Ammoniak 25% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 24-08-2012 : Versie: 1.2 RUBRIEK1: Identificatie van de stof of het mengsel en van de vennootschap/onderneming 1.1. Productidentificatie Naam : ammoniak, 10%<=conc<25%, waterige oplossingen Handelsnaam : Ammoniak 25% EU-Identificatienummer : 007-001-01-2 EG nr : 215-647-6 CAS-nr. : 1336-21-6 Product code : 1210 Brutoformule : NH4OH Synoniemen : 102002004, intern grondstofnummer / ammonia solution / Ammonia solution / Ammonia solution relative density (specific gravity) between 0.880 and 0.957 at 15°C in water, with more than 10% but not more than 35% ammonia / ammonia solution relative density between 0.880 and 0.957 at 15°C in water, with more than 10% but not more than 35% ammonia, by mass / ammoniak, oplossing / ammoniak, oplossing in water, met een densiteit bij 15°C tussen 0,880 en 0,957 en met meer dan 10% maar niet meer dan 35% ammoniak / ammoniakwater, 10%<=conc<25%, waterige oplossingen / intern grondstofnummer, 102002004 1.2. Relevant geïdentificeerd gebruik van de stof of het mengsel en ontraden gebruik 1.2.1. Relevant geïdentificeerd gebruik Gebruik van de stof of het preparaat 1.2.2. : Industrieel gebruik Gebruiksvormen waarvan wordt afgeraden Geen aanvullende informatie beschikbaar 1.3. Details betreffende de verstrekker van het veiligheidsinformatieblad Breustedt Chemie B.V. Curacao 3 7332 BL Apeldoorn - Nederland T 055-5332844 - F 055-5429072 [email protected] - www.breustedt.nl 1.4. Telefoonnummer voor noodgevallen Noodnummer : +31(0)653244323 RUBRIEK 2: Identificatie van de gevaren 2.1. Indeling van de stof of het mengsel Indeling conform Verordening (EG) Nr. 1272/2008 [CLP] Niet ingedeeld Indeling volgens Richtlijn 67/548/EEG of 1999/45/EG C; R34 Volledige tekst van de R-zinnen: zie rubriek 16 Nadelige fysisch-chemische, gezondheids- en milieueffecten Geen aanvullende informatie beschikbaar 2.2. Etiketteringselementen Etikettering conform Verordening (EG) Nr. 1272/2008 [CLP] Gevarenpictogrammen (CLP) : GHS05 2.3. GHS09 Andere gevaren Geen aanvullende informatie beschikbaar 28-08-2012 NL (Nederlands) 1/7 Ammoniak 25% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 24-08-2012 : Versie: 1.2 RUBRIEK 3: Samenstelling en informatie over de bestanddelen 3.1. Stoffen Naam Productidentificatie % Indeling in de zin van Richtlijn 67/548/EEG ammoniak, 10%<=conc<25%, waterige oplossingen (CAS-nr.)1336-21-6 100 C; R34 (Voornaamste constituent) (EG nr)215-647-6 (EU-Identificatienummer)007-001-01-2 Naam Productidentificatie % Indeling conform Verordening (EG) Nr. 1272/2008 [CLP] ammoniak, 10%<=conc<25%, waterige oplossingen (CAS-nr.)1336-21-6 100 Niet ingedeeld (Voornaamste constituent) (EG nr)215-647-6 (EU-Identificatienummer)007-001-01-2 Volledige inhoud van de R-, H- en EUH-zinnen: zie rubriek 16 3.2. Mengsels Niet van toepassing RUBRIEK 4: Eerstehulpmaatregelen 4.1. Beschrijving van de eerstehulpmaatregelen EHBO algemeen : Controleer de vitale functies. Indien bewusteloos: zorg voor vrije luchtwegen. Bij ademhalingsstilstand: kunstmatige ademhaling of