Radiologisch Handboek Hulpverleningsdiensten - Begrippen en afkortingen Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving A-object Een object waarbij een stralingsongeval meer dan plaatselijke betekenis c.q. regio overstijgende gevolgen heeft en waarbij de bestuurlijke coördinatie bij de landelijke overheid ligt. Dit betreft de volgende objecten: - Kernenergiecentrales - schepen en ruimtevaartuigen die gebruik maken van kernreactoren - nucleair defensiemateriaal - A-objecten in het buitenland - transporten van hoog radioactieve afvalstoffen van een kernenergiecentrale - Moedwillig (dreigen met) misbruik van radioactieve stoffen met als doel, personen of materiaal aan straling bloot te stellen of te besmetten (bron : NPK Responsplan p. 9 / zie ook definitie KEW art 38c) De route van de plaats van vertrek naar het incident. De aanrijroute is zodanig gekozen dat zij bovenwinds gelegen is. De ingezette voertuigen komen niet in aanraking met de eventueel bij het incident vrijgekomen stoffen Straling die men ontvangt van natuurlijke bronnen die altijd in het leefmilieu aanwezig zijn. Deze straling is onder meer afkomstig uit het universum (kosmische straling) en van het verval van radioactieve stoffen in de aardkorst, in bouwmaterialen en in het eigen lichaam. Alarmdosismeter van de firma Automess, bij de Nederlandse brandweer in gebruik als persoonlijke dosis(tempo)meter. De ADOS wordt op het lichaam gedragen zodat na een inzet met een stralingsbron de opgelopen dosis kan worden bepaald Ambtelijk interdepartementaal voorportaal van het ICCb Adviseur Gevaarlijke Stoffen: een piketfunctionaris van de brandweer die gespecialiseerd is op het gebied van (ongevallen met) gevaarlijke stoffen As Low As Reasonably Achievable. Beginsel binnen de stralingsbescherming dat inhoudt dat bestraling en besmetting van mensen, dieren, planten en goederen zoveel mogelijk moet worden beperkt. Grenswaarde voor een stralingsdosis, die bij overschrijding leidt tot (een) van te voren afgesproken maatregel(en) Alerteringssysteem Terrorismebestrijding Aanrijroute Achtergrondstraling ADOS Adviesteam (NCC verband) AGS ALARA Alarmdrempel ATb IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving Automess 6150 AD-1 Dosis(tempo)meter van de firma Automess met toebehoren ter bepaling van het externe dosistempo/de externe dosis of de mate van besmetting. De meter is eigendom van Binnenlandse Zaken en maakt deel uit van de standaard uitrusting van de tankautospuiten van de brandweer Gebruiksopties: Met - interne sonde: bij gemiddeld niveau gammastraling - externe sonde AD-15: bij hoog niveau gammastraling - externe sonde AD-17: bij oppervlaktebesmetting (alfa- beta- en gammastraling) - externe sonde AD-18: bij laag niveau gammastraling - externe sonde AD-K: bij oppervlaktebesmetting (alfa-, beta- en gammastraling) Een object waarbij een stralingsongeval alleen lokale gevolgen heeft en de bestuurlijke coördinatie bij de lokale c.q. regionale overheid ligt. Dit betreft: - installatie voor uraniumverrijking - installaties voor verwerking en opslag van radioactief afval - installaties waar radioactieve stoffen en bronnen worden gemaakt - locaties (vast en mobiel) waar radioactieve stoffen en bronnen worden gebruikt - transporten De minister kan, na overleg met de betrokken burgemeester en de voorzitter van de veiligheidsregio, besluiten dat een ongeval met een categorie B-object wordt bestreden als een ongeval met een categorie A-object (zie ook definitie KEW art 38d) Het plan in het kader van NPK dat de beschrijving bevat van de organisatiestructuur, de processen en de taken die noodzakelijk zijn voor het inrichten en in stand houden van het vermogen