CODEBOEK HONOS (Health of the Nations Outcome Scale) Versie maart 2012 in QuestManager 3.1 Instructie: De Health of Nations Outcome Scale is een instrument om de geestelijke gezondheidstoestand en het sociaal functioneren routinematig in kaart te brengen. a) Scoor elke schaal in de volorde van 1-12. b) Gebruik geen informatie die bij een vorig item al is meegenomen behalve item 10 wat een globale score is. c) Scoor het MEEST ERNSTIGE probleem dat zich heeft voorgedaan gedurende de afgelopen 2 weken. d) Alle schalen hebben de volgend opbouw: 0 = geen probleem 1 = ondergeschikt probleem, vereist geen actie 2 = licht probleem maar duidelijk aanwezig 3 = matig ernstig probleem 4 = ernstig tot zeer ernstig probleem e) Gebruik de score 0 wanneer over betreffende item geen of onvoldoende informatie voorhanden is. 1 Nr/vragenlijst Nr/ QM Instructie Instructie prominent Vraag Antwoordmogelijkheden Ja/nee Bijbehorende Item subschaal omscoren? 0. Geen problemen van deze aard gedurende de afgelopen periode 1. Geïrriteerdheid, ruzies, rusteloosheid etc., maar vereist geen actie Gebruik geen informatie die in een 2. Omvat agressieve gebaren, eerdere schaal al is meegenomen. Ga opdringerig of lastig vallen van uit van de meest ernstige anderen, bedreigingen of verbale problemen/symptomen die zich de agressie, kleinere schade aan AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben eigendommen (zoals gebroken voorgedaan: 1 1 Ja INCLUSIEF: elk zulk gedrag ongeacht Hyperactief, agressief, kopjes of raam), duidelijke destructief of geagiteerd hyperactiviteit of agitatie gedrag 3. Fysiek agressief naar mens of de oorzaak (drugs, alcohol, dementie, dier; dreigende houding, meer psychose, depressie, etc.) ernstige hyperactiviteit of vernieling EXCLUSIEF: bizar gedrag dat gescoord van eigendommen wordt bij item 6 (hallucinaties en 4. Minstens een ernstige fysieke wanen) aanval op mens of dier; vernielen HNOS1TOT: totaalscore HNOS_GPRO: Gedragsproblemen Neen HNOS_FUNC: Functioneren van eigendommen (bijvoorbeeld brandstichting); ernstige intimidatie of aanstootgevend gedrag 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 2 Gebruik geen informatie die in een 0. Geen problemen van deze aard eerdere schaal al is meegenomen. Ga gedurende de afgelopen periode uit van de meest ernstige 1. Voorbijgaande gedachten over problemen/symptomen die zich de zelfmoord maar gering risico de AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben afgelopen periode; geen voorgedaan zelfverwonding 2. Licht risico gedurende de 2 3 2 3 Ja Ja EXCLUSIEF: zelfverwonding per afgelopen periode; omvat HNOS1TOT: ongeluk ontstaan (bijvoorbeeld als ongevaarlijk zelfverwonding (zoals totaalscore gevolg van dementie of verstandelijke krassen in de pols) HNOS_GPRO: 3. Matig tot ernstig risico voor Gedragsproblemen hierbij wordt gescoord bij item 4, de opzettelijke zelfverwonding HNOS_FUNC: verwonding bij item 5. gedurende de afgelopen periode; Functioneren EXCLUSIEF: ziekte of verwonding als omvat voorbereidende activiteiten direct gevolg van alcohol- of (zoals verzamelen van tabletten) drugsgebruik worden gescoord bij 4. Ernstige suïcidepoging en/of schaal 3 (levercirrose of bijvoorbeeld ernstige opzettelijke zelfverwonding verwondingen als gevolg van rijden de afgelopen periode onder invloed worden gescoord bij 0. Geen of onvoldoende informatie schaal 5 voorhanden Gebruik geen informatie die in een 0. Geen problemen van deze aard eerdere schaal al is meegenomen. Ga gedurende de afgelopen periode uit van de meest ernstige 1. Enig