Dagbehandeling Koraal stelt zich voor aan familie en belangrijke

Dagbehandeling Koraal stelt zich voor aan
familie en belangrijke steunfiguren
Psychiatrisch Ziekenhuis
Bethaniënhuis
Andreas Vesaliuslaan 39
2980 Zoersel
Tel. 03 380 30 11
[email protected]
www.pzbethanienhuis.be
Binnen en buiten met aandacht verbonden
Deze voorziening maakt deel uit van de
vzw Emmaüs
Maatschappelijke zetel:
Edgard Tinellaan 1c - 2800 Mechelen
1
SAMENWERKING MET FAMILIE
‘Mijn traject op Koraal was er een met ups en downs, met
overwinningen en tegenslagen, met stappen vooruit en weer
achteruit. Het leek soms wel een strijd … niet alleen met
mezelf, maar ook met en voor mijn omgeving. Het kan niet
makkelijk geweest zijn voor hen. De ene dag wilde ik praten,
de volgende dag niet. De ene dag voelde ik me beter, de
volgende dag was ik weer helemaal van de wereld … en na elke
Koraaldag kwam ik moe thuis.’ Els, ex-patiënte
Wanneer iemand binnen de familiekring psychische
problemen ervaart, dan heeft dit vaak een impact op alle
familieleden en op het dagelijks leven van elk van hen. Soms
roept dit veel vragen op. Soms weet je niet wat te doen …
Iedereen wordt op zijn eigen manier geraakt. Mensen in de
omgeving leven mee, ervaren last, of zoeken mee naar wat ze
kunnen doen.
We vinden het belangrijk om te kijken op welke manier we
- naast de patiënt - ook de familie kunnen steunen. Door jullie
verhaal te horen, door te kijken welke praktische hulp
georganiseerd kan worden, door informatie te geven, door
jullie te ontmoeten op een ontmoetingsavond …
2
Wanneer iemand binnen de familiekring psychische
problemen ervaart, is het belangrijk dat familie ook gewoon
partner, ouder, broer, zus, zoon of dochter kan blijven.
We willen het voor jullie mogelijk maken om elkaars familielid
te blijven, ook als het wat moeilijker gaat.
Familie, patiënt en zorgverleners hebben allemaal belang bij
een goede samenwerking. Deze samenwerking kan
verschillende vormen aannemen, afhankelijk van jullie vragen
en noden. Met deze brochure willen we jullie informeren
over de werking van onze zorgeenheid. Verder maken we
duidelijk op welke manier we in gesprek kunnen gaan.
‘Eigenlijk wist ik gewoon niet goed wat doen of zeggen.
Ik wilde in geen geval de situatie erger maken. Ik wilde gewoon
normale moeder-dochtergesprekken. Ik ben een keer gaan
praten met mama’s persoonlijk begeleider op Koraal, dus ik
wist dat ze open stonden voor vragen. Het moeilijke voor mij
was het loskomen van mijn schuldgevoel, omdat ik dacht dat ik
er misschien niet genoeg was.’ dochter van Els
3
VOORSTELLING DAGBEHANDELING KORAAL
Dagbehandeling Koraal maakt deel uit van het zorgprogramma ‘Angst en depressie’ van het Psychiatrisch
Ziekenhuis Bethaniënhuis.
Mensen met uiteenlopende psychische problemen kunnen op
Koraal terecht. Concrete aanmeldingsklachten zijn:
-
-
-
onverwerkte traumatische of ingrijpende levensgebeurtenissen
klachten van depressiviteit of wisselende stemmingen
lichamelijk lijden, met of zonder lichamelijke oorzaak,
met ingrijpende gevolgen
relatieproblemen
verlieservaringen
verminderde draagkracht
problemen met dagstructuur
gevoelens van eenzaamheid, …
Via dagbehandeling kan iemand deel blijven uitmaken van
het gezin, aanwezig zijn bij familie of vrienden …
Dagbehandeling maakt het mogelijk om de dagelijkse
structuur van het leven thuis te behouden. Tijdens de week
zijn mensen minimum vier dagen op Koraal aanwezig, om zo
aan hun persoonlijk herstel te werken.
