eigenaardigheden - Eigenaardigheden van Cyberspace

Eigenaardigheden van Cyberspace
Grondslagen van InternetSociologie
dr. Albert Benschop
Universiteit van Amsterdam
www.sociosite.net
Week 1
6 februari 2013
Amsterdam
Wat doet een internetsocioloog?
 Socioloog UvA
– Internet: wetenschappelijk of pornografisch instrument
– Bericht van god: het dak van de wereld in Tibet
 NetSociologie
– Internet als instrument én object van onderzoek
– Nieuwe sociaalwetenschappelijke discipline
–
www.sociosite.net
sociaalwetenschappelijk informatiesysteem
– Eigenaardigheden van Cyberspace – www.sociosite.org
– Niet alleen ‘the bright side’, maar ook ‘dark side’:
dus zowel positieve mogelijkheden als risico’s.
 Criminaliteit: diefstal, fraude,
afpersing enz.
 Kinderporno
 Belaging (stalking)
 Pesten, treiteren
 Vrolijk Meppen (Happy Slapping)
 TwitterFitties
 CyberTerrorisme
 CyberOorlog
Wat gaan we doen?
 Verkenning van eigenaardigheden van cyberspace
– Wat zijn de kenmerkende verschillen tussen sociaal handelen dat zich in
lokale en virtuele contexten voltrekt?
– Wat zijn de structurele en processuele bijzonderheden van sociale
relaties, netwerken, gemeenschappen en organisaties die zich via
internet reproduceren?
 Centrale thematiek
Internet als medium van sociaal-culturele en politieke
transformaties.
 Centrale vraag
In hoeverre kunnen er in digitale interacties en
transacties vertrouwensrelaties worden opgebouwd.
 Werkwijze
Grondige empirische studies interpreteren in het licht
van klassieke en moderne sociologische theorieën.
 Internet penetreert diep in persoonlijke en publieke leven.
 Samenleving, organisaties en individuen steeds sterker
afhankelijk van informationele infrastructuur.
 Virtuele gemeenschappen: duurzame, online
geïnstitutionaliseerde sociale relaties.
 Online gemeenschappen zijn alledaagse en vitale
bestaansconditie geworden.
 Gevoel van « sociale aanwezigheid»
 Virtuele wereld als «hiernaastmaals»
 Interrealiteit = hybride geheel van lokale
en virtuele werkelijkheid
Niet voor sociale kneusjes of nerds
Relatierijken worden rijker…..
IN als eerste levensbhoefte?
Eigenaardigheden van Cyberspace
NetSociologie
 Optimistische premisse
 Drempelverlagend en democratiserend.
 Afbraak van geografische en nationale grenzen.
 Wereldwijze communicatie  vrede
 Pessimistische premisse
 Internet leidt tot sociaal isolement.
 Internet is verslavend.
 Internet geeft ruim baan aan criminelen.
Molotov Alva [3:48]
 Sociologische premisse
 Bij elke nieuwe technologie die voorbij komt volgt ook de
schaduw van criminaliteit.
 Niet alleen ‘the bright side’, maar ook de ‘dark side’.
Oude en Nieuwe Media
Internet maakt in potentie alle andere ‘oude’
media overbodig: brief, telefoon, fax, krant, radio en
televisie.



Alle signalen die via deze oude media worden overgedragen
kunnen ook via het internet worden doorgegeven.
Alle synchrone en asynchrone communicatievormen kunnen
digitaal worden gedupliceerd.
Internet voegt daaraan nieuwe communicatievormen toe.
Zenders en ontvangers kunnen via internet op elk
gewenste manier met elkaar interacteren.
Kleitablet met
spijkerschrift.
Met overzicht
van aantalen
schapen en
geiten,
Gevonden in
Tello, in het
zuiden van
Irak.
Hoe lang zou
het duren
voordat
ouders
hun kinderen
zo moeten
voorlichten?
Een
Een
Velen
Bilateraal een-op-een principe
van persoonlijke communicatie.
Radiaal-centrifugaal een-op-velen
principe van massacommunicatie
Klassiek: brief, telegraaf en telefoon.
Klassiek: boeken, kranten, tijdschriften,
radio en tv.
Modern: e-mail, skype, IM.
