Evaluatie Veteranenbeleid BS/HDP SBN H. Itzig Heine Hoofddirecteur Personeel 16 december 2016 Inhoud • Proces van de evaluatie • Bevindingen • 8 Kernaanbevelingen • Vervolg 2 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Proces van de evaluatie Stappen en tijdspad Bronnenonderzoek feb – jun 2016 Verdiepingssessies aug – sep 2016 Schrijven rapport Separate onderzoeken jan – nov 16 Startconferentie 22 jan 2016 Externe deskundige nov 15-dec 16 Kamerbrief 15 oktober 2015 okt – dec 2016 3 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Proces van de evaluatie Startconferentie (constateringen) • Het veteranenbeleid is toereikend • Er is sprake van een goede dienstverlening • Positief over erkenning en waardering • Uitgebreid zorgsysteem 4 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Proces van de evaluatie Startconferentie (constateringen) • Aandachtspunten genoemd in startconferentie: 5 • Beeldvorming over veteranen (genuanceerd beeld media) • Meer aandacht voor thuisfront (doorlopend) • Verruimen bekendheid veteranenbeleid incl. voorzieningen • Meer duidelijkheid over reikwijdte van de zorg • Defensie is geen zorgdepartement • Stel de veteraan centraal Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Proces van de evaluatie Tom Tunderman (29) ging op uitzending naar Afghanistan in 2014. 6 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Proces van de evaluatie Verdiepingssessies (met experts) • Zorg voor, tijdens na uitzending (incl. speciale groepen) • Toegang tot de materiele zorg • Voorzieningenregeling • Kaderwet Militaire Pensioenen • Re-integratie • Thuisfront • Reikwijdte van de zorg • Wetenschappelijk onderzoek • Financiering • Communicatie 7 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Proces van de evaluatie Parallelle activiteiten Naast de verdiepingssessies is, in het kader van de evaluatie, onderzoek verricht naar 4 thema’s: 1. Governance 2. Nazorgvragenlijst (RZO) 3. Decoraties 4. Financiën (Auditdienst Rijk) Separaat liep de evaluatie van het PTSS-protocol 8 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Bevindingen algemeen Het Nederlandse veteranenbeleid kent 3 doelstellingen: 1. Bevorderen erkenning veteranen en mogelijke gevolgen van inzet als militair 2. Bevorderen waardering die veteranen o.g.v. verdiensten toekomt 3. Waarborgen van bijzondere zorg Conclusie: Doelstellingen in algemene zin behaald Maar verbeteringen zijn mogelijk 9 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Majoor Joyce (32) ging op uitzending naar Afghanistan (2008-2009 en 2010) en naar Mali (2014). 10 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Governance • Versnippering in de uitvoering: maakt de regie op de uitvoering complex en verkleint flexibiliteit en slagvaardigheid • Verscheidenheid aan financiële constructies: ongewenst vanuit begrotingsoptiek een eenduidigheid • Individuele vraagstukken onder aandacht HDP: geen centrale uitvoeringsorganisatie voor 11 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Reikwijdte • Bij de zorgvraag moet de veteraan centraal staan • Er is behoefte aan duidelijkheid over de (formele) beperking voor veteranenzorg (grens, duur, relatie, veteranenzorg versus civiele zorg) 12 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Communicatie • Evenwichtig beeld veteraan is van groot belang • Belang informatievoorziening bij dienstverlating • Noodzaak structurele afstemming tussen verschillende spelers die communiceren over veteranen 13 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Majoor Jan Boot (43) ging op uitzending naar Bosnië in 1998, naar Kosovo in 2000, naar Afghanistan in 2007-2008 en naar Mali in 2014. 