UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ongewenschte muziek

UvA-DARE (Digital Academic Repository)
Ongewenschte muziek: De bestrding van jazz en moderne amusementsmuziek in
Duitsland en Nederland, 1920-1945
Wouters, C.A.T.M.
Link to publication
Citation for published version (APA):
Wouters, C. A. T. M. (1999). Ongewenschte muziek: De bestrding van jazz en moderne amusementsmuziek in
Duitsland en Nederland, 1920-1945
General rights
It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s),
other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Disclaimer/Complaints regulations
If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating
your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask
the Library: http://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam,
The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.
UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl)
Download date: 18 Jul 2017
Geraadpleegd bronnenmateriaal
a. Archieven
Bundesarchiv (BA) Berlijn
— R.55 / 556 (Protokoll Programmsitzung am
21.6.1944)
— R.55 / 557 (Kritik von Parteidienststellen und
hörer am Programm)
— R.55 /1254 (Programmgestaltung des Rundfunks, Ministervorlagen von Ministerialdirektor Hinkel)
— R.56 1,141, (Sonderbericht RMK Landesleiter Berlin)
— R.58 / 147,150,158 (Meldungen aus dem
Reich)
— R.58 / 1090 (Neue Programm-Richtlinien
RSHA)
— R.70 / NL34, nr.52 (Brief SD-Außenstelle
Maastricht)
— NS 18/ 507 (Correspondentie Goebbels,
Scheffler, Gutterer, Heydrich, Tießler over
Hamburgse 'Swing-Jugend')
— NS 19/ 219 (Correspondentie Axman, Heydrich, Himmler over Hamburgse 'Swing-Jugend'
— RD 33 Amtliche Mitteilungen der Reichsmusikkammer
Gemeente-archiefAmsterdam (GAA)
— Arch. 5181 Algemene zaken
— Arch. 5225 Politie
— Gemeenteblad jaargangen 1924,1928
Kennemer Lyceum Archief Overveen
Administratiekaart Eduard Constantijn Crommelin
Collectie Lyceumkrant
Landesarchiv Berlin (LA Berlin)
R 20 (Polizeipräsident Berlin), Acc. 1968, nr.
7766, bladen 32-39 (correspondentie Himmler Polizeipräsident)
Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen (Ministerie O&W) Zoetermeer
Arch. Ereraden en Centrale Ereraad (inventaris
1991, nrs. 42, 59)
Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie
(NIOD) Amsterdam
— Arch. 20 Generalkommissar für Verwaltung
und Justiz (GKfVuJ)
— Arch. 61-76 Generalkommissar zur besonderen Verwendung (GKzbV)
— Arch. 77-85 Höhere SS- und Polizeiführer
(HSSPF)
— Arch. 102 Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (DVK)
— Arch. 103 Nederlandsche Omroep (NO)
— Arch. 104 Nederlandsche Kultuurkamer
(NKK)
— Arch. 105-112 Persgilde
— Arch. 123-168 Nationaal-Socialistische Beweging (NSB)
— Arch. 194 Commisie voor de Perszuivering
— Arch. 216 Collectie Nederlandsche Overheidsinstellingen (CNO)
— Arch. 248 Documentatie I (Personen)
— Arch. 249 Documentatie II (Zaken)
Nederlands Jazzarchief (NJA) Amsterdam
— Collecties grammofoonplatencatalogi, affiches, concertaankondigingen, reclamefol
ders
— Correspondentie Theo Uden Masman (19441945)
— Correspondentie Han Baas, Dick van der
Noord, John Wing Easton, D. Mac Neill
(1944-1945)
— Map Crommelin
— Plakboeken Theo Uden Masman met verzamelde krantenrecensies en programma's
(1926-1945)
— Programma van het 'Nationaal Concours
466
GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL
van Dansorkesten 194z in den Dierentuin te
's-Gravenhage, zaterdag 8 augustus 194z'
C.G. Bakker 'Kees' (voorzitter Hot Record Club
Zaandam), Ad en Willy Boer (Wanderers Hotclub Den Haag), Otto Daams, Arnold Haaxman, E. van Heukelom-van de Brink (Omroepdiscotheek), Han van der Hoek, Th.J. Klein
'Ronny' (The American Club Haarlem) Aad
Koelewijn, J.J. Krouwels (The American Club
Haarlem), Benjamin Muysson, Herman Openneer, Frans Oudejans, C. van Steensel van der
Aa.
Niedersächsisches Hauptstaatsarchiv (NSHSA)
Hannover
— R.IZZA, XI 13 (2661), III A7, nrs. 62 (Richtlinien für die Erteilung von Tanzerlaubnissen) en 66 (Fernhaltung jugendlicher Personen von öfTentl. Tanzlustbarkeiten)
— R.IZ2A, XI iof (2657), III Ai, nrs. 11-12, 21
(Correspondentie Regierungspräsident der
Provinz Hannover aangaande 'Veranstaltung
von Tanzlustbarkeiten'), 77-78 (Ministerialblatt für die innere Verwaltung)
— R.158, Acc 38/83, nr. 2, Akt.nrs. 209, 215 (Jugendschutzlager Moringen - Solingen)
Grammofoonplatenindustrie: Harry Coster,
G.M. Oord 'Ger', Paul A.J. Wijhoff, Wim van
Zoelen.