We bieden groepstherapie of een combinatie van een groepsen individueel behandelplan aan. Ons behandelplan en de
begeleiding zijn gericht op het uitbouwen van een
levenssituatie die zoveel mogelijk aansluit bij de
4
verwachtingen en wensen van de patiënt. Hierbij houden we
rekening met specifieke mogelijkheden en beperkingen.
In het behandelplan zijn meerdere behandeldisciplines (of
beroepsgroepen) betrokken. Zoals een psychiater,
ergotherapeut, maatschappelijk werker, bewegingstherapeut, beeldend therapeut, dramatherapeut,
groepstherapeut, individueel begeleider en psycholoog.
‘Het team nodigde me steeds opnieuw uit om na te denken
over wat ik zelf eigenlijk wilde, of ik nog dromen had voor
mezelf, hoe ik mezelf een halt kon toeroepen wanneer ik in
overdrive ging … En net die uitnodiging werkte.’
Els, ex-patiënte
5
BEHANDELPROCES
‘In het begin voelde het alsof ik op een kruispunt stond met
wegen in alle richtingen, maar alle lichten stonden op rood.’
Mick, ex-patiënt
Een behandelproces kan, ruim gezien, opgedeeld worden in
drie fasen. De ervaring leert ons dat deze fasen elkaar vaak
overlappen.
1ste fase: kennismaking
Deze periode staat vooral in het teken van ‘toekomen’,
opbouwen van een vertrouwensrelatie met de zorgverleners
en ontmoeten van zichzelf en anderen.
We willen de zorgvraag van de patiënt leren kennen en
begrijpen van waaruit de klachten ontstaan zijn. We willen
zicht krijgen op de individuele noden van de patiënt, alsook
de noden van de omgeving, zodat we ons behandelplan hier
maximaal kunnen op afstemmen.
‘De zoektocht naar mezelf met mijn eigen dromen, hoop,
verwachtingen, kwaliteiten, tekortkomingen en kwetsbaarheden liep niet altijd van een leien dakje. Met vallen en
opstaan, slaagde ik erin.’ Els, ex-patiënte
6
2de fase
Behandelfase: behandeldoelen kunnen variëren van
klachtenvermindering, werken naar het opbouwen van
mogelijkheden, tot een wezenlijke verandering binnen
zichzelf en in verhouding tot anderen.
3de fase
Afrondende fase: het afronden van een intensief behandelproces willen we met de nodige zorg opnemen. We kijken
samen welke nazorg nodig is. Er wordt gekeken hoe iemand
zijn leven verder inricht (bv. op vlak van werk, sociaal contact,
ambulante behandeling, vrije tijd, …).
‘Mijn werk is nog steeds belangrijk voor me. Maar niet omdat
ik denk iets te betekenen vanwege een gewichtig klinkende
titel, een hoog loon of een verantwoordelijke functie. Nu doe
ik wat ik graag doe en waardevol vind. Ik luister naar mijn
lichaam en neem gas terug wanneer dat nodig is. Ik geniet nu
van lange, ‘onproductieve’ wandelingen met mijn hond.’
Els, ex-patiënte
Als zorgverlener staan we naast de patiënt om samen op weg
te gaan. Dit wil zeggen dat we zoveel mogelijk in overleg gaan
met de patiënt en hem/haar in zijn/haar proces begeleiden.
Ervaringswerkers (1) kunnen dit behandelproces van de
patiënt ondersteunen vanuit eigen ervaringen.
(1) Voor meer uitleg over de rol van ervaringswerkers in onze werking: zie blz. 18 ‘HOP-werking’.
7
Dit behandeltraject kent geen vlotte, rechtlijnige opwaartse
beweging, maar is er eentje van vooruitgang, stilstand en/of
terugval en weer vooruitgang. Het is een proces dat tijd
vraagt.
‘Doorheen mijn herstelproces stond ik steeds meer stil bij
hoever ik al geraakt was en minder bij hoe ver ik nog moest
gaan.’ Mick, ex-patiënt
8
GROEPSWERKING
‘We komen elke morgen samen met hetzelfde doel, werken
aan onszelf in een beschermde en veilige omgeving om ons
beter te voelen.’ Emmy, ex-patiënte
Groepstherapie kan op verschillende manieren verandering
mee mogelijk maken.
