Informatiebladen downloaden
advertisement
1 Voorstelling van het traject ‘Noord-Frankrijk in Duitse handen’ Dit traject is bedoeld voor studenten van het algemeen secundair en het beroepsonderwijs. Het omvat de volledige museumgeschiedenis die voorgesteld wordt in het circuit 'CINÉAC’ en herneemt de vier hoofdthema’s: ‘De invasie’ (ruimte C1); ‘De Bezetting’ (ruimte C2); ‘De Collaboratie/de Vervolging/het Verzet/de Repressie’ (ruimte C3); ‘De Bevrijding’ (ruimte C4). Om vragen te kunnen beantwoorden, is het noodzakelijk om de verschillende documenten te bekijken (video’s, foto’s, teksten, objecten). Waarschuwing: het traject kan niet helemaal afgelegd worden tijdens een schoolbezoek (ongeveer 2u30). De leerkracht moet dus een keuze maken op basis van zijn educatieve doelstellingen. Fiche nr.1: ‘La Coupole in Helfaut-Wizernes, een lanceerbasis voor V2-raketten’ Deze fiche is bedoeld om de leerlingen te helpen begrijpen op welke locatie ze zich bevinden. Het zal ze ook in staat stellen een eerste besef van het duistere verleden van Europa te krijgen. Deze enorme bunker kan, door zijn overweldigende grootte en de ondergrondse aard van de installaties, inderdaad gezien worden als een symbolische plaats voor de donkere jaren van Europa en de nazi-onderdrukking. Deze fiche wordt in de praktijk gebracht in de galerijen, op de tussenverdieping, voor of na de diavertoning, afhankelijk van het tijdschema. Fiche nr.2: ‘Noord-Frankrijk in Duitse handen’ (diavertoning) Deze diavertoning kan dienen als een inleiding op de studie van de Tweede Wereldoorlog of ook als een herhaling van de belangrijkste feiten. De belangrijkste gebeurtenissen van het conflict in Europa en Frankrijk worden bondig voorgesteld vanuit het oogpunt van de regio Nord-Pas-de-Calais. Er is een oefening in de vorm van een multiplechoicevragenlijst beschikbaar. Aangezien deze relatief snel ingevuld kan worden, kan dit na het einde van de sessie gebeuren zodat de aandacht van de leerlingen tijdens de diatentoonstelling niet verslapt. Spreek met de leerlingen voor de cinemazaal ‘Cinéac’ af om uw bezoek gemakkelijker te laten verlopen. De diavoorstelling start ieder half uur. Fiche nr.3: ‘De invasie’ (ruimte C1) Deze vragenlijst zal de leerlingen in staat stellen om de strategie te begrijpen die door het Duitse leger tijdens de invasie in 1940 gevolgd werd. De belangrijkste fases van de strijd worden hernomen. Langs de andere kant helpt deze de leerlingen te begrijpen waarom het geweld van de gevechten de regio Nord-Pas-de-Calais zo beïnvloed heeft. Ze worden ook herinnerd aan de uitputtingsstrijd, de exodus, de massamoorden op burgers en gevangenen en operatie Dynamo. Fiche nr.4: ‘De Bezetting’ (ruimte C2) Deze vragenlijst onderstreept de hardheid van de Bezetting voor de inwoners van Nord-Pas-de-Calais: de aansluiting bij het militaire commando in Brussel, de moeilijkheden bij het voorzien in de fundamentele behoeften van personen, vooral inzake voedsel; de invoering van rantsoenering en de zwarte markt. Ze toont echter ook dat ondanks alle genoemde problemen, de hoop niet verloren was en dat de mensen tijdens die vier lange jaren ook zongen, dansten en dat de stadions en bioscoopzalen gevuld waren. Fiche nr.5: ‘Collaboratie/Vervolging/Verzet/Repressie’ (ruimte C3) In deze fiche worden de verschillende vormen van het Verzet besproken: de illegale pers, de ontsnappings-, actie- en inlichtingennetwerken en de strijd tegen het communisme. Er wordt aan de leerlingen gevraagd om te werken rond de aspecten van de Repressie door de bezetter of de Franse staat tijdens de oorlog. Tot slot wordt een brief van een gefusilleerde bestudeerd. De Collaboratie wordt toegelicht door middel van een film. Een vragenlijst over de Vervolging van joden en zigeuners in het bijzonder stelt hen in staat om te begrijpen wat de Collaboratie van de Franse staat inhield. 