Diagnostiek, preventie en behandeling van dysgrafie bij

DIAGNOSTIEK, PREVENTIE EN
BEHANDELING VAN DYSGRAFIE
BIJ SLECHTZIENDE KINDEREN
1
Parmentier Laurien
1Ba0 b
2010-2011
OVER WAT GAAT HET ARTIKEL?

Wat zijn de problemen bij het behandelen van
schrijfstoornissen bij kinderen met een visuele
beperking?









Inleiding (uitleg van de termen)
Het verband tussen slechtziendheid en dysgrafie
Diagnostiek
Onderzoek
Uitwerking
Resultaten
Algemene behandeling
Specifieke behandeling
Pedagogische aanbevelingen
2
INLEIDING: WAT IS DYSGRAFIE?
Stoornis in de ontwikkeling van het
produceren van een (leesbaar) handschrift,
die gebaseerd is op een onvermogen om
bepaalde voor het schrijven noodzakelijke
bewegingen in een behoorlijk tempo te
volbrengen.
 Bepaald a.d.h. van de specifieke
schrijfvoorwaarden

3
INLEIDING: WAT IS SLECHTZIENDHEID?

Kan drie oorzaken hebben:
Optische systeem (oorzaak ligt bij de zintuig)
 Pereceptiesysteem (oorzaak ligt bij de waarneming)
 Neurale systeem (oorzaak ligt bij het doorgeven van
de visuele zenuwprikkels)


Slechtziendheid wordt aangegeven door de visus
4
VERBAND TUSSEN DYSGRAFIE EN
SLECHTZIENDHEID:
Tekort aan visuele informatieverwerking, is
noodzakelijk in ons schoolse leven.
Zorgt voor moeilijke verwerking van leerstof en
communicatie via schrift
 Dysgrafie wordt vaak veroorzaakt door de
beperkte visus, achterstand in de motorische
ontwikkeling en de afwijkende houding.

M.a.w., Ze missen veel visuele informatie
waardoor er schrijfproblemen ontstaan
5
VERBAND :VERVOLG
Deze kinderen hebben vaak ook een vertraging in
de ontwikkeling doordat de samenwerking van
verschillende zintuigen in gebrek is.
 Psychomotorisch ontwikkelen ze zich ook trager
doordat ze:

Angst hebben om te bewegen
 Minder gelegenheid hebben om te leren uit
bewegingservaringen
 Worden thuis ook vaker minder gestimuleerd in het
uitvoeren van motorische activiteiten

6
DIAGNOSTIEK

Gebeurt door het Visio Onderwijsinstelling Noord

Uitvoering van een Visueel Functie Onderzoek (VFO)


Orthoptist
Inzicht op de dysgrafie:
Dysgrafieschaal
 Schrijfvoorwaarden





Perceptueel –motorische voorwaarden
Cognitieve voorwaarden (=de taalontwikkeling)
Didactische voorwaarden
Schrijfspoor





Grove motoriek
Fijne motoriek
Kritisch onderscheiden
Oog-handcoördinatie
De ruimtelijke oriëntatie
7
DIAGNOSTIEK: VERVOLG

Observatie
Moet de vaardigheid in een behandeling geoefend worden?
 Kijkgedrag van het kind
 Op welke manier maakt het gebruik van de eigen visuele en
motorische mogelijkheden
 Wat heeft een invloed op de leesbaarheid van het
handschrift (hulpmiddelen)
 Liniatuur
 Lichtinval en- sterkte


Aanpassingen in de proef:
Fel gekleurd materiaal
 Vergroting van testmateriaal
 Aangepast meubilair

Deze informatie en het medisch verslag vormen het
individueel handelingsplan!
8
DE ONDERZOEKSGROEP

54 slechtzienden





12 verschillende soorten oogaandoeningen
Jongens en meisjes
7-12 jaar
Regulier en speciaal onderwijs
Gemeenschappelijk punt:
Zitten allemaal in verschillende stadia van schrijven
maar hebben nog geen extra begeleiding gehad
 Gebruiken hun handschrift als communicatiemiddel

9
UITWERKING VAN DE GEGEVENS

Algemene problemen in het schrijfproces:
Pengreep
 Kijkafstand
 Schrijfhouding


Algemene problemen in het schrijfproduct;
Maken van goede lettervormen
 Verbindingen
 Ruimteverdeling
 Automatisering

10
RESULTATEN


Conclusie:
Er zijn overeenkomsten in enkele symptomen in
het schrijfproces waaruit men algemene
richtlijnen kan vinden voor de preventieve of
curatieve behandeling van een slecht leesbaar
handschrift.
Maar!
De symptomen van de dysgrafie bij verschillende
oogaandoeningen kunnen verschillen (d.w.z. dat
deze kinderen in verschillende stadia zitten van
het leesbaar leren schrijven)
Wat nu?
De behandeling moet individueel gebeuren en niet
gericht zijn op de algemene problemen
 Zorg op maat!
11
ALGEMENE BEHANDELING
Langer doorgaan met de voorbereidende
oefeningen ter preventie van dysgrafie
 Voor het echte schrijven, in te gaan op de
schrijfvoorwaarden
 Aandacht besteden aan schrijfafstand,
schrijfhouding en pengreep
 Aandacht bij schriftbeeld:

Handhaving van lettervorm
 Maken van goede verbindingen
 Automatiseren


Aanpassingen bij het schrijfproces (aangepaste
liniatuur en verlichting)
12
SPECIFIEKE BEHANDELING

Schrijfhouding


Ruimteverdeling


Met behulp van liniatuur
Hellingshoek


Wordt samen naar gezocht met behulp van de
fysiotherapeut en/of ergotherapeut
Gebruik maken van een hellingsblad onder het
schrijfblad
Automatisering

Frequente oefening in het schrijven
13
PEDAGOGISCHE AANBEVELINGEN
Extra stimulatie bij motorische bewegingen
 Ouders moeten het slechtziende kind motiveren
zoveel mogelijk zelf te laten doen en het laten
oefenen in dagelijks leven, dit is goed voor de
motorische beweging en het ontwikkelen van
zelfvertrouwen

14
BRONNENLIJST
van Peer,D.R., Ferweda,W. & Wassenberg,C.
(1998) Diagnostiek, preventie en behandeling van
dysgrafie bij slechtziende kinderen, Tijdschrift
voor orthopedagogiek, 37 (4), 151-162
 Internet, Stichting Schrijfontwikkeling. Dysgrafie
bestaat niet. Geraadpleegd op 22/12/2010 van
http://www.schriftontwikkeling.nl/?page_id=30

15