In het begin ervaren patiënten vaak dat ze niet de enigen zijn
die ergens vastlopen. Horen dat anderen dezelfde
bekommernissen hebben, kan opluchten.
Mensen leren in groep veel over psychisch functioneren, over
psychotherapie, over sociaal functioneren, over symptomen.
Groepsgenoten kunnen soms ervaren dat ze de ander iets te
bieden hebben en dat geeft hen zelfvertrouwen.
Daarnaast ontstaat binnen de groep vaak de mogelijkheid om
elkaar feedback te geven. Soms is de groep een oefenruimte
waarin iemand met eigen werkpunten aan de slag gaat.
Mensen leren van elkaar.
Elke groep werkt met het groepsgeheim. Praten over
problemen, angsten, verdriet, trauma’s, hoop, dromen,
verwachtingen kan alleen binnen een veilige omgeving met
mensen die je vertrouwt. Eén van de allerbelangrijkste
voorwaarden is dat wat in de groep gezien en gehoord wordt
(zowel binnen als buiten de sessies), daar blijft. Soms maakt
dit het moeilijk om in de thuisomgeving veel te vertellen over
de voorbije dag.
9
We werken met drie verschillende groepen die afspraken
hebben over het therapieaanbod, mogelijke behandeltermijn,
de vrije dag.
Traject op maat
Groep van 30 personen
Schrijven zich in voor verschillende groepsmomenten
In dit programma kan ieder eigen accenten aanbrengen. Het
doel is stilstaan bij de eigen manier van denken en voelen, de
omgang met de ander onderzoeken en inzetten op herstel en
het versterken van eigenwaarde of identiteit. In deze groep
wordt een traject op maat en een eigen behandelprogramma
opgemaakt. Men ontmoet de andere groepsleden binnen de
gekozen therapiemomenten of in de gezamenlijke ruimte.
Therapie gaat door in een vaste en kleine groep.
De klemtoon ligt op het uitbouwen van een toekomstperspectief. Tijdens de dagbehandeling is er ruimte om
bepaalde activiteiten of rollen vast te houden of nieuwe
dingen op te bouwen, zoals vrijwilligerswerk, vrije tijd- en
verenigingsleven.
10
Ondersteunende groep
1 groep van 10 personen
Vast weekprogramma
Het accent ligt op het zichzelf leren kennen en beleven in een
veilige omgeving. De focus ligt dan ook in het realiteitsgericht
werken in het hier en nu. Er is ruimte om samen te spreken
en steun te ervaren bij anderen met gelijkaardige problemen.
Er wordt gezocht naar een evenwicht tussen tot rust komen
en aan zichzelf werken. Door stil te staan bij de individuele
kwaliteiten van mensen, wordt ruimte gemaakt om het
vertrouwen in zichzelf en in anderen te versterken. De
klemtoon ligt op het uitbouwen van een toekomstperspectief. Tijdens de dagbehandeling is er ruimte om bepaalde
activiteiten of rollen vast te houden of nieuwe dingen op te
bouwen, zoals vrijwilligerswerk, vrije tijd- en verenigingsleven.
Reflectiegroep
3 groepen van 10 personen
Vast weekprogramma
Aan zichzelf werken in contact met de ander vormt het
uitgangspunt. Reflectie en zelfonderzoek zijn essentiële
pijlers. Het geven van feedback en het kunnen omgaan met
feedback zijn belangrijk. Dit gebeurt binnen een klimaat
11
waarin vertrouwen en respect aangewezen zijn. De klemtoon
ligt op het uitbouwen van een toekomstperspectief .
Tijdens de dagbehandeling is er ruimte om bepaalde
activiteiten of rollen vast te houden of nieuwe dingen op te
bouwen, zoals vrijwilligerswerk, vrije tijd- en verenigingsleven.