van de Nederlandse overheid om efficiënt en effectief te reageren op ieder stralingsongeval Wijze waarop een individu aan straling kan worden blootgesteld. De mogelijke blootstellingspaden zijn: Inwendige besmetting door inhalatie van radioactieve deeltjes Externe bestraling vanuit de wolk Externe bestraling vanuit de omgeving (na depositie) Uitwendige besmetting door aanraken besmette goederen Inwendige besmetting door inname van besmet voedsel en drinkwater Back Office Geneeskundige Informatie Back Office Radiologische Informatie Beleidsondersteunend Team milieu-incidenten Becquerel: een maat voor de hoeveelheid radioactiviteit, 1 Bq is 1 desintegratie per seconde Het gebied waar het incident heeft plaatsgevonden en de hulpdiensten uitvoering geven aan de directe bestrijding van het incident De gemeente binnen welke grenzen zich het brongebied bevindt De staat binnen welke grenzen zich het brongebied bevindt Het geheel van factoren die de samenstelling, hoeveelheid, wijze van vrijkomen en tijdsverloop beschrijven (bij ernstige reactorongevallen) van radioactieve stoffen in het milieu Besluit Stralingsbescherming Ministerie van Buitenlandse Zaken Coördinator Bewaking en Beveiliging (van de NCTV) AD-15 AD-17 AD-18 AD-k B-object Beheerplan NPK Blootstellingspad BOGI BORI BOT-mi Bq Brongebied Brongemeente Bronland Bronterm BS BZ CBB IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving CBRN Chemisch, biologisch, radiologisch, nucleair. Deze afkorting wordt algemeen gebruikt om te verwijzen naar ongevallen, incidenten, of wapens waarbij een of meer van deze agentia betrokken zijn. Cold zone In deze zone mogen alle hulpverleners komen, zonder gebruik van beschermingsmiddelen Zie ook Handreiking Kleinschalige chemische decontaminatie (2013). Begrip gerelateerd aan: warm en hot zone. Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval De Eenheid Crisiscommunicatie maakt onderdeel uit van het NCC en adviseert over de communicatiestrategie bij dreigende of daadwerkelijke crises, geeft eventueel leiding aan de uitvoering hiervan en ondersteunt op het gebied van woordvoering, publieksen verwanteninformatie en nieuwe media Een ernstige verstoring van het maatschappelijke bestel; i.c. situatie die ontstaat na een ongeval en die leidt tot een gecoördineerde respons door meerdere individuen en/of organisaties Het geheel van samenhangende maatregelen en voorzieningen die de (rijks)overheid treft in samenwerking met andere organisaties ter voorbereiding op, ten tijde van en na afloop van een crisis ter waarborging van de (nationale) veiligheid Departementaal Coördinatiecentrum Uitvoeren van maatregelen ter ontsmetting van mensen, dieren, milieu en materiaal. Afgekort: Deco Ministerie van Defensie / procedure voor een ongeval met nucleair defensiemateriaal. Effecten die variëren van roodheid van de huid tot overlijden, die het gevolg zijn van zeer hoge blootstellingen aan ioniserende straling. De effecten treden binnen enkele uren of weken op en er is altijd sprake van een drempeldosis, waaronder de effecten niet optreden. Deze drempeldosis verschilt per effect. Maatregelen die ingrijpen op blootstellingspaden waarbij de mens als gevolg van de ongevalslozing op directe wijze wordt blootgesteld aan radioactiviteit of straling (bijvoorbeeld via externe straling of het inademen van radioactief materiaal). Directe maatregelen dienen in de regel op zeer korte termijn afgekondigd en uitgevoerd te worden Maat voor de snelheid van blootstelling aan straling Directeur Publieke Gezondheid (nieuwe functie per 1.1.2012 ingevolge de Wet publieke gezondheid; verantwoordelijk voor GGD en GHOR en in die laatste hoedanigheid lid van de directie