OmroeparchiefHilversum
— Collectie 'Documentatie Omroep in oorlogstijd 1940 -1945'
— Collectie omroepbladen
— Collectie 13097, doos 19/z (Hugo de Groot)
Staatsarchiv der freien Hansestadt Bremen
(St.Arch. Bremen)
R.3-i.i. Reichskulturkammer, Nrs. 6/31 (briefwisseling Landesleiter Niedersachsen der RKK en
Städtischen Musikbeauftragter Bremen) en 6/33
(Beschäftigung ausländischer Musiker)
Musici: J.M. Baas 'Han', Martin Beekmans,
Ado Broodboom, Eddy Christiani, Han de
Jong, Marius J.C. Koppijn, Wim Kroon, Frans
Poptie, Wim de Rooy, Wim Sanders, Marcel
Thielemans, Lex van Weren.
Hamburger Swing-Jugend': Otto Bender, Jürgen
Desebrock, Günther Discher, Kurt Frischmuth,
Charlotte Heile, Klaus Krebs, Werner Krebs,
Gunter Lust, Thorsten Müller, Hans Heinrich
Pünjer, Kurt R.H. Sonderborg.
Schriftelijke reacties naar aanleiding van een in
1992 en 1993 gehouden enquête werden ontvangen van: Ado Broodboom, Roger Classen, C.J.
van Doesburg, F.J.A.M. Dijkman, Herman Dijkstra, Charles P. Gelauff, Johannes C. Iversen,
Minze J. Jansma, W.A.N. Kruijt, Jacques Pelzer,
Benno A.H. Stoppelman, Lambert Vandenbreeden.
Particuliere collecties
Harry Coster (HC)
— Platencollectie
— Geluidsband interview Herman Openneer en
Harry Coster met Henk van Zoelen, 1977
— Rapporten Th. & L. Limperg (accountants),
betreffende controle administratie en jaarrekeningen DECCA, 1942-1945
— Overige bedrijfsadministratie Hollandsche
Decca Distributie N.V. 1942-1949.
c. Periodieken
Herman Openneer (HO)
— Platencollectie
— Statuten en Algemeen Huishoudelijk Regelement van de Nederlandsche Jazz Liga, juni
1935
— Transcriptie interview van Bert Vuijsje met
Cees Verschoor, 10-4-1995
b. Interviews, enquête
De hierna genoemde personen zijn geïnterviewd
en/of telefonisch ondervraagd:
467
- Algemeen Dagblad, 18-3-1944
- Algemeen Handelsblad, jaargangen 1935-1936,
1940-1944
- American Historical Review, Vol. 94, nr. 1,
Febr. 1989
- The American Journal, (Haarlem) 23-101940, april 1941
- Amersfoortsche Courant, 27-3-1942
- Amtliche Mitteilungen der Reichsmusikkammer, i.-io. Jahrgang, 1934-1943
- Amusementsbedrijf Het eenig bestaande vakblad in Nederland tot behartiging de belangen van kermisvakgenooten, artisten (circus,
variété, cabaret), musici, enz. Officieel orgaan van de vakgroep 'kermisinrichtingen',
jaargangen 1942-1944
- Apeldoomsche Courant, 4-9-1943
GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL
Arnhemsche Courant, 21-2-1942, 30-6-1943
Der Artist, nr. 2380, juli 1931
Astra, april 1926
Aus Politik und Zeitgeschichte, 6-11-1976
Brabantsch Nieuwsblad, 5-3-1943
De Bredasche Courant/Algemeen
Brabantsch
Dagblad, 16-9-1941
Burschenschaftliche Blätter, nr. 45,1931
Caecilia en de muziek, nr. 93, 1935-1936
Cinema & Theater, maart 1926, jaargang 1943
Commentator, T o r o n t o , August/September
1968
Dagblad van Noord Brabant en Zeeland, 3011-1940, 8-2-1943
De Courant — Het Nieuws van den Dag, jaargangen 1941-1944
Delftsche Courant, 24-12-1943
Deutsches Allgemeines Sonntagsblatt, 6-121981, 29-5-1988
Deutsche Zeitung in den Niederlanden, 26-91940
Doctor Jazz Magazine, nrs. 25, 39, 50, 91, 97,
99,130, 139, mei 1967 — december 1992
• Dordrechtsche Courant, 12-7-1942
Dux, Tijdschrift voor allen, die medewerken
aan de vorming van de katholieke rijpende
jeugd, 10e jaargang, nr. 6, januari 1937
- German History, Vol. 6, nr. 2, August 1988
• De Gil, nrs. 9, 11-13, juli-augustus 1944
• De Gooi- en Eemlander, 10-1-1941
• De Gramophoonrevue, oktober 1931 — mei 1933
• Haagsche Courant, 21-10-1937, 8-11-1937
• De Haagsche Post, juli 1941, 17-1-1942
• Haagsch Maandblad, januari 1927
• Haarlemsch Dagblad, 28-5-1936
• Haarlemsche Courant, 16-1-1934
• Hamburger Abendblatt, 29-1-1985, 30-1-1985
- Hamburger Tageblatt, Amtliches Nachrichtenblatt der Staats-und Gemeindeverwaltung
der Hansestadt H a m b u r g , 20-3-1940
- Historical Reflections, Vol. IV, nr. i, S u m m e r
1977
• Historian, nr. 41, 1978
- Illustrierter Beobachter, 19. Jahrgang, nr. 26,
29-6-1944
- Jazzwereld1, november 1991
- De Jazzwereld, september 1931 - november/
december 1940
- Journal für Geschichte, nr. 3, Mai 1980
- Journal of social history, Vol. 7, nr. 1, Fall 1973
- Katholieke Illustratie, 30-11-1941
- Leeuwarder Courant, 17-2-1944
- Het Leven, jaargangen 1927-1928,1931,1932
- De Limburger Koerier, 23-6-1944
- Luistergids, programmablad van d e n N e d e r landschen O m r o e p , ie jaargang (1942)
— De Lyceumkrant, Orgaan van het K e n n e m e r
Lyceum, december 1931 - november 1938
— Mededeelingenblad van het Muziekgilde der
Nederlandsche Kultuurkamer, nr. 2, januarifebruari 1945
— The Melody Maker, 9-6-1934,10-7-1937, 12-21938, 9-4-1938
— Melos, Zeitschrift für neue Musik, Jahrgang
1930
— Music, le magasin du jazz, nrs. 117, 119-120,
122, juin -aôut/septembre - novembre 1935
— De Musicus, Algemeen Nederlandsch Vaktijdschrift voor de Muziek en het A m u s e mentsbedrijf, n e en 12e jaargang (1943-1944)
— Muziek, Periodiek gewijd aan de amusementsmuziek en variété; Behartigd tevens
de belangen der Nederlandsche musici en artisten, iste jaargang, nr. 5,10-1-1946
— De Muziek, oktober 1926, februari 1927
— Het Nationale Dagblad, voor het Nederlandsche Volk, jaargangen 1940-1941,1943
— Nederlandsche Staatscourant, nr. 183, 21-91943
— Nederlands Jazz Archief-Bulletin,
kwartaalblad van de Stichting Nationaal Jazz Archief,
nrs. 1 t/m 32, september 1991 - juni 1999.
— Nieuwe Rotterdamsche Courant ( N R C ) , jaargangen 1937,1941-1942
— NRC Handelsblad, 16-5-1984, 20-10-1987, 181-1988, 7-1-1989, 25-4-1990
— Oprechte Haarlemsche Courant, 28-5-1938
— Het Parool, 28-12-1996
— Radio Bode, officieel orgaan van de Algemene Vereniging Radio O m r o e p , jaargangen
1929,1931,1934, 1941
— De Radiogids, officieel weekblad der
V.A.R.A, jaargangen 1933, 1935, 1940
— Das Reich, 15-6-1941
— Reichsgesetzblatt, I, 1933-1940
— De Residentiebode, 47e jaargang, 7-4-1941
— Roaring Jazz Croaner Chronicle, j u n i 1970 maart 1971, augustus 1974
— Scheveningsche Koerier, juli 1941
— De Schouw, eerste jaargang, nr. 3, 16-2-1942
— De Schijvenschouw, nrs. 4, 7-8, juni 1933 - januari/februari 1935
— Skript, historisch tijdschrift, jaargang 8, nr. 1,
maart 1986
— Sonntag, nr. 26, 1984
— Der Spiegel, nrs. 16, 20, April - Mai 1988
— De Stem, bijlage ter gelegenheid van het veertiende oude stijl jazzfestival in Breda, mei
1984
— De Stormmeeuw, maandblad van d e n nationale jeugdstorm, november 1934, januari
1941, juni 1944
468
GERAADPLEEGD
BRONNENMATERIAAL
— Storm-SS, 29-11-1941
— De Telegraaf, jaargangen 1928,1935, 19401944
— Tuney Tunes, nr. 9, september 1944
— De Tijd, jaargangen 1941-1942
— De Typhoon, 18-7-1987, 8-8-1987
— Unterhaltungsmusik,
14-9-1939
— Utrechts Dagblad, 27-5-1941
— Utrechts Nieuwsblad, 2-6-1944
— Het Vaderland, jaargangen 1926,1934,19371938, 1940-1942
— Verordeningenblad der Nederlandsche
Kultuurkamer, jaargangen 1942-1944
— Verordnungsblatt für die besetzten
niederländischen Gebiete, jaargangen 1940-1944
— Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte, 11.
