Amitabha, de Boeddha van het oneindige Licht.

Boeddha Amitabha, de Boeddha van het oneindige Licht.
Hoe Amitabha het Boeddhaschap bereikte.
Zo wordt verteld in de Grote Sukhavati Vyuha Sutra dat toen Amida nog als de mens
Dharmakara leefde, was er een grote Boeddha van wie hij hoopte dat hij hem de weg
naar Verlichting zou wijzen, teneinde zichzelf geschikt te maken voor het scheppen
van een Zuiver Land. Deze Boeddha toonde Dharmakara alle bestaansdomeinen
waaruit hij kon kiezen, en hij koos het Zuiver Land. Sommige bestaansdomeinen
waren niet geheel zuiver, sommige waren bezoedeld door onzuiverheden en
onreinheid, en weer andere waren volstrekt onacceptabel. Daarom koos hij het
Zuiver Land, dat volmaakt vrij was van onzuiverheden.
Dharmakara oefende zichzelf gedurende vele kalpa’s (tijdperken) in discipline| en
onderwierp zichzelf aan een rigoureuze morele training door de beoefening van de Zes
Grote Deugden:
1 Goedgeefsheid
(Dana-paramita)
2 Zedigheid (morele discipline)
{Shila-paramita)
3 Geduld of volharding
(Kshanti-paramita)
4 Energie of inzet
(Virya-paramita)
5 Meditatie
(Dhyana-paramita) en
6 Wijsheid
(Prajna-paramita).
Toen hij deze oefenpraktijk vele kalpa's had volgehouden, kwam hij eindelijk tot
Verlichting.
1
Voordat hij echter de Verlichting bereikte, legde hij in het bijzijn van de toenmalige
Boeddha een gelofte af. Het was niet één gelofte maar het waren er achtenveertig,
allen gestoeld op het feit om andere levende wezens te helpen en te bevrijden uit
samsara. Van deze achtenveertig geloftes is de achttiende gelofte de belangrijkste.
Deze is namelijk de grondsteen van zijn rijk, het zuivere land Sukhavati (Tib.
Dewachen ), hetgeen ‘land van vreugde’ betekent. Hierin beloofde hij dat als hij het
Boeddhaschap bereikt zou hebben hij een land zou creëren waar een ieder die in
hem vertrouwen zou hebben en wiens wens het zal zijn om in zijn land geboren te
willen worden ook hierin geboren zal worden. Mocht iemand niet in zijn land geboren
willen worden dan is hij, Dharmakara, het bezit van de perfecte kennis ook niet waard
en zal deze dan ook nooit bezitten.
Dat waren de voorwaarden die Dharmakara zichzelf stelde voor het bereiken van zijn
verlichting, de creatie van een gelukkig land waar zijn volgelingen herboren zouden
worden. Boeddha Shakyamoeni vertelde verder in deze soetra aan Ananda dat
Dharmakara werkelijk Boeddha was geworden en nu Boeddha Amitabha heet die
inderdaad een zuiver land heeft gecreëerd.
Boeddha Amitabha is de populairste en de oudste van de vijf transcendente
Boeddha’s van het Mahayana. Als hoofd van de lotusfamilie is hij de heerser van het
tussenparadijs Sukhavati, waarin wezens verblijven die vlak voor hun verlichting en
verlossing staan. Hij belichaamt de verandering van begeerte in diepgaande
wijsheid. Zijn rijk is het westen gelegen en zijn element het vuur. Amitabha betekent
oneindig Licht. Dit licht richt zich op alle 84000 waanvoorstellingen, maakt ze stuk
voor stuk doorzichtig en berooft ze op deze wijze van hun macht.
De term 'licht' is in het boeddhisme een symbool van wijsheid, en hiermee wordt
geen ander licht bedoeld dan het licht van Boeddha Amitabha Zijn licht is niet
onbarmhartig, kil of afstandelijk maar het is zacht en warm. Van dichtbij ervaren wij
het als de werkzaamheid van mededogen.