12
DAGINDELING
8.45 - 9 uur
Onthaal
9 - 11.30 uur
Behandelprogramma
11.30 - 13.30 uur
Middagpauze
13.30 - 16 uur
Behandelprogramma
16 uur
Einde dagbehandeling
Het programma van dagbehandeling vraagt een engagement
van patiënten. We verwachten dat mensen minstens vier
dagen per week aanwezig zijn. Dit is belangrijk om een
therapeutisch proces mogelijk te maken. Welke dagen dit
zijn, is afhankelijk van de groep. Daarnaast kan, na overleg
tussen patiënt en zorgverlener, gesproken worden over
andere mogelijke dagindelingen. Zo kan er ruimte gemaakt
worden voor andere belangrijke aspecten in iemands leven,
zoals ouderschap, (vrijwilligers)werk, verenigingsleven en
hobby’s of contacten met ambulante zorgverleners. Wanneer
therapie niet kan doorgaan, is er soms de mogelijkheid om
deze tijd anders in te vullen (bv. vrije namiddag, later
aankomen).
‘Mijn opnametraject verderzetten in dagbehandeling drong
zich op. Mijn kindjes misten hun mama. Mits bijkomende
ondersteuning en hulp thuis was het nog steeds erg zwaar,
maar draaglijk.’ Emmy, ex-patiënte
13
BEREIKBAARHEID
Op regelmatige basis organiseren we een ontmoetingsavond.
Familieleden en belangrijke anderen uit de omgeving van de
patiënt kunnen hier kennismaken met Koraal. Naast een
rondleiding geven we een woordje uitleg over onze werking.
Een ex-patiënt(e) brengt een getuigenis en we trachten
ontmoeten centraal te stellen.
Misschien heb je nood aan sneller of persoonlijker contact?
De persoonlijk begeleider is voor familie het eerste
aanspreekpunt binnen het team. Als je in gesprek wil gaan
met de behandelend psychiater, maatschappelijk werker of
psycholoog, dan kan dit via de persoonlijk begeleider worden
aangevraagd.
Eerste contacten zijn eerder gericht op kennismaking en op
informatie-uitwisseling. In latere gesprekken besteden we
veel aandacht aan het opbouwen van een veilige
gesprekscontext, waarin moeilijk bespreekbare zaken aan
bod kunnen komen. Gesprekken dienen om jullie steun te
verlenen, om inzet te erkennen, om gevoelens van schuld,
machteloosheid, falen, bezorgdheid of onrecht ernstig te
nemen en verbondenheid te versterken.
Je kan contact opnemen via het telefoonnummer
03 380 25 08.
14
INFORMATIE OVER BEROEPSGEHEIM EN
KLACHTENPROCEDURE
Juiste informatie kan ertoe bijdragen dat jullie weten wat je
wel en niet mag verwachten van de behandelaar.
Een zorgverlener is verplicht zich bij de uitoefening van zijn
beroep te houden aan bepaalde regels. Deze staan in de
deontologische code van de beroepsvereniging.
Veel familieleden hebben vragen bij het beroepsgeheim van
zorgverleners: wat kan en mag een zorgverlener vertellen en
aan wie?
Het beroepsgeheim is een wettelijk vastgelegde plicht, die
geldt voor artsen, therapeuten en persoonlijke begeleiders.
Het komt erop neer dat de zorgverlener geen informatie over
zijn patiënt aan derden mag verstrekken zonder diens
toestemming.
We willen hierin zorgvuldig handelen. Onze voorkeur gaat uit
naar een transparante of open vorm van samenwerken.
Gesprekken met familieleden vinden bij voorkeur plaats
samen met de patiënt. Als een gesprek plaatsvond zonder de
patiënt, dan koppelen we dit terug aan de patiënt.
Zo vermijden we dat iemand het idee krijgt dat er dingen
besproken worden waarvan hij niet op de hoogte is. Dit kan
het vertrouwen schaden.
Een belangrijke voorwaarde voor psychotherapie is net het
vertrouwen van de patiënt in zijn zorgverlener.