Jahrgang, 1963 / 30. Jahrgang, 1982
— Voilà, Gazette hebdomadaire de la b o n n e humeur, oktober 1942
— Het Volk, jaargangen 1926, 1932, 1934-1936,
1941-1944
— De Volkskrant, 4-5-1985, 4-5-1990, 27-2-1996
— Het Vrije Volk, mei-juli 1962
— Vrij Nederland, 9-5-1964, 2-8-1986 (kleurenkatern)
— De Waag, 12-3-1943
— De Wereld der Muziek, mei 1941 - april 1944
— Westermanns Monatshefte, 85. Jahrgang, 1940
— De IJsselstreek, 9-6-1944
— De Zeister Courant, 5-7-1944
— Zeit-magazin, nrs. 46 en 47, 11-11-1983 en 1811-1983
— Zeitschrift für Musik, Monatsschrift für eine
geistige Erneuerung der deutschen Musik,
december 1927, mei 1933
d. Literatuur
Algra, H , C. Rijnsdorp, Ben van Kaam, Vrij en
gebonden, 50 jaar N C R V , Baarn 1974
Bakker, G.P., De omroep en het vrije woord 192$1960, Amsterdam i960
Baresel, Alfred, Das neue Jazzbuch, Leipzig 1929
Beck, Johannes, Heiner Boehncke, Werner
Heinz, Gerhard Vinnai (Hg), Terror undHofnung in Deutschland 1953-194$, Leben im
Faschismus, Reinbek bei H a m b u r g 1980
Benz, Richard, Die Stunde der deutschen Musik,
Jena 1927
Berendt, Joachim Ernst, Ein Fenster aus jazz,
Frankfurt a.M. 1977
Boberach, Heinz (Hg), Meldungen aus dem
Seich, Die geheime Lageberichten des Sicherheitsdienstes der SS, Band 11, Berlin 1984
Boelcke, Willi A., Kriegspropaganda 19)9-1941,
Geheime Ministerkonferenzen im Reichspropagandaministerium, Stuttgart 1966
Boelcke, Willi A., Die Macht des Radios, Weltpolitik u n d Auslandrundfunk 1924-1976,
Frankfurt a.M. 1977
Boer, H e r m a n Pieter de, Eddy Christiani — Het
stond in de sterren, Amsterdam/Assen 1969
Boer, J. de, Omroep en publiek in Nederland tot
1940, De plaats van de omroep in het openbare leven in Nederland tot 1940, Leiden 1946
Boer, P.A. de, à Steringa Idzerda, D e pionier van
de radio-omroep, Bussum 1969
Böge, Volker, Jutta Diede-Lüchow, Bunkerleben
und Kinderlandverschickung, Eimsbüttler Jugend im Krieg, H a m b u r g 1992
Borel, Henri, Over de Moderne Dansen, Uitgave
nr. 205 van het Geert-Groote-Genootschap,
Den Bosch 1927
Boudewijns, Leo, 'n Hele kunst, Notities over de
platenwereld in Nederland, Bussum 1979
Boudewijns, Leo, Honderd jaar rond, (fonografisch Nederland 1987, Amstelveen 1987
Brinitzer, Carl, Hier spricht London, V o n einem
der dabei war, H a m b u r g 1969
Brunn, H . O . , The Story of the Original Dixieland
jazz Band, Louisiana State University Press
1966
Bucher, Will, Klaus Pohl (Hg), Schock und Schöpfung, Jugendästhetik im 20. Jahrhundert,
Darmstadt/Neuwied 1986
Bulterman, Jack, The Rambiers'Story, 38 jaar
mâârrr... wij komen terug, Bussum 1973
Caspers, Jacques, Zonder Antenne, Uitgave t.g.v.
de gelijknamige tentoonstelling in het Nederlands P T T - m u s e u m , Den Haag 1992
Charité, J. (red), Biografisch woordenboek van Nederland, delen 2 en 3, Amsterdam 1985, D e n
Haag 1989
Coret, Alexander, Melodieën en Muzikanten,
Cavalcade van de lichte muziek, Zeist 1965
Crone, Michael, Hilversum unter dem Hakenkreuz, Die Rundfunkpolitik der Nationalsozialisten in den besetzten Niederlanden 19401945, M ü n c h e n 1983
Danzi, Michael, American Musician in Germany
1924-19)9, Memoirs of the jazz, entertainment,
and movie world of Berlin during the W e i m a r
Republic and the Nazi era - and in the U n i ted States as told to Rainer E. Lotz, Schmitten
1986
Determeyer, Eddy, Ruige Dagen, 70 jaar jazz in
Groningen, Groningen 1988
Diemke, Erik, Dirk Schreyer (Hg), Der Hambur-
469
GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL
ger und Germania Ruder Club 1836-1986,150
Jahre rudern in Deutschland, Hamburg 1986
Diller, Ansgar, Rundfiinkpolitik im Dritten Reich,
München 1980
Dittrich, Kathinka, Paul Blom, Flip Bool (red),
Berlijn-Amsterdam 1920-1940, Wisselwerkingen, Amsterdam 1982,
Dittrich, Kathinka, Hans Würzner (red), Nederland en het Duitse exil 1933-1940, Amsterdam
Gerick, Herbert, Theo Stengel, Lexikon derJuden
in der Musik, Mit einem Titelverzeichnis jüdischer Werke, Berlin 1940
Gilbert, Will G., C. Poustochkine, Jazzmuziek,
's-Gravenhage 1939
Godbolt, Jim, A History of Jazz in Britain 1919-50,
Londen 1984
Goebbels, Joseph, Dagboeken 19)9-194$, (vertaling Wim Sanders), Amsterdam 1985
Goebbels, Joseph, Das eherne Herz, Reden und
Aufsätze aus den Jahren 1941/42, München
1943
Goebbels, Joseph, Signale der neuen Zeit, 25 ausgewählte Reden von Dr. Joseph Goebbels,
München 1934
Goebbels, Joseph, Tagebücher 194$, Die letzten
Aufzeichnungen, Hamburg 1977
Goffin, Robert, Jazz from Congo to Swing, Londen 1946
Gooyer, A.C. de, Het beeld der vad'ren, Een documentaire over het leven van het protestantschristelijke volksdeel in de twintiger en dertiger jaren, Baarn 1964
