1. groei 2. vergrijzing en ontgroening 3. duurzaamheid 4

BELANGRIJKSTE
VRAAGSTUKKEN/
DILEMMA’S
1. GROEI
2. VERGRIJZING EN
ONTGROENING
3. DUURZAAMHEID
4. BINNENSTAD
5. INWONERS AAN ZET
6. BEREIKBAARHEID EN
ECONOMIE
TOEKOMSTBEELD
CHRISTIAAN STREEFKERK
Vraagstuk 1
GROEI
MEEGROEIEN MET DE RANDSTAD OF NIET?
UITGANGSPOSITIE:
De Randstad groeit tot 2032 met zo’n 1 miljoen inwoners. Met name goed bereikbare, historische
steden met plek voor cultuur en ontmoeting zijn populair. Wil Gorinchem als onderdeel van de
Randstad verder groeien?
TOEKOMSTBEELD 1: INZETTEN OP EXTRA GROEI
TOEKOMSTBEELD
3 naar 50.000+ inwoners). Investeringen in woningbouwprogramma’s en
Gorinchem
groeit (mogelijk
bereikbaarheid hebben Gorinchem op de kaart gezet als uitstekende uitvalsbasis in de Randstad.
Metde
decentrale
genoemde
ideeën
(zie ideeën
en opmerkingen)
zal groei
vanzelf komen,
maar een
Door
ligging,
de natuur,
kleinschaligheid
en stedelijke
voorzieningen
is Gorinchem
extra groei moet
nietmensen
een doel
op
zich
aantrekkelijke
stad voor
die
zich
in zijn.
de Randstad willen vestigen.
GEVOLGEN:
GEVOLGEN:
• Een
betere
bereikbaarheid
leidt
tot met
groeimeer
metwerkgelegenheid
meer werkgelegenheid
en een
groter voor
Een
betere
bereikbaarheid
leidt tot
groei
en een groter
draagvlak
draagvlak voor
voorzieningen.
Er stromen
nieuwe,
jongere inwoners
in,sociaal
waardoor
voorzieningen.
Er stromen
nieuwe, jongere
inwoners
in, waardoor
Gorinchem
en econoGorinchem
sociaal
economisch vitaal
blijft (meer
arbeidskrachten,
mantelzorgers
en
misch
vitaal blijft
(meer en
arbeidskrachten,
mantelzorgers
en vrijwilligers).
Extra woningen
kunnen
vrijwilligers).
mogelijk
gerealiseerd worden op de plaats van leegstaande winkels, kantoren en bedrijven en door
• De stad behoudt zijn bestaande gezelligheid en charme. Sterke punten van Gorinchem
uitbreiding.
zijn
menselijke
maat drukte
en de en
overzichtelijkheid.
Door
dede
groei
ontstaat meer
krijgt Gorinchem een ander karakter.
TOEKOMSTBEELD 2: INZETTEN OP BEHOUD VAN KLEINSCHALIGHEID
Het inwoneraantal van Gorinchem blijft ongeveer stabiel. De dynamiek op de woningmarkt is laag.
Veel inwoners wonen al langere tijd in Gorinchem.
GEVOLGEN:
De stad behoudt zijn bestaande gezelligheid en charme. Sterke punten van Gorinchem zijn de
menselijke maat en de overzichtelijkheid. Het draagvlak voor voorzieningen staat onder druk. Daardoor neemt de aantrekkelijkheid van Gorinchem als woon- en werkgemeente af.
TOEKOMSTBEELD 3: ANDERS, NAMELIJK
GEVOLGEN:
Vraagstuk 2
VERGRIJZING EN ONTGROENING
HOE GAAN WE OM MET DEMOGRAFISCHE
ONTWIKKELINGEN?
UITGANGSPOSITIE:
In 2032 heeft Gorinchem zo’n 2.750 inwoners meer dan nu in de leeftijd van 65 jaar en ouder. En
zo’n 600 inwoners onder de 20 jaar minder dan nu. Accepteren wij deze demografische ontwikkeling of willen we meer doen om jongeren te behouden en te trekken?
TOEKOMSTBEELD 1: INZETTEN OP BEHOUD EN TREKKEN VAN JONGEREN
TOEKOMSTBEELD 3
We investeren om de stad zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor jongeren, bijvoorbeeld in starterswoningen, meer onderwijs- en sportvoorzieningen en snelle verbindingen naar Randstad en
Vergrijzing
gaat
plaatsvinden,
niet alleen in Gorinchem.
