Huisartsen praktijk Het Oranjepark Yvonne .H.M. Hogewoning-van der Harten Eric J.M. van der Splinter Huisartsen Rianne Kraayeveld, Assistente PRAKTIJKPOST 14e jaargang nummer 26 mei 2010 Praktijkpost is een uitgave van Huisartsenpraktijk Het Oranjepark Sacha Bijkerk-Cadier, praktijkverpleegkundige Dubbeldamseweg Noord 56 3311 LX Dordrecht (hoofdlocatie) Toulonselaan 137 3311LT Dordrecht (dependance) Telefoon nummers Praktijk lijn: 078-613 53 96 Spoedlijn: 06-18 05 74 02 Fax: 078-63 99 406 Inloop spreekuur Maandag, dinsdag, donderdag & vrijdag tussen 08.00 en 08.30u aanmelden. Het inloopspreekuur begint om 8.30u. Op woensdag is er dus GEEN inloopspreekuur. Telefonisch terug-bel-spreekuur Als u iets met de dokter telefonisch wilt bespreken dan kunt u dit tussen 8 en 11 uur bij de assistente aangeven. U wordt dan de zelfde dag terug gebeld. Assistente - spreekuur Iedere woensdag van 14.00 tot 15.30 u. U kunt zonder afspraak binnen lopen. Voor ECG, longfunctietest, allergie onderzoek,gehoortest en doppler wel een afspraak maken! In dit nummer: De huisartsenzorg in 2010 Ver op reis …naar Zuid Afrika Sportblessures Praktijkinformatie -vakantie -nascholingsdagen -waarneming -dienstapotheek -huisartsenpost Weetjes Zomerkwalen Alcoholgebruik, de risico’s Hooikoorts en allergie Wist u dat.. Vakantie / nascholing /waarneming 2010:Vakantie + zaterdag 20 februari tot maandag 1 maart + zaterdag 8 mei tot dinsdag 18 mei + zaterdag 19 juni tot maandag 28 juni + zaterdag 21 augustus tot maandag 13 september 2010:Nascholing + zaterdag 20 november tot maandag 29 november Waarneming dr. van der Splinter: + woensdag 14-4; donderdag 15-4 en maandag 19-4 + maandag 15-11 t/m vrijdag 18-11-2010 Denkt u op tijd aan de verlenging van uw herhaalrecept!! Bij vakantie of nascholing: Kijk voor de letterverdeling op onze site: www.hetoranjepark.praktijkinfo.nl Waarneming: Als de praktijk gesloten is neemt een van de leden van de huisartsengroep waar. De dienstwaarneming is op De Reelandpraktijk, Dubbeldamseweg Noord 18, tel 6144000 Dr. Zandi en dr. Ameling,Zuidendijk 35b, tel 6324120 Dr. Noteborn en dr. Faqiri, Zuidendijk 35b, tel 6133224 Dr. van Stenis, Robinia 11, tel 6175927 Dr. van der Sijde, Krispijnseweg 285, tel: 6144090 Dr. Kuiper en dr. Vreugdenhil, Monarda 82, tel: 6173190 De huisartsenpost In de avond en nacht (17.00u tot 08.00u) en in het weekeinde (vrijdag 17.00u tot maandag 08.00u) en op erkende feestdagen kunt u voor spoedeisende hulp terecht op de dokterspost. U dient eerst te bellen met het volgende nummer: 078-6542600 De huisartsenpost is alleen bedoeld voor spoedeisende zaken die niet kunnen wachten tot de eigen huisarts of waarnemer weer bereikbaar is. De dienstapotheek Deze vindt u naast de huisartsenpost. Weetjes Voor het inloopspreekuur (iedere dag behalve woensdag) kunt u zich 8.00u en 8.30u melden bij de assistente. De dokter begint om 8.30u. Dit spreekuur is voor korte dingen! De praktijk is van 8.00u-15.00u telefonisch bereikbaar. Bij verwondingen en verdenking op een botbreuk kunt u gelijk naar de praktijk komen, u wordt dan zsm geholpen. (even bellen dat u eraan komt!) Voor afspraken en recepten en visite aanvragen graag voor 11.00u bellen! Tussen 11.00u en 14.00u uitsluitend voor dringende zaken via het spoednummer! 