Graef, Jack de, De Swingperiode (1935-1947), Jazz
in België, Antwerpen-Retie 1980
Groot, Hugo de, Herinneringen van Dada, (niet
gepubliceerde memoires), Hilversum 1965
Guse, Martin, Andreas Kohrs, Die 'Bewahrung'
Jugendlicher im NS-Staat, Ausgrenzung und
Internierung am Beispiel der Jugendkonzentrationslager Moringen und Uckermark, doctoraalscriptie, Liebenau-W./Hardegsen 1985
1981
Dowe, Dieter (Hg), Jugendprotest und Generationskonflikt in Europa im 20. Jahrhundert,
Bonn 1986
Drewnial, Boguslaw, Der deutsche Film 19)8-194$,
Ein Gesamtüberblick, Düsseldorf 1987
Drukker, Bernard, Ik speel voor U, Nieuwkoop
1979
Dümling, Albrecht, Peter Girth (Hg), Entartete
Musik, Zur Düsseldorfer Ausstellung von
1938, Eine Kommentierte Rekonstruktion,
Düsseldorf 1988
Eichenauer, Richard, Musik und Rasse, München
1932
Eichstedt, Astrid, Bernd Polster, Wie die Wilden,
Tänze auf der Höhe ihrer Zeit, Berlin 1985
Ekstein, Modris, Rites of spring, the Great War
and the birth of the modern age, Boston 1989
Engels, M.J. Adriani, G.H. Wallagh, Nacht over
Nederland, Journalistieke reportage van vijf bezettingsjaren 1940-1945, Uitgave 'Ons Vrije
Nederland', zonder plaatsaanduiding 1945
Eyle, Wim van (red), The Dutch Jazz & Blues
Discography 1916-1980, Amsterdam 1981
Eyle, Wim van (red), Jazz & geïmproviseerde muziek in Nederland, Utrecht/Antwerpen 1978
Fark, Reinhart, Die Mi_achtete Botschaft, Publizistische Aspekte des Jazz im soziokulturellen
Wandel, Berlin 1971
Fechner, Eberhard, Die Comedian Harmonists,
Sechs Lebenslaufe, Berlin 1988
Fritsch, Theodor (Hg), Handbuch der Judenfrage,
Die wichtigsten Tatsachen zur Beurteilung des
jüdische Volkes, Leipzig 1935
Fröhlich, Elke (Hg), Die Tagebücher von Joseph
Goebbels, Sämtliche Fragmente, München 1987
Gelder, Henk van, Jaques Klöters, Door de nacht
klinkt een lied, Amusement in Nederland 19401945, Amsterdam 1985
Gelder, Henk van, Een rondje voor de muziek,
Amstelveen 1985
Gelder, Henk van, Hester Carvalho, Gouden tijden, Vijftig jaar Nederlandse popbladen, Amsterdam 1994
Hageman, Bas, Geschiedenis van de Nederlandse
omroep, Bussum/Naarden 1996
Harmsen, Ger, Blauwe en rode jeugd, Ontstaan,
ontwikkeling en teruggang van de Nederlandse jeugdbeweging tussen 1853 en 1940, Nijmegen 1975
Harmsen, Ger, De geschiedenis van de J. G.O.B.,
196z
Havenaar, R., De NSB tussen nationalisme en
'volkse'solidariteit, De vooroorlogse ideologie
van de Nationaal-Socialistische Beweging in
Nederland, Den Haag 1983
Heiber, Helmut, Joseph Goebbels, München 1974
Heinrich, Franz, Swing-Generation, Selbsterlebtes von Franz Heinrich, Berlin/Menden 1988
Heister, Hanns-Werner, Hans-Günter Klein
(Hg), Musik und Musikpolitik im faschistischen
Deutschland, Frankfurt a.M. 1984
Heuvel, J.H.J, van den, e.a., Een vrij zinnige verhouding, De VPRO en Nederland 1926-1986,
Baarn 1986
Hinkel, H. (Hg), Handbuch der Reichskulturkammer, Berlin 1937
470
GERAADPLEEGD
BRONNENMATERIAAL
Höfer, Josef, Karl Rahner, Lexikon für Theologie
und Kirche, IX, Rome/München 1964
Hoffmann, Gabriele, NS-Propaganda in den Niederlanden, Organisation u n d Lenkunk der Publizistik unter deutscher Besatzung 1940-1945,
Berlin 1972
Kwiet, Konrad, Reichskommissariat
Niederlande,
Versuch und Scheitern nationalsozialistischer
Neuordnung, Stuttgart 1968
Lange, Horst H.,Jazz in Deutschland, Die deutsche Jazz-Chronik 1900-1960, Berlin 1966
Langestraat, Willy, De Willy Langestraat (Languestra — Billy Longstreet) Story, Een muzikaal
avontuur (niet gepubliceerde autobiografie),
Amsterdam 1993
Lehberger, Reiner, Hans-Peter de Lorent (Hg),
Die Fahne Hoch, Schulpolitik und Schulalltag
in H a m b u r g unterm Hakenkreuz, H a m b u r g
1986
Lelieveldt, Philomeen B., Voor en achter het voetlicht, Musici en de arbeidsverhoudingen in het
kunst- en amusementsbedrijf, 1918 tot 1940,
proefschrift Universiteit van Utrecht, Utrecht
1998
Lely, Aafje, Jazz op de radio, Een vergelijking tussen publieke en commerciële radiozenders in
Nederland, doctoraalscriptie, Faculteit
P S C W , Universiteit van Amsterdam, 1993
Linnebank, D A . , Moderne amusementsproblemen, Centraal Bureau van 'Voor Eer en
Deugd', Roermond/Maaseik 1934
Loo, Gerard C. van, Tussen de noten door, Herinneringen van een muzikant, zonder plaatsaanduiding 1991
Löwenthal, Richard, Patrick von zur Mühlen
(Hg), Widerstand und Verweigerung in Deutschland 103) bis 104;, Berlin/Bonn 1982
Lust, Gunter, The Flat Foot Floogee... treudeutsch, treudeutsch, Erlebnisse eines H a m b u r ger Swingheinis, H r g . von Jens Michelsen,
H a m b u r g 1992
Lust, Gunter, Mit der Schellack auf du, E r i n n e rungen eines Sammlers, H a m b u r g / M e n d e n
