Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: : Versie: 1.1 RUBRIEK1: Identificatie van de stof of het mengsel en van de vennootschap/onderneming 1.1. Productidentificatie Naam : mierenzuur, 10%=<conc<85%, waterige oplossingen Handelsnaam : Mierenzuur 85% EU-Identificatienummer : 607-001-00-0 EG nr : 200-579-1 CAS-nr. : 64-18-6 Product code : 57000 Brutoformule : CH2O2 Synoniemen : Formic acid / Formic acid with >= 10% but <= 85% acid by weight / formic acid with not less than 10% but not more than 85% acid by mass / hydrogeencarbonzuur, 10%=<conc<85%, waterige oplossingen / methaanzuur, 10%=<conc<85%, waterige oplossingen / Mierenzuur / Mierenzuur met ten minste 10 massa-% en ten hoogste 85 massa-% zuur / mierezuur, 10%=<conc<85%, waterige oplossingen / waterstofcarbonzuur, 10%=<conc<85%, waterige oplossingen 1.2. Relevant geïdentificeerd gebruik van de stof of het mengsel en ontraden gebruik 1.2.1. Relevant geïdentificeerd gebruik Gebruik van de stof of het preparaat 1.2.2. : Ontkalkingsmiddel Gebruiksvormen waarvan wordt afgeraden Geen aanvullende informatie beschikbaar 1.3. Details betreffende de verstrekker van het veiligheidsinformatieblad Breustedt Chemie B.V. Curacao 3 7332 BL Apeldoorn - Nederland T 055-5332844 - F 055-5429072 [email protected] - www.breustedt.nl 1.4. Telefoonnummer voor noodgevallen Noodnummer : +31(0)653244323 RUBRIEK 2: Identificatie van de gevaren 2.1. Indeling van de stof of het mengsel Indeling conform Verordening (EG) Nr. 1272/2008 [CLP] Niet ingedeeld Indeling volgens Richtlijn 67/548/EEG of 1999/45/EG C; R34 Volledige tekst van de R-zinnen: zie rubriek 16 Nadelige fysisch-chemische, gezondheids- en milieueffecten Geen aanvullende informatie beschikbaar 2.2. Etiketteringselementen Etikettering conform Verordening (EG) Nr. 1272/2008 [CLP] Etikettering niet van toepassing 2.3. Andere gevaren Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 3: Samenstelling en informatie over de bestanddelen 3.1. Stoffen Naam Productidentificatie % Indeling in de zin van Richtlijn 67/548/EEG mierenzuur, 10%=<conc<85%, waterige oplossingen (CAS-nr.)64-18-6 100 C; R34 (Voornaamste constituent) (EG nr)200-579-1 (EU-Identificatienummer)607-001-00-0 04-09-2012 NL (Nederlands) 1/8 Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: : Versie: 1.1 Naam Productidentificatie % Indeling conform Verordening (EG) Nr. 1272/2008 [CLP] mierenzuur, 10%=<conc<85%, waterige oplossingen (CAS-nr.)64-18-6 100 Niet ingedeeld (Voornaamste constituent) (EG nr)200-579-1 (EU-Identificatienummer)607-001-00-0 Volledige inhoud van de R-, H- en EUH-zinnen: zie rubriek 16 3.2. Mengsels Niet van toepassing RUBRIEK 4: Eerstehulpmaatregelen 4.1. Beschrijving van de eerstehulpmaatregelen EHBO algemeen : Controleer de vitale functies. Indien bewusteloos: zorg voor vrije luchtwegen. Bij ademhalingsstilstand: kunstmatige ademhaling of zuurstof. Bij hartstilstand: reanimeer het slachtoffer. Bewust slachtoffer met ademhalingsmoeilijkheden: halfzittend. Bij shock: bij voorkeur: rugligging met de benen omhoog. Bij braken: voorkom verstikking/aspiratiepneumonie. Voorkom afkoeling