06-18057402 U kunt uw herhaalrecept ook verlengen via onze praktijkwebsite: www.hetoranjepark.praktijkinfo.nl Ook simpele vragen aan de huisarts kunt u stellen via de website(via een emailconsult of het contactformulier) Tussen 14.00u en 15.00u kunt u bellen voor uitslagen. Liever niet voor afspraken en recepten! Tussen 15.00u en 17.00u neemt bij toerbeurt een van de leden van de huisartsengroep voor spoedgevallen waar. Wie u moet bellen hoort u via het antwoordapparaat. Houdt bij het maken van een afspraak rekening met de tijd die u denkt nodig te hebben. Overleg evt met de assistente hierover! Een afspraak is voor een persoon en niet voor de hele familie. Bel uw afspraak bijtijds af als u niet kunt!!! Niet afgezegde afspraken worden in rekening gebracht. Geef verhuizingen, nieuwe mobiele nummers en veranderingen in verzekeringen zsm aan ons door! Parkeren bij ons in de buurt is meestal betaald parkeren! Er wordt flink gecontroleerd! De bus stopt vlak bij! Patiënten met kinderwagens, rolstoelen en rollators kunnen aanbellen aan de voordeur en binnendoor naar de wachtkamer Medicijnen en verbandartikelen die u niet meer gebruikt verzamelen we voor een ziekenhuis in Roemenië. U kunt uw spullen inleveren bij de assistente Eindelijk weer een nieuwe Praktijkpost. Veel mensen hebben me er al naar gevraagd maar door alle drukte in de praktijk kwam het er niet van… U kunt er weer een aantal interessante dingen in lezen. Wat staat ons te wachten in de huisartsenzorg in de komende jaren met een nieuw kabinet en allerlei bezuinigingen, ook in de zorg. Wat zult u hiervan merken bij de huisarts? In juni is Nederland Oranje. Aan de omslag van deze Post merkt u dat we daar aan mee doen. Als u naar Zuid Afrika afreist om het Nederlands elftal te steunen heeft u hopelijk wel uw vaccinaties goed geregeld… Wist u dat u ook bij ons een reizigersadvies kunt krijgen. De praktijk werkt mee met Reisprik (informatie op www.reisprik.nl ) en binnenkort hebben we ook alle benodigde vaccins op voorraad! Om in de sfeer van het voetbal te blijven is er ook een stukje aan sportblessures gewijd. Een verstuikte enkel na een potje voetbal, een pijnlijke pols na beachvolleybal en een pijnlijke rug na te enthousiast tennissen, wat doe je eraan? Zomerkwalen mogen, nu de zon er eindelijk is, ook niet ontbreken in dit nummer. Het gaat in dit stukje over veilig zonnen en over tekenbeten. Een biertje of een glas wijn op een zonnig terras is heerlijk. Maar wat doet alcohol met je lijf, hoeveel kun je veilig drinken en vanaf welke leeftijd? U leest er meer over in deze Post. Als laatste een stukje over hooikoorts en allergie. Met het doorbreken van de zon loopt de natuur ook uit en dat geeft veel stuifmeel en pollen in de lucht en dus allergie. Wat kunt u er aan doen? Onze vernieuwde praktijkwebsite wordt steeds meer bezocht. Kijkt u er eens op. Veel patienteninformatie en ook een mogelijkheid om via de e-mail contact op te nemen (scheelt bellen!!) en de mogelijkheid op 24 uur per dag uw herhaalrecept aan te vragen. Kijkt u op de site voor de vakanties en voor de lijst van waarnemende dokters! Binnenkort kunt u onder het kopje medewerkers een aantal nieuwe gezichten zien. Op maandag houdt diëtiste Titia Berghuis spreekuur op de Toulonselaan. Titia kan bij patiënten die gebrekkig Nederlands spreken ondersteund worden door onze 2 interculturele zorgconsulenten Naima Rhamani (Arabisch en Frans) en Ali Kaya (Turks). Het intercultureel zorgteam wordt gecoacht door 2lingzussen Nell van de Graaf en Trui Molenberg. Het zorgteam is recent begonnen met wandelgroepen. Er is een Turkse, Marokkaanse en een gemengde groep. Ze wandelen samen, oefenen de Nederlandse taal, leren Dordrecht kennen, krijgen voorlichting over gezonde voeding en gezond bewegen. Het enthousiasme van alle deelnemers is groot. Als u belangstelling heeft hoor Wist u dat Wij reizigersadviezen geven: Steeds meer mensen gaan naar exotische oorden op vakantie. Wist u dat u ook bij ons terechtkunt voor reisadvies en voor de vaccinaties? U kunt op de website of bij de assistente een formulier invullen, wij zoeken het dan verder voor u uit en regelen uw vaccinaties en reisadviezen. Binnenkort hebben we ook de meeste vaccinaties, tegen een goedkoop tarief, in huis! Dr. Hogewoning is gediplomeerd