In Oost-Azië wordt diezelfde Boeddha ook de Boeddha van het Oneindige Leven
(Amitayus) genoemd. Beiden zijn daar echter bekend onder één enkele naam,
Amida, en worden in jezelf tot leven gewekt door middel van de mantra:
Namu-Amida-Butsu ('Ik neem mijn toevlucht tot Boeddha Amida') , in het Japans of in
het Tibetaans door de mantra: Om Namo Amitabhaya Buddhaya
2
De leer omtrent Amida
Ofschoon wordt geprobeert om Amida’s leer in aardse termen te beschrijven is het
onmogelijk om deze leer vanuit een intellectueel uitgangspunt, of via ons rationele
denken te benaderen. Deze leer gaat begripsmatig werkelijk het menselijke verstand te
boven. Toch kan Amida’s leer en zijn Zuiver Land Sukhavati ons op het aardse niveau
geopenbaard worden. Bedenk dat het Zuiver Land niet ergens miljoenen kilometers
ver in het Westen ligt. Het Zuiver Land is het Hier en Nu en kan door hen die ogen
hebben om te zien om zich heen ook waargenomen worden. Om dit te begrijpen
moeten we de mantra Namu-Amida-Butsu eens nader gaan beschouwen.
Als we de mantra Namu-Amida-Butsu uitspreken, dan staat namu voor eigenmacht (kï)
en Amida-Butsu staat dan voor de Andere Macht (ho). Ho en Ki staan dus tegenover elkaar. Aan de ene kant staat Amida( ho); aan de andere kant de gewone mens zoals u
en ik (ki). Als de Andere Macht ( ho) wordt omhelsd door de eigenmacht (ki ) zo wordt
deze getransformeerd tot de Andere Macht (ho); de Andere Macht (ho ) absorbeert de
eigenmacht (ki) volledig.
Door de mantra Namu Amida Butsu op juiste wijze uit te spreken versmelten deze
twee machten tot een eenheid van ki en ho en symboliseren zo de eenwording van
beide tegenstellingen. Dit is de voorwaarde om in het Zuiver Land te worden
wedergeboren. We dienen onze eigenmacht (ki) prijs te geven en de Andere Macht
(ho) te omhelzen. Dit betekent dat we ons Ego volledig moeten opgeven
( vernietigen).
Vele westerlingen, het zijn meestal de grootste critici van het boeddhisme, hebben
hierop altijd al veel kritiek geleverd en zij zullen dus ook nu weer direct
veronderstellen dat dit een totale ontkenning is van het menselijk bestaan, die
overeenkomt met het plegen van zelfmoord. Helaas voor hen nemen zij niet de
moeite om de Dhammapada te bestuderen. Zij is een van de oudste geschriften van
het boeddhisme en bevat de grondslagen van de boeddhistische leer. In dit geschrift
wordt uitvoerig gesproken over de noodzaak om het bewustzijn te vernietigen of te
verliezen. In werkelijkheid wordt hiermee bedoeld om het oppervlakkige, relatieve
3
bewustzijn te transformeren naar het absolute bewustzijn. Het dualisme wordt
overstegen, transcendent, waardoor het dualisme tussen subject en object komen te
vervallen. Subject en object verschijnen, voordat deze splitsing plaatsvindt, vanuit de
plaats waar nog geen subject en object bestaan, namelijk ons Boeddhakind. Door
onze versluieringen echter neemt uiteindelijk het EGO de creatie van het
Boeddhakind over en geeft de creatie via de zeef van onze zintuigen en het
daarachter werkzame verstand een eigen vorm, die niet de werkelijkheid ontspruit.
