DOORVERWIJZING VOOR VOEDINGS-/DIEETADVIES NAAR DE DIËTIST VAN DE POLIKLINIEK INWENDIGE GENEESKUNDE VAN HET VU MEDISCH CENTRUM In dit document vindt u de verwijscriteria die zijn opgesteld door de dienst diëtetiek en voedingswetenschappen van het VU medisch centrum in samenwerking met de verwijzers van de poliklinische werkeenheid Inwendige Geneeskunde. Allereerst treft u een schematische weergave aan van de diverse ziektebeelden, aandoeningen of symptomen waarbij een verwijzing naar de diëtist wenselijk kan zijn. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen de diëtisten van het VU medisch centrum en de diëtisten van de eerstelijns gezondheidszorg (thuiszorg en zelfstandig gevestigde diëtisten). Voor de diëtisten in de eerste lijn bestaat soms een langere wachtlijst. In dat geval is in het schema aangegeven dat er door de poliklinische werkeenheid Inwendige Geneeskunde één of meerdere patiënteninformatie brochures meegegeven kunnen worden ter overbrugging van de wachttijd. Brochures kunnen echter nooit een op de patiënt afgestemd dieetadvies vervangen. Vervolgens worden de verwijsindicaties specifiek toegelicht. Tot slot is een voorbeeldbrief opgesteld die aan de patiënten met een consult voor de diëtist van de eerstelijns gezondheidszorg meegegeven kan worden om het maken van een afspraak aldaar te vergemakkelijken. Deze informatie zal (ter zijner tijd) ook op de intranetsite van de dienst diëtetiek en voedingswetenschappen te zien zijn! DOORVERWIJZING VOOR VOEDINGS-/DIEETADVIES NAAR DE DIETIST VAN DE POLIKLINIEK INWENDIGE GENEESKUNDE VAN HET VU MEDISCH CENTRUM Ziektebeeld/ aandoening/ gewenste interventie* AIDS/ HIV Coeliakie Chyluslekkage Decubitus Dermatitis herpetiformis Diabetes Mellitus Diagnostische voedingsanamnese Diarree - 1malig consult ter ondersteuning van diagnostiek Diverticulosis Coli Dumping syndroom Eetstoornissen Galsteenlijden Gastro-oesofageale reflux Hypercholesterolemie Hyperlipidemie Hypertensie -essentiële hypertensie Inflammatoire darmlijden (Colitis Ulcerosa en morbus Crohn) Irritable Bowel Syndrome (PDS) -1malig consult ter ondersteuning van diagnostiek Jicht Lactose-intolerantie/ lactase deficiëntie - primair - secundair Levercirrose/ leverfalen Nierfunctiestoornissen Obesitas Obstipatie - 1malig consult ter ondersteuning van diagnostiek Ondervoeding/ gewichtsverlies Osteoporose Pancreatitis Slaapapneu syndroom met obesitas Sondevoeding Stoma - Colostoma - Ileostoma Voedselallergie * Diëtist VUmc Diëtist 1e lijn Informatiebrochure X X X X X X X X X1 X X X X1 X X X X X2 X2 X3 X X X X X X X X X X X X4 X1 X X5 X X4 X X X X X1 X Zie ook artsenwijzer diëtetiek (http://www.nvdietist.nl/artsenwijzer/nl/index.htm ) ‘Top tien voor lekker en gezond’ (Voedingscentrum) 2 ‘Hypercholesterolemie’ (Nederlandse Hartstichting) 3 ‘Hypertensie’ (Nederlandse Hartstichting) 4 ‘Overgewicht’ (Nederlandse Hartstichting) 5 ‘Gezond blijven’ (Nederlands Zuivelbureau) 1 X X TOELICHTING DOORVERWIJZING VOOR VOEDINGS-/DIEETADVIES NAAR DE DIËTIST VAN DE POLIKLINIEK INWENDIGE GENEESKUNDE VAN HET VU MEDISCH CENTRUM AIDS en/of HIV - Ongewenst gewichtsverlies of ondervoeding Bij symptomen (gedurende > 1 week) die de voedselinneming en/of absorptie ernstig verstoren: Ernstige stomatitis, waarvoor vloeibare voeding noodzakelijk is Groot verlies van voedingsstoffen ten gevolge van