Malaria - Huisarts Van Blooijs

Voormalig televisiepresentatrice Julia Samuel in Afrika
Een leven gewijd
aan strijd tegen
De zomer is weer voorbij en de zon zal Nederland pas volgend jaar weer
verwarmen. Elders in de wereld blijft het zonnetje echter gewoon schijnen
en dat is dan ook reden dat veel mensen gedurende herfst en winter
het vliegtuig naar tropische oorden pakken. Op vakantiebestemmingen
rond de evenaar is het immers altijd dertig graden en daar kun je dus de
donkere dagen ontvluchten. Perfect om even bij te tanken, al liggen er in
Afrika, Azië en Zuid-Amerika wel vaak medische risico’s op de loer waar
je jezelf maar beter bewust van kan zijn voor je een last-minute boekt en
zonder voorzorgsmaatregelen in het vliegtuig stapt. Malaria bijvoorbeeld,
heb je immers zo te pakken terwijl dat nergens voor nodig is als je de
juiste preventieve middelen slikt.
Malaria is in de hele wereld nog altijd een echte
sluipmoordenaar. Ondanks veel onderzoek en
preventie sterven globaal nog altijd tienduizenden
mensen aan de ziekte die door muggen wordt
overgebracht. Mondiaal lopen er zelfs 200 miljoen
mensen met malaria rond. ,,En dat is het grote probleem, want infectie van malaria gaat van mens tot
mens. De mug die iedereen verantwoordelijk houdt
voor de ziekte, geeft malaria alleen maar door en
is dus niet de bron van de infectie; dat zijn mensen
die met de ziekte rondlopen. Als we er dus voor
kunnen zorgen dat niemand malaria meer heeft, is
die mug ook geen risico meer’’, vertelt Julia Samuel
aan de telefoon vanuit Afrika. De voormalige televisiepresentatrice wijdt haar leven momenteel aan
de strijd tegen malaria en doorkruist nu samen met
arts David Robinson de meest afgelegen gebieden
in Afrika om hulp te bieden. Momenteel werkt het
duo diep in het hart van Afrika, in bijna vergeten landen als Congo en de Centraal Afrikaanse Republiek
waar ze soms heel schrijnende toestanden aantreft.
Samuel weet waar ze het over heeft. Ze overleefde
namelijk zelf hersenmalaria, de meest dodelijke
variant van de ziekte die ze in 2006 opliep in
Mozambique. Bizar toeval: ze was daar aan het
helpen bij het verstrekken van muggennetten die de
ziekte nu juist een halt toe moeten roepen. Samuel
overleefde en sindsdien staat haar leven helemaal
in het teken van de bestrijding van de ziekte.
Ze is momenteel dan ook meer in Afrika dan in
Nederland, waar ze eigenlijk alleen komt om steun
te vragen voor de stichting Drive Against Malaria
die ze samen met de eerder genoemde arts runt.
,,Met hele simpele middelen kunnen we al heel
veel doen. Niet voor niets gebruiken we de slogan
‘Een net redt’. Een simpele klamboe van een euro
kan namelijk mensenlevens redden in gebieden
die geteisterd worden door malaria. Dat zien we
elke keer weer als we in onherbergzame gebieden
in Afrika aan het werk zijn. Daar komen we echt
de meest verschrikkelijke toestanden tegen; in
sommige dorpen loopt 80 tot 90 procent van de
kinderen met malaria rond. Dat is bijna niet te
bevatten en als er niets aan gedaan wordt, kunnen
die kinderen dus komen te overlijden. Op zo’n
moment doen we overigens veel meer dan alleen
netten ophangen, dan bieden we ook medische
behandeling en medicijnen. Maar dat kost veel geld
en dus hebben we daar continue ondersteuning
bij nodig, want zonder giften kunnen we niet
werken. Overigens zijn er gelukkig ook een aantal
grote weldoeners in de wereld, zoals bijvoorbeeld
Microsoft topman Bill Gates die heel veel geld
beschikbaar stelt voor onderzoek en de productie
van op locatie bruikbare testen. Zo kunnen we
dankzij hem nu in de meest afgelegen gebieden
mensen direct diagnosticeren en dat scheelt enorm
bij de bestrijding van de ziekte.’’