door toedekken (niet opwarmen). Blijf het slachtoffer observeren. Verleen psychologische bijstand. Hou het slachtoffer rustig, vermijd inspanningen. Afhankelijk van de toestand: arts/ziekenhuis. EHBO na inademing : Breng het slachtoffer in de frisse lucht. Onmiddellijk arts/medische dienst raadplegen. EHBO na contact met de huid : Onmiddellijk 15 min. met veel water spoelen of douchen. Geen (chemisch) neutralisatiemiddel gebruiken. Kleding verwijderen tijdens spoelen. Indien kleding vastzit aan de huid: niet verwijderen. Wonden steriel afdekken. Arts/medische dienst raadplegen. Indien verbrande opp. > 10%: slachtoffer naar kliniek. EHBO na contact met de ogen : Onmiddellijk 15 minuten met veel water spoelen. Geen neutralisatiemiddel gebruiken. Slachtoffer naar oogarts brengen. EHBO na opname door de mond : Mond spoelen met water. Zo vlug mogelijk na inname: veel water laten drinken. Niet laten braken. Geen medicinale houtskool toedienen. Onmiddellijk arts/medische dienst raadplegen. Antigifcentrum raadplegen (www.big.be/antigif.htm). Verpakking/braaksel tonen aan arts/ziekenhuis. Bij inname van grote hoeveelheden: snel naar ziekenhuis. Geen chemisch tegengif toedienen. 4.2. Belangrijkste acute en uitgestelde symptomen en effecten Symptomen/letsels na inademing : Corrosie bovenste luchtwegen. Droge keel/keelpijn. Hoesten. Misselijkheid. Ademhalingsmoeilijkheden. VOLGENDE SYMPTOMEN KUNNEN VERTRAAGD OPTREDEN: Kans op longoedeem. Symptomen/letsels na contact met de huid : Etswonden/corrosie van de huid. Symptomen/letsels na contact met de ogen : Corrosie van het oogweefsel. Symptomen/letsels na opname door de mond : Misselijkheid. Buikpijn. Kans op aspiratiepneumonie. Brandwonden maag-darmslijmvliezen. Perforatie slokdarm mogelijk. Bloederig braaksel. Bloedingen maag-darmkanaal. Bloederige stoelgang. NA INNAME VAN GROTE HOEVEELHEDEN: Shock. Verlaagde bloeddruk. Bewustzijnsstoornissen. Verminderde nierfunctie. 4.3. Vermelding van de vereiste onmiddellijke medische verzorging en speciale behandeling Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 5: Brandbestrijdingsmaatregelen 5.1. Blusmiddelen Geschikte blusmiddelen 5.2. : Water. Verneveld water. Alcoholbestendig schuim. BC-poeder. Speciale gevaren die door de stof of het mengsel worden veroorzaakt Brandgevaar : DIRECT BRANDGEVAAR. Brandgevaarlijk. INDIRECT BRANDGEVAAR. Bij temperatuur boven vlampunt: verhoogde kans op brand/explosie. Reacties die brandgevaar inhouden: zie "Chemische reacties". Explosiegevaar : INDIRECT EXPLOSIEGEVAAR. Explosiegevaarlijke reacties: zie "Chemische reacties". Reactiviteit : Bij verhitting: vorming van licht ontvlambare gassen/dampen (waterstof). Bij verbranding: vorming van CO en CO2. Reageert exotherm met (sommige) zuren/basen. Reageert exotherm met aminen. Bij langdurige opslag: vorming van schadelijk/irriterende gassen/dampen (koolstofmonoxide) met drukverhoging en kans op barsten van de houder. Deze reactie wordt versneld o.i.v. bepaalde verbindingen en o.i.v. temperatuurverhoging. 