Modern: website, weblog, kennisbank
Velen Radiaal-centripetaal velen-opeen principe, dat het levenselixer is van democratische
controle van politieke vertegenwoordigers en overheden.
Multilateraal velen-op-velen
principe dat zo cruciaal is voor
gemeenschapsvorming en voor
democratische cultuur en politieke
openbaarheid.
Klassiek: petitionnement,
referendum.
Klassiek: vergaderen, demonstreren
Modern: elektronisch protest, online
referendum.
Modern: YouTube, Wikipedia, webfora,
teleconference, Second Life, multi-player
games.
Virtuele sociale relatie: telepresentie
1. Copresence = gelijktijdige aanwezigheid in een afgebakende fysieke ruimte
Klassieke definitie van sociale relatie gaat uit van conditie van  copresence.
2. Telepresentie = gevoel aanwezig te zijn op verwijderde plaats van handeling
Internet genereert teleaanwezigheid: presence technology.
3. Mediarijkdom = informatieverwerkende capaciteit
 snelheid van retour-informatie: feedback
 communiceren met meerdere signalen: lichaamstaal, geluid, tekst, beeld etc.
 gebruik van natuurlijke taal i.p.v. symbolen/getallen
 vermogen om direct gevoelens en emoties te uiten.
Internet stelt ons in staat onszelf te
presenteren tegenover veel mensen die
anders onze presentie niet zouden ervaren.
Social Presence in Education
Ervaring van nabijheid
 “Persons must sense that they are close
enough to be perceived in whatever they
are doing, including their experiencing of
others and close enough to be perceived
in this sensing of being perceived" [Erving
Goffmann 1963:17 – Behavior in public
places].
 1e basisingrediënt van interactierituelen =
twee of meer mensen in co-presence
(gelijktijdige aanwezigheid in een ruimtelijk
verband). Lokale, situationele
ontmoetingen hebben een verklarende
prioriteit omdat zij het fundament zijn van
het sociale leven en de menselijke
ervaring [Randall Collins 2004 –
Interactions Ritual Chains].
Telepresence - Cisco
Evolutie van het web
 Web 1.0: Leesbare fase
– Statische, platte data
• Geen goed afgebakende definities
• Scheidslijnen zijn vloeiend
 Web 2.0: Schrijfbare fase
– Interactieve data
– Sociale Software / Social Networking
– Weblogs + Wiki’s + You Tube
 Web 3.0: Uitvoerbare fase
– Dynamische webapplicaties
– Interactieve diensten
– Computers praten met computers (machine to machine
interaction) – Semantisch web
– 3D-Web
– Transitie naar realtime web: m.n. door Twitter
Online Echoput?
 Sommige auteurs beweren dat digitale technologie de
samenleving verdeeld in discrete, ideologisch gelijkgezinde
stammen, die alleen maar het nieuws lezen, horen of bekijken
dat hun eigen opvattingen bevestigt.
 Eli Pariser :The Filter Bubble [2011] :de personaliseringsalgoritmes die door nieuwsvoorziening van Facebook worden
gebruikt dwingt ons om een gevaarlijk geborneerde reeks
nieuws te consumeren.
 Idee van echoput wordt gebruikt om stelling te onderbouwen
dat het web onverenigbaar is met democratie. Als we
allemaal slechts de ideeën van onze vrienden nakakelen dan
is de samenleving immers gedoemd om steeds verder te
polariseren en solipsistisch te worden.
 Dit is – gelukkig – niet het geval….
De kracht van zwakke verbindingen
 Eyan Bakshy [Rethinking Information Diversity in
Networks - 2012] concludeert:
– hoewel we meer informatie delen met onze naaste
vrienden, delen we ook veel informatie via onze zwakke
connecties;
– via deze links met onze zwakke connecties krijgen we de
meeste nieuwe informatie.
 Meest omvangrijke studie ooit: gebaseerd op de
informatie van 253 miljoen actieve gebruikers van
Facebook.
 Deze schaal is ongehoord in academische
sociologische studies. In technisch en praktisch
opzicht een mijlpaal in de geschiedenis van de
sociologie.
Geschiedenis internet in woord en beeld
 Melih Bilgil [2012]
History of the Internet [8:10]
 John Heileman [2011]
The True Story of the Internet [43:07]