o.a. misselijkheid/ braken/ diarree Coeliakie en dermatitis herpetiformis - Coeliakie of dermatitis herpetiformis de novo, op moment van vaststellen van diagnose/ sterke verdenking op diagnose Patiënten met aanhoudende klachten na start glutenvrij dieet (dieetontrouw, gestoorde antistoffen, vlokatrofie of aangetoonde deficiënties van vitaminen/ mineralen en/of spoorelementen) Chyluslekkage - Na stellen van diagnose/ sterke verdenking op diagnose Decubitus - Na stellen van diagnose/ sterke verdenking op diagnose Diabetes Mellitus - Diabetes Mellitus de novo, type 1 en type 2 Diabetes Mellitus type 1, overgaand op insulinepomp of een ander insulineschema Diabetes Mellitus type 2, overgaand van tabletten op insuline of een ander insulineschema Zwangerschapsdiabetes met of zonder medicijnen Zwangere patiënten met Diabetes Mellitus type 1 Vrouwen met Diabetes Mellitus en een zwangerschapswens Naar aanleiding van het jaarlijks consult bij arts en diabetesverpleegkundige waarbij er sprake is van: langer dan 2 jaar niet bij een diëtist geweest ongewenst toenemend gewicht ongewenst afnemend gewicht mogelijke eetproblemen frequente hypo’s: meer dan 2 keer per week een bloedglucose lager dan 3,8 mmol/L verhoogd HbA1c: > 8,5 mmol/L verhoogde lipiden (serum trigliceride > 2,3 mmol/l, totaal cholesterol > 6,5 mmol/l) hypertensie (diastolische bloeddruk > 95 mm Hg) overige complicaties bij Diabetes Mellitus (b.v. microalbuminerie, nefropathie, hart- en vaatziekten) Diagnostische voedingsanamnese - Diarree - Voor 1-malige analyse voedingsintake ter ondersteuning van medische diagnostiek - 1malig consult ter ondersteuning van diagnostiek; analyse voedingsintake en advies Dumping syndroom - Na het stellen van de diagnose (vroege of late dumping) Gastro-oesofageale reflux - Na het stellen van de diagnose Hypertensie - Indien essentiële renovasculaire hypertensie; niet reagerend op medicinale therapie (> 3 medicamenten), ’zoutgevoelig’ (met daarbij een diastolische bloeddruk ≥ 90 en/of systolische bloeddruk is ≥ 140 mmHg) Inflammatoire darmlijden (Colitis Ulcerosa en Morbus Crohn) - Ongewenst gewichtsverlies of ondervoeding Stenosering van dunne of dikke darm Short bowel syndroom Toxisch megacolon, proctitis of pancolitis Irritable Bowel Syndroom (PDS) - Alleen bij 2nd opinion en niet reagerend op de reeds ingestelde behandeling ter ondersteuning van diagnostiek voor 1-malig analyse voedingsintake en advies Lactose-intolerantie/ lactase deficiëntie - Secundair bij bijvoorbeeld coeliakie, morbus Crohn etc. Levercirrose of leverfalen - Gecompliceerde levercirrose of leverfalen: Ongewenst gewichtsverlies of ondervoeding Met oesphagusvarices de novo of niet reagerend op behandeling Met ascites de novo of niet reagerend op behandeling Met encephalopathie de novo of niet reagerend op behandeling Verminderde vertering en absorptie van voedingsstoffen Nierfunctiestoornissen - - - Zonder nierfunctievervangende therapie: indien kreatinineklaring < 60 ml/min indien serum kalium > 5,0 mmol/l indien serum fosfaat > 1,8 mmol/léééééé indien natrium en/of vochtbeperking noodzakelijk is Bij start Hemodialyse of Peritoneaal dialyse Bij afwijkende laboratoriumwaarden tijdens de nierfunctievervangende therapie: Serum kalium > 6,0 mmol/l Serum fosfaat > 1,8 mmol/l Bij vaststellen diagnose ‘nefrotisch syndroom’ Obstipatie - - 1malig consult ter ondersteuning van diagnostiek; voor éénmalig analyse voedingsintake en advies Ondervoeding en gewichtsverlies - > 5 % ongewenst gewichtsverlies binnen 1 maand > 10 % ongewenst gewichtsverlies binnen 6 maanden aangetoonde deficiënties van vitaminen/ mineralen en/of spoorelementen Quetelet Index < 18,5 Symptomen die de voedselinneming, passage en/of absorptie ernstig belemmeren gedurende > 1 week Pancreatitis - Ongewenst gewichtsverlies of ondervoeding Chronische pancreatitis met exocriene (steatorrhoe) en/of endocriene dysfunctie (DM) Sondevoeding - Poliklinische start sondevoeding via maag- of duodenumsonde en via PEG of PEG-J Stoma (Colo- of ileostoma) - Na aanleggen van ileostoma Patiënten met regelmatige klachten van verstopping of high-output stoma Doorverwijzing naar de diëtist van de polikliniek inwendige geneeskunde vindt plaats via een standaard consultaanvraagformulier. Deze worden door de verpleegkundige post/administratie post verzameld in het postvak diëtist bij balie. BEREIKBAARHEID Inwendige geneeskunde: Diëtist: Diabetesteam: Afspraken: Diabetesdiëtisten: Maandag t/m vrijdag via secretariaat dienst diëtetiek en voedingswetenschappen op telefoonnummer: 020-444 3410 b.g.g. op telefoonnummer: 444 2125 of via tracer *485 Nicolette Wierdsma Maandag tot en met vrijdag op telefoonnummer: 4440538, of 1 OBI kamer 111 en 113 via Receptie M, telefoonnummer: 4441120. Mylène Doven, Ageeth Hofsteenge en Anke Leibbrandt TOELICHTING DOORVERWIJZING VOOR VOEDINGS-/DIEETADVIES NAAR DE DIËTIST VAN DE 1e LIJN Bij patiënten met 1 of meer van onderstaande diagnosen graag doorverwijzen naar een diëtist werkzaam in de extramurale zorg. Diarree - Indien ongecompliceerd, wanneer uitslag van het consult geen bijdrage levert aan de diagnosestelling Diverticulosis coli - Na het stellen van de diagnose Eetstoornissen - Na het stellen van de diagnose Hypercholesterolemie - Indien er bij herhaalde metingen sprake is van een serum totaal cholesterol > 6,5 mmol/l Hyperlipidemie - Indien er bij herhaalde metingen sprake is van een nuchter serum trigliceride > 2,3 mmol/l Hypertensie - Indien er bij herhaalde metingen sprake is van een gemiddelde diastolische bloeddruk > 95 mm Hg Irritable Bowel Syndroom (PDS) - Jicht - Bij stellen van diagnose voor advies Richtlijnen Goede Voeding Bij het vaststellen van de diagnose in combinatie met overgewicht (Quetelet Index > 25) Lactose-intolerantie/ lactase deficiëntie - Bij vaststellen van de diagnose op grond van H2-ademtest Obesitas (primair en secundair) - Indien Quetelet Index > 30 kg/m2 Indien Quetelet Index > 25 in combinatie met 1 of meer risicofactoren op cardiovasculaire ziekten (DM, hypercholesterolemie, hypertensie, hyperlipidemie etc.) Osteoporose - Bij het vaststellen van de diagnose osteoporose (Tscore < -2,5) Bij het vaststellen van de diagnose osteopenie (Tscore > -1,0) Preventief bij langdurig (> 3 maanden) gebruik van hoge doseringen corticosteroïden Slaapapneu syndroom - Bij het vaststellen van de diagnose in combinatie met overgewicht (Quetelet Index > 25) Voedselallergie - Bij vaststellen diagnose enkelvoudige of samengestelde voedselallergie Voor volgen van een proefdieet en hypoallergene voeding TOELICHTING DOORVERWIJZING Doorverwijzing voor de diëtist van de 1e lijn vindt plaats via een standaard consultaanvraagformulier. Deze