van de veiligheidsregio Afstand die geladen deeltjes in lucht, vloeistof of vaste stof kunnen overbruggen Externe Beveiligingsorganisatie Energy Research Center of the Netherlands / Energieonderzoek Centrum Nederland European Community Urgent Radiological Information Exchange, een systeem voor het delen van informatie met betrekking tot een stralingsongeval in Europa Het gebied buiten het brongebied, waar het incident effecten heeft op de omgeving Een (te berekenen) maat voor de stralingsbelasting, uitgedrukt in Sievert Ministerie van Economische Zaken COVRA ECO Crisis Crisisbeheersing DCC Decontaminatie DEF / NUCDEF Deterministische of acute effecten Directe maatregelen Dosistempo DPG Dracht EBO ECN ECURIE Effectgebied Effectieve dosis EZ IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving Emissie Het uitstoten dan wel vrijkomen van radioactieve stoffen (vast, vloeibaar of gasvormig) naar lucht, water of bodem Emergency Notification and Assistance Convention Eenheid Planning en Advies drinkwater Eenheid Planning en Advies nucleair Eenheid Planning en Advies nucleair Back office Eenheid Planning en Advies nucleair Front office EPAn FO, Back Offices en Steuncentra Een maat voor de dosis aan straling die een orgaan of weefsel ontvangt, uitgedrukt in Sievert European Union-Monitoring and Information Center Europese Atoomenergie Gemeenschap European Union Radiological Data Exchange Platform. Europees stralingsbewaking netwerk en gegevensuitwisseling De inrichting of persoon waaraan / aan wie het bij vergunning is toegestaan radioactieve stoffen te bereiden of toe te passen, radioactieve stoffen of splijtstoffen of ertsen te vervoeren of voorhanden te hebben Stof dat na een kernexplosie in de atmosfeer of aan het aardoppervlak als radioactief stof neerdaalt rond het explosiepunt of (door verspreiding in de lucht en op de wind) ver daarvandaan. Synoniem: radioactieve neerslag Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de regio Regionaal Geneeskundig Functionaris; zie ook DPG De gray (symbool Gy) is de SI-eenheid van hoeveelheid geabsorbeerde ioniserende straling. In tegenstelling tot de sievert geeft de gray alleen het natuurkundige effect weer en niet het biologische effect. Om verwarring te voorkomen tussen de geabsorbeerde dosis en het dosisequivalent moet men de juiste eenheid gebruiken, namelijk gray voor de geabsorbeerde dosis en sievert voor het dosisequivalent Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijdings Procedure De tijd waarbinnen de helft van de radioactiviteit van een radioactieve stof vervalt. Elke radioactieve stof heeft een specifieke halfwaardetijd Dikte van een (absorptie)materiaal (uitgedrukt in mm) waardoor de stralingsintensiteit van gammastraling met de helft afneemt (Voorgenomen) Menselijke activiteiten die aanleiding (kunnen) geven tot een verhoogde stralingsbelasting Vastgesteld geografisch gebied waarbinnen men risico loopt op besmetting met een chemisch, biologisch of nucleaire stof. Indien naast de Hot zone een warm zone is ingericht, worden besmette personen op de grens tussen de hot en de warm zone “droog” ontsmet: ontdaan van het grootste deel van de besmetting door verwijdering van de buitenste kledinglaag. Zie ook Handreiking Kleinschalige chemische decontaminatie (2013). Begrip gerelateerd aan: warm en cold zone. International Atomic Energy Agency. Publiceert onder andere richtlijnen voor preparatie en respons op stralingsongevallen en coördineert de implementatie van de “International Convention on Early Notification in Case of a Nuclear Accident or Radiological Emergency” ENAC EPAd EPAn EPAn BO EPAn FO EPAn organisatie Equivalente dosis EU-MIC EURATOM EURDEP Exploitant Fall-out GAGS GHOR RGF Gray GRIP Halfwaardetijd Halveringsdikte Handelingen Hot zone IAEA IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving ICAWEB Informatiesysteem voor de registratie van meldingen en incidentafhandeling dat door de adviesnetwerken van de Inspectie Leefomgeving en Transport (voorheen VROM-Inspectie) wordt gebruikt. Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing – ambtelijk voorportaal van de MCCb International Commission on Radiological Protection (meest gezaghebbende orgaan op het gebied van stralingsbescherming) Ministerie van Infrastructuur en Milieu Inspectie Leefomgeving en Transport (per 1.1.2012 ontstaan door samenvoeging van de VROM-inspectie en de Inspectie Verkeer en Waterstaat) Het geheel van bron- en effectgebied Indirecte maatregelen zijn interventies die ingrijpen op blootstellingspaden waarbij de mens als gevolg van de lozing van radioactief materiaal op indirecte wijze kan worden blootgesteld aan straling, alsmede maatregelen die ingrijpen op de psychosociale gevolgen van het ongeval. ICCb ICRP IenM ILT Incidentgebied Indirecte maatregelen INES INEX Ingekapselde bron Interventie Interventieniveau (IN) Interventiewaarde Ioniserende straling Isotoop Jodiumprofylaxe KCB Kerninventaris Kernongeval Kew Voorbeelden van indirecte maatregelen zijn toegangscontrole, landbouwmaatregelen, medische zorg en psychosociale hulpverlening. Indirecte maatregelen kunnen zowel op de korte termijn als op de (middel)lange termijn afgekondigd en uitgevoerd worden International Nuclear and Radiological Event Scale (Internationaal classificatiesysteem om de omvang of ernst van nucleaire incidenten aan te geven) International Nuclear Emergency Exercises Een ingekapselde bron is een bron van ioniserende straling, die wordt gevormd door radioactieve stoffen welke: a. zijn ingebed in of gehecht aan vast, niet-radioactief dragermateriaal, of b. zijn omgeven door een omhulling van niet-radioactief materiaal, met dien verstande dat zowel het onder a. bedoelde dragermateriaal als de onder b. bedoelde omhulling voldoende weerstand biedt om onder normale gebruiksomstandigheden elke verspreiding van radioactieve stoffen uit de bron te voorkomen Activiteit die erop gericht is om bij een stralingsongeval de blootstelling aan straling te beperken Een interventieniveau is een blootstellingsniveau waarboven specifieke maatregelen overwogen moeten worden, zoals evacuatie of schuilen Zie interventieniveau (IN) Straling die voldoende energetisch is om een elektron uit de buitenste schil van een atoom weg te slaan. In de volksmond wordt ioniserende straling vaak (foutief) “radioactieve straling” genoemd. Isotopen zijn atomen van hetzelfde chemisch element waarvan het aantal protonen gelijk is, maar het aantal neutronen verschilt. Maatregel om de blootstelling van de schildklier aan radioactief jodium te voorkomen door de schildklier te verzadigen middels stabiel jodium(tabletten) KernCentrale Borssele De kerninventaris (of inventaris) van een nucleaire installatie is een beschrijving van de radioactiviteit in de installatie Een ongeval met een kernreactor Kernenergiewet IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving KFD Kernfysische Dienst – onderdeel van Inspectie ILT dat toezicht houdt op het gebied van nucleaire veiligheid en stralingsbescherming voor de bevolking (het milieu) Korps landelijke politiediensten Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Vuistregel voor dosisbepaling; verkleining van de afstand tot de bron met de helft, levert een vier keer zo hoog dosistempo op KIWA Watercycle Research Institute (voormalig KIWA) Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum Landelijk Operationele Staf Actie die wordt genomen om de fysieke en psychologische gezondheid van mensen en het milieu te beschermen tegen de gevaarlijke effecten van blootstelling aan straling. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee typen: directe en indirecte maatregelen De straal van de maatregelzone; de maximale afstand vanaf een kerncentrale waar de dosis het interventieniveau nog overschrijdt. Zone rond een kerncentrale waar maatregelen genomen worden. KLPD KNMI Kwadratenregel KWR LOCC LOS Maatregel Maatregelafstand Maatregelzone Maatscenario of maatgevend scenario (ook maatramp) MCCb MPL MW (of MWe (elektrisch) MWth (thermisch) Nationale NPK Organisatie NBC-incident NBC-steunpunt NCC NCTV NEA NL Alert NMR Normadressant NPK NRG Nucleair Een beschrijving van een scenario bij een ramptype dat uitdrukt tot waar de overheid zich heeft voorbereid. Het gaat hierbij niet om de maximale mogelijke omvang van een ramp, maar om een grootte die een redelijk vertrekpunt biedt voor concrete voorbereidingen door de hulpverleningsorganisaties Ministeriële Commissie Crisisbeheersing; onderdeel van de nationale crisisbeheersingsstructuur van VenJ Meetplanleider: functionaris die meetploegen aanstuurt in het effectgebied (zie ook WVD) Megawatt. De eenheid voor het elektrische uitgangsvermogen van energiecentrales De eenheid van het totale (warmte) vermogen van kernreactoren. Dit is ongeveer een factor 3 hoger dan het elektrische uitgangsvermogen De totale structuur die bestaat uit de EPAn en de generieke crisisbeheersingsonderdelen MCCB, ICCB, het Adviesteam, het NCC, het NVC en het LOCC Een incident met Nucleaire, Biologische of Chemische stoffen (tegenwoordig veelal CBRN-incident genoemd) Landelijk steunpunt voor ontsmetting van slachtoffers na een incident met Nucleaire, Biologische of Chemische stoffen (in NL: 6x) Nationaal Crisiscentrum; onderdeel van de nationale crisisbeheersingsstructuur van VenJ Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Nuclear Energy Agency Een aanvullend alarmmiddel (naast o.a. het WAS-systeem) van de overheid voor op de mobiele telefoon. Met NL-Alert kan de overheid mensen in de directe omgeving van een noodsituatie met een tekstbericht informeren Nationaal Meetnet Radioactiviteit Aanspreekbare verantwoordelijke (veelal eigenaar of exploitant) van vergunningplichtige inrichting of materiaal Nationaal Plan Kernongevallenbestrijding Nuclear Research & Consultancy Group Term van toepassing bij het gebruik van stoffen waarbij een fusie of een splitsing van atoomkernen plaatsvindt IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving NVC Nationaal Voorlichtings Centrum; onderdeel van de nationale crisisbeheersingsstructuur van VenJ Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit Buiten de begrenzing vallend van het gebied van de exploitant Ongevalsbestrijding Gevaarlijke Stoffen Operational Intervention Level. Dit is het dosisniveau, af te lezen op meetapparatuur, waarbij maatregelen genomen moeten worden (zoals adembescherming voor hulpverleners) of waarbij hulpverleners de inzet moeten staken Gebeurtenis als gevolg waarvan straling vrijkomt of dreigt vrij te komen die tot een verhoogd risico leidt of kan leiden voor mens en/of milieu, OF Gebeurtenis die ter voorkoming of vermindering van een verhoogd stralingsrisico voor mens en/of milieu een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties van verschillende disciplines vergt Zie decontaminatie Het verwijderen van het grootste deel van een besmetting, door het verwijderen van de buitenste kledinglaag en/of het droog of met een licht bevochtigde doek afnemen van besmette delen Beschrijving op hoog niveau van de