1982
Lust, Gunter, Schellackflöhe, Anhänger der
Rille (niet gepubliceerd typoscript), H a m b u r g
1987
Lust, Gunter & Lissy, ...undsie drehen sich immer noch!, H a m b u r g / M e n d e n , 1984
Huber, Karl-Heinz, Jugend unterm
Hakenkreuz,
Frankfurt a.M./Berlin 1986
Jaarboekje van den Nederlandschen Omroep 194}1044, Hilversum 1944
Jong, L. de, Het Koninkrijk der Nederlanden in de
Tweede Wereldoorlog, 's-Gravenhage 1969-1988
Jonge, A.A. de, Crisis en critiek der democratie,
Anti-dernocratische stromingen en de daarin
levende denkbeelden over de staat in Nederland tusen de wereldoorlogen, Utrecht 1982
Joodsche Weekblad, Het, deel 1, Den H a a g 1979
Kagie, Rudie, De eerste neger, Herinneringen aan
de komst van een nieuwe bevolkingsgroep,
Houten 1989
Kater, Michael H . , Different Drummers, Jazz in
the Culture of Nazi Germany, New York 1992
Katholische Lebenswerte, Monographien über die
Bedeutung des Katholozismus für Welt u n d
Leben, Band 7, Paderborn 1922
Kellersmann, Christian, Jazz in Deutschland von
1933-194$, H a m b u r g / M e n d e n 1990
Kershaw, Ian, The 'HitlerMyth', Image and Reality in the Third Reich, Oxford 1987
Kleywegt, Arie, De dansorkesten van de BBC en
andere herinneringen, Amsterdam 1994
Kloet, C o de, Gabri de Wagt, Mooi Holland, De
woelige jaren van de Ramblers, Amsterdam 1981
Klönne, Arno (Hg), Jugendkriminalität und Jugendopposition im NS-Staat, Ein sozialgeschichtliches Dokument, Münster 1981
Klose, Werner, Generation im Gleichschritt, Ein
Dokumentarbericht, H a m b u r g 1964
Klöters, Jacques, 100 jaar amusement in Nederland, 's-Gravenhage 1987
Knauer, Wolfram (Hg), Jazz in Deutschland,
Darmstädter Beiträge zur Jazzforschung, Band
4, Darmstadt 1996
Kok, René, Erik Somers (red), Documentaire Nederland en de Tweede Wereldoorlog, deel 39
(Amusement en ontspanning), AmsterdamZwolle 1991
Koster, Simon, De razende saxofoon, D e n Haag
1931.
Kuhnke, Klaus, Manfred Miller, Peter Schulze,
Geschichte der Popmusik, Band 1 (bis 1947),
Bremen 1976
Kupffer, Heinrich, Swingtime, Chronik einer Jugend in Deutschland 1937-1951, Berlin 1987
Maatjens, Ad, Elck wat wils, Populaire muziek
bij de K R O tussen kerk en luisteraar, doctoraalscriptie, Faculteit der Letteren, Universiteit
van Utrecht 1993
Maatjens, Ad, Populaire muziek op de radio ioip1941, deel 1, niet gepubliceerd onderzoek i.o.v.
het Nederlands omroepmuseum, Winssen
febr. 1996
M a n n , Klaus, Der Wendepunkt, Ein Lebensbericht, H a m b u r g 1984
M a n n , Thomas, Deutsche hörer! Radiosendungen
471
GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL
nach Deutschland aus den Jahren 1940 bis
1945, Frankfurt a.M. 1986
Manning, AF., Zestigjaar KRO, Uit de geschiedenis van een omroep, Baarn 1985
Masman, Theo Uden, Maar...wij komen terug,
(memoires) 1946, Typoscript-uitgave van de
'The Ramblers Fanclub', Utrecht 1989
McCarthy, Albert, The Dance Band Era, The
Dancing Decades from Ragtime to Swing,
1910-1950, London 1974
Meyer, Michael, The Politics of Music in the
Third Reich, New York 1991
Micheels, Pauline, Muziek in de schaduw van het
Derde Rijk, De Nederlandse symfonie-orkesten 1933-1945, Amsterdam 1993
Möller, Allard J.M., Batavia a swinging town!,
Dansorkesten en Jazzbands in Batavia 19221949, Den Haag 1987
Mulder, Hans, Kunst in crisis en bezetting, een onderzoek naar de houding van Nederlandse
kunstenaars in de periode 1930-1945, Utrecht
1978
Müller, Thorsten, Lantenz und Mentalität eines
Widerstandes (niet gepubliceerd typoscript),
zonder plaatsaanduiding 1965
Nicolaisen, Hans-Dietrich, Die Flakhelfer,
Luftwaffen- und Marinehelfer im Zweiten
Weltkrieg, Berlin 1981
Ohne uns hätten sie das gar nicht machen können,
Nazi-Zeit und Nachkrieg in Altona und Ottensen, Stadtteilarchiv Ottensen e.V., Hamburg 1985
Oorlogsdocumentatie '40-'4$, Tweede jaarboek van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie,
Zutphen 1990
Oorlogsdocumentatie '40-45, Vierde jaarboek van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie,
Zutphen 1993
Openneer, Herman, Kid Dynamite, De legende
leeft, Amsterdam 1995
Organisations buch der NSDAP, Zentralverlag der
NSDAP, München 1936
Peters, Richard (Hg), Geist und Gesellschaft, Kurt
Breysig zu seinem sechzigsten Geburtstag, Breslau 1927
Pernet, Robert, Jazz in little Belgium, Historique
& discographie de 1881 à 1966, Bruxelles 1966
Peukert, Detlev, Die Edelweißpiraten, Protestbewegungen jugendlicher Arbeiter im Dritten
Reich, Eine Dokumentation, Köln 1983
Pias, Michel van der, Uit het rijke Roomsche leven,
Een documentaire over de jaren 1925-1935,
Utrecht 1965
472