zuurstof. Bij hartstilstand: reanimeer het slachtoffer. Bewust slachtoffer met ademhalingsmoeilijkheden: halfzittend. Bij shock: bij voorkeur: rugligging met de benen omhoog. Bij braken: voorkom verstikking/aspiratiepneumonie. Voorkom afkoeling door toedekken (niet opwarmen). Blijf het slachtoffer observeren. Verleen psychologische bijstand. Hou het slachtoffer rustig, vermijd inspanningen. Afhankelijk van de toestand: arts/ziekenhuis. EHBO na inademing : Breng het slachtoffer in de frisse lucht. Bij ademhalingsproblemen: arts/medische dienst raadplegen. EHBO na contact met de huid : Onmiddellijk 15 min. met veel water spoelen of douchen. Geen (chemisch) neutralisatiemiddel gebruiken. Kleding verwijderen tijdens spoelen. Indien kleding vastzit aan de huid: niet verwijderen. Wonden steriel afdekken. Arts/medische dienst raadplegen. Indien verbrande opp. > 10%: slachtoffer naar kliniek. EHBO na contact met de ogen : Onmiddellijk 15 minuten met veel water spoelen. Ogen steriel afdekken. Geen neutralisatiemiddel gebruiken. Slachtoffer naar oogarts brengen. EHBO na opname door de mond : Mond spoelen met water. Zo vlug mogelijk na inname: veel water laten drinken. Niet laten braken. Onmiddellijk arts/medische dienst raadplegen. Antigifcentrum raadplegen (www.big.be/antigif.htm). Verpakking/braaksel tonen aan arts/ziekenhuis. Bij inname van grote hoeveelheden: snel naar ziekenhuis. 4.2. Belangrijkste acute en uitgestelde symptomen en effecten Symptomen/letsels na inademing : Droge keel/keelpijn. Hoesten. Irritatie luchtwegen. Neusslijmvliesirritatie. Misselijkheid. Hoofdpijn. BIJ BLOOTSTELLING AAN HOGE CONCENTRATIES: Kans op oedeem van de bovenste luchtwegen. Kans op ontsteking van de luchtwegen. Kans op spasme/oedeem van het strottenhoofd. VOLGENDE SYMPTOMEN KUNNEN VERTRAAGD OPTREDEN: Kans op longoedeem. Kans op longontsteking. Ademhalingsmoeilijkheden. Perforatie slokdarm mogelijk. Symptomen/letsels na contact met de huid : Etswonden/corrosie van de huid. Symptomen/letsels na contact met de ogen : Corrosie van het oogweefsel. Blijvend oogletsel. Symptomen/letsels na opname door de mond : Kans op aspiratiepneumonie. Misselijkheid. Braken. NA INNAME VAN GROTE HOEVEELHEDEN: Blauwgrijze huidskleur. Bloederige stoelgang. Bloederig braaksel. Perforatie slokdarm mogelijk. VOLGENDE SYMPTOMEN KUNNEN VERTRAAGD OPTREDEN: Shock. Chronische symptomen : NA LANGDURIGE/HERHAALDE BLOOTSTELLING/CONTACT: Hoesten. Irritatie luchtwegen. Irritatie van het oogweefsel. Roodheid van het oogweefsel. Kans op ontsteking van de luchtwegen. Ademhalingsmoeilijkheden. Aantasting neustussenschot. 4.3. Vermelding van de vereiste onmiddellijke medische verzorging en speciale behandeling Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 5: Brandbestrijdingsmaatregelen 5.1. Blusmiddelen Geschikte blusmiddelen 28-08-2012 : BIJ OMGEVINGSBRAND: Alle blusmiddelen toegestaan. NL (Nederlands) 2/7 Ammoniak 25% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 24-08-2012 5.2. : Versie: 1.2 Speciale gevaren die door de stof of het mengsel worden veroorzaakt Brandgevaar : DIRECT