2 Fiche nr.6: ‘De Bevrijding’ (ruimte C4) We bespreken twee tragische gebeurtenissen die in het geheugen van de regio gegrift staan: het ‘bloedbad van Ascq’ en ‘Train de Loos’. Er wordt aan de leerlingen gevraagd om over de verschillende gezichten van de Bevrijding na te denken. Als laatste proberen we een beeld te vormen van de rampzalige economische invloed die de oorlog op de regio had. Om de uitstap met uw leerlingen op optimale wijze voor te bereiden, kunt u indien gewenst vooraf een gratis rondleiding ter plaatse krijgen. In dit geval moet u zich bij de pedagogische dienst inschrijven, ofwel per e-mail ([email protected]) ofwel telefonisch (+33 3 (0) 3 21 12 27 30). 3 Fiche nr.1: La Coupole, een lanceerbasis voor V2-raketten Na ontvangst van uw koptelefoon voor audiobegeleiding vult u dit formulier met behulp van de commentaar en panelen in. De constructie van het bouwwerk: 1. Wanneer begonnen de werken? …………………………………………………………................................................................................... 2. Stopzetting van de werken en evacuatie van de locatie in: ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. Benodigde tijd om alle structuren te realiseren: ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. Waarom koos Duitsland deze locatie? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Welke soorten arbeid werden er gebruikt en wat zijn hun bestaansvoorwaarden? …………………………………………………………………………………...…………………………………. ……………………………………………………………..……………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Hoeveel bommen van de Geallieerden zijn er op La Coupole terechtgekomen? ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. Wat waren de gevolgen van deze bombardementen voor de aangrenzende gemeentes? …………………………………………………………….……………………………………………………….. ……………………..……………………………………………………………………….………………………. 8. Waarom heeft het Britse leger een deel van de locatie met dynamiet opgeblazen in september 1944? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… Ga nu naar de liften. Je belandt op de tussenverdieping. Je ziet bovenaan de koepel van La Coupole. Deze is 5,5 meter dik. Kijk naar de raket aan je rechterkant. Beantwoord de vragen met behulp van de informatie op de panelen en de commentaar. 4 De geheime wapens: → Ga voor de V2-raket staan Kenmerken van de raket A4/V2: Aantal stuks: ………………………………….. Hoogte: ………………………………………………. Totaal gewicht: …………………………………………… Totaal gewicht van de explosieve lading: …………………….. Maximumsnelheid: …………………………………… Bereik: ……………………………………………….. Waarom is dit een onverwoestbaar en terroristisch wapen? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………. Ga nu voor de geanimeerde maquette staan De werking van La Coupole: 1. Waarom bouwde Duitsland dit bouwwerk? …………………………………………………………………………………….………………………………... ……………………………………………………………….……………………………………………………. Uit welk concentratiekamp waren de raketten afkomstig? 3. Hoeveel raketten dachten de Duitsers per dag te kunnen lanceren? 4. Hoelang zou het duren voordat deze raketten Londen bereikten? ………………………………….. 5. Hoeveel raketten werden er uiteindelijk vanaf La Coupole afgeschoten? ……………….......................... 6. Vul het plan aan met volgende woorden: beschermende koepel, lanceerlocatie, voorbereidingslocatie voor het lanceren, opslagruimte van de raketten, spoorweg Bu nde sarch iv, Fre ibur g 2. Voordat je het Historisch Centrum verlaat, raden we je aan de ruimte van kamp Dora, aan het einde van de Rex-zone, te verkennen. 5 Fiche nr. 2 : ‘Noord-Frankrijk in Duitse handen’ (diatentoonstelling) © Bun desar chiv, Ga binnen in de Cinéac (de bioscoop aan de linkerkant, aan de uitgang van de liften) Beantwoord na de diatentoonstelling de vragenlijst. 1. Op welke datum startte de Tweede Wereldoorlog in Europa? 1 september 1939 2. 10 mei 1940 De periode waarin de Franse soldaten inactief bleven, noemt men: de schemeroorlog 3. de exodus Tijdens hun aanval gebruikten de Duitsers massaal: infanterie en artillerie 4. tanks en vliegtuigen Duizenden Franse en Belgische burgers vluchten weg van de opmars van de Duitsers, dit is: de Blitzkrieg 5. de exodus Bij Duinkerken sloegen de Britten erin om alle troepen tijdens operatie Dynamo te evacueren: waar 6. niet waar Op 22 juni ondertekende Pétain: een wapenstilstand 7. een capitulatie De Fransen zijn verslagen: omdat ze niet moedig genoeg waren 8. door fouten van de état-major Tijdens de Bezetting werd Nord-Pas-de-Calais aan België geannexeerd: 6 waar 