5.3. Advies voor brandweerlieden Blusinstructies 04-09-2012 : Tanks/vaten koelen en/of in veiligheid brengen. Lading niet verplaatsen indien aan hitte blootgesteld. Rekening houden met toxisch bluswater. Bluswater beperken, zo mogelijk opvangen of indammen. NL (Nederlands) 2/8 Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: : Versie: 1.1 RUBRIEK 6: Maatregelen bij het accidenteel vrijkomen van de stof of het mengsel 6.1. Persoonlijke voorzorgsmaatregelen, beschermde uitrusting en noodprocedures 6.1.1. Voor andere personen dan de hulpdiensten Beschermingsmiddelen : Gaspak. Corrosiebestendig pak. Noodprocedures : Boven de wind blijven. Gevarenzone afbakenen. Evacuatie overwegen. Lager gelegen ruimten afdichten. Deuren en ramen van omliggende gebouwen afsluiten. Geen open vuur. Vaten gesloten houden. Verontreinigde kleding reinigen. 6.1.2. Voor de hulpdiensten Geen aanvullende informatie beschikbaar 6.2. Milieuvoorzorgsmaatregelen Bodem- en waterverontreiniging voorkomen. Binnendringen in riool verhinderen. 6.3. Insluitings- en reinigingsmethoden en -materiaal Voor insluiting : Vrijkomend product in geschikte vaten opvangen/overpompen. Raadpleeg "Material-handling" voor materiaalkeuze verpakking. Lek dichten, toevoer afsluiten. Morsvloeistof indammen. Verdamping trachten te beperken. Toxische gassen/dampen verdunnen met verneveld water. Rekening houden met giftig/bijtend neerslagwater. Bij hitte: brandbaar gas/damp verdunnen met watergordijn. Reinigingsmethoden : Morsstof neutraliseren met gemalen kalksteen of natriumbicarbonaat. Morsvloeistof absorberen in absorptiemiddel o.a.: zand, aarde, vermiculiet. Geabsorbeerd product opscheppen in afsluitbare vaten. Morsstof/restant zorgvuldig verzamelen. Tanks na beschadiging/afkoeling leegmaken. Raadpleeg "Material-handling" voor materiaalkeuze verpakking. Bevuilde oppervlakten reinigen met een overmaat water. Verzameld product overdragen aan producent/bevoegde dienst. Na werkzaamheden kleding en materiaal reinigen. 6.4. Verwijzing naar andere rubrieken Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 7: Hantering en opslag 7.1. Voorzorgsmaatregelen voor het veilig hanteren van de stof of het mengsel Voorzorgsmaatregelen voor het veilig hanteren van de stof of het mengsel 7.2. : In orde met de wettelijke normen. Verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken. Verontreinigde kleding reinigen. Installatie zorgvuldig reinigen/drogen vóór ingebruikname. Afval niet in de gootsteen lozen. Verwijderd houden van open vuur/warmte. Bij temp. > vlampunt: vonkvrije, explosieveilige apparatuur. Fijn verdeeld: vonkvrije, explosieveilige apparatuur gebruiken. Fijn verdeeld: verwijderd houden van ontstekingsbron/vonken. Strenge hygiëne. Verpakking goed gesloten houden. Regelmatig concentratie in de lucht meten. Werken in open lucht/onder plaatselijke afzuiging/met ventilatie of met ademhalingsbescherming. Voorwaarden voor een veilige opslag, met inbegrip van incompatibele producten Warmte-ontsteking : PRODUCT VERWIJDERD HOUDEN VAN: warmtebronnen. Samenstockeringsverbod : PRODUCT VERWIJDERD HOUDEN VAN: oxidatiemiddelen. (sterke) zuren. (sterke) basen. aminen. Opslagplaats : Op een koele plaats bewaren. Op een droge plaats