worden door de verpleegkundige post/administratie post meegegeven aan de patiënt eventueel met een van de aanbevolen patiëntenbrochures (zie schema en bijlage) en met een doorverwijzingsbrief voor diëtisten extramuraal (zie bijlage). De patiënt neemt zelf contact op met een diëtist werkzaam in de thuiszorg of met een vrijgevestigde diëtist. N.B. Graag duidelijk op het consultformulier vermelden: naam verwijzer, adres en evt stempel van VUmc verzoek om terugrapportage duidelijke vraagstelling en diagnose Betreft: Doorverwijzing diëtist in uw regio/woonplaats Datum: Amsterdam, 2003 Geachte heer/mevrouw, U bent door uw behandelend specialist doorverwezen naar een diëtist in uw regio. Via de website van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten www.nvdietist.nl (kies adreswijzer), kunt u een diëtist bij u in de buurt vinden die werkzaam is in de thuiszorg of als zelfstandig gevestigde diëtist. Uiteraard kan de gemeentegids of de Gouden Gids en het telefoonboek u ook op weg helpen. Hieronder vindt u vast de adressen en telefoonnummers van enkele thuiszorgorganisaties in de regio Amsterdam. U kunt met de betreffende instantie telefonisch contact opnemen voor het maken van een afspraak. • Kennemer Thuiszorg Haarlem • Diëtisten Amsterdam Thuiszorg Postbus 6166 Reigersbos 88 2001 HD Haarlem 1106 AS Amsterdam Tel: 0900-8806 Tel: 020-5648131 www.kennemer-thuiszorg.nl www.amsterdamthuiszorg.nl • Amstelring, adviesgroep Voeding en dieet Plaatsen: Aalsmeer, Amstelveen, Zaandam, Hoofddorp, Kudelstraat, Diemen, Zwanenburg, Uithoorn, Rijssenhout en Nieuw Vennep Tel: 0800-8806 www.amstelring.nl • De Omring Thuiszorg Postbus 142 1620 AC Hoorn Tel: 0229-206777 www.omring.nl • Regionale Thuiszorg Alkmaar Postbus 67 1800 AB Alkmaar Tel: 072-5127127 • Thuiszorg Gooi en Vechtstreek Postbus 463 1270 AL Huizen Tel: 035-6924924 • Valent RDB Postbus 2039 2220 BA Katwijk Tel : 071-4093333 We hopen u met deze informatie vast een eindje op weg geholpen te hebben. Met vriendelijke groet, Dienst diëtetiek en voedingswetenschappen/ Afdeling Interne Geneeskunde VU medisch centrum te Amsterdam BIJLAGE 2 1. 2. 3. 4. 5. Aanbevolen patiënten brochures ‘Top Tien voor lekker en Gezond’ ‘Hypercholesterolemie’ ‘Hypertensie’, ‘Overgewicht’ ‘Gezond blijven’ Besteladressen brochures: Nederlandse Hartstichting Postbus 300 2501 CH Den Haag www.hartstichting.nl Voedingscentrum Postbus 85700 2508 CK Den Haag Fax: 070-3068877 www.voedingscentrum.nl Nederlands Zuivelbureau Postbus 30 2280 AA Rijswijk Tel: 070-3953395 www.zuivelonline.nl Voedingscentrum Nederlandse Hartstichting Nederlanse Hartstichting Nederlandse Hartstichting Nederlands Zuivelbureau (gratis) (gratis) (gratis) (gratis) (gratis) Indien op de aanvraag staat vermeld dat de patiënt wordt doorverwezen naar een diëtist in de eerste lijn, dan dienen de volgende folders te worden meegegeven ter overbrugging van de tijd/ ter voorbereiding op het consult. Folders Top 10 voor lekker en gezond (Voedingscentrum) Hypercholesterolemie (Nederlandse Hartstichting) Ziektebeelden/ aandoeningen Diarree Galsteenlijden Obstipatie Colostoma Hypercholesterolemie Hypertensie (Nederlandse Hartstichting) Hypertensie Overgewicht (Nederlandse Hartstichting) Overgewicht Obesitas Energiebeperkt dieet Slaapapneusyndroom Osteoporose Gezond Blijven (Nederlands Zuivelbureau)