overmatig gebruik, maar problemen/symptomen die zich de binnen de sociale norm AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben 2. Verlies van controle over alcohol- voorgedaan of druggebruik, maar niet ernstig handicap); het cognitieve probleem Opzettelijke verwonding Problematisch verslaafd EXCLUSIEF: agressief of destructief alcohol- of 3. Duidelijke zucht naar of gedrag als gevolg van alcohol of druggebruik afhankelijkheid van alcohol of drugs druggebruik. Dat wordt gescoord bij met frequent controleverlies; risico's schaal 1. nemen onder invloed EXCLUSIEF: lichamelijke ziekte of 4. Incapabel door alcohol- of drugs handicap als gevolg van alcohol- of problemen druggebruik. Dat wordt gescoord bij 0. Geen of onvoldoende informatie schaal 5. voorhanden Neen HNOS1TOT: totaalscore HNOS_GPRO: Gedragsproblemen Neen HNOS_FUNC: Functioneren 3 0. Geen problemen van deze aard gedurende de afgelopen periode 1. Ondergeschikte problemen met Gebruik geen informatie die in een geheugen en begripsvermogen eerdere schaal al is meegenomen. Ga (bijvoorbeeld zo nu en dan vergeten uit van de meest ernstige van namen) problemen/symptomen die zich de 2. Licht, maar duidelijk herkenbare AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben problemen (bijvoorbeeld verdwaald voorgedaan in een bekende omgeving, niet herkennen van een bekende); soms 4 4 Ja INCLUSIEF: problemen met geheugen, in verwarring bij het nemen van oriëntatie en begripsvermogen simpele beslissingen passend bij enige stoornis: Cognitieve problemen 3. Duidelijke desoriëntatie in tijd, leerstoornis, dementie, schizofrenie, plaats of persoon; in de war etc. gebracht door dagelijkse EXCLUSIEF: tijdelijke problemen als gebeurtenissen; zo nu en dan gevolg van alcohol- of druggebruik incoherente spraak; vertraagd (bijvoorbeeld een kater) die gescoord denken worden bij schaal 3 (problematisch 4. Ernstige desoriëntatie alcohol- of druggebruik). (bijvoorbeeld niet herkennen van HNOS1TOT: totaalscore HNOS-BEP: Beperkingen Neen HNOS_FUNC: Functioneren familie); gevaar voor ongelukken; onbegrijpelijk taalgebruik; verlaagd bewustzijn of stupor 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 4 Gebruik geen informatie die in een eerdere schaal al is meegenomen. Ga 0. Geen lichamelijke uit van de meest ernstige gezondheidsproblemen gedurende problemen/symptomen die zich de de afgelopen periode AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben 1. Ondergeschikte voorgedaan gezondheidsproblemen gedurende de afgelopen periode (bijvoorbeeld INCLUSIEF: ziekte of handicap van elke verkoudheid, niet ernstige val) oorsprong die mobiliteitsbeperkingen geven, het zicht of gehoor aantasten, 5 5 Ja dan wel anderszins interfereren met het persoonlijke functioneren. INCLUSIEF: bijwerkingen van medicatie; effecten van drug- of alcoholgebruik; handicaps als gevolg van ongevallen of zelfverwonding voortkomend uit cognitieve problemen, rijden onder invloed, etc. EXCLUSIEF: psychische problemen of gedragsproblemen die gescoord worden bij schaal 4 (cognitieve 2. Lichamelijke Lichamelijke gezondheidsproblemen leiden tot problemen of lichte beperking in mobiliteit en handicaps activiteiten 3. Matige beperkingen in activiteiten ten gevolge van lichamelijk HNOS1TOT: totaalscore HNOS-BEP: Beperkingen Neen HNOS_FUNC: Functioneren gezondheidsprobleem 4. Ernstige of volledige incapaciteit als gevolg van lichamelijk gezondheidsprobleem 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden problemen). 