reizigersgeneeskundig huisarts. Wij graag uw kraambedcontrole doen Als u door de gynaecoloog wordt begeleid kunt u ons uw kraambedcontrole laten doen. Als u het op tijd doorgeeft houden we er rekening mee. Wij sportkeuringen doen: Dr. Hogewoning heeft de opleiding sportgeneeskunde gedaan en is gespecialiseerd in duikgeneeskunde. Zij is officieel duikarts en heeft ruim 25 jaar ervaring met sportduiken. Afspraken voor een sportkeuring maakt u bij de assistente. Wij check ups doen: U kunt bij ons terecht voor een health check. Wij hebben de mogelijkheid om in de praktijk een hartfilmpje of een longfunctietest te doen. Wij palliatief advies geven: Dr. Hogewoning is scenarts. Zij behoort tot een groep artsen die steun en consultatie verlenen aan andere artsen bij euthanasie. Dr. Hogewoning heeft een ruime ervaring in het geven van palliatieve adviezen. (pijnbestrijding en verlichting van het lijden bij bv kanker, maar ook bij niet kanker- pijn) Wij open staan voor uw adviezen en tips om onze praktijkvoering te verbeteren. Uw ideeën hiervoor en ook voor onderwerpen die u graag in de Post zou zien kunt u inleveren bij de assistente. We een praktijkwebsite hebben: www.hetoranjepark.praktijkinfo.nl Er staan allerlei handige zaken op en u kunt via de site recepten verlengen, de vakantie (waarneming) bekijken, reisadvies aanvragen en ook een emailconsult doen. Hooikoorts en allergie. Hooikoorts is een allergische reactie van de slijmvliezen van neus en ogen op stuifmeel (pollen) van grassen, bomen of struiken. Hooikoorts heeft weinig met hooi en meestal niets met koorts te maken. Vroeger dacht men dat de meeste klachten ontstonden tijdens de hooitijd, vandaar de naam hooikoorts. De eerste pollen, van de bloeiende els en hazelaar, verschijnen al in januari in de lucht, de laatste, van de bijvoet, in september. De meest voorkomende allergie is die voor graspollen en die bevinden zich vooral in mei en juni in de lucht. Niesbuien, branderige en jeukende ogen en een loopneus zijn de meest voorkomende verschijnselen van hooikoorts. Er zijn verschillende anti allergische medicatie zo te koop bij de drogist. Komt u er niet uit of weet u niet precies waar u op reageert? Vraag aan de assistente of huisarts om advies. Handige informatie: De pollenberichten op teletekst of www.weeronline.nl Een allergie of overgevoeligheid is een ongecontroleerde reactie van het lichaam op bepaalde stoffen, die ook wel allergenen worden genoemd. Normaal gesproken maakt het lichaam na contact met het allergeen zogenaamde antistoffen aan. Deze antistoffen zijn in staat het allergeen uit te schakelen, waardoor klachten uitblijven. Bij een allergische reactie is dit proces verstoord en reageert het lichaam extreem fel op het allergeen. Tijdens een allergische reactie komt er histamine vrij. Histamine is verantwoordelijk voor de ziekteverschijnselen die optreden bij een allergische reactie. Allergenen kunnen worden onderverdeeld in 6 groepen: * contactallergenen (bv nikkel in horlogebandjes) * voedingsmiddelen (bv koemelk, kippenei en pinda) * geneesmiddelen (bv antibiotica) * insectengif (wespen- en bijensteken) * beroepsallergenen (bv tarwemeel bij bakkers) * inhalatieallergenen (bv pollen van grassen en bomen, huisstofmijten en allergenen van (huis)dieren Allergenen kunnen op verschillende manieren het lichaam binnenkomen afhankelijk van het soort allergeen: via neus, longen en mond(oa pollen, mijten en schimmels), de mond(voedingsmiddelen en geneesmiddelen) en via de huid( insectengif, geneesmiddelen(injecties) en contactallergenen) Via de huisarts kunt u om een allergietest vragen om verder uit te zoeken waar u op reageert. Handige site: www.nationale-allergiesite.nl ik het graag. Ook is er gestart met een speciaal reisspreekuur voor ouderen