9. niet waar Nord-Pas-de-Calais is de Franse regio waar de Duitse militaire aanwezigheid het sterkst was: waar 10. niet waar Tijdens de oorlog werd het voedsel gerantsoeneerd: waar 11. niet waar Iedereen met een aanzienlijk inkomen kon echter meer eten kopen: waar 12. niet waar De grote staking in de lente van 1941 in de mijnen was de enige grote staking tijdens de Franse Bezetting: waar 13. niet waar « ‘La Voix du Nord’ (De stem van het noorden) is een: informatieve krant 14. krant van het Verzet Vanaf 1943 werden jonge mannen gedwongen om in Duitsland te gaan werken: waar 15. niet waar De Franse staat hielp bij de nazi-vervolging van de joden: waar 16. niet waar Wat was de houding van de bevolking van Nord-Pas-de-Calais tegenover de Collaboratie: ondersteunend 17. minachtend Welk personage belichaamde de hoop voor de bewoners? Pétain 18. De Gaulle Wat was het meest gebombardeerde regio voor de landing? Normandië 19. Pas-de-Calais de regio Parijs in juli in september Wanneer werd het noordelijke regio bevrijd? in juni 20. onverschillig Wat was het laatste Franse dorp dat bevrijd werd? Straatsburg Duinkerken 7 Rijsel Fiche nr.3: De invasie, een uitputtingsstrijd (ruimte C1) Bundesarchiv, Berlijn Als u de cinemazaal ‘Cinéac’ verlaat, ga je de video’s ‘Invasion 1940’ (Invasie 1940) en ‘Dunkerque 1940’ (Duinkerken 1940) bekijken. Beantwoord vervolgens de vragen met behulp van de panelen waarvan de titels aangegeven staan. Verduidelijk de strategie van de Duitse état-major met behulp van de kaart op de tafel. Je onderscheidt vier verschillende stappen: ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………. Wat zijn de redenen voor de Duitse successen? (Paneel ‘Une bataille d’anéantissement’) (een uitputtingsstrijd) …………………………………………………………………………… Biblioth èque nation ale, ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………. © ………………………………………………………………………….. Geef de belangrijkste kenmerken van de gevechten van mei-juni 1940 op basis van de foto’s in deze ruimte. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Wat was de situatie voor de burgers? …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. Welke indrukken laten de beelden na? …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Waarom kunnen we spreken van een ‘bataille d’anéantissement’? (uitputtingsstrijd) …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 8 In welk opzicht respecteerden de nazi-legers de oorlogswetten niet? (Paneel op de tafel ‘Crimes de guerre’) (oorlogsmisdaden) …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Leg uit wat de operatie Dynamo is? (Paneel en film 'Dunkerque 1940’) (Duinkerken 1940) …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………... Hoe werd deze operatie gevoerd door: - de nazi’s? …………………………………………………………………………………….. - Pétain en de Franse staat? ……………………………………………………………………. - het Verenigd Koninkrijk? …………………………………………………………………… Wat waren de gevolgen van de ondertekening van de wapenstilstand op 22 juni 1940 voor honderdduizenden mensen? (Paneel ‘Des masses de prisonniers’) (Massa’s gevangenen) …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… In wat voor situatie bevond Nord-Pas-de-Calais zich aan het begin van de zomer van 1940? (Paneel ’Le coma de l’été 40’) (de zomercoma) …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… © ECPA-D, Ivry-su r- ………………………………………………………………………………………………………… 9 Fiche nr.4: de Bezetting (ruimte C2) → Ga nu ric hting ruimte C2 . Beantwoord de vragen met behulp van de panelen en video’s . De verdeling van Frankrijk (film ‘Les jours gris’) (De grijze dagen) Bij welk land werd Nord-Pas-de-Calais ingelijfd? Wat vreesden de inwoners van Noord-Frankrijk? …………………………………………………………………………………………………………… Het aantal Duitse soldaten is bijzonder belangrijk in de twee departementen door de nabijheid van het Verenigd Koninkrijk (het enige land dat de oorlog tegen de nazi's in West-Europa voortzette). Toon aan hoe het dagelijkse leven van de bewoners door de aanwezigheid van de bezetter beïnvloed werd aan de hand van de foto’s. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Ontberingen De rantsoenering: → Ga in de richting van de vitrine van de ‘ épicerie-bazar’ (kruidenier) Wat voor document wordt hier getoond? ……………………………………………………………………… Waartoe zette het document de Fransen aan? ……………………………………………………………………… Geef twee uitdrukkingen om deze idee te illustreren. ………………………………………………………………………. …………………………………………………………................... Waarom werd de broodconsumptie beperkt? ……………………………………………………………………… Hoe noemt men de kaart die met een pijl op het document aangeduid wordt? …………………………………………………………………………………………………………… 10 Wat waren de andere gerantsoeneerde producten? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… De zwarte markt: (film ‘Les jours gris’) (De grijze dagen) Wat doet het kind op de poster? ………………………………………………………………………. Wat doet de hand? Tijdens de Bezetting waren de landbouwers verplicht om hun producten tegen prijzen te leveren die door de overheid opgelegd werden. Deze prijzen waren over het algemeen niet rendabel. Daarom kozen sommigen ervoor om het duurste deel van hun dieren en hun graan aan sjacheraars te verkopen die de producten vervolgens in de grote steden doorverkochten. Deze illegale trafiek noemt men de ‘zwarte markt’. Waarom wordt dat fenomeen op deze poster als een skelet voorgesteld? …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. Wat is het verschil met de ‘grijze markt’? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Een alomtegenwoordige angst: Combineer de in de vitrine getoonde uniformen met de onderstaande woorden: - Angst voor de bezetter: ……………………………………………………………………….... - Angst voor bombardementen: ……………………………………………………………... Het gezin en sociale leven: → Kijk naar de film ‘ Les jours gris’(De grijze dagen) en luister naar het liedje 'J’attendrai toujours ton retour’. (Ik wacht totdat je terugkomt) Wie wacht op wie? ……………………………………………………………………………………….. Op welke andere moeilijkheden in het dagelijkse leven heeft dit liedje betrekking? …………………………………………………………………………………………………………… Wat was de vrijetijdsbesteding van de bevolking van Nord-Pas-de-Calais tijdens de Bezetting? …………………………………………………………………………………………………………. 11 © BDIC , ……………………………………………………………………….. Fiche nr.5 : Collaboratie/Vervolging/Verzet/Repressie’ (ruimte C3) Ga nu naar de ruimte C3 en beantwoord de vragen met behulp van de panelen. Wat waren de eerste spontane vormen van Verzet? …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. Het actieve Verzet: Hier vind je een lijst met verschillende vormen van Verzet. Strijd tegen de tendentieuze nazi-berichtgeving: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Informatienetwerken: ………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………….. Actienetwerken: …………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. De strijd tegen het communisme: Demonstreer aan de hand van de getoonde voorwerpen de beperkte middelen waarover de strijders beschikten. Wie snelde ter hulp? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Leg uit hoe de mijnstaking in 1941een sociaal en patriottisch karakter kreeg. (Paneel ‘Grève des mineurs’) (Staking van de mijnwerkers) …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………. 12 © Arch iv es dép artem enta le s du Pas- de- Waaruit bestaan ze? En wat zijn hun doelstellingen? Luchtoorlog: (Paneel op de tafel ’La guerre aérienne’) (De luchtoorlog) Toon aan dat de regio Nord-Pas-de-Calais in het centrum lag van de luchtoorlog die in West-Europa gevoerd werd. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Wat zijn de doelstellingen van de geallieerde bombardementen in de regio? …………………………………………………………………………………………………………. Wat zijn de gevolgen van deze bombardementen voor de bevolking? …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………… De Onderdrukking: (Paneel ‘Une répression massive’) (Een massale onderdrukking) Welke verschillende vormen van onderdrukking werden tijdens de oorlog gebruikt? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. → Neem plaats voor de muur met affiches en zoek de affiche van 26 september 1941 © La Coupole, collection Wat gebeurde er in de nacht van 22 op 23 september 1941? En in die van 24 op 25 september? …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. Wie werd er verdacht? Hoe werden ze aangeduid? ………………………………………………………………………………………………………….. 