5 0. Geen aanwijzingen voor hallucinaties of waanvoorstellingen gedurende de afgelopen periode 1. Enigszins vreemde of excentrieke opvattingen niet in Gebruik geen informatie die in een overeenstemming met de culturele eerdere schaal al is meegenomen. Ga normen uit van de meest ernstige 2. Wanen of hallucinaties problemen/symptomen die zich de (bijvoorbeeld stemmen, visioenen) AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben zijn aanwezig, maar vormen weinig voorgedaan INCLUSIEF: hallucinaties en 6 6 Ja waanvoorstellingen ongeacht de diagnose. INCLUSIEF: vreemd en bizar gedrag geassocieerd met hallucinaties of waanvoorstellingen. EXCLUSIEF: agressief, destructief of hyperactief gedrag dat voortkomt uit hallucinaties of wanen en dat gescoord wordt bij schaal 1 (hyperactief en agressief gedrag). hinder voor de cliënt en Problemen als gevolg van hallucinaties en waanvoorstellingen manifesteren zich niet in bizar gedrag, dus klinisch aantoonbaar maar licht 3. Duidelijke preoccupatie met wanen of hallucinaties wat veel HNOS1TOT: totaalscore HNOS_SYMP: Neen symptomatologie hinder veroorzaakt en/of zich manifesteert in duidelijk bizar gedrag, dus een matig ernstig klinisch probleem 4. Geestesgesteldheid en gedrag wordt in ernstige mate en nadelig beïnvloed door wanen of hallucinaties, met een zware uitwerking op de cliënt 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 6 0. Geen problemen die 7 7 Ja Gebruik geen informatie die in een samenhangen met een depressieve eerdere schaal al is meegenomen. Ga stemming gedurende de afgelopen uit van de meest ernstige periode problemen/symptomen die zich de 1. Sombere gedachten of kleine AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben veranderingen in stemming voorgedaan 2. Lichte maar duidelijke depressie met hinder voor de cliënt HNOS1TOT: EXCLUSIEF: hyperactiviteit of Problemen met (bijvoorbeeld schuldgevoelens, Totaalscore geagiteerd gedrag. Dat wordt depressieve stemming verminderd gevoel van eigenwaarde) HNOS_SYMP: gescoord bij schaal 1. 3. Depressie met oneigenlijk symptomatologie EXCLUSIEF: suïcidegedachten of zelfverwijt; preoccupatie met pogingen. Die worden gescoord bij schuldgevoelens schaal 2. 4. Ernstige of zeer ernstige EXCLUSIEF: waanvoorstellingen of depressie met schuldgevoelens of hallucinaties. Die worden gescoord bij zelfbeschuldiging schaal 6. 0. Geen of onvoldoende informatie Neen voorhanden Kies het meest ernstige klinische 0. Fobie probleem niet vallend onder schaal 6 1. Angst (hallucinaties en wanen) en schaal 7 (depressieve stemming). 8 8.a Ja Gebruik geen informatie die in een eerdere schaal al is meegenomen. Ga uit van de meest ernstige problemen/symptomen die zich de AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben voorgedaan. 2. Dwangmatig Overige psychische en 3. Gespannenheid gedrags-problemen. 4. Dissociatief HNOS_SYMP: Specificeer het type 5. Somatiserend symptomatologie probleem: 6. Eetproblemen Neen 7. Slaapproblemen 8. Seksuele problemen 9. Overig 7 0. Geen aanwijzingen voor een van deze problemen gedurende de afgelopen periode Scoor het klinische probleem 1. Alleen ondergeschikte problemen aangeklikt onder vraag 8a welke niet 2. Een probleem is klinisch licht valt onder schaal 6 (hallucinaties en aanwezig (cliënt heeft problemen wanen) en schaal 7 (depressieve gedeeltelijk onder controle) stemming). 8 8.b. Ja 3. Incidenteel ernstige aanval of HNOS1TOT: hinder met verlies van controle Totaalscore (bijvoorbeeld moet angst HNOS_SYMP: eerdere schaal al is meegenomen. Ga opwekkende situaties helemaal symptomatologie uit van de meest ernstige vermijden, moet een buurman te problemen/symptomen die zich de hulp roepen). Dus een matig ernstig AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben probleem voorgedaan. 