,,Overigens kunnen we ons diep in de jungle van
Congo of de Centraal Afrikaanse Republiek niet
alleen bezig houden met de strijd tegen malaria.
Daar kom je zulke mensonterende toestanden
tegen dat we meteen ook algehele medisch hulp
bieden, want je treft daar ook veel TBC en Tyfus
aan. Toch blijft de strijd tegen malaria voor ons
het belangrijkste, omdat wij echt weten dat deze
ziekte beheersbaar gemaakt kan worden. Het is
simpelweg een gebrek aan aandacht en fondsen
die er voor zorgt dat malaria nog zo grootschalig
over de hele wereld voorkomt. Er bestaan namelijk
gewoon medicijnen die er voor kunnen zorgen dat
Afrikaanse kinderen in een paar dagen kunnen
genezen van de ziekte. Het ontbreekt alleen aan
geld om deze medicijnen overal beschikbaar te
stellen aan iedereen die een dosis nodig heeft.
Daarom roep ik bij deze iedereen op om ons werk te
steunen, op welke manier dan ook. Denk namelijk
niet dat malaria ver van je bed is, want dat is niet het
geval. Dat heb ik zelf aan den lijve ondervonden en
dat zullen ook de komende jaren nog veel toeristen
ervaren die onvoorbereid naar malariagebieden
reizen. Iedereen kan tijdens een prachtige vakantie
in Afrika geïnfecteerd worden door de ziekte. Dit is
simpelweg geen ziekte die zich beperkt tot alleen
een paar arme mensen op één continent. Dit is een
mondiaal probleem dat we met zijn allen moeten
bestrijden en ik hoop dan ook dat veel mensen in
elk geval even de moeite nemen om te kijken op
onze site en dan wellicht zullen besluiten om ons
te steunen!”
Kijk voor meer informatie over het werk
van Julia Samuel en David Robinson op
www.driveagainstmalaira.com
Malaria
Malaria is zonder twijfel de meest voorkomende
ernstige infectieziekte waar u als reiziger mee te
maken kunt krijgen. Wereldwijd zijn meer dan 200
miljoen mensen besmet met malaria. Elk jaar nemen
enkele duizenden mensen de ziekte mee terug naar
Europa. Er zijn verschillende vormen van malaria,
waarvan malaria tropica de meest gevaarlijke vorm
is. Omdat malaria tropica ernstig (dodelijk) kan
verlopen, wordt in risicogebieden, naast preventie
van muggenbeten, bescherming door middel van
tabletten altijd aanbevolen.
Wat is malaria?
Malaria is één van de meest bedreigende
infectieziekten in de (sub)tropen en wordt
veroorzaakt door een malariaparasiet. De parasiet
wordt van mens op mens overgebracht door een
steek van de malariamug. Ongeveer acht tot tien
dagen na de steek kunnen de eerste verschijnselen
optreden, zoals koorts, koude rillingen, spierpijn
en hoofdpijn. Vaak worden deze verschijnselen
voorafgegaan door een grieperig gevoel.
Waar komt malaria voor?
Malaria komt met name voor in tropische en
subtropische gebieden, daar waar het warm en
vochtig is. De malariagebieden bevinden zich in
heel West-, Centraal- en Oost-Afrika (onder meer
in toeristische bestemmingen als Gambia, Kenia en
Ghana) en delen van Zuid-Afrika (zoals het populaire
Krugerpark). Ook in populaire landen als Vietnam
en Indonesië in Zuidoost-Azië en in Zuid-Amerika
(bijvoorbeeld in heAmazonegebied en Suriname)
komt malaria voor. Boven de 2.000 meter is malaria
overigens zeldzaam.
Wat gebeurt er als de mens geïnfecteerd is?
Stap 1: De mens wordt geïnfecteerd met een parasiet door een beet van de malariamug.
Stap 2: De parasiet nestelt zich in een korte tijd, binnen een half uur, in de lever.