Dat betekent
dat daar
ruimte
regio.
Daarnaast
moeten
meer uitgaansmogelijkheden
en evenementen
jongeren
verleiden
in Govoor moet
zijn. Daarnaast
zal door de genoemde ideeën (zie ideeën en opmerkingen)
rinchem
te blijven
of zich te vestigen.
groei plaatsvinden en met komst van HBO ook jongeren naar de stad trekken.
GEVOLGEN:
GEVOLGEN:
Het
vasthouden en trekken van jongeren zorgt voor een levendige stad. De arbeidsmarkt functioRuimte
voor
ouderen,isruimte
voor jongeren,
ruimte voor iedereen.
neert
goed.
Gorinchem
aantrekkelijk
voor onderwijsvoorzieningen,
waardoor het vestigingsklimaat voor bedrijven verbetert.
Kunnen we de jongeren daadwerkelijk verleiden in Gorinchem te blijven of te komen wonen? Is
de aantrekkingskracht van de grotere steden om ons heen met hun uitgebreide voorzieningen en
werkgelegenheid niet te groot?
TOEKOMSTBEELD 2: INSPELEN OP VERGRIJZING
We accepteren dat er in 2032 meer ouderen en minder jongeren zijn. Door te investeren in de aanpassing van woningen, leef- en zorgvoorzieningen voor ouderen zijn we goed voorbereid op deze
natuurlijke demografische ontwikkeling.
GEVOLGEN:
De groeiende groep vitale gepensioneerden wordt de ruggengraat van maatschappelijk actieve
inwoners. We hebben een robuust voorzieningenaanbod voor ouderen.
Doordat er minder jongeren zijn komen onderwijs-, veel sport- en andere voorzieningen en verenigingen onder druk te staan. Het vestigingsklimaat voor bedrijven neemt af.
TOEKOMSTBEELD 3: ANDERS, NAMELIJK
GEVOLGEN:
Vraagstuk 3
DUURZAAMHEID
KAN GORINCHEM DUURZAMER WORDEN?
UITGANGSPOSITIE:
Gorcumers en bezoekers waarderen het groen en het water in en om de stad. Water wordt door
klimaatverandering ook een grotere bedreiging. Gorcumers wekken steeds meer duurzame energie
op, maar toch is het aandeel duurzaam opgewekte energie in Gorinchem nog heel klein. Om klimaat- of CO2-neutraal te worden moet er heel veel gebeuren.
TOEKOMSTBEELD 1: KOPLOPER
TOEKOMSTBEELD 3
In Gorinchem maken bedrijven, inwoners en gemeente de uitgesproken, hoge ambities op het
gebied van duurzaamheid waar. In 2032 zijn we zoveel mogelijk CO2-neutraal en een nog groenere
Gorinchem is koploper in de regio. Loopt voorop, maar profiteert van kennis en ervaring
stad met veel biodiversiteit. Om deze ambities te realiseren zetten we in op innovaties en experivan (inter)nationale koplopers. Gorinchem in het groene hart van de Randstad als ‘groene’
menten. Er wordt tussen partijen nauw samengewerkt.
uitblinker van de regio.
GEVOLGEN:
GEVOLGEN:
Door
actief samen te werken aan een duurzame toekomst blijft Gorinchem aantrekkelijk om in te
•
Goed
het milieu
én de
economie.
wonen envoor
te werken.
Koploper
zijn
biedt ook kansen voor innovatie, extra werkgelegenheid en nieu•
Goed
voor
de
portemonnee
van
de burgers (subsidie en besparing).
we vormen van samenwerking in de
stad.
• Goed zijn
voorvraagt
innovatieve
bedrijveninspanningen
(en dus de economie).
Koploper
om aanzienlijke
van bedrijven, inwoners en gemeente. Voor het
• Én goed opwekken
voor de volgende
generatie!
grootschalig
van duurzame
energie (bijvoorbeeld met windturbines of zonnepanelen) is
ruimte nodig.
TOEKOMSTBEELD 2: VOLGER
Gorinchem doet wat het (wettelijk) moet doen, maar niet meer dan dat. We laten het vooral aan
anderen over om te bepalen wat er moet gebeuren en nemen zelf niet het voortouw.
GEVOLGEN:
De inspanningen zijn beperkter. Gorinchem profiteert van innovaties elders. Bewezen vormen van
duurzamere en goedkopere energievoorzieningen (bewezen technologie) kunnen in Gorinchem
risicovrij worden gerealiseerd.