algemene benadering om kritische responstaken uit te voeren. Het operationeel concept vormt de basis voor de ontwikkeling van responsprocedures De lijn die de scheiding aangeeft tussen de Warm en de Cold Zone. Deze lijn ligt, in verband met het plaatsen van de ontsmettingscontainer, circa 15 meter bovenwinds van de voorlopige opstellijn. De lijn die de scheiding aangeeft tussen (mogelijk) besmet gebied en schoon gebied minimaal 25 meter bovenwinds van het incident De plaats waar hulpdiensten bij aankomst het materieel opstellen en waar het personeel stand-by blijft staan. De opstelplaats bevindt zich tenminste 25 meter bovenwinds van het incident Zone waarbinnen de verschillende gemeenten rond kerncentrales en onderzoeksreactoren samenwerkingsverbanden moeten aangaan om bij een ongeval snel en adequaat onder één coördinerend burgemeester te kunnen optreden. De organisatiezones zijn gelijkgesteld aan de maatregelzones voor jodiumprofylaxe, omdat met name de maatregelen jodiumprofylaxe en evacuatie afstemming tussen gemeenten onderling vereisen Officier van Dienst Brandweer, Politie en Geneeskundig. Piketfunctionaris binnen de veiligheidsregio Atoomkernen die uit een instabiele combinatie van protonen (Z) en neutronen (N) zijn opgebouwd zullen in de tijd onder uitzending van straling vervallen waardoor de samenstelling van de atoomkern verandert (zie ook radionucliden) Een ongeval met radioactieve stoffen niet zijnde splijtstof en/of splijtstofmateriaal (=nucleair) Isotopen die radioactief verval vertonen. (zie ook halfwaardetijd) Het rampbestrijdingsplan is een gebruiksklaar plan dat kan worden opgesteld voor elke ramp of zwaar ongeval waarvan de plaats, aard en gevolgen voorzienbaar zijn Rampbestrijdingsplan Nucleaire Installaties Een vorm van elektromagnetische straling (vergelijkbaar met ү straling) die optreedt wanneer Beta-deeltjes met een hoge energie langs zware atoomkernen scheren waardoor ze door de elektrische lading van de atoomkern worden afgeremd en afgebogen. Röntgenstraling is grotendeels remstraling NVWA Off-site OGS OIL (Stralings)ongeval Ontsmetten Ontsmetten, droog Operationeel concept Opstellijn (definitief) Opstellijn (voorlopig) Opstelplaats Organisatiezone OvD-B, OvD-P en OvD-G Radioactiviteit Radiologisch ongeval Radionucliden Rampbestrijdingsplan Rbp NI Remstraling IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving Responszone Zone waar binnen, gebaseerd op actuele gegevens, het treffen van specifieke maatregelen gerechtvaardigd is. Het betreft hier de 'warme situatie' Regionaal Beleidsteam Radiotoxiciteitsequivalent: de activiteit die bij inname leidt tot een effectieve volgdosis van 1 Sievert voor een volwassen referentiepersoon Acties die worden uitgevoerd door een individu en/of organisaties om een ongeval situatie te beheersen Effect van opdwarreling van eerder neergeslagen radioactieve deeltjes waardoor deze weer via de lucht opgenomen kunnen worden in het lichaam Instituut voor Voedselveiligheid verbonden aan Wageningen Universiteit en Researchcentrum Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, agentschap van VWS RIVM - Het centrum voor Gezondheid en Milieu (cGM); bundeling van expertise onder leiding van het RIVM dat gezondheidsonderzoek uitvoert bij een ramp of zwaar ongeval RIVM - Centrum Veiligheid Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (huist bij het UMC) Revitalisatie Nationaal Plan Kernongevallenbestrijding Straling opgewekt in een röntgentoestel bestaande uit hoogenergetische pakketjes energie (fotonen). Een regionaal operationeel team is belast met de operationele leiding, de afstemming met andere bij de ramp of crisis betrokken partijen en het adviseren