Gavagai - Samenvattingen vwo

“GAVAGAI!!!”
-
kijk een konijn
konijn
deel van een konijn
avondeten
Er zijn verschillende vertalingen voor Gavagai door de antropoloog, maar ze zijn niet
synoniem.
Er zijn dus verschillende vertalingen voor dezelfde empirische informatie, het juiste
woordenboek bestaat niet, de juiste vertaling kun je niet maken, de juiste betekenis
bestaat ook niet. Quine: betekenis is onbepaald en daarom ook hetgeen waar het
woord naar verwijst, de referent. Strikt genomen is er dus geen eenduidig
vaststelbare betekenis.
Maar als dit klopt, dan wordt een heel netwerk van begrippen ondermijnd, waaronder
synonymie. Ook het spreken van analytische zinnen
Analytische oordelen (waaronder alle uitspraken van de wiskunde) gaan volgens
Hume over relaties tussen ideeën (die op hun beurt teruggaan op impressies),
bijvoorbeeld ‘Vrijgezellen zijn ongehuwd’, ‘De drie hoeken van een driehoek zijn
samen gelijk aan twee rechte hoeken.’ Of dergelijke oordelen waar zijn is niet
afhankelijk van de ervaring. Ze zijn in die zin a priori.
wordt moeilijk zonder de notie betekenis. Als het spreken van betekenissen niet
empirisch te rechtvaardigen valt, noch dat van synonymie, dan valt het onderscheid
tussen synthetische en analytische uitspraken ook niet meer vol te houden.
Wiskundige uitspraken vormen volgens Quine geen aparte categorie, maar een
integraal onderdeel van de wetenschap als geheel.
WETENSCHAP
Een wetenschappelijke term ontleent zijn betekenis aan de context van een hele
theorie. De taal van de wetenschap leren is een conditioneringsproces. In deze taal
komen observatiezinnen voor (zinnen die onder dezelfde omstandigheden bij iedere
taalgebruiker dezelfde reactie uitlokken: bevestiging of ontkenning), maar dergelijke
zinnen staan niet op zichzelf.
De sociale controle stuurt het leerproces bij een taal, bij wetenschap is dat net zo.
Betekenissen bestaan niet onafhankelijk van dit sociale kader.
Quine: Het is een illusie dat we buiten de wetenschap kunnen gaan staan om haar
fundamenten te formuleren. We moeten het verband zoeken tussen observatie en
theorie met gebruikmaking v.d. wetenschap.
Quine verdedigt een epistemologie op strikt empirische grondslag, maar dan een
empirisme dat zich heeft bevrijd van verificationistische pretenties
verificatiebeginsel – een principe uit het >>logisch-positivisme. Het houdt in dat de
betekenis van een uitspraak afhangt van de vraag of hij geverifieerd kan worden. Dat
wil zeggen: of de waarheid van de uitspraak door middel van waarneming of
experiment kan worden aangetoond. Kan dat niet, dan is de uitspraak nietszeggend.
verificatieprincipe – een ander woord voor >>verificatiebeginsel.
verificationisme – een opvatting van de wetenschap, die inhoudt dat een theorie
wetenschappelijk genoemd mag worden als hij geverifieerd kan worden, dus of de
geldigheid van de theorie kan worden aangetoond door middel van waarnemingen of
experimenten.
Maar als betekenissen niet bestaan, dan wordt ons gehele mentale leven ontkend.
Ook wetenschappelijke theorieën zijn onderbepaald: we kunnen niet buiten de
theorie gaan staan en van buitenaf op grond van zuivere sense data de beste theorie
kiezen. Wetenschappelijke theorieën zijn net als vertalingen onderbepaald door
empirische evidentie.
onbepaaldheid van betekenis – Quine concludeerde dat de betekenis van een woord
onbepaald is, omdat voor ieder woord wel verschillende vertalingen (of interpretaties)
mogelijk zijn die stroken met dezelfde empirische gegevens, maar die niet synoniem zijn.
onderbepaaldheid van wetenschappelijke theorie – het verschijnsel dat we op basis van
de gegevens die we hebben (onze ervaringsgegevens) geen definitieve keuze kunnen
maken tussen verschillende wetenschappelijke theorieën. We kunnen niet buiten onze
zintuigen gaan staan en een afweging maken op basis van de pure feiten op zich.
Juist daarom is het mogelijk dat incompatibele wetenschappelijke theorieën worden
geformuleerd die niettemin empirisch gerechtvaardigd zijn. BV: discussie betreffende:
licht bestaat uit golven of uit deeltjes. Uiteindelijk kwam voor deze tegenstrijdige
golf/deeltjesdualiteit een algemene theorie: De kwantummechanica, die de golf- en
deeltjestheorie verenigt. Quine lijkt hierdoor geïnspireerd: de empirische evidentie
laat twee verschillende theorieën toe. Helaas is Quine’s beschrijving in de praktijk
van de wetenschap niet bevredigend. Het doel van de wetenschapper blijft om
nieuwe experimenten te ontwerpen waarin de twee theorieën niet hetzelfde
voorspellen. Twee tegenstrijdige vertalingen (theorieën) voor hetzelfde empirische
gegeven zijn voor de wetenschap even onacceptabel als in de praktijk van onze
dagelijkse communicatie.