BRANDGEVAAR. Niet brandbaar. Explosiegevaar : INDIRECT EXPLOSIEGEVAAR. Explosiegevaarlijke reacties: zie "Chemische reacties". Reactiviteit : Bij verhitting: vorming van giftige/bijtende/brandbare gassen/dampen (ammoniak). Bij verbranding: vorming van giftige en bijtende gassen/dampen (nitreuze dampen). Geconcentreerde oplossing reageert heftig tot explosief met vele verbindingen o.a.: met (sommige) halogeenverbindingen, met (sterke) oxidantia en met (sommige) zuren. 5.3. Advies voor brandweerlieden Blusinstructies : Tanks/vaten koelen en/of in veiligheid brengen. Lading niet verplaatsen indien aan hitte blootgesteld. Toxische gassen verdunnen met verneveld water. Rekening houden met toxisch bluswater. Bluswater beperken, zo mogelijk opvangen of indammen. RUBRIEK 6: Maatregelen bij het accidenteel vrijkomen van de stof of het mengsel 6.1. Persoonlijke voorzorgsmaatregelen, beschermde uitrusting en noodprocedures 6.1.1. Voor andere personen dan de hulpdiensten Beschermingsmiddelen : Gaspak. Corrosiebestendig pak. Noodprocedures : Boven de wind blijven. Gevarenzone afbakenen. Evacuatie overwegen. Deuren en ramen van omliggende gebouwen afsluiten. Geen open vuur. Vaten gesloten houden. Verontreinigde kleding reinigen. 6.1.2. Voor de hulpdiensten Geen aanvullende informatie beschikbaar 6.2. Milieuvoorzorgsmaatregelen Bodem- en waterverontreiniging voorkomen. Binnendringen in riool verhinderen. 6.3. Insluitings- en reinigingsmethoden en -materiaal Voor insluiting : Vrijkomend product in geschikte vaten opvangen/overpompen. Raadpleeg "Material-handling" voor materiaalkeuze verpakking. Lek dichten, toevoer afsluiten. Morsvloeistof indammen. Verdamping trachten te beperken. Toxische gassen/dampen verdunnen met verneveld water. Rekening houden met giftig/bijtend neerslagwater. Reinigingsmethoden : Morsvloeistof absorberen in absorptiemiddel o.a.: zand/aarde of gemalen kalksteen. Geabsorbeerd product opscheppen in afsluitbare vaten. Raadpleeg "Material-handling" voor materiaalkeuze verpakking. Morsstof/restant zorgvuldig verzamelen. Tanks na beschadiging/afkoeling leegmaken. Bevuilde oppervlakten reinigen met een overmaat water. Verzameld product overdragen aan producent/bevoegde dienst. Na werkzaamheden kleding en materiaal reinigen. 6.4. Verwijzing naar andere rubrieken Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 7: Hantering en opslag 7.1. Voorzorgsmaatregelen voor het veilig hanteren van de stof of het mengsel Voorzorgsmaatregelen voor het veilig hanteren van de stof of het mengsel 7.2. : In orde met de wettelijke normen. Verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken. Verontreinigde kleding reinigen. Corrosiebestendige apparatuur gebruiken. Installatie zorgvuldig reinigen/drogen vóór ingebruikname. Afval niet in de gootsteen lozen. Verwijderd houden van open vuur/warmte. Strenge hygiëne. Verpakking goed gesloten houden. Regelmatig concentratie in de lucht meten. Werken in open lucht/onder plaatselijke afzuiging/met ventilatie of met ademhalingsbescherming. Afzuiggas onschadelijk maken. Voorwaarden voor een veilige