15
Als je klachten hebt, kan je die in eerste instantie best met de
zorgverlener zelf of de verantwoordelijke van de zorgeenheid
bespreken. Mogelijk gaat het over zaken die in een gesprek
opgehelderd kunnen worden. Wanneer het niet lukt om deze
problemen rechtstreeks uit te praten, kan je dit schriftelijk
aangeven via het klachtenformulier, te vinden in de
onthaalbrochure. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een
onafhankelijke ombudspersoon te spreken, waarvan je de
gegevens hieronder vindt.
Dhr. Peter de Clercq
vzw Oggpa (Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg
Provincie Antwerpen)
Haagbeuklei 12, 2610 Wilrijk
E-mail: [email protected]
gsm: 0485 54 81 43
16
INITIATIEVEN IN PZ BETHANIENHUIS
KOPP - Kinderen van Ouders met Psychische Problematiek
Als kind van iemand met een psychisch probleem, heb je
misschien vragen over het behandelplan van je moeder of
vader in Koraal. Je kan hierin ondersteund worden wanneer
je vader of moeder ons hiervoor contacteert. Ilse Driesen is
onze contactpersoon voor KOPP.
Via onderstaande website kan je meer informatie vinden:
www.pzbethanienhuis.be
Indien je wenst, kan je zelf contact opnemen met een
overkoepelende KOPP-organisatie: www.koppvlaanderen.be
Gezinsactiviteit
De gezinsactiviteit ondersteunt het contact tussen ouders en
kinderen, door samen iets te doen, los van alle zorgen. Een
team van therapeuten zorgt voor sfeer en animatie:
muurklimmen, koekjes bakken, musiceren, creatief met
foto’s, …
De gezinsactiviteit wordt tweewekelijks op donderdag (in de
vooravond) georganiseerd. Voor de start van de
gezinsactiviteit zijn de deelnemende gezinnen welkom om in
het restaurant van AZ Sint-Jozef samen te eten aan sociaal
tarief. De thuisblijvende ouder wordt hierdoor ook even
ontlast.
17
HOP-werking (Herstel, Ondersteuning en Patiëntenperspectief)
Binnen het Psychiatrisch Ziekenhuis Bethaniënhuis zijn reeds
geruime tijd verschillende ervaringswerkers actief.
Zij begeleiden groepssessies ‘Werken aan herstel’ en ‘WRAP’.
Daarnaast zijn ze actief in een onthaal- en overstapproject. In
een beperkt aantal individuele gesprekken kunnen ze
patiënten bijstaan vanuit hun ervaringen en vanuit hun eigen
verhaal op cruciale momenten tijdens het behandeltraject
(eerste dagen, overstap naar een nieuw
behandelprogramma, …).
18
INITIATIEVEN BUITEN PZ BETHANIENHUIS
Similes
Dit is een vereniging voor gezinsleden en nabij betrokkenen
van personen met psychische problemen. Similes verenigt
partners, ouders, kinderen, broers en zussen, vrienden,
kortom iedereen die betrokken is bij een psychisch zieke
persoon. Dit staat los van het feit of deze persoon thuis
woont of is opgenomen, in een ziekenhuis verblijft of in
dagbehandeling is, beschut of zelfstandig woont.
www.similes.be
UilenSpiegel vzw
Dit is een patiëntenvereniging voor en door mensen met een
psychische kwetsbaarheid.
UilenSpiegel vzw is voortrekker in de geestelijke
gezondheidszorg wat betreft vertegenwoordiging van
patiënten, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid,
lotgenotencontact, informatieverstrekking en beeldvorming.
Maandelijks worden op verschillende locaties in Vlaanderen
activiteiten georganiseerd, zoals infosessies, praatgroepen en
wandelingen.
www.uilenspiegel.net
Familieplatform geestelijke gezondheidszorg
Het familieplatform is een belangenbehartigingsorganisatie
van gezinnen met een gezinslid met geestelijke
gezondheidsproblemen. Het platform werkt aan de uitbouw
19
van een studiedienst, een participatiecentrum en een
themagerichte werking en verdieping.
www.familieplatform.be
20
Verantwoordelijke uitgever: Gui Rusch
Algemeen secretariaat PC/Familiebrochure/2016-11-21
21