bewaren. Ventilatie langs de vloer. Achter slot bewaren. Opvangkuip voorzien. Enkel toegang voor bevoegde personen. In orde met de wettelijke normen. Bijzondere voorschriften voor de verpakking : BIJZONDERE EISEN: afsluitbaar. met drukaflaatventiel. corrosievast. droog. zuiver. correct geëtiketteerd. beantwoorden aan de wettelijke normen. Plaats kwetsbare verpakking in een stevige houder. Verpakkingsmateriaal : GESCHIKT MATERIAAL: roestvrij staal. koolstofstaal. polyethyleen. glas. TE MIJDEN MATERIAAL: lood. aluminium. ijzer. koper. zink. 7.3. Specifiek eindgebruik Geen aanvullende informatie beschikbaar 04-09-2012 NL (Nederlands) 3/8 Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: : Versie: 1.1 RUBRIEK 8: Maatregelen ter beheersing van blootstelling/persoonlijke bescherming 8.1. Controleparameters Mierenzuur 85%(64-18-6) CEE CEE België België België België Frankrijk Frankrijk Duitsland Duitsland Italië - Portugal- USA ACGIH Italië - Portugal- USA ACGIH Nederland Nederland Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.2. IOELV TWA (mg/m³) IOELV TWA (ppm) Grenswaarde (mg/m³) Grenswaarde (ppm) Kortetijdswaarde (mg/m³) Kortetijdswaarde (ppm) VME (mg/m³) VME (ppm) TRGS 900 Werkplekgrenswaarde (mg/m³) TRGS 900 Werkplekgrenswaarde (ppm) ACGIH TWA (ppm) ACGIH STEL (ppm) MAC TGG 15MIN (mg/m³) MAC TGG 15MIN (ppm) WEL TWA (mg/m³) WEL TWA (ppm) 9 mg/m³ 5 ppm 9,5 mg/m³ 5 ppm 19 mg/m³ 10 ppm 9 mg/m³ 5 ppm 9,5 mg/m³ 5 ppm 5 ppm 10 ppm 5 mg/m³ 2,8 ppm 9,6 mg/m³ 5 ppm Maatregelen ter beheersing van blootstelling Materiaalkeuze beschermkledij : BIEDEN GOEDE BESCHERMING: butylrubber. natuurrubber. neopreen. nitrilrubber. polyurethaan. PVC. styreen-butadieen-rubber. BIEDEN MINDER GOEDE BESCHERMING: gechloreerde polyethyleen. viton. neopreen/SBR. nitrilrubber/PVC. BIEDEN SLECHTE BESCHERMING: polyethyleen. Bescherming handen : Handschoenen. Oogbescherming : Nauwaansluitende bril. Bescherming van de huid en het lichaam : Hoofd-/halsbescherming. Corrosiebestendige kleding. Bescherming luchtwegen : Gasmasker met filtertype A bij conc. in de lucht > blootstellingsgrenswaarde. 04-09-2012 NL (Nederlands) 4/8 Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: : Versie: 1.1 RUBRIEK 9: Fysische en chemische eigenschappen 9.1. Informatie over fysische en chemische basiseigenschappen Fysische toestand : Vloeibaar Voorkomen : Vloeistof. Molecuulmassa : 46,03 g/mol Kleur : Kleurloos. Geur : Prikkelende/stekende geur. Geurgrens : Geen gegevens beschikbaar pH : 2,2 (1 %) pH oplossing : 1% Smeltpunt : -14 °C (85%) Stol-/vriespunt : Geen gegevens beschikbaar Kookpunt : 106 °C (85%) Vlampunt : Geen gegevens beschikbaar Relatieve verdampingssnelheid (butylacetaat=1) : Geen gegevens beschikbaar Relatieve verdampingssnelheid (ether=1) : Volledig Ontvlambaarheid (vast,gas) : Geen gegevens beschikbaar Explosiegrenzen : ≤ 48 vol % (85% °C) Dampdruk : Geen gegevens beschikbaar Relatieve dampdichtheid bij 20 °C : (85% °C) Relatieve dichtheid : 1,2 (85% °C) Dichtheid : (85% °C) Oplosbaarheid : Oplosbaar in water. Water: Volledig Log Pow : -1,55 - -0,5 Log Kow : Geen gegevens beschikbaar