13 © Comité d ’Histo ire du …………………………………………………………………… Haut- Pays Wat was de rol van de ontsnappingsnetwerken tijdens de luchtoorlog? Wat was de reactie van de Duitsers? Hoe werden de slachtoffers gekozen? op Duitsland rekenen). ……………………………………………………………………………… ©© La Leg volgende zin uit: 'Nous pouvons compter sur l’Allemagne' (Wij kunnen Coupo le Neem plaats voor de ‘mur des fusillés’ (muur van gefusilleerden) Lees en beluister de laatste brief van Félicien July, een jonge leerkracht van 21 jaar die op 15 november 1941 gefusilleerd werd. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. De Collaboratie: (Film ‘Propagande et collaboration’) (Propaganda en Collaboratie). Wat zijn de verschillende vormen van Collaboratie? ................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. De Vervolgingen: (Paneel ‘Les persécutions’) (De Vervolgingen) Welke maatregelen werden van 1940 tot 1942 tegen de joden genomen: …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Toon aan dat de Vervolging van de joden in het Noorden door de Collaboratie van de Franse overheid mogelijk gemaakt werd. Geef concrete voorbeelden. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. 14 Fiche nr.6 : De Bevrijding (ruimte C4) Welke andere bevolkingscategorie werd vervolgd? …………………………………………………………………………………. De ‘massacre d’Ascq’ (Het bloedbad bij Ascq) en ‘Train de Loos’ zijn twee tragische gebeurtenissen van het jaar 1944 die in het geheugen van de regio gegrift zijn. Leg uit waarom. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Beschrijf met behulp van de foto’s de verschillende gezichten van de Bevrijding: ………………………………………………………….. …………………………………………………………. …………………………………………………………. ………………………………………………………….. …………………………………………………………. © La Cou pole ………………………………………………………….. → Bekijk de vooraandrijv ing Wat valt je op aan het dak? Leg uit waarom deze installatie ontwikkeld werd? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Wat staat er op de deuren geverfd? Wat betekent deze afkorting? …………………………………………………………………………………………………………… Op 9 mei 1945 werd de regio Nord-Pas-de-Calais eindelijk volledig bevrijd. Waarom spreken we van een ‘amère victoire’ (bittere overwinning)? ……………………………………………………. …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… 15 © Impe rial War M useum , Lo ndon …………………………………………………… I NDRUKKEN VAN HET BEZOEK BESTEMD VOOR LEERLINGEN EN LEERKRACHTEN N a a m e n v o o r n a a m : … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Instituut:…………………………………………………………………………………………………………………………. Klas: ……………………………………… Afgelegd traject: …………………………………………………………............. De organisatie van de traject Ik vond de duur van het traject: te lang - waarom? …………………………………………………………………............................................... te kort - waarom? …………………………………………………………………............................................... goed - waarom? ………………………………………..…………..…….……………………………………... Ik vond de activiteiten tijdens het traject: te moeilijk - dewelke en waarom? ………………………………………………………………………………… te gemakkelijk - dewelke en waarom? ……………………………………………………………………………… toegankelijk - dewelke en waarom? …………………………………………………………………………………… Wat vond u van de informatie die u ter oriëntatie krijgt: doeltreffend onduidelijk te veel te weinig De inhoud van het bezoek Vond u het afgelegde traject interessant? ja neen Waarom? ……………………………………………………………………………………………………………………… Had u graag een ander traject afgelegd? ja neen Hetwelk? ………………………………………………………………………………………………………………………… Zou u graag naar La Coupole terugkomen? Indien ja: alleen ja neen in het kader van een schooluitstap (voor een ander traject dat aan het programma van uw klas aangepast is) met je ouders Indien nee: Waarom? ……………………………………………………………………………………………………… De algemene opmerkingen Hebt u suggesties voor de organisatie van de bezoeken? (bijvoorbeeld meer activiteiten van bepaalde aard, meer vrije tijd voor individuele ontdekkingen, enz.) …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. Zijn er activiteiten die u graag gedaan had en die niet beschikbaar waren? Dewelke? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16