Stap 3: De parasiet vermenigvuldigt zich razendsnel. Sommige parasieten blijven in de lever
achter en kunnen soms jaren later nog malaria veroorzaken.
Stap 4: Na ongeveer een week komen de parasieten vanuit de lever in de bloedbaan terecht en
infecteren de rode bloedcellen waar de vermenigvuldiging doorgaat.
Stap 5: Na ongeveer 2 à 3 dagen barst de rode bloedcel open en de vrijgekomen parasieten
infecteren weer andere rode bloedcellen.
Stap 6: Deze cyclus herhaalt zich, waardoor het aantal parasieten exponentieel toeneemt.
Het openbarsten van de rode bloedcellen gaat gepaard met de bekende malariaverschijnselen, zoals koorts en koude rillingen.
Stap 7: Een deel van de parasieten blijven in een geslachtelijke vorm in de bloedbaan.
Deze kunnen bij een volgende beet door een mug overgebracht worden op andere mensen.
Hoe malaria te voorkomen?
1. Algemene maatregelen
De malariamug is vanaf zonsondergang tot
zonsopgang actief. In deze periode kunt u de
volgende maatregelen tegen muggenbeten nemen:
Draag bedekkende kleding (lange broek, lange
mouwen, schoenen en sokken) en smeer de
onbedekte huid in met muggenolie of een
muggenstift die DEET bevat;
Zorg ervoor dat u in een muggenvrije kamer slaapt of
onder een goedsluitende geïmpregneerde klamboe
en gebruik indien mogelijk de airconditioning.
2. Malariatabletten
Er zijn verschillende malariatabletten. Deze
malariatabletten kunnen verdeeld worden naar
hun werking. Sommige malariatabletten pakken de
malariaparasieten in het bloed aan, terwijl andere
malariatabletten de malariaparasieten al in een
vroeg stadium in de lever vernietigen.
In Nederland brengt het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering een zogenaamde
‘landenlijst’ uit en geeft advies over welke
malariatabletten in een bepaald land of gebied
geslikt moeten worden. De LCR houdt onder
meer rekening met de verblijfsduur, de resistentie
(ongevoeligheid) van de parasiet en de mogelijke
bijwerkingen van malariatabletten. Dit advies wordt
door iedere GGD, Travel Clinic, vaccinatiepoli, arts
en apotheker gehanteerd en is primair gericht op
het voorkomen van malaria tropica.
De dosering van deze malariatabletten kan
verschillen van twee keer per dag of één keer
per dag een tablet tot één tablet per week. Ook
hoelang de malariatabletten geslikt moeten worden
kan verschillen. Dit kan van belang zijn bij lastminute reizen.
Het op de goede manier slikken van de juiste
malariatabletten, in combinatie met de algemene
maatregelen tegen muggenbeten, geeft de beste
bescherming tegen malaria. Raadpleeg ruim voor
vertrek (zes tot acht weken) een GGD, Travel Clinic,
vaccinatiebureau of huisarts voor het meest recente
advies over welke malariatabletten u moet slikken.
Houdt u zich altijd aan het voorschrift!
3. Symptomen van malaria
Tijdens uw reis kunt u toch malaria krijgen, ook als
u trouw uw malariatabletten heeft geslikt. Malaria
kan zich voordoen als heftige aanvallen met
koude rillingen en hoge koorts, maar ook als een
‘griepje’ met hoofdpijn en zonder duidelijke koorts.
Daarom moet u bij koorts of griep die langer dan
twee dagen aanhoudt denken aan malaria. Ga dan
tijdens uw verblijf in de tropen zo snel mogelijk naar
de dichtstbijzijnde arts of ziekenhuis, of u neemt
volgens voorschrift een noodbehandeling.
Let overigens ook na de vakantie op, want elke griep,
ook binnen vier maanden na terugkeer in Nederland,
kan een beginnende malaria tropica zijn!
Kijk voor meer informatie over malaria en met
name de gebieden waar de ziekte voorkomt op
www.gezondopreis.nl of www.neemvakantie.nl