opslag, met inbegrip van incompatibele producten Warmte-ontsteking : PRODUCT VERWIJDERD HOUDEN VAN: warmtebronnen. Samenstockeringsverbod : PRODUCT VERWIJDERD HOUDEN VAN: oxidatiemiddelen. (sterke) zuren. halogenen. Opslagplaats : Op een goed geventileerde plaats bewaren. Achter slot bewaren. Opvangkuip voorzien. In orde met de wettelijke normen. Bijzondere voorschriften voor de verpakking : BIJZONDERE EISEN: afsluitbaar. zuiver. correct geëtiketteerd. beantwoorden aan de wettelijke normen. Plaats kwetsbare verpakking in een stevige houder. Verpakkingsmateriaal : GESCHIKT MATERIAAL: kunststof. glas. TE MIJDEN MATERIAAL: aluminium. koper. tin. zink. nikkel. brons. 7.3. Specifiek eindgebruik Geen aanvullende informatie beschikbaar 28-08-2012 NL (Nederlands) 3/7 Ammoniak 25% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 24-08-2012 : Versie: 1.2 RUBRIEK 8: Maatregelen ter beheersing van blootstelling/persoonlijke bescherming 8.1. Controleparameters Ammoniak 25%(1336-21-6) CEE CEE CEE CEE België België België België Frankrijk Frankrijk Frankrijk Frankrijk Duitsland Duitsland Italië - Portugal- USA ACGIH Italië - Portugal- USA ACGIH Nederland Nederland Nederland Nederland Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk 8.2. IOELV TWA (mg/m³) IOELV TWA (ppm) IOELV STEL (mg/m³) IOELV STEL (ppm) Grenswaarde (mg/m³) Grenswaarde (ppm) Kortetijdswaarde (mg/m³) Kortetijdswaarde (ppm) VLE (mg/m³) VLE (ppm) VME (mg/m³) VME (ppm) TRGS 900 Werkplekgrenswaarde (mg/m³) TRGS 900 Werkplekgrenswaarde (ppm) ACGIH TWA (ppm) ACGIH STEL (ppm) MAC TGG 8H (mg/m³) MAC TGG 8H (ppm) MAC TGG 15MIN (mg/m³) MAC TGG 15MIN (ppm) WEL TWA (mg/m³) WEL TWA (ppm) WEL STEL (mg/m³) WEL STEL (ppm) 14 mg/m³ 20 ppm 36 mg/m³ 50 ppm 14 mg/m³ 20 ppm 36 mg/m³ 50 ppm 14 mg/m³ 20 ppm 7 mg/m³ 10 ppm 14 mg/m³ 20 ppm 25 ppm 35 ppm 14 mg/m³ 20 ppm 36 mg/m³ 50 ppm 18 mg/m³ 25 ppm 25 mg/m³ 35 ppm Maatregelen ter beheersing van blootstelling Materiaalkeuze beschermkledij : BIEDEN UITSTEKENDE BESCHERMING: butylrubber. neopreen. nitrilrubber. BIEDEN GOEDE BESCHERMING: PVC. tetrafluorethyleen. BIEDEN MINDER GOEDE BESCHERMING: natuurrubber. BIEDEN SLECHTE BESCHERMING: polyethyleen. PVA. Bescherming handen : Handschoenen. Oogbescherming : Nauwaansluitende bril. Bescherming van de huid en het lichaam : Hoofd-/halsbescherming. Corrosiebestendige kleding. Bescherming luchtwegen : Gasmasker met filtertype K bij conc. in de lucht > blootstellingsgrenswaarde. 28-08-2012 NL (Nederlands) 4/7 Ammoniak 25% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 24-08-2012 : Versie: 1.2 RUBRIEK 9: Fysische en chemische eigenschappen 9.1. Informatie over fysische en chemische basiseigenschappen Fysische toestand : Vloeibaar Voorkomen : Vloeistof. Molecuulmassa : 35,05 g/mol Kleur : Kleurloos. Geur : Prikkelende/stekende geur. Geurgrens : 1 - 50 ppm pH : Geen gegevens beschikbaar Smeltpunt : Geen gegevens beschikbaar Stol-/vriespunt : Geen gegevens beschikbaar Kookpunt : Geen gegevens beschikbaar Vlampunt : Niet van toepassing Relatieve verdampingssnelheid (butylacetaat=1) : Geen gegevens beschikbaar