Presentatie Jan Willem Erisman 17 Maart 2016

Kansen voor een duurzame
landbouw in Flevoland
Jan Willem Erisman
Louis Bolk Instituut
Inhoud presentatie
•
•
•
•
Het Louis Bolk Instituut
Wat gaat er allemaal wel/niet goed
Herontwerp van het systeem
Conceptueel kader biodiversiteit:
Vier samenhangende niveaus voor een
veerkrachtige landbouw
• Mogelijkheden voor Flevoland
Louis Bolk (1866-1930)
“Hoe ruimer zou onze opvatting van
het leven zijn, indien het ons
gegeven was dit eens te bestuderen
met verkleinglazen"
Een veerkrachtig voedselsysteem vraagt
om een systeembenadering
Flevoland: opbrengst gewassen (ton/ha)
120
100
Aardappelen, totaal
80
Pootaardappelen, totaal
Suikerbieten
60
Wintertarwe
Zaai-uien
40
20
• Zitten we al aan de top qua productie?
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
0
Bron: CBS, Countus
Opbrengsten en gezinsinkomen per ha
10.000
Opbrengsten en kosten (€)
8.000
Opbrengsten per ha
6.000
Betaalde kosten en
afschrijving, exclusief
betaalde pacht/ha
4.000
2.000
0
2000
-2.000
Gezinsinkomen uit bedrijf,
incl. betaalde pacht/ha
2005
2010
Jaar
2015
Er is veel bereikt de afgelopen jaren:
stikstofefficiëntie per product
2013
1961
Bodemconditie in Nederland
8
Inhoudstoffen in groente en fruit tussen
1985 en 2002
Bron: 1985 Farmaceutisch bedrijf Geigy
(Zwisterland). 1996 en 2002
Levensmiddelen laboratorium Karlsruhe/
Sanatorium Oberthal.
Verandering aanwezigheid doelsoorten,
1990-2005 ten opzichte van 1975-1989
Agrarