Studie toont aan dat Epstein-Barrvirus menselijke zenuwcellen kan

13 augustus 2016
Studie toont aan dat Epstein-Barrvirus menselijke zenuwcellen
kan infecteren
Uit een nieuwe studie is gebleken dat twee menselijke herpesvirussen, nl. Epstein-Barrvirus (EBV)
en Humaan Herpesvirus 8 (HHV-8), waarvan men vroeger dacht dat ze enkel B-cellen infecteerden,
ook neuronen (zenuwcellen) kunnen besmetten.
Al jaren is er indirect bewijs dat gammaherpesvirussen zoals EBV en HHV-8 zenuwweefsel kunnen
besmetten. Zo zijn er EBV-virussen gevonden in het hersen- en ruggenmergvocht en het hersenweefsel
van Alzheimer- en MS-patiënten. EBV staat ook in verband met een verhoogd risico op het
ontwikkelen van MS.
Onderzoekers merkten EBV en HHV-8 met een groen fluorescent proteïne (GFP) en observeerden hoe
ze in vitro neuroblastoomcellen infecteerden (neuronen afgeleid van een kankercellijn) . Deze
bevindingen bieden bijkomend bewijs dat deze virussen mogelijk iets te maken hebben met de
neurologische symptomen die deze ziektes met zich mee brengen.
De onderzoekers ontdekten ook dat aciclovir doeltreffend was in het onderdrukken van virusproductie
in zenuwcellen.
EBV is ook in verband gebracht met een verhoogd risico op ME/CVS.
MEAction, 10 december 2015
© #MEAction. Vertaling Abby, redactie Zuiderzon, ME-gids.
1
PERSBERICHT
Penn Medicine, 3 december 2015
Studie van de Universiteit van Pennsylvania toont aan dat bepaalde herpesvirussen menselijke
zenuwcellen kunnen infecteren
Onderzoek Wijst Op Virale Infectie Als Mogelijke Verklaring Voor Bepaalde Symptomen Van
Hersenaandoeningen
PHILADELPHIA – Al jaren wijzen onderzoekers op een fascinerende link tussen sommige neurologische
aandoeningen en bepaalde soorten herpesvirussen. In het hersen- en ruggenmergvocht van patiënten
die lijden aan neuropathieën zoals de ziekte van Alzheimer, multiple sclerose en cerebellaire ataxie,
krioelt het van het Epstein-Barrvirus (EBV)*. Maar toch werd die connectie nooit verklaard, omdat men
ervan uitging dat EBV, net als andere virussen in dezelfde subfamilie van gammaherpesvirussen, geen
neuronen kan besmetten.
*nvdr. EBV is ook in verband gebracht met een verhoogd risico op ME/CVS (zie ook Hickie et al., 2006).
Primaire neuron op dag 5 van infectie met het Epstein-Barrvirus (groen).
Credit: Hem Chandra Jha, PhD, Perelman School of Medicine, University of Pennsylvania
Dankzij onderzoekers van de Perelman School of Medicine aan de Universiteit van Pennsylvania weten
wetenschappelijke onderzoekers in dit veld nu wel beter. Dr. Erle S. Robertson, een professor
Microbiologie en Otorinolaryngologie en Directeur van het Tumor Virology Training Program aan het
Abramson Cancer Center, en collega’s in december 2015 in mBio dat EBV en een aanverwant virus,
HHV-8, zowel gekweekte als primaire neuronen kunnen besmetten.
Hoewel dit in geen geval een causaal verband bewijst, wijzen de data wel in de richting van een virale
infectie als onderliggende oorzaak van tenminste enkele van de symptomen van die
hersenaandoeningen. Bovendien zou dit kunnen betekenen dat antivirale middelen mogelijk gebruikt
kunnen worden als een nieuwe behandelstrategie.
Volgens Robertson is er meer dan één bewijs dat wijst in de richting van gammaherpesvirussen die het
hersenweefsel infecteren. Ten eerste zijn de virussen sterk aanwezig in het hersen- en
ruggenmergvocht van mensen die lijden aan multiple sclerose (MS) en Alzheimer. Bovendien hebben
mensen die ooit besmettelijke klierkoorts hebben gehad, veroorzaakt door EBV, meer kans op het
ontwikkelen van MS, terwijl mensen die nog nooit een EBV-besmetting hebben gehad, dat risico
2
minder lopen. Bijzonder veelzeggend is het feit dat het medicijn aciclovir, dat EBV en soortgelijke
virussen kan afremmen, onderzocht is als een mogelijke behandeling voor MS, met enkele positieve,
zij het niet sluitende, resultaten.
