Vereniging van en voor familieleden van personen met psychische problemen Politiek memorandum Namens de Vlaamse gezinnen met een psychisch ziek familielid > Naar een moderne, gezinsvriendelijke geestelijke gezondheidszorg 800.000 Vlamingen zijn familie van een persoon met een matige tot ernstige psychische problematiek. Deze gezinnen hebben nood aan informatie, begeleiding, opvang, advies en vooral aan gepaste zorg voor het gezinslid dat psychisch ziek is en voor henzelf als betrokken gezinsleden. Volgens de WHO wordt depressie tegen 2025 de tweede meest voorkomende ziekte ter wereld. Ook andere psychiatrische aandoeningen komen veel voor. Bijna 1 op honderd ontwikkelt een psychotische problematiek en 2 tot 3% van de bevolking wordt manisch-depressief. Voor Vlaanderen ligt hier een belangrijke uitdaging, want inderdaad, geestelijke gezondheid is Vlaamse materie! > Gezinnen met een psychisch ziek gezinslid vragen van Vlaanderen Een Vlaams GGZ-plan Het systeem van geestelijke gezondheid is onvoldoende samenhangend. De Vlaamse overheid heeft de afgelopen jaren wel inspanningen gedaan om meer middelen naar de sector door te sluizen, maar het ontbreekt aan de nodige samenhang en visie. Er zijn heel wat hiaten in de zorg en teveel wachtlijsten. Belangrijke stappen in de goede richting zouden zijn: • dat er een grondige doorlichting komt van het hele systeem; • dat er een visie en plan ontwikkeld wordt over de GGZ-noden bij de Vlaamse bevolking; • en een strategie hoe daaraan tegemoet te komen. Zorg aan huis Mobiele equipes hebben in tal van andere landen hun nut bewezen. Dergelijke equipes nemen verschillende opdrachten voor hun rekening zoals preventie, vroegdetectie, kortdurende crisisinterventie, intensieve geestelijke gezondheidszorgen, voortdurende zorg voor langdurig psychisch zieken en hun gezin. Daarvoor is een verdubbeling nodig van het budget van de centra geestelijke gezondheidszorg (CGGZ), dat volledig besteed wordt aan geestelijke gezondheidszorg aan huis. Betaalbare en geschikte assistentiewoningen 1.000 appartementen/woningen worden door sociale huisvestingsmaatschappijen voorbehouden voor psychisch zieken en hun gezin, waarbij ook assistentie, zorg en toezicht geboden wordt. Een team van woonbegeleiders begeleidt psychisch zieken in het wonen en doet alles wat nodig is om overlast te vermijden. Een familiaal preventie-actieplan Gezinsleden van personen met matige tot ernstige psychische problemen vormen een risicogroep. Omwille van erfelijke belasting en de stress, ontwikkelen zij meer dan gemiddeld zelf gezondheidsproblemen. Ouders, partners, broers en zussen en volwassen KOPP-kinderen moeten vlot toegang krijgen tot preventieve programma’s die hen vrijblijvend aangeboden worden. In samenwerking met de actoren van integrale jeugdhulp, worden preventieve acties ten aanzien van kinderen van ouders met psychische of afhankelijkheidsproblemen opgezet. Een van de belangrijkste inrijpoorten hiervoor is het koppelen van KOPP-preventieteams aan de centra GGZ, aan de psychiatrische ziekenhuizen en de PAAZ-afdelingen. Voorzieningen voor personen met een psychische handicap Per provincie wordt één kleinschalige voorziening (25 plaatsen) van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap als pilootproject voor personen met een psychische handicap opgezet. Er is een kleine groep psychisch zieken, vooral met een ernstige psychotische problematiek (schizofrenie) die niet zullen genezen omdat ze therapie weerstandig zijn. Zij hebben nood aan orthopedagogische zorgen waarbij er maximale aandacht is voor een kwaliteitsvol leven en wonen. Similes politiek memorandum ▪ maart 2009 ▪ pagina 1 Vereniging van en voor familieleden van personen met psychische problemen Politiek memorandum Namens de Vlaamse gezinnen met een psychisch ziek familielid Gezinsvriendelijke zorg als voorwaarde voor erkenning Vlaanderen staat in voor de erkenning van de gezondheidscentra op haar grondgebied. Elke geestelijke gezondheidszorgorganisatie (psychiatrisch ziekenhuis, beschut wonen, psychiatrische verzorgingstehuis, CGGZ) ondertekent een protocol waarin beschreven is op welke manier de gezinsleden van psychisch zieken geïnformeerd en betrokken worden in de zorg en het beleid. Dit protocol wordt een basisvoorwaarde voor de erkenning. Uitbreiding van zorgaanbod voor kinderen en jongeren Op dit vlak moet nog een serieuze achterstand ingehaald worden. We vragen een verdubbeling van de middelen voor kinder- en jongerenteams in de CGGZ. Ook hier worden outreaching projecten opgezet, vroegdetectieteams geïnstalleerd en wordt liaison voorzien in de voorzieningen voor personen met een handicap en voorzieningen in de bijzondere jeugdzorg (integrale jeugdhulp). Erkenning en financiering van arbeidszorg voor personen met psychische problemen Arbeid en dagbesteding voor personen met psychische problemen zijn van groot belang. Er wordt werk gemaakt van een arbeidszorgdecreet. Opleiding van familievertrouwenspersonen en –ervaringsdeskundigen in de GGZ We vragen erkenning en financiering voor het opleiden van familie-ervaringsdeskundigen zodat die kunnen ingeschakeld worden als familievertrouwenspersonen in diensten en organisaties, of als deskundigen kunnen participeren op beleidsniveaus. Maar inderdaad. Ook op federaal niveau liggen belangrijke bevoegdheden op het vlak van geestelijke gezondheidszorg. De Vlaamse overheid moet, in dialoog met de federale overheid en de andere gemeenschappen en gewesten, aandacht bepleiten voor en meewerken aan de volgende items: Een Belgisch GGZ-meerjarenplan met naadloze overgangen van zorg en aandacht voor vormen van aanklampende zorg. Investeren in mobiele zorgequipes. Aanpassing van de RIZIV-nomenclatuur naar een moderne geestelijke gezondheidszorg met vergoedbare acten van psychiaters, verpleegkundigen en maatschappelijk werkers die aan huis komen. Erkenning van psychotherapeuten en terugbetaling van psychotherapie. Aangepaste opvang en zorg voor geïnterneerden. Een beter inkomen voor psychisch zieken. De eerstelijns geestelijke gezondheidszorg berust bijna volledig op de huisarts. Deze heeft op dat vlak versterking nodig. Een huisarts moet op een eenvoudige manier beroep kunnen doen op psychiatrische knowhow. In elke regio van 200.000 inwoners moet een GGZ-equipe zijn waar de huisarts een beroep kan op doen voor diagnostiek, advies en verwijzing. >Contacteer ons Ja! Geestelijke gezondheid is een topprioriteit op de politieke agenda Federatie van Vlaamse Simileskringen vzw Groeneweg 151, 3001 Heverlee [email protected] www.similes.be Mieke Craeymeersch, directeur tel 016 244 208 [email protected] Similes politiek memorandum ▪ maart 2009 ▪ pagina 2