We missen kansen op nieuwe werkgelegenheid en innovatieve bedrijvigheid.
TOEKOMSTBEELD 3: ANDERS, NAMELIJK
GEVOLGEN:
Vraagstuk 4
BINNENSTAD
HOUDEN WE DE BINNENSTAD VITAAL?
UITGANGSPOSITIE:
Gorinchem is de grootste vestingstad van Nederland, met een nog complete vestingwal. De historische binnenstad met winkels, cultuur, horeca en evenementen maakt Gorinchem bijzonder, maar
staat onder druk. Belevingswaarde wordt voor mensen steeds belangrijker om een binnenstad te
bezoeken. Mensen kunnen ook in de grotere steden om ons heen of op internet winkelen. Evenementen trekken veel bezoekers, maar geven bewoners in de binnenstad soms overlast.
TOEKOMSTBEELD 1: BINNENSTAD ALS DÉ TREKKER VAN GORINCHEM
TOEKOMSTBEELD
3 zich tot een samenhangend, aantrekkelijk geheel, waardoor er veel beDe binnenstad
ontwikkelt
zoekers en toeristen, ook van buiten de regio, op afkomen. Partijen die actief zijn in de binnenstad
• Vesting,
water
enmet
historie
zijn
de kernwoorden
voor toeristische
attractiviteit.
werken
nauw
samen
elkaar.
Er vinden
veel grootschalige
evenementen
plaats. De binnenstad
•
Kies
voor
een
binnenstad
met
veel
attractieve
winkels.
Geef
ruimte
aande
deVestingdriehoek
kleine,
is een belangrijke schakel in meerdere toeristische elementen in de regio (zoals
gezellige
winkeltjes
enen
boutiques
naast grote trekkers als H&M of Primark.
en het
omliggende
polderrivierenlandschap).
• Inzetten op frequente organisatie van kleinschalige evenementen mét kwaliteit. Dit
betekent minder overlast voor bewoners, maar de aantrekkelijkheid van de stad blijft
GEVOLGEN:
wordt zelfs binnenstad
verder versterkt.
Eenen
aantrekkelijke
met veel bezoekers en toeristen zorgt voor werkgelegenheid en kan
voorzieningen levensvatbaar houden. Voor Inwoners en bedrijven kan een aantrekkelijke binnenstad
GEVOLGEN:
een
overweging zijn om zich in Gorinchem te vestigen. Meer toeristen en evenementen zorgen voor
Gorinchem
stad zijn
waar leefbaarheid
mensen uit de
hele
regio hun
inkopen
komen doen
meer overlast is
ende
drukte,
waardoor
voor
bewoners
verder
in het gedrang
komt. en
toeristen een dag willen rondstruinen. De regiofunctie heeft Gorinchem nu al, maar wordt
TOEKOMSTBEELD
2: MEER INZETTEN OP KLEINSCHALIGER EVENEMENTEN MET KWALITEIT
niet
niet optimaal benut.
De trend van minder fysieke winkels kunnen we niet keren. Leegstaande (winkel)panden worden
omgebouwd tot woningen. We willen vooral kwalitatieve evenementen, die passen in de belevingswaarde van de historische binnenstad en minder conflicteren met een goed woonklimaat. Gorinchem wordt een stad waar minder te doen is.
GEVOLGEN:
Kleinschaliger evenementen zorgen voor minder overlast voor bewoners. De economische betekenis van de binnenstad neemt relatief af. De binnenstad wordt minder aantrekkelijk voor winkelend
en uitgaand publiek en toeristen. Dit resulteert in een verminderd draagvlak voor voorzieningen.
TOEKOMSTBEELD 3: ANDERS, NAMELIJK
GEVOLGEN:
Vraagstuk 5
INWONERS AAN ZET
HOE ZIET DE SAMENWERKING TUSSEN GEMEENTE
EN SAMENLEVING ERUIT?
UITGANGSPOSITIE:
Via internet en andere nieuwe media is steeds meer informatie snel voor iedereen beschikbaar.
Iedereen kan daardoor makkelijker meepraten. Politiek wordt interactiever.
Er wordt een steeds groter beroep gedaan op initiatief en inzet van mensen. Het aantal door de
overheid betaalde professionals neemt af. Iedereen doet mee. Maar daarvoor moeten we ook meer
zelf doen, met behulp van vrijwilligers en eigen netwerk (familie, buurt, mantelzorgers).