14 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Erkenning en waardering • Inspanning zijn doeltreffend • Brede maatschappelijke waardering • Groot deel veteranen voelt zich gewaardeerd, maar geïntensiveerde activiteiten leiden niet tot verhoging • Decoratiebeleid verdient op punten aanpassing 15 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Zorgplicht voor, tijdens en na inzet • Defensie biedt de militair voor, tijdens en na professionele en pro-actieve zorg, maar zou meer doorlopende karakter moeten hebben • Informatievoorziening (over o.a. de zorg) aan individueel uitgezonden militairen is soms versnipperd • Systematiek van nazorgvragenlijst moet worden aangepast door nieuw screeningsinstrument 16 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Zorgplicht voor het thuisfront • Er is behoefte aan een duidelijke definitie van thuisfront versus relatie in de Veteranenwet • Aandacht voor thuisfront als doorlopende vorm van reguliere P-zorg • Gebruik moderne communicatiemiddelen • Belang (permanente) thuisfront comités 17 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Marianne Noot (59) is dochter van Indiëveteraan en partner van Bosniëveteraan. Zij is voorzitter en medeoprichter van Stichting Me for You. Deze stichting zet zich in voor de belangen van relaties en gezinsleden van geüniformeerden. 18 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Bijzondere zorgplicht voor veteranen • Veteranenloket is volwaardige toegangspoort, goed bekend. Toestroom groter dan verwacht • LZV is uitgebalanceerd stelsel van ketenzorg • Uitgebreid, maar complex, stelsel materiële voorzieningen • Focus ligt op verzorging, minder op activering • Arbeidsparticipatie belemmerd (negatief inkomenseffect) • Ontslag als gevolg van drugsbeleid, aandacht redenen 19 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Marcel Koopmans (67) ging op uitzending naar Irak in 1991 en naar Cambodja in 1992-1993. 20 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Wetenschappelijk onderzoek • Onderzoek naar uitzend gerelateerde klachten heeft een flinke stimulans gekregen • In lijn met adviezen RZO is extra budget toegekend, een leerstoel opgezet en vele onderzoeken uitgevoerd • Nederland is toonaangevend o.g.v. onderzoek • Onderzoeksagenda is nog niet alomvattend • Nog geen bredere maatschappelijke samenwerking onderzoek naar veteranen (ook internationaal niet) 21 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Bevindingen Financiering en doelmatigheid beleid • ADR concludeert dat de bestedingen doeltreffend zijn • Doelmatigheidsvraag is lastiger door complexiteit en veelheid aan financiële constructies (historisch) • De druk op het systeem neemt toe (exogene factoren) 22 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 8 Kernaanbevelingen Korte termijn 1. Definieer de grenzen van de veteranenzorg 2. Ontwikkel nieuwe (preventieve) programma’s voor, tijdens en na de missie 3. Speel in op de behoeften van thuisfront, maar stel bij zorg de veteraan centraal 4. Beschouw de keten van het Veteranenloket, inclusief het gespecialiseerd maatschappelijk werk, op verbetermogelijkheden in het proces. 5. Onderstreep de verantwoordelijkheid die de veteraan zelf heeft bij zijn herstel en maak, naast de specifieke veteranenzorg, maximaal gebruik van de mogelijkheden die er zijn in de (civiele) samenleving 23 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 8 Kernaanbevelingen Langere termijn 1. Verbeter de governance, waarbij de uitvoering en financiering eenvoudiger en slagvaardiger worden georganiseerd. 2. Verbeter de financiële duurzaamheid van de veteranenzorg en kom tot een vereenvoudiging van de financieringsstructuur. 3. Moderniseer het stelsel van uitkeringen en compensaties (inclusief de bijbehorende keuringen) zodat dit de gewonde veteraan beter ondersteunt bij re-integratie en (maatschappelijke) participatie. 24 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Vervolg • Rapport gaat komende week naar Tweede Kamer • De 8 kernaanbevelingen vormen input voor toekomstige beleidsagenda • Aantal onderwerpen al actief opgepakt • Aantal vergt nadere studie 25 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016 Dank • Veel effort • Zorgvuldig en uitgebreid proces • Goede aanknooppunten voor verbeteringen • Veel mensen betrokken geweest 26 Ministerie van Defensie Evaluatie Veteranenbeleid 16 december 2016