Ontvlambaarheid (vast,gas) : Geen gegevens beschikbaar Explosiegrenzen : Niet van toepassing Niet van toepassing Dampdruk : < 100 kPa Relatieve dampdichtheid bij 20 °C : Geen gegevens beschikbaar Relatieve dichtheid : 0,907 Oplosbaarheid : Water: Volledig Log Pow : -1,14 Log Kow : Geen gegevens beschikbaar Zelfontbrandingstemperatuur : Niet van toepassing Ontbindingstemperatuur : Geen gegevens beschikbaar Viscositeit, kinematisch : Geen gegevens beschikbaar Viscositeit, dynamisch : Geen gegevens beschikbaar Ontploffingseigenschappen : Geen gegevens beschikbaar Oxiderende eigenschappen : Geen gegevens beschikbaar 9.2. Overige informatie Minimale ontstekingsenergie : Niet van toepassing VOC gehalte : Niet van toepassing Overige eigenschappen : Helder. Fysische eigenschappen afhankelijk van de concentratie. Vluchtig. Reageert basisch. RUBRIEK 10: Stabiliteit en reactiviteit 10.1. Reactiviteit Bij verhitting: vorming van giftige/bijtende/brandbare gassen/dampen (ammoniak). Bij verbranding: vorming van giftige en bijtende gassen/dampen (nitreuze dampen). Geconcentreerde oplossing reageert heftig tot explosief met vele verbindingen o.a.: met (sommige) halogeenverbindingen, met (sterke) oxidantia en met (sommige) zuren. 10.2. Chemische stabiliteit Stabiel onder normale omstandigheden. 10.3. Mogelijke gevaarlijke reacties Geen aanvullende informatie beschikbaar 10.4. Te vermijden omstandigheden Geen aanvullende informatie beschikbaar 10.5. Chemisch op elkaar inwerkende materialen Geen aanvullende informatie beschikbaar 10.6. Gevaarlijke ontledingsproducten Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 11: Toxicologische informatie 11.1. Informatie over toxicologische effecten Acute toxiciteit : Niet ingedeeld Huidcorrosie/-irritatie : Niet ingedeeld 28-08-2012 NL (Nederlands) 5/7 Ammoniak 25% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 24-08-2012 : Ernstig oogletsel/oogirritatie : Niet ingedeeld Sensibilisatie van de luchtwegen/de huid : Niet ingedeeld Mutageniteit in geslachtscellen : Niet ingedeeld Kankerverwekkendheid : Niet ingedeeld Giftigheid voor de voortplanting : Niet ingedeeld Specifieke doelorgaan-toxiciteit (eenmalige blootstelling) : Niet ingedeeld Specifieke doelorgaan-toxiciteit (herhaalde blootstelling) : Niet ingedeeld Gevaar bij inademing : Niet ingedeeld Versie: 1.2 RUBRIEK 12: Ecologische informatie 12.1. Toxiciteit Ecologie - algemeen : Literatuur vermeldt: milieuclassificatie: n.v.t. Ecologie - lucht : Niet gevaarlijk voor de ozonlaag (1999/45/EG). Ecologie - water : Waterverontreinigend (Oppervlaktewater). Grondwaterverontreinigend. Maximale concentratie in drinkwater: 0.50 mg/l (ammonium) (Richtlijn 98/83/EG). Kan eutrofiëring veroorzaken. pHverschuiving. Literatuur vermeldt: remt het actief slib. 12.2. Persistentie en afbreekbaarheid Ammoniak 25%(1336-21-6) Persistentie en afbreekbaarheid 12.3. Bioaccumulatie Ammoniak 25%(1336-21-6) Log Pow Bioaccumulatie 12.4. Tast het zelfreinigend vermogen van oppervlaktewater aan. Gemakkelijk biologisch afbreekbaar in water. Ozonatie in water. Literatuur vermeldt: goed afbreekbaar in de bodem. Ozonatie in de lucht. -1,14 Bioaccumulatie: niet van toepassing. Mobiliteit in de bodem Geen aanvullende informatie beschikbaar 12.5. Resultaten van PBT- en zPzB-beoordeling Geen aanvullende informatie beschikbaar 12.6. Andere schadelijke effecten Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 13: Instructies voor verwijdering 13.1. Afvalverwerkingsmethoden Aanbevelingen voor afvalverwijdering : Afval verwijderen volgens lokale en/of nationale voorschriften. Herwinnen/hergebruiken. Afvoeren naar fysicochemische/biologische behandeling. Afvoeren naar vergunde verbrandingsoven met naverbranding en rookgaswassing met terugwinning van energie. Passende maatregelen nemen om verspreiding in het milieu te voorkomen. Aanvullende informatie : LWCA (Nederland): KGA categorie 02. Gevaarlijk afval (91/689/EEG). RUBRIEK 14: Informatie met betrekking tot het vervoer Overeenkomstig de eisen van ADR / RID / ADNR / IMDG / ICAO / IATA 14.1. VN-nummer VN-nr. 14.2. : 2672 Juiste ladingnaam overeenkomstig de modelreglementen van de VN Juiste ladingnaam : ammoniak, oplossing Omschrijving vervoerdocument : UN 2672 ammoniak, oplossing, 8, III, (E) 14.3. Transportgevarenklasse(n) Klasse (VN) : 8 Gevaarsetiketten (VN) : 8 28-08-2012 NL (Nederlands) 6/7 Ammoniak 25% Veiligheidsinformatieblad volgens Verordening (EG) nr. 453/2010 Datum herziening: 24-08-2012 14.4. Versie: 1.2 Verpakkingsgroep Verpakkingsgroep (VN) 14.5. : : III Dangers pour l’environnement Mariene verontreiniging : Overige informatie Enkel IMDG : Geen aanvullende informatie beschikbaar. 14.6. Bijzondere voorzorgen voor de gebruiker 14.6.1. Landtransport Gevaarnummer (Kemler-nr.) : 80 Classificeringscode (ADR) : C5 Oranje identificatiebord : Code tunnelbeperking : E 14.6.2. Transport op open zee EmS nummer (1) : F-A EmS nummer (2) : S-B 14.6.3. Luchttransport Geen aanvullende informatie beschikbaar 14.7. Vervoer in bulk overeenkomstig bijlage II bij MARPOL 73/78 en de IBC-code Niet van toepassing RUBRIEK 15: Regelgeving 15.1. Specifieke veiligheids-, gezondheids- en milieureglementen en -wetgeving voor de stof of het mengsel 15.1.1. EU-voorschriften VOC gehalte : Niet van toepassing EURAL-code : 06 02 03* 15.1.2. Nationale voorschriften Waterbedreigingsklasse (WGK) : 2 - waterbedreigend WGK opmerking : Classificatie waterverontreinigend op basis van componenten volgens Verwaltungsvorschrift wassergefährdender Stoffe (VwVwS) van 27 juli 2005 (Anhang 4) Waterbezwaarlijkheid : 7 - Giftig voor in het water levende organismen 15.2. Chemischeveiligheidsbeoordeling Geen aanvullende informatie beschikbaar RUBRIEK 16: Overige informatie Volledige inhoud van de R-, H- en EUH-zinnen:: ------ R34 ------ C Veroorzaakt brandwonden. Bijtend SDS_EU_REACH_Annex_II_Breustedt mei 2012 Deze informatie is gebaseerd op onze huidige kennis en is bedoeld om het product te beschrijven voor de toepassing van gezondheids-, veiligheids-en milieu-aspecten. Het mag dus niet worden opgevat als garantie voor gelijk welke specifieke eigenschap van het product. 28-08-2012 NL (Nederlands) 7/7