TOEKOMSTBEELD 1: HET INITIATIEF LIGT BIJ DE STAD
TOEKOMSTBEELD 3
Gorinchem loopt voorop met nieuwe vormen van democratie en samenwerking. Inwoners en organisaties nemen vaker initiatief voor ontwikkelingen. De gemeente werpt zo min mogelijk barrières
Het
initiatief
ligt soms
bij debotsen
burgers
én bij deHet
gemeente.
gemeente stuurt,
en
op.
Dat
laatste kan
of schuren.
vraagt omDe
voortdurende
dialoogbesluit
tussen verschillenfaciliteert
daarbij.
Daarnaast
financieert
ze waar
en mogelijk.
de
partijen. De
gemeente
faciliteert
hierin, maar
regeltnodig
niet meer
alles. Wel is de overheid nog een
vangnet voor sociaal zwakkeren.
GEVOLGEN:
Er wordt meer samengewerkt tussen overheid en burgers/bedrijven. Samen bereik je meer!
GEVOLGEN:
Meer invloed van Gorcumse inwoners en ondernemers op het beleid en de eigen leefomgeving.
Niet iedereen kan even goed voor zijn eigen belangen opkomen of voor zichzelf en anderen zorgen.
Als ontwikkelingen niet voor iedereen wenselijk blijken, kunnen Gorcumers niet altijd vanzelfsprekend terugvallen op de overheid.
TOEKOMSTBEELD 2: HET INITIATIEF LIGT BIJ DE GEMEENTE
Inwoners en bedrijven hebben wel inspraak, maar het initiatief en de besluitvorming liggen bij de
gemeente. De gemeente speelt een sturende rol in ontwikkelingen door regelgeving en investeringen.
GEVOLGEN:
De gemeente heeft professionals in dienst voor een goede dienstverlening. Zij ziet toe op het algemeen belang. Verantwoordelijkheden en besluitvorming zijn duidelijk.
Gemeente staat wat verder van de samenleving af. Inwoners en organisaties hebben minder directe
invloed op ontwikkelingen in de gemeente.
TOEKOMSTBEELD 3: ANDERS, NAMELIJK
GEVOLGEN:
Vraagstuk 6
BEREIKBAARHEID EN
ECONOMIE
VERSTERKEN WE ECONOMIE EN BEREIKBAARHEID?
UITGANGSPOSITIE:
Gorinchem heeft van oudsher een sterke maakindustrie en maakt deel uit van de maritieme topregio.
Door de centrale ligging heeft Gorinchem veel inwoners die elders werken en werknemers die elders
wonen. Volgens recente onderzoeken zullen veel banen van nu in 2032 verdwenen zijn door robotisering en digitalisering. Daarnaast zal nieuwe werkgelegenheid ontstaan. Hoe behouden we een sterke
economie in de regio? Hoe dan ook is een goede bereikbaarheid erg belangrijk.
TOEKOMSTBEELD 1: INZETTEN OP NIEUWE ECONOMISCHE KANSEN
TOEKOMSTBEELD
3
Gorinchem
benut haar goede
ligging en bereikbaarheid en zet in op verdere verbetering daarvan. We
kennen de innovatieve ontwikkelingen in het bedrijfsleven. De gemeente voert een vestigingsbeleid
Inzetten
opvan
nieuwe
economische
móet, maar
de bestaande
economische
kracht
om
de komst
innovatieve
bedrijvenkansen
zoveel mogelijk
te stimuleren.
Er is regelmatig
overleg
tussen
moet
ook
versterkt
worden.
Door
ontwikkelingen
waar
we
nu
nog
geen
zicht
op
hebben,
bedrijfsleven, onderwijs en overheid. Via stageplaatsen trekken we jongeren aan voor de regio.
zal de hele economie veranderen, ook in Gorinchem. Je zult daar op moeten inspelen,
waarbij je de bestaande kracht niet uit het oog moet verliezen.
GEVOLGEN:
We spelen in op de nieuwe economie en op groeiende sectoren. Voor werknemers in zakelijke en
GEVOLGEN:
creatieve
dienstverlening is Gorinchem een goede uitvalsbasis. We zijn niet afhankelijkheid van een
Groei
ontstaat,
bestaande
krachten worden
versterkt.wordt Gorinchem aantrekkelijk voor
dominante sector.de
Door
nieuwe innovatieve
werkgelegenheid
jonge mensen.
Bij nieuwe economisch activiteiten is het de vraag of Gorinchem voldoende onderscheidend is ten
opzichte van andere regio’s die hierop inzetten.
