H2.1 Platentektoniek

2. Hoe beweeglijk is de aardkorst?
1. Bestond er vroeger maar één continen
Puy de Dôme (Frankrijk Auver
Alfred Wegener
Geologische overeenkomsten tussen de continenten:
1) Gelijkaardige
gesteenteafzettingen
We kunnen deze
verspreiding slechts
verklaren door aan te
nemen dat de
continenten tot aan het
Perm tijdperk 1 geheel
vormden en dichter bij
de zuidpool lagen.
2) Verspreiding van gelijke fossielen
3) Verspreiding Perm ijskap
4) Kustlijnen passen in elkaar
We kunnen dit enkel verklaren doordat de continenten
300 miljoen jaar geleden 1 geheel vormden.
http://www.youtube.com/watch?v=uGcDed4xVD4&NR=1&feature=endscreen
Vier bewijzen dat de continenten 1 geheel vormden
1) Topografisch: de westkust van Afrika en de oostkust van Z-Amerika
passen volmaakt aan elkaar.
2) Geologisch: gesteentelagen op Z-Amerika en op Afrika hebben
opvallende gelijkenissen.
3) Sporen van een ijstijd tijdens het Perm ( 300 milj jaar geleden) vinden
we terug op Z-Am, Afr, India en Australië.
4) De verspreiding van fossiele planten en diersoorten kan slechts
verklaard worden door aan te nemen dat de zuidelijke continenten
vroeger een geheel vormden.
2. Worden de oceanen steeds groter?
Topografie
van de
Atlantische
Oceaan
Doorsnede
Doorsnede op 20° S
Km
Andes
Atlantische oceaan
5
0
Afrika
Stille
Oceaan
Zuid-Amerika
Mid-Atlantische rug
-5
Atacamatrog
Beschrijf hoe de reliëfeenheden veranderen op de
doorsnede
1) In het midden van de oceaan ligt een bergrug die een centrale slenk
vertoont: mid-oceanische rug of rift.
2) Vanaf deze rug wordt de oceaanbodem dieper.
3) De oceaanbodem gaat over naar het continentaal platform via een
steile rand.
4) Soms komen er aan de randen van de oceanen langgerekte
verdiepingen voor: diepzeetroggen.
Dikte van de
sedimenten op de
oceaanbodem
DIK DUN DIK
Ouderdom van de oceaanbodem
OUD JONG OUD
IJsland
W
IJSLAND
E
EUROPA
AMERIKA
https://www.youtube.com/watch?v=0G3R1QH_AXU
Wat leren we over de dikte van de sedimenten en de ouderdom van de
oceaanbodem?
- Bij de mid-oceanische ruggen liggen er bijna geen sedimenten. De sedimentlagen
worden dikker naar de randen van de oceaan.
- Hetzelfde geldt ook voor de ouderdom van de oceaanbodem . Zeer jong bij de midoceanische ruggen en geleidelijk ouder naar de rand van de oceaan toe.
Hoe oud zijn de gesteenten op de bodem van de Atlantische Oceaan?
Tussen de 0 en 200 miljoen jaar.
IJSLAND
Waar bevindt zich de actieve breuklijn?
De actieve breuk bevindt zich in het midden van het eiland.
Richting SW-NE.
Hoe verandert de ouderdom van de gesteenten tov de breuklijn?
Aan weerszijden van de breuklijn worden de gesteenten gelijkmatig ouder.
3. Wat is de oorzaak van de
platentektoniek?
Mechanisme van de platentektoniek
http://www.youtube.com/watch?NR=1&v=r
yrXAGY1dmE&feature=endscreen
Divergerende platen
opwarming
Welke beweging vindt er plaats in de asthenosfeer?
1) Onder in de asthenosfeer wordt het magma opgewarmd waardoor het
stijgt.
2) Het stijgend magma tilt de lithosfeer op, waardoor een breuk kan
ontstaan waartussen het magma kan wegvloeien.
3) Het meeste magma schuift weg onder de lithosfeer en gaat weer
afkoelen.
4) Voldoende afgekoeld, zakt het magma terug naar beneden waardoor
een convectiecel van vloeibaar magma ontstaat in de asthenosfeer.
Slabbing verklaren
2,7 kg/dm3
5bar
3,0 kg/dm3
15000bar
30000bar
3,46 kg/dm3
de dichtheid in de slab neemt toe door:
- P/T verandering
- verlies aan water
3,42 kg/dm3
De slab zal
blijven zinken
Welke krachten zijn verantwoordelijk voor het uiteendrijven van de platen?
1
2
3
1 uiteendrijven door het magma dat in de breuk wordt geperst.
2 meedrijven op de stroom van het magma in de convectiecel.
3 slabbing: de onderduikende plaat trekt de rest van de plaat mee.
Klassiek convectie model
Modernere visie
Wereldkaart met de plaatverdeling
Boek p 151
Oceanische
plaat
Continentale
plaat
Oefening met boek en atlas!!
Continentale platen
-Afrikaanse plaat
-Euraziatisch plaat
-Noord-Amerikaanse plaat
-Zuid-Amerikaanse plaat
-Indisch-Australische plaat
-Antarctische plaat
-Arabische plaat
-Iraanse plaat
-Adriatische plaat
-Aegeïsche plaat
-Chinese plaat
Oceanische platen
- Pacifische
plaat
-Juan de Fuca plaat
-Cocos plaat
-Filipijnse plaat
-Nazcaplaat
-Scotiaplaat
-Caribische plaat
Belangrijker!!
Wat gebeurt er aan de plaatranden?
Neutrale breuklijn
Convergerende breuklijn
Divergerende breuklijn
Soort
Divergerend
breuklijn
Convergerend
Plaat
randen
Oceanische
platen worden
gevormd
Ocea
nische
plaat
botst
tegen
continen
tale plaat
Ocea
nische
plaat
botst
tegen
ocea
nische
plaat
Continen
tale plaat
botst
tegen
continen
tale plaat
Platen
schuiven
langs
elkaar
Voor
beelden
-Midatlantische
rug tussen de
Afrikaanse en
de Z-Am. pl
-Nazca
plaat tgn
de Z-Am
pl
-Pacif pl
tgn de
Filipijnse
pl
-Afr pl
tgn de
Euro pl
-N-Am pl
tgn de
Pacif pl
- Zuid-Indische
rug tussen de
Austr pl en de
Antarctische pl
Juan de
Fuca
tgn de
N-Am pl
- Austral
pl tgn de
Aziat. pl
-Indische - Arab pl
pl tgn de tgn de
Euraz
Iraanse pl
pl
Neutraal