Pohl, Rainer, 'Swingend wollen wir marchieren',
in: Heilen und Vernichten im Mustergau Hamburg, Bevölkerungs- und Gesundheitspolitik
im Dritten Reich, Hamburg 1984
Polster, Bernd (Hg), Swing Heil, Jazz im Nationalsozialismus, Berlin 1989
Prel, M. du, W. Janke (Hg), Die Niederlande im
Unbruch der Zeiten, Alte und neue Beziehungen zum Reich, Würzburg 1941
Presser, ]., Ondergang, De vervolging en verdelging van het Nederlandse jodendom 19401945, Den Haag 1977
Prieberg, Fred K, Musik im NS-Staat, Frankfurt
a.M. 1982
Projektgruppe für die vergessenen Opfer des NSRegimes (Hg), Verachted-Verfolgt-Vernichtet,
zu den 'vergessenen' Opfern des NS-Regimes,
Hamburg 1986
Rock, Christa Maria, Hans Brückner (Hg), Judentum und Musik, Mit den ABC jüdischer
und nichtarischer Musikbeflissener, 2. Auflage, München 1936
Rozenberg, Alfred, Der Sumpf, Querschnitte
durch das 'Geistes'-Leben der November-Demokratie, München 1930
Rudorf, Reginald, Jazz in der Zone, Köln/Berlin
1964
Rühling, Cornelia, Jürgen Steen, Walter, Leben
und lebensbedingungen eines Frankfurter Jungen im III. Reich, Frankfurt a.M. 1986
Ruland, Ludwig, Handbuch der praktischen
Seelsorge, Zweiter Band, Die Allgemeinen
Grundlagen des sittlichen Handelns, Die
Ethik des Geschlechtslebens, München 1931
Schäfer, Hans Dieter, Das gespaltene Bewußtsein
- Über deutsche Kultur und Lebenswirklichkeit 1933-1945, München/Wien 1981
Schöffer, I., Het nationaal-socialistisch beeld van de geschiedenis der Nederlanden, Een historiografische en
bibliografische studie, Utrecht 1978
Schörken, Rolf, Luftwaffenhelfer und Drittes
Reich, Die Entstehung eines politischen Bewußtseins, Stuttgart 1984
Schouten, Martin, Voor de oorlog, Herinneringen
aan de jaren '30, Leiden 1982
Schreuder, P.A., De dans- en amusementsorkesten
spelen nog steeds te Amerikaansch-negersch en te
hot, Jazzmuziek in Nederland 1940-1945, doctoraalscriptie, Vakgroep Muziekwetenschap,
Universiteit Utrecht, 1993
Schröder, Heribert, Tanz- und Unterhaltungsmusik in Deutschland 1QIQ-IQ33, Bonn 1990
Seyss-Inquart, Vier Jahre in den Niederlanden,
Gesammelte Reden, Amsterdam 1944
GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL
Splitt, Gerhard, Richard Strauss 1933-193$, Ästhetik und Musikpolitik zu Beginn der nationalsozialistischen Herrschaft, Pfaffenweiler 1986
Stachura, Peter D., The German Youth Movement
1900-194$, An interpretative and Documentary
History, London 1981
Steen, Jürgen, Jugend im nationalsozialistischen
Frankfurt, Ausstellungsdokumentation - Zeitzeugenerinnerungen 196 Publikum, Frankfurt
a.M. 1987
Studien zur Geschichte der Konzentrationslager,
Schriftenreihe der Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte, nr. 21, Stuttgart 1970
Sijes, B.A., De Arbeidsinzet, de gedwongen arbeid van Nederlanders in Duitsland 19401945, Den Haag 1966
Wulf, Joseph, Presse und Funk im Dritten Reich,
Eine Dokumentation, Frankfurt a.M. 1989
Wijfjes, Huub, Hallo hier Hilversum, Driekwart
eeuw radio en televisie, Weesp 1985
Wijfjes, Huub (red), Omroep in Nederland, Vijfenzeventigjaar medium en maatschappij, 19191994, Zwolle 1994
Wijfjes, Huub, Radio onder Restrictie, Overheidsbemoeiing met radioprogramma's 1919-1941,
Amsterdam 1988
Wijnberg, Hans E. / Guido van Rijn,/<zzz op het
Kennemer, zonder plaatsaanduiding 1995
Zwaan, J. (red), De zwarte kameraden, Een geïllustreerde geschiedenis van de NSB, Weesp 1984
Zwerin, Mike, La Tristesse de Saint Louis, Swing
under the Nazis, London 1985
Zijlstra, A. Adama, Vaar Wel, Scheveningen!, Bonte herinneringen aan een badplaats, Leiden
1974
Tak, Max, Onder de bomen van het plein, Amsterdam 1963
Terveen, Fritz, Erläuterungen und Hinweise zu
dem NS-Propagandafilm 'Herr Roosevelt Plaudert', Hamburg 1963
Toorn, M.C. van den, Wij melden u den nieuwen
tijd, Een beschouwing van het woordgebruik
van de Nederlandse nationaal-socialisten, Den
Haag 1991
e. Overige publicaties, documentaires
Algemeene mededeelingen, Bezettingsmaatregelen
1940 t/m 1943, circulaires binnenlandse zaken,
Alphen aan den Rijn 1943
Ausstellungstexte der Abteilung III, Jugend im
Nationalsozialistischen Frankfurt, Historisches
Museum Frankfurt 1985
Verkijk, Dick, Radio Hilversum 1940-194$, De
omroep in de oorlog, Amsterdam 1974
Visser, J.G., PTT 1940-194$, Beleid en bezetting,
proefschrift Universiteit van Leiden, Den
Haag 1968
Vos, René, Niet voor publicatie, De legale Nederlandse pers tijdens de Duitse bezetting, Amsterdam 1988
Wittek, Bernhard, Der britische Ätherkrieg gegen
das Dritte Reich, Die deutschsprachigen Kriegssendungen der British Broadcasting Corporation, Münster 1962
Wolbert, Klaus, That's Jazz, Der Sound des 20.