Zelfontbrandingstemperatuur : 500 °C (85%) Ontbindingstemperatuur : Geen gegevens beschikbaar Viscositeit, kinematisch : Geen gegevens beschikbaar Viscositeit, dynamisch : 0,0014 Pa.s (20 °C) Ontploffingseigenschappen : Geen gegevens beschikbaar Oxiderende eigenschappen : Geen gegevens beschikbaar 9.2. Overige informatie VOC gehalte : 10 - 85 % Overige eigenschappen : Gas/damp zwaarder dan lucht bij 20°C. Rokend/nevelvorming. Fysische eigenschappen afhankelijk van de concentratie. Vluchtig. Reageert zuur. RUBRIEK 10: Stabiliteit en reactiviteit 10.1. Reactiviteit Bij verhitting: vorming van licht ontvlambare gassen/dampen (waterstof). Bij verbranding: vorming van CO en CO2. Reageert exotherm met (sommige) zuren/basen. Reageert exotherm met aminen. Bij langdurige opslag: vorming van schadelijk/irriterende gassen/dampen (koolstofmonoxide) met drukverhoging en kans op barsten van de houder. Deze reactie wordt versneld o.i.v. bepaalde verbindingen en o.i.v. temperatuurverhoging. 10.2. Chemische stabiliteit Geen gegevens beschikbaar. 10.3. Mogelijke gevaarlijke reacties Geen aanvullende informatie beschikbaar 10.4. Te vermijden omstandigheden Geen aanvullende informatie beschikbaar 10.5. Chemisch op elkaar inwerkende materialen Geen aanvullende informatie beschikbaar 10.6. Gevaarlijke ontledingsproducten Geen aanvullende informatie beschikbaar 04-09-2012 NL (Nederlands) 5/8 Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: : Versie: 1.1 RUBRIEK 11: Toxicologische informatie 11.1. Informatie over toxicologische effecten Acute toxiciteit Mierenzuur 85%(64-18-6) LD50 oraal rat LC50 inhalatie rat (mg/l) : Niet ingedeeld > 1100 mg/kg (Rat) > 7,4 mg/l/4u (Rat) Huidcorrosie/-irritatie : Niet ingedeeld Ernstig oogletsel/oogirritatie : Niet ingedeeld Sensibilisatie van de luchtwegen/de huid : Niet ingedeeld Mutageniteit in geslachtscellen : Niet ingedeeld Kankerverwekkendheid : Niet ingedeeld Giftigheid voor de voortplanting : Niet ingedeeld Specifieke doelorgaan-toxiciteit (eenmalige blootstelling) : Niet ingedeeld Specifieke doelorgaan-toxiciteit (herhaalde blootstelling) : Niet ingedeeld Gevaar bij inademing : Niet ingedeeld pH: 2,2 (1 %) pH: 2,2 (1 %) RUBRIEK 12: Ecologische informatie 12.1. Toxiciteit Ecologie - algemeen : Milieuclassificatie: niet van toepassing. Ecologie - lucht : Niet gevaarlijk voor de ozonlaag (1999/45/EG). Ecologie - water : Zwak waterverontreinigend (Oppervlaktewater). Schadelijk voor vissen. Schadelijk voor ongewervelden (Daphnia). Schadelijk voor algen. Literatuur vermeldt: schadelijk voor plankton. pH-verschuiving. Literatuur vermeldt: niet schadelijk voor actief slib. Mierenzuur 85%(64-18-6) LC50 vissen 1 LC50 andere waterorganismen 1 EC50 Daphnia 1 EC50 andere waterorganismen 1 LC50 vissen 2 12.2. Persistentie en afbreekbaarheid Mierenzuur 85%(64-18-6) Persistentie en afbreekbaarheid Biochemische zuurstofbehoefte (BOD) ThOD BZV (% van ThOD) 12.3. Gemakkelijk biologisch afbreekbaar in water. 0,02 - 0,27 g O²/g stof 0,35 g O²/g stof 40 - 77 % ThOD Bioaccumulatie Mierenzuur 85%(64-18-6) Log Pow Bioaccumulatie 12.4. 