die voor langere tijd naar hun moederland gaan. Informatie bij de huisarts! In januari is psycholoog Adnan Kurt gestart met een spreekuur op de Toulonselaan. Adnan is eerste lijns psycholoog en heel breed geschoold. Hij werkt tevens in Delft en Den Haag. Op de website meer over hem lezen. Een afspraak maakt u via een verwijzing van de huisarts. Dr. Schouten is in 2010 elders gaan werken. Dr. van der Splinter neemt nu de dinsdag en vrijdag voor zijn rekening. Ook assistente Rianne krijgt er binnenkort een maatje bij. Rianne is eind januari begonnen met de opleiding tot praktijkondersteuner en zal daar 1x in de 2 weken donderdag mee bezig zijn. Namens het hele team van praktijk het Oranjepark wens ik u veel leesplezier! De huisartsenzorg in 2010 Er is in de afgelopen jaren veel veranderd in de Nederlandse huisartsenzorg. Veel huisartsen zijn gaan samenwerken in gezondheidscentra met praktijkondersteuners, praktijkverpleegkundigen en meewerkende doktersassistentes die allerlei onderzoeken doen die vroeger in ‘ t ziekenhuis gebeurden. Er wordt meer preventief gewerkt (dit betekent de ziekte proberen te voorkomen) en zo zijn er spreekuren voor het stoppen met roken, gewichtsbeheersing en lifetyle ontstaan. Er zijn speciale spreekuren voor diabeten, mensen met COPD en mensen met hart/vaatziektes. Er wordt veel van hetzelfde aangeboden zowel door het ziekenhuis als door de huisarts, apotheek, thuiszorganisaties en zelfs door de verzekering. Bloeddruk meten kan in de apotheek maar ook in de supermarkt, op suiker en cholesterol meten ook…, maar dan? De veelheid aan onderzoek zorgt voor veel verwarring. Om de zorg beter te structureren en de huisartsenzorg sterker te maken is er in navolging van de Alblasserwaard in Dordrecht een Huisartsen Coöperatie opgericht. Gezamenlijk proberen we tav een aantal belangrijke ziektes zoals suikerziekte, hart-en vaatziekte en COPD(longziekte) hetzelfde beleid en dezelfde behandeling aan te houden. Dat hebben de diabeten in de praktijk al gemerkt, Sacha Bijkerk, praktijkverpleegkundige, werkt va 1 januari met het nieuwe systeem. Wat staat ons nog meer te wachten met het nieuwe kabinet? Een eigen bijdrage bij ziekenhuisopname, verdere verhoging van de premie? We weten het op dit moment niet maar proberen u op de hoogte te houden via de website. U kunt ook zelf kijken op www.vws.nl Zomerkwalen Sportblessures Zonnebrand, bijna iedereen is wel eens verbrand door de zon. Een lichte verbranding geeft een rode en pijnlijke huid. Bij een ernstige verbranding ontstaan blaren en is de huid rood, gezwollen en pijnlijk. Als een groot gedeelte van de huidernstig verbrand is, kunt u ziek worden en last krijgen van koude rillingen, koorts, misselijkheid, braken, hoofdpijn of hartkloppingen. Zonnestralen stimuleren bepaalde cellen in de huid om pigment te maken. Pigment is de bruine kleurstof die de huid tegen de zonnestralen beschermt. Bovendien wordt de buitenste laag van de huid onder invloed van de zon wat dikker. Ook dat beschermt de huid tegen de zon. Door deze natuurlijke bescherming kunt u op den duur langer in de zon blijven zonder te verbranden. Een bleke huid heeft tijd nodig om aan de zon te wennen. En door te verbranden wordt u niet sneller bruin! Sommige medicijnen maken de huid overgevoelig voor zonlicht. U kunt dit in de bijsluiter lezen. Verbranding door de zon is pijnlijk. Veel zon is slecht voor uw huid en geeft een snellere veroudering.Bovendien vergroot het de kans om op latere leeftijd huidkanker te krijgen Tips: goed insmeren, langzaam wennen aan de zon, baby’s kunt u beter uit de zon houden, een zonnebankkuur beschermt niet tegen verbranding! Sportletsel is snel opgelopen. Je zet je voet verkeerd neer. Of je struikelt. Hoe kun je “het leed dat blessure heet”voor zijn? In