4. Ernstig probleem overheerst de Gebruik geen informatie die in een Overige psychische en gedragsproblemen Neen meeste activiteiten 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 0. Geen belangrijk probleem van deze aard gedurende de afgelopen periode 1. Ondergeschikte niet-klinische problemen Gebruik geen informatie die in een 2. Duidelijk probleem in maken of eerdere schaal al is meegenomen. Ga onderhouden van ondersteunende uit van de meest ernstige relaties: cliënt klaagt hierover en/of problemen/symptomen die zich de AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben voorgedaan. 9 9 Ja Problemen met relaties Scoor het meest ernstige probleem van de cliënt dat samenhangt met actief of passief terugtrekken uit sociale relaties en / of dat samenhangt met niet-ondersteunende, destructieve of zelfvernietigende relaties. de problemen zijn duidelijk voor HNOS1TOT: anderen totaalscore 3. Blijvend belangrijk probleem als HNOS_SOC: gevolg van actief of passief Sociale problemen terugtrekken uit sociale relaties HNOS_FUNC: en/of als gevolg van relaties waar Functioneren Neen weinig of geen steun van uit gaat 4. Ernstig en kommervol sociaal isolement wegens onvermogen tot communiceren met anderen en/of wegens terugtrekken uit sociale relaties 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 8 0. Geen problemen van deze aard gedurende de afgelopen periode; goed in staat op alle gebieden te 10 10 Ja Gebruik geen informatie die in een functioneren eerdere schaal al is meegenomen. Ga 1. Alleen ondergeschikte problemen uit van de meest ernstige (bijvoorbeeld slordig zijn, problemen/symptomen die zich de gedesorganiseerd) AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben 2. Zelfzorg op peil, maar belangrijk voorgedaan. onvermogen tot uitvoeren van één of HNOS1TOT: meerdere van de genoemde Totaalscore complexe vaardigheden HNOS_SOC: 3. Belangrijk probleem op één of Sociale problemen zelfzorgactiviteiten zoals eten, wassen, meer gebieden van zelfzorg (eten, HNOS_FUNC: aankleden, naar het toilet gaan; ook wassen, aankleden, naar toilet gaan) Functioneren COMPLEXE vaardigheden als en belangrijk onvermogen tot het budgetteren, regelen van woonruimte, uitvoeren van meerdere complexe werk en vrije tijd, mobiliteit en gebruik vaardigheden van openbaar vervoer, boodschappen 4. Ernstige beperkingen op alle of doen, zelfontplooiing, etc.). bijna alle gebieden van zelfzorg en Scoor het totale ADL niveau (bijvoorbeeld problemen met BASALE Problemen met ADL Neen complexe vaardigheden 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 9 0. Accommodatie en woonomstandigheden zijn acceptabel; zij dragen ertoe bij om elke beperking gescoord bij schaal 10 (problemen met ADL) zo beperkt mogelijk te houden en ondersteunen de zelfredzaamheid 1. Accommodatie is redelijk Gebruik geen informatie die in een acceptabel, al zijn er kleinere of eerdere schaal al is meegenomen. Ga voorbijgaande problemen uit van de meest ernstige (bijvoorbeeld de locatie is niet problemen/symptomen die zich de ideaal, andere voorkeur, het eten AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben niet lekker vinden, etc.) voorgedaan. 