Het is in feite een reconstructie waarvan het verstand de schepper is en die door de
zintuigen wordt gevoed. Dit is niet de werkelijke wereld. Om tot het innerlijk zelf door
te dringen, zullen we eerst deze oppervlakkige relativiteit moeten vernietigen. Het
vernietigen van relativiteit is niet het scheppen van een andere relativiteit, maar het
ontdekken van de werkelijkheid die niet in relatieve termen is opgesplitst!. Echter, het
innerlijke zelf wordt alleen bereikt als we boven deze relativiteit uitstijgen.
Mijn conclusie is daarom ook dat Amitabha ons innerlijk zelf is en dat wij, als we dit
innerlijk zelf hebben gevonden, herboren worden in het Zuivere Land.
Boeddha Amida is het middelpunt van de leer van de Zuiver-Landstroming.
Zijn lichaam straalt zoveel licht uit dat hele universums worden verlicht; zoveel universa
dat hun aantal spot met alle menselijke pogingen tot berekening. Elk straaltje licht dat
zijn lichaam emaneert, uit iedere porie van zijn huid, is een Boeddha onder talloze
andere Boeddha's. Hiermee worden de kracht van Boeddha Amitabha en de
onmetelijke omvang van zijn Zuivere Land tot uitdrukking gebracht. Dit soort beschrijvingen reiken bijna verder dan het menselijk voorstellingsvermogen.
De Zuiver-Landstroming
De Zuiver-Landstroming ontstond tegelijkertijd met het mahayana-boeddhisme in
India, in de eerste eeuw voor Christus. Over de Zuiver-Landstroming is historisch
gezien weinig bekend. Wel zijn de canonieke geschriften van deze traditie, die later
bekend werd als de Drie Soetra's, verschenen in het beginstadium van het
mahayana. Twee van de Drie Soetra's zijn van Indiase oorsprong. Dit zijn het grote
Mahasukhavati-vyuha en het kleinere Sukhavati-vyuha. Vyuha betekent sierraad en
sukhavati betekent zuiver land. Beide dateren uit de periode rond de eerste eeuw
voor Christus. Hiernaast verscheen er een derde geschrift, daterend uit de vierde
4
eeuw. Het is de 'Soetra over de contemplatie van Boeddha Amida' (Amitayurdhyanasutra), waarvan thans alleen nog een Chinese versie bestaat. De fundamentele
boodschap van de Drie Soetra’s zijn de achtenveertig geloften van de Bodhisattva
Dharmakara, die deze geloften alle vervulde en zo de Boeddha van het Oneindige
Licht en Oneindige Leven werd.
De mythe over Amida en zijn 'Oorspronggelofte', zoals de term luidt, dateert van voor
het begin van de menselijke geschiedenis en diende als inspiratie voor het leven van
de historische Boeddha en de latere reeks Buddha-Dharma-meesters in Oost-Azië.
Pas in de zesde eeuw werden deze drie Soetra's met de introductie van het boeddhisme overgebracht naar Japan. Hoewel de Zuiver-Landstroming in het begin niet
van grote invloed was ontwikkelde deze zich toch tot een krachtig symbool van de
mogelijkheid tot het overstijgen van deze wereld van illusies - het domein van pijn en
lijden.
Het Zuivere Land of Sukhavati wordt omschreven als een landschap dat zich bevindt
in een onvoorstelbaar spiritueel licht. In welke richting je ook kijkt, overal zijn enorme
grote lotussen met daarop gouden boeddha’s, die de dharma onderwijzen. In het
midden van dit alles zie je boeddha Amitabha, gezeten op een enorme lotustroon,
geflankeerd door zijn twee belangrijkste bodhisattva’s, Avalokiteshvara en
Mahasthamaprapta. In Sukhavati, zijn de condities om spiritueel te groeien
fenomenaal. Een zuiver land is een wereld of een sfeer die de uitdrukking is van het
verlicht bewustzijn van een Boeddha. Het is ontstaan uit de oneindig vele
verdienstelijke daden, die hij volbracht heeft. Het is een wereld waarin de condities
optimaal zijn om snelle progressie te maken op het pad naar de verlichting.