Nederland is de laatste jaren veel aandacht besteed aan tekenbeten en het risico op de ziekte van Lyme. Het aantal patiënten met de ziekte van Lyme neemt de laatste jaren sterk toe. In 2001 zijn er naar schatting 12.000 patiënten met lyme gezien. Dit aantal is in 2009 naar 22.000 opgelopen! De ziekte van Lyme wordt overgebracht door teken. Via de beet van een besmette teek komt met de maaginhoud van de teek de borrelia bacterie vrij in de bloedbaan van de gastheer. Er zijn 3 fases te onderscheiden bij de ziekte van Lyme: 1. Op de plek van de beet kan een rode plek met een ronde rode ring ontstaan, ontwikkelt zich gemiddeld na 4-10 dagen. Goed met antibiotica te behandelen!!!! 2. Vroege chronische fase met spier en gewrichtsverschijnselen en moeheid 3. Chronische fase: zenuwaandoeningen. Er wordt hard gewerkt aan een vaccin dat afweer geeft tegen de in Europa voorkomende borrelia bacterie. Tips: Koop een goed tekenpincet! Voorzichtig de teek verwijderen, niet knijpen, geen alcohol gebruiken! Draag een lange broek en bedek uw armen als u gaat wandelen in tekenland!Veel informatie vindt u op www.lymevereniging.nl 3,5 miljoen…zo veel sporters lopen jaarlijks in Nederland een sportblessure op. De meeste blessures ontstaan tijdens voetbal(540.000), hardlopen(420.000) of fitness(340.000) In de meeste gevallen-63%-gaat het om een blessure aan heup en been, in 20% van de gevallen om een blessure aan een arm, schouder of sleutelbeen. Een goede warming-up is een goede manier om de kans op een blessure te verkleinen. Als de spieren goed doorbloed zijn, zijn ze minder kwetsbaar dan wanneer ze koud en stijf zijn. Meer tips vind je op www.voorkomblessures.nl en op www.sportzorg.nl Wil je serieus gaan sporten? Een sportmedisch onderzoek geeft inzicht in de gezondheidsrisico’s die je loopt. Dr. Hogewoning heeft de opleiding sportgeneeskunde gedaan en is tevens duikgeneeskundige. Zij kan u deskundig adviseren. Goede schoenen zijn voor alle vormen van sport heel belangrijk. Laat je goed adviseren bij voorkeur in een sportzaak. Geen enkele voet is hetzelfde! En het wil helemaal niet zeggen dat een dure schoen de beste is. Toch een blessure? Meteen een cold-pack op de plek aanbrengen. Door te koelen neemt de bloedcirculatie lokaal sterk af en wordt de hersteltijd van de blessure aanzienlijk verkort. Leg een drukverband aan en houd het aangedane ledemaat omhoog. Als er na 24 uur geen verbetering is willen we u graag op het spreekuur zien! De totale directe medische kosten van sportblessures worden geschat op 370 miljoen euro per jaar, die van verzuim door blessures op 990 miljoen euro. Het totaal komt daarmee op bijna 1,4 miljard euro. En toch…zijn de economische baten van sportbeoefening nog groter dan deze kosten. Maar.. sporten en bewegen blijft heerlijk! Dus doen, maar wel met verstand! Ver op reis….misschien wel naar Zuid Afrika? De gezondheidseffecten van alcoholgebruik Kijkt u ook al weer uit naar uw volgende vakantie? Verrassende plaatsen ontdekken, andere culturen leren kennen: reizen betekent nieuwe ervaringen opdoen. Maar gezond thuiskomen is ook belangrijk. Uit de resultaten van ruim 30 jaar wetenschappelijk onderzoek blijkt dat matige consumptie van alcoholhoudende drank overall een positief effect heeft op de gezondheid van de gemiddelde volwassene. Ook het drinkpatroon blijkt van invloed te zijn:regelmatige consumptie heeft een positiever gezondheidseffect dan onregelmatige consumptie. Een goed reisadvies beschermt u tegen ziektes die u kunt oplopen in het buitenland. U hoeft niet echt ver weg te gaan om in de problemen te komen. Wist u dat u voor populaire vakantielanden zoals Egypte, Turkije, Kroatië, Tunesië en Marokko in ieder geval een hepatitis(geelzucht) vaccinatie nodig heeft? Als u vaker op vakantie naar het