175 mg/l (24 Hours; Lepomis macrochirus; ZUIVERE STOF) 100 - 1000 mg/l (96 Hours; ZUIVERE STOF) 34 mg/l (48 Hours; Daphnia magna; ZUIVERE STOF) 25 mg/l (96 Hours; Scenedesmus subspicatus; ZUIVERE STOF) 46 mg/l (96 Hours; Leuciscus idus; ZUIVERE STOF) -1,55 - -0,5 Bioaccumulatie: niet van toepassing. Mobiliteit in de bodem Geen aanvullende informatie beschikbaar 12.5. Resultaten van PBT- en zPzB-beoordeling Geen aanvullende informatie beschikbaar 12.6. Andere schadelijke effecten Geen aanvullende informatie beschikbaar 04-09-2012 NL (Nederlands) 6/8 Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: : Versie: 1.1 RUBRIEK 13: Instructies voor verwijdering 13.1. Afvalverwerkingsmethoden Aanbevelingen voor afvalverwijdering : Ontwateren. Afvoeren naar vergunde verbrandingsoven met naverbranding en rookgaswassing. Met de best beschikbare technieken behandelen alvorens in het riool of het aquatische milieu te lozen. Aanvullende informatie : LWCA (Nederland): KGA categorie 03. Gevaarlijk afval (91/689/EEG). RUBRIEK 14: Informatie met betrekking tot het vervoer Overeenkomstig de eisen van ADR / RID / ADNR / IMDG / ICAO / IATA 14.1. VN-nummer VN-nr. 14.2. : 3412 Juiste ladingnaam overeenkomstig de modelreglementen van de VN Juiste ladingnaam : Mierenzuur Omschrijving vervoerdocument : UN 3412 Mierenzuur, 8, II, (E) 14.3. Transportgevarenklasse(n) Klasse (VN) : 8 Gevaarsetiketten (VN) : 8 14.4. Verpakkingsgroep Verpakkingsgroep (VN) 14.5. : II Dangers pour l’environnement Overige informatie : Geen aanvullende informatie beschikbaar. 14.6. Bijzondere voorzorgen voor de gebruiker 14.6.1. Landtransport Gevaarnummer (Kemler-nr.) : 80 Classificeringscode (ADR) : C3 Oranje identificatiebord : Code tunnelbeperking : E 14.6.2. Transport op open zee EmS nummer (1) : F-A EmS nummer (2) : S-B 14.6.3. Luchttransport Geen aanvullende informatie beschikbaar 14.7. Vervoer in bulk overeenkomstig bijlage II bij MARPOL 73/78 en de IBC-code Niet van toepassing RUBRIEK 15: Regelgeving 15.1. Specifieke veiligheids-, gezondheids- en milieureglementen en -wetgeving voor de stof of het mengsel 15.1.1. EU-voorschriften VOC gehalte : 10 - 85 % EURAL-code : 07 01 99 15.1.2. Nationale voorschriften Waterbedreigingsklasse (WGK) : 1 - zwak waterbedreigend WGK opmerking : Classificatie waterverontreinigend op basis van componenten volgens Verwaltungsvorschrift wassergefährdender Stoffe (VwVwS) van 27 juli 2005 (Anhang 4) Waterbezwaarlijkheid : 9 - Schadelijk voor in het water levende organismen 04-09-2012 NL (Nederlands) 7/8 Mierenzuur 85% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 15.2. : Versie: 1.1 Chemischeveiligheidsbeoordeling Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 16: Overige informatie Volledige inhoud van de R-, H- en EUH-zinnen:: ------ R34 ------ C Veroorzaakt brandwonden. Bijtend SDS_EU_REACH_Annex_II_Breustedt mei 2012 Deze informatie is gebaseerd op onze huidige kennis en is bedoeld om het product te beschrijven voor de toepassing van gezondheids-, veiligheids-en milieu-aspecten. Het mag dus niet worden opgevat als garantie voor gelijk welke specifieke eigenschap van het product. 04-09-2012 NL (Nederlands) 8/8