van het gemeentelijk of regionaal beleidsteam. Eenheid voor de equivalente of effectieve dosis ioniserende straling Stoffen, welke ten minste een bij algemene maatregel van bestuur te bepalen percentage uranium, plutonium, thorium of andere daarbij aangewezen elementen bevatten (de brandstofstaven die in bv de reactor zit) Grondstof voor splijtstof Zes veiligheidsregio's die toegerust zijn om bij ongevallen CBRNdeskundigheid en faciliteiten te kunnen leveren aan omliggende veiligheidsregio's. RBT Re Respons Resuspensie RIKILT RIVM RIVM/cGM RIVM/VLH NVIC RNPK Röntgenstraling ROT Sievert (Sv) Splijtstof Splijtstofmateriaal Steunpuntregio (NBC-) Stochastische gezondheidseffecten Effecten zoals tumorinductie en schade aan het nageslacht die veroorzaakt worden door blootstelling aan ioniserende straling. Deze effecten hebben een bepaalde kans van optreden, die afhankelijk is van de dosis. Blootstelling aan een lage dosis straling geeft een kleinere kans op stochastische effecten dan blootstelling aan een hoge dosis straling. Omdat de effecten zich pas na lange tijd manifesteren wordt ook wel gesproken van late effecten Straling Stralingsongeval Technetium-koe Zie: ioniserende straling Radiologisch ongeval of kernongeval Moeder-bron die kort(er) levende dochters levert voor medische toepassingen (radiofarmaca). (zie ook: vervalreeks) Thermoluminescentiedosismeter. Een niet zelf afleesbare badge die op het lichaam gedragen wordt om een exacte stralingsdosis te kunnen vaststellen. Uitlezing geschiedt bij een gespecialiseerd instituut. De hoeveelheid vrijgekomen licht bij opwarming van de badge is een maat voor de opgelopen stralingsdosis Uranium Enrichment Corporation. Inrichting die uranium verrijkt tot splijtstof voor kerncentrales Tld URENCO IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013 Begrip of afkorting Betekenis of omschrijving Veiligheidsregio Een gebied waarin wordt samengewerkt door verscheidene besturen en hulpdiensten ten aanzien van taken op het terrein van brandweerzorg, rampenbeheersing, crisisbeheersing, Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) en handhaving van de openbare orde en veiligheid Zie maatregelzone, term gebruikt binnen de BARK-regeling van Defensie Ministerie van Veiligheid en Justitie Hiervan is sprake als het vervalproduct van een radionuclide zelf ook weer radioactief is. De eerste in de reeks wordt dan de moeder (m) genoemd en alle volgende dochter (d) Conventioneel explosief, gecombineerd met een gevaarlijke stof (biologisch, chemisch of radioactief materiaal). In de praktijk wordt de term vooral gebruikt voor een bom met radioactief materiaal Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport De zone waar nog enige besmetting mogelijk is en waar slachtoffers en hulpverleners verblijven totdat ze ontsmet worden. Zie ook Handreiking Kleinschalige chemische decontaminatie (2013). Begrip gerelateerd aan: hot en cold zone. Landelijke Dienst van Rijkswaterstaat die toeziet op de toestand en het gebruik van het Nederlandse hoofdwatersysteem Materiaal dat hetzelfde effectieve atoomnummer heeft als menselijk weefsel De richting waaruit de wind waait. Een westenwind komt uit het westen en waait richting het oosten. Bij Defensie wordt vaak een 180o andere windrichting gehanteerd Waarschuwings- en verkenningsdienst van de Brandweer. Specialisten (verkenners gevaarlijke stoffen ) die zijn opgeleid om in het effectgebied door metingen in lucht de concentratie van gevaarlijke gassen / dampen / stoffen te bepalen Wet veiligheidsregio’s Veiligheidszone VenJ Vervalreeks Vuile bom VWS Warm zone RWS Waterdienst Weefselequivalent Windrichting WVD Wvr IFV/Expertisecentrum FV 03.07.2013