Jahrhunderds, Frankfurt a.M. 1990
Wolffram, Knud, Tanzdielen und
Vergnügungspaläste, Berliner Nachtleben in
den dreißiger und vierziger Jahren. Von der
Friedrichstraße bis Berlin W, vom Moka Efti
bis zum Delphi, Berlin 1992
Wouters, Kees, Jazz tegen de Nazi's, Het verzet
van de 'Swing-Jugend' ten tijde van Hider's
Derde Rijk, doctoraalscriptie, Faculteit der
Letteren, Universiteit van Amsterdam 1987
Wulf, Joseph, Die Bildende Künste im Dritten
Reich, Eine Dokumentation, Frankfurt a.M.
1989
Wulf, Joseph, Musik im Dritten Reich, Eine Dokumentation, Frankfurt a.M. 1966
Bestuursalmanak voor het bezette Nederlandsche gebied, 1942-1943, Den Haag 1943
Brownlow, Kevin, David Gill, Cinema Europe,
The other Hollywood, Zesdelige documentaire, deel 3: 'de bevrijde camera', NOS 27-9-1995
Coster, Harry, Hoestekst LP Decca 50 jaar in Nederland, Jubileum-uitgave met 32 opnamen uit
de periode i930-'45, Decca 6601014, z.d.
Coster, Harry, Hoestekst LP Swing & Sweet in
Nederland, Nederlands fabrikaat, deel 1, de jaren '30, Panachord DH 2050, z.d.
Delden, Ate van, Hoestekst CD Dick Willebrandts en zijn radio-orkest, 20 radio-opnamen
uit 1943, Grannyphone D 401, april 1989
Gabriels, A.J.C.M. (red) Biografisch woordenboek
van Nederland, Elektronisch tekstbestand, Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, Den
Haag 27-11-1995
Hoestekst LP Propaganda Swing, Charlie and his
Orchestra, Vol. 2, Discophilia Dis 13/UT-C-2,
München z.d.
473
GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL
Jeremy, John (Reg.), Swing under the Swastika,
Yorkshire Television Documentaire, Londen
Kelder, Jan (Reg), De geschiedenis van de jazz in
Nederland van ipifi tot heden, NOS-televisiedocumentaire, Deel i 'Kijkswing (1919-1939),
Deel 2 'Het komt wel weer in orde' (19401945), NOS/NJA februari-maart 1993
Lotz, Rainer E., Hoestekst LP German Propaganda Swing 1940-1943, Vol. 2, Harlequin H Q
2059, z.d.
Openneer, Herman, Hoestekst CD Het A. V.R. O.
Dansorkest o. Lv. Hans Mossel, 18 opnamen uit
de periode i937-'38, NJA 9301, augustus 1993
Openneer, Herman, Hoestekst CD Coleman
Hawkins & Benny Carter in Holland, deel 1,
Panachord DH 2052, augustus 1990
Openneer, Herman, Hoestekst CD Ernst van 't
Hoffen zijn orkest, 24 opnamen uit de periode
i94i-'42, NJA 9401, september 1994
Openneer, Herman, Hoestekst CD Ernst van 't
Hoffen zijn orkest, deel 2, 20 opnamen uit de
periode 1942-'44, NJA 9602, oktober 1996
Openneer, Herman, Hoestekst LP Swing van Nederlandsch Fabrikaat, deel 1 (i934-'43), Panachord H 2009, maart 1983
Rapport der regeerings-commissie inzake het dansvraagstuk, Den Haag 1931
Tentoonstelling, Opvoeding van de jeugd boven
den leerplichtigen leeftijd, Verslag van de tentoonstelling, het congres, de conferenties en
de demonstraties, 's-Gravenhage 16 juli - 14
augustus 1919
Verslag van de staatscommissie tot onderzoek naar
de ontwikkeling der jeugdige personen van 13-18
jaar, Amsterdam 1919
Wouters, Kees, Jazz tegen de Nazi 's, filmdocumentaire over de Hamburgse 'Swing-Jugend',
Amsterdam 1991
Wouters, Kees, 'Jeugd en muziek in de oorlog',
VPRO-radiodocumentaire Het spoor terug, Radio 1,19-12-1989
474