2. Belangrijke problemen op een of meerdere gebieden van de Scoor de globale ernst van problemen accommodatie en/of het beleid (bijv. in de kwaliteit van de woonomstandigheden en het dagelijk huishouden. Is aan de basis behoefte 11 11 Ja voldaan (verwarming, licht, hygiëne)? Zo ja, is er hulp bij het omgaan met eventuele beperkingen en zijn er mogelijkheden om aanwezige vaardigheden toe te kunnen passen en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen? EXCLUSIEF: het niveau van functioneren; dat wordt gescoord bij schaal 10 (problemen met ADL). N.B. Scoor de gebruikelijke woonomstandigheden van de cliënt. beperkte keus; staf of gezin weten HNOS1TOT: niet goed hoe handicaps te beperken Totaalscore Problemen met of hoe te helpen bij het toepassen of HNOS_SOC: woonomstandigheden ontwikkelen van nieuwe of intacte Sociale problemen vaardigheden) HNOS_FUNC: 3. Zorgwekkende multipele Functioneren Neen problemen met betrekking tot de woonomstandigheden (bijvoorbeeld sommige basisvoorzieningen ontbreken); de woonomgeving heeft geen of minimale voorzieningen om de onafhankelijkheid van de client te vergroten 4. Accommodatie is onacceptabel (bijvoorbeeld basisvoorzieningen ontbreken, dreigende uithuis zetting of dakloosheid of woonomstandigheden zijn anderszins onacceptabel) en verergert de problemen van de client 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 10 0. De dagelijkse omgeving van de cliënt is acceptabel; draagt bij om elke beperking gescoord bij schaal 10 (problemen met ADL) zo beperkt Gebruik geen informatie die in een mogelijk te houden en ondersteunt eerdere schaal al is meegenomen. Ga de zelfredzaamheid uit van de meest ernstige 1. Ondergeschikte of tijdelijke problemen/symptomen die zich de problemen (bijvoorbeeld verlate AFGELOPEN TWEE WEKEN hebben betaling door de uitkerende voorgedaan. instantie); redelijke voorzieningen zijn beschikbaar, maar niet altijd op Scoor de problemen in de kwaliteit van het gewenste moment, etc de dagelijkse omgeving van de cliënt. 2. Beperkte keus in activiteiten; Is er hulp bij het omgaan met beperkingen, zijn er mogelijkheden tot behouden en vergroten van 12 12 Ja vaardigheden en activiteiten op het gebied van werk en vrije tijd. Let op zaken als stigma, gebrek aan gekwalificeerd personeel, toegang tot voorzieningen (bv. bezettingsgraad en uitrusting van dagcentra, werkplaatsen, verenigingen). EXCLUSIEF: het niveau van functioneren zelf. Dat wordt gescoord bij schaal 10 (problemen met ADL). N.B. Scoor de gebruikelijke situatie van de cliënt (wanneer een cliënt is opgenomen, scoor de situatie van voor de opname). gebrek aan tolerantie; Mogelijkheden voor het belemmeringen door het ontbreken gebruiken en verbeteren van een vaste woon- of van vaardigheden: verblijfplaats; onvoldoende mantel beroepsmatig en vrije of professionele zorg; zinvolle tijd dagvoorziening is beschikbaar, maar voor een beperkt aantal uren. HNOS1TOT: Totaalscore HNOS_SOC: Sociale problemen Neen HNOS_FUNC: Functioneren 3. Duidelijke deficiëntie in diensten om de beperkingen door bestaande handicaps tot een minimum te beperken; geen mogelijkheden om intacte vaardigheden te benutten of nieuwe vaardigheden toe te voegen; ongeschoolde zorg moeilijk toegankelijk 4. Gebrek aan enige mogelijkheid tot activiteiten overdag verergert de problemen van de cliënt 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 11 0. Geen maniforme ontremming 1. Lichte maniforme ontremming: licht versneld denken of praten, nog niet verhoogd associatief; gedrag geeft slechts ondergeschikte of geen problemen 2. Middelmatige maniforme ontremming: middelmatig versneld denken of praten, licht verhoogd associatief; zet woorden niet om in daden; gedrag geeft slechts lichte of EXCLUSIEF: motorische onrust. Dat 1 13 Ja wordt gescoord op schaal 1 (hyperactief en agressief gedrag). EXCLUSIEF: wanen of hallucinaties. Die worden gescoord op schaal 6. middelmatige problemen Problemen ten gevolge 3. Matige maniforme ontremming: van maniforme matig versneld denken of praten, ontremming verhoogd associatief en/of matig HNOS2+: Toegevoegde items Neen ontremd gedrag (bijvoorbeeld koopt meer, maar nog niet onverantwoord of gedraagt zich matig ontremd); gedrag leidt tot matige problemen 4. Ernstige maniforme ontremming: gedraagt zich ernstig maniform (bijvoorbeeld doet onverantwoorde uitgaven, seksueel ontremd, decorumverlies, expansief gedrag); gedrag leidt tot ernstige problemen 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 12 0. Geen problemen op dit gebied gedurende de afgelopen periode. Er bestaat duidelijke motivatie voor de behandeling. 1. Er bestaat duidelijke motivatie voor behandeling, maar er kan lichte aarzeling zijn. Problemen blijven ondergeschikt. 2. Enigszins gemotiveerd. Er is motivatie en interesse om mee te Problemen ten gevolge 2 14 Ja Scoor de motivatie die een cliënt lijkt van gebrek aan te hebben voor de behandeling. motivatie voor de behandeling werken aan de behandeling, maar ook een duidelijke ambivalentie. 3. Slecht gemotiveerd. Er is geringe motivatie voor behandeling. Er kan HNOS2+: Toegevoegde items Neen sprake zijn van sterke passieve weerstand of zelfs enigszins & actieve weerstand. 4. Niet gemotiveerd/afwerend. Weinig of geen motivatie voor behandeling. Er is actief weerstand tegen de behandeling. de cliënt is zeer moeilijk te betrekken bij enige vorm van behandeling. 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 13 0. Goede compliance. Cliënt houdt zich in hoge mate aan de voorgeschreven medicatie. Hij of zij gebruikt psychotrope medicatie zoals voorgeschreven en zonder er aan herinnerd te hoeven worden. Of de cliënt gebruikt geen medicatie 1. Redelijke compliance. Cliënt houdt zich redelijk aan de medicatie. Hij gebruikt de psychotrope medicatie regelmatig, maar moet er soms aan herinnerd worden om dat te blijven doen 2. Matige compliance. De cliënt houdt zich matig aan de Scoor de mate waarin iemand zich lijkt te houden aan het nemen van de medicatie (dosering, tijdstip en 3 15 Ja frequentie) zoals voorgeschreven door de arts. Wanneer iemand geen medicatie krijgt voorgeschreven, scoor 0. voorgeschreven medicatie. Hij of zij Problemen ten gevolge gebruikt de psychotrope medicatie van een gebrek aan niet regelmatig en moet bij HNOS2+: compliance met de herhaling aan de inname herinnerd Toegevoegde items medicatie worden Neen 3. Geringe compliance. De cliënt houdt zich in geringe mate aan de medicatie. Hij vertoont enige mate van weerstand tegen het gebruik van psychofarmaca. De cliënt neemt ze misschien voor korte tijd (1-2 weken) regelmatig in, maar houdt het meestal niet vol 4. Geen compliance. De cliënt houdt zich niet of nauwelijks aan de medicatie. Dit geldt voor iemand die gedurende de afgelopen 30 dagen geweigerd heeft psychofarmaca te gebruiken 0. Geen of onvoldoende informatie voorhanden 14 Normtabellen Subschaal HNOS1TOT Items: 1, 2,3,4,5,6,7,8b.9,10,11,12. Som Betrouwbaarheid Normgroep Mmean Msd Vco Vmean 11,40 7,00 11,40 7,00 11,30 7,20 11,30 7,20 Stemmingsstoornis 11,70 6,90 11,70 6,90 Angststoornis 10,70 4,80 10,70 4,80 Ambulant 11,20 7,00 11,20 7,00 Dagbehandeling 15,20 7,20 15,20 7,20 Klinisch 16,10 7,20 16,10 7,20 Totale Mco Mn1 Mn2 Mn3 Mn4 Mn5 Mn6 Vsd Vn1 Vn2 Vn3 Vn4 Vn5 Vn6 patiëntenpopulatie Psychotische stoornis 15