Van hieruit kun je nooit meer terugvallen in samsara. Je zult heel geleidelijk aan,
door in het geluk op te gaan en voortdurend te luisteren naar de dharma je zodanig
ontwikkelen, dat je zelf ook het sublieme en ultieme boeddhaschap zult bereiken.
Maar hoe is dit land eigenlijk ontstaan en hoe wordt het in leven gehouden? Om dat
te kunnen ontdekken moeten we de mediterende Boeddha Amitabha opnieuw
bekijken. Zijn rechterhand rust met de palm naar boven in de linkerhandpalm en de
duimen raken elkaar maar net. De handen bevinden zich in zijn schoot, vlak voor zijn
lichaam. Deze handen zijn tegelijkertijd zowel ontvangend als gevend waardoor de
absolute eenheid van tegenstellingen tot uitdrukking wordt gebracht. Zo is het ook
met de duimen die elkaar licht aanraken en zo in ons het bewustzijn versterken van
5
een uitgebalanceerde spirituele ontwikkeling. Door deze mudra omsluiten de handen
als ruimte een ovaal en Boeddha Amitabha omarmt de ruimte als het kostbaarste dat
bestaat. De mediterende broedt als het ware zijn kosmisch ei, de leegte, uit en het
enige dat de Boeddha interesseert is om die condities te creëren die alle levende
wezens uit hun lijden zal verlossen. Vandaar dat vanuit dit ei van leegte een zuiver
land ontstaat, inclusief juwelen bomen en lotussen, de oneindige uitstraling en met
de onuitputtelijke dharmalessen. Het is door de kracht van zijn meditatie op de
oneindige liefde en mededogen in combinatie met een juist begrip van de leegte
dat Amitabha het zuivere land kan laten ontstaan.
Als de Boeddha in staat is door zijn mentale kracht een zuiver land te creëren, doet
bij ons een vraag oprijzen of wij als gewone stervelingen ook hiertoe in staat zullen
zijn. Het boeddhisme beantwoord deze vraag met ja. Gewone stervelingen creëren
ook hun eigen land, geen zuiver land, maar een wereld, die afhankelijk van onze
wilskracht zuiver of onzuiver is. We creëren namelijk ons eigen leven, maar door
onze versluieringen presteren we het om keer op keer steeds weer opnieuw dezelfde
ellendige producten te maken als voorheen. We laten het gewoon gebeuren zonder
hierin verandering aan te brengen.
Om te kijken hoe we dit zouden kunnen doen moeten we eerst de mudra van
Boeddha Amitabha nader gaan bestuderen. We moeten ons gaan realiseren wat het
ovaal, de leegte, dat hij met zijn handen omsluit, betekent en dat het alleen door de
bewuste ervaring van ruimte, gecreëerd in meditatie, mogelijk is om inzichten te
vergaren, hoe wij door gedachten onze wereld creëren en hoe wij hierin door onze
gedachten te veranderen voor onszelf een andere wereld kunnen creëren. Door te
contempleren op Boeddha Amitabha krijgen we inzicht in meditatie en het bewust
ervaren van leegte, waardoor we de verantwoording voor onze creatie, ons leven,
weer op ons kunnen nemen. Dan zal het ons ook lukken het bewustzijnsniveau
steeds meer te verhogen een nieuwe wereld voor onszelf creëren.
De vraag, welke betekenis heeft de boodschap van Boeddha Amitabha nu voor ons
voor ons moderne leven , is niet te beantwoorden door het opsommen van alle vooren nadelen. Het is zinloos dit te doen. Accepteer Boeddha Amitabha en jezelf als een
eenheid. Probeer het te leven, in plaats van het te begrijpen. Dan zul je weten wat
het betekent. Dit is wat de mediterende onderscheidt van de niet mediterende.
6