Maar toch is er volgens Robertson “controverse” over de mogelijkheid dat gammaherpesvirussen
neuronen zouden infecteren. Devan Mehta, een student in Robertsons lab, die samenwerkt met
postdoctoraal bursaal Hem C. Jha, PhD, en Dennis Kolson, MD, PhD, een professor Neurologie, hebben
de link rechtstreeks getest. Door middel van genetisch gemodificeerde virussen die groen fluorescent
proteïne (GFP) uitdrukken, besmette Mehta menselijke neuroblastoomcellen (neuronen die
gedifferentieerd zijn van kankercellen) en primaire neuronen van een menselijke foetus. Ze
controleerden de infectie over de tijd via microscopie en proteïne-expressie.
In beide celtypes had besmetting met EBV of HHV-8 het gevolg dat een fluorescent signaal verscheen
in de geïnfecteerde cellen, en dat belangrijke virale proteïnes tevoorschijn kwamen. Het medium
waarin besmette cellen werden gecultiveerd, bevatte ook functionele viruspartikels die in staat waren
om andere cellen te besmetten, wat wijst op een infectiemodus die gastheercellen openscheurt.
Anderzijds deed behandeling van geïnfecteerde cellen met aciclovir de productie van viruspartikels
afnemen.
“Ik kon het niet geloven,” zei Robertson. “Na 50 jaar onderzoek op EBV had nog nooit iemand het virus
in zenuwcellen gezien. Maar misschien heeft niemand er ooit naar gezocht.”
Volgens Robertson suggereren deze data dat virale infectie van neuronen in verband zou kunnen staan
met neuropathologie, hoewel hij benadrukt dat dit nog geen causaliteit bevestigt. Het kan nog jaren
duren voor dat soort bewijs gevonden wordt, als het er ooit komt tenminste.
“Er is misschien een verband tussen dit virus en neuronen,” stelde hij. “Maar er zijn meer studies nodig
om te weten te komen of het echt iets te maken heeft met de pathologie van de ziekte.”
Waarom de besmetting van neuronen met EBV en HHV-8 uitmondt in een bijzonder destructieve vorm
van infectie, zal in toekomstig onderzoek ook worden bestudeerd. Als deze virussen andere celtypes
besmetten, zoalsB-cellen, gaan ze over in een latente modus, waarin virusdeeltjes relatief inactief zijn.
Maar als ze neuronen besmetten, geven deze deeltjes blijkbaar het bevel aan de cellen om grote
hoeveelheden virus te produceren, te barsten en te sterven. Dit verklaart hoe de groeimedia waarin de
geïnfecteerde cellen zich bevinden, misschien gebruikt worden om andere cellen te besmetten. “Dat is
een interessante wending,” zegt Robertson.
In elk geval verschaft het feit dat gammaherpesvirussen zenuwcellen kunnen besmetten, ons een
nieuw systeemmodel om de levenscyclus van virussen te bestuderen. Maar uiteindelijk kunnen deze
virussen ook een inkijk geven in de etiologie van ziektes. “Als zenuwcellen geïnfecteerd kunnen
worden, hangt daar waarschijnlijk een soort pathologie aan vast,” zegt hij.
De andere auteurs zijn Jie Lu, Darine El-Naccache, Sanket K. Shukla en Colleen Kovacsics, allemaal van
de Universiteit van Pennsylvania.
De studie werd gefinancierd door het National Cancer Institute (R01-CA- 137894, R01-CA-171979, R01CA-177423, CA-137894-05, P30-DK- 050306, and P01-CA-174439), de Leukemia & Lymphoma Society
en het Abramson Cancer Center.
© Penn Medicine.
Vertaling Abby, redactie Zuiderzon, ME-gids.
http://www.me-gids.net/module-ME_CVS_docs-viewpub-tid-1-pid1620.html?utm_source=twitterfeed&utm_medium=twitter&utm_campaign=me-gids-news
3