buitenland gaat is het zeker de moeite waard om een goed reisadvies te vragen Voor de vakantiegangers naar Zuid Afrika is er dit jaar een speciale website met belangrijke informatie opgezet: www.oranje-boekje2010.nl Malaria: De malariaparasiet wordt overgebracht door de mug. Er zijn verschillende soorten malaria. Piekende koorts met hoofdpijn en malaise hoort bij malaria. Hepatitis A (geelzucht, overdracht via speeksel) en Hepatitis B (overdracht via bloed): een virale leverinfectie die zich uit in geelzucht. Heel gemakkelijk op te lopen via besmet voedsel! Tetanus (zenuwinfectie door een bacil mn in straatvuil): Komt bijna niet meer voor omdat de vaccinatie tegen tetanus opgenomen is in het Nederlandse vaccinatieschema. De vaccinatie is 10 jaar geldig, daarna heeft u een booster(opfrisinjectie) nodig. Difterie(ernstige luchtweginfectie door een bacterie):hiervoor geldt hetzelfde als de tetanus. Zit in het vaccinatieschema maar heeft een opfrisser nodig. Dengue (knokkelkoorts):overgebracht door muggen. Er is geen vaccinatie tegen. De muggensoorten die het overbrengen zijn voornamelijk overdag actief. De ziekte geeft koorts, hoofdpijn en spier/gewrichtsklachten. Het gebruik van een muggenwerend middel (Deet) is belangrijk. Buiktyphus: een bacteriële infectie, besmetting via besmet water/voedsel. Geeft heftige diarree met koorts en buikpijn Rabiës (hondsdolheid), slangenbeten, schorpioenensteken: Ook in Turkije komen giftige slangen(adders) voor en schorpioenen zitten daar gewoon in de stadsparken. Dus niet op slippers in de bosjes lopen en geen dieren aanhalen! Gele koorts is het gevolg van besmetting door een virus en komt gelukkig niet veel meer voor. Het is een ernstige ziekte met vaak dodelijke afloop. We geven u graag een goed reisadvies! Vul het reizigersformulier in op de website en kom langs! Interessante site: www.lcr.nl De relatie tussen de alcoholconsumptie en gezondheid kent zowel negatieve als positieve aspecten. Er is een verlaging van hart en vaatziektes te zien bij matige(1-2 glazen per dag) consumptie. Bij vrouwen is er echter een hoger risico op borstkanker bij het gebruik van alcohol en met name in combinatie met roken is er een verhoging van het risico op kanker in het mond- en halsgebied. Dat alcoholmisbruik vele gezondheidsnadelen met zich meebrengt is evident. * 2 van de 5 leerlingen (39,9%) van groep 7 en 8 heeft wel eens alcohol gedronken * op 15 jarige leeftijd is 30,5% van alle jongeren wel eens dronken geweest, 8,2% heeft dit al voor zijn 13e meegemaakt * aantal glazen drank per we: 44,5% van de 16 jarigen drinkt 5 of meer glazen per week. Kinderen komen vaak jong in aanraking met alcohol. Thuis, bij familie of kennissen van de ouders. Door tv-programma’s, reclame en verkoop van alcohol in sportkantines en supermarkten. En als kinderen ouder worden via vrienden en uitgaan. Jongeren drinken dan ook op steeds jongere leeftijd hun eerste biertje, glaasje wijn of breezer. Hoe groot de gevolgen kunnen zijn voor hun lichaam en gedrag lijken ze vaak niet te beseffen. Na de geboorte zijn de hersenen niet af, ze ontwikkelen zich tot gemiddeld het 24 e jaar. Alcohol verstoort deze ontwikkeling en dat kan van invloed zijn op het karakter en gedrag van kinderen op volwassen leeftijd. Na een aantal jaren blijkt dat ze minder goed kunnen onthouden, concentreren en leren dan jongeren die niet drinken. Ook wordt de kans op alcoholverslaving aanzienlijk verhoogd als kinderen voor hun 16e levensjaar beginnen met het drinken van alcohol. Uit onderzoek blijkt bv dat jongeren die voor hun 13e beginnen met drinken maar liefst 40% meer kans hebben dat ze op een bepaald moment in hun leven alcoholverslaafd raken. Goede sites: www.verzuipjijjetoekomstzhz.nl; www.alcoholenopvoeding.nl; www.alcoholinfo.nl