TOEKOMSTBEELD 2: VERSTERKEN BESTAANDE ECONOMISCHE KRACHT
De gemeente faciliteert het bestaande bedrijfsleven en de innovatie die daarin plaatsvindt. Bedrijven
specialiseren zich in de dingen waar ze nu al goed in zijn.
Bij de uitgifte van bedrijfsterreinen is de vraag leidend en wordt geen selectief vestigingsbeleid gevoerd voor innovatieve bedrijven.
GEVOLGEN:
Er is een bekende en overzichtelijke arbeidsmarkt. We doen waar we bewezen goed in zijn. Er is een
goede kans op verdere specialisatie in de maritieme industrie en het betrekken van hoger onderwijs
bij die sector. Maar we spelen niet actief in op nieuwe, innovatieve bedrijvigheid.
Het is onzeker of in de bestaande sectoren in de toekomst voldoende werkgelegenheid is.
TOEKOMSTBEELD 3: ANDERS, NAMELIJK
GEVOLGEN:
ontwerp & productie:
RUIMTE VOOR JOUW IDEEËN EN
OPMERKINGEN
KORTE TERMIJN
VERKEER
• Gorinchem wordt de meest fietsvriendelijke stad van de regio.
-- Veilige fietsroutes naar sportparken en binnenstad vanaf alle wijken.
-- Op grote kruispunten op de Banneweg regelmatige fietsmomenten. Hele kruispunt alle
fietsstoplichten op groen. Dat biedt fietsers en voetgangers in een keer de mogelijkheid om het
hele kruispunt over te steken ipv straat oversteken en bij de volgende weer wachten.
• Betere bereikbaarheid met Openbaar Vervoer.
• Geluidswallen groener en natuurlijker (voorbeeld A27 Meerkerk).
• Maak de binnenstad autoluw: Parkeermogelijkheid buiten de stad (bijv. bij oude Massive gebouw)
met gratis busvervoer naar het centrum.
• Verkeersstroom Banneweg richting Centrum en Avelingen moet anders. De beide rotondes en
spoorovergang zorgen voor veel oponthoud en irritatie.
-- Tunnel onder het spoor bij Banneweg.
-- Openstelling Nieuwe Hoven voor twee richtingen en tunnel onder spoor.
-- Banneweg wordt ‘groene stoplicht zone’.
ECONOMIE
• De gemeente Gorinchem koopt diensten en producten in eerste instantie bij Gorinchemse
ondernemers. Pas wanneer deze niet aan de vraag kunnen voldoen wordt buiten de
gemeentegrenzen gekeken. Dat is goed voor de Gorinchemse ondernemers, de werkgelegenheid én
saamhorigheid.
COMMUNICATIE
• Kies voor één schrijfwijze van lokale benaming van Gorinchem: Gorkum of Gorcum.
Schrijfwijze met K is logischals je kijkt naar soortgelijke plaatsnamen en hun verbasteringen:
Woudrichem-Woerkum, Kedichem-Kekem, Doetinchem-Deutekom, Erichem-Errekom etc.
ONDERWIJS
• Actieve inzet voor HBO in Gorinchem. Woonvoorziening aanbieden aan studenten.
HISTORIE
• Breng de historie weer terug in de stad. Laat mooie en historische gevels opknappen en winkelpuien
aanpassen aan het sfeerbeeld van de straat of het pand waarin ze gevestigd zijn. Voorbeeld van hoe
het niet moet: Overkapping bij de Hema (Gasthuiststraat).
LANGERE TERMIJN
VERKEER
• Actief inzetten op spoorlijn Utrecht-Breda met tussenstop Gorinchem (Station Groote Haar). Mooie
aansluiting op nieuwe bedrijventerrein en de verschillende scholen. Goede mogelijkheid ook om een
HBO-instelling naar Gorinchem te halen.
• Snelwegen A15 en A27 beiden naar minimaal drie banen in twee richtingen.
• Snelweg A27 en nieuwe spoor vanaf Groote Haar ondertunnelen tot onder de Merwede door. Minder
snelwegoverlast voor bewoners, meer oppervlakte voor bedrijventerrein, deze kan over de snelweg
doorlopen
RECREATIE
• Sportpark Molenvliet wordt verlegd tot bovenop nieuwe tunnel A27 (zie boven). Sportverenigingen
GKV en SVW en ook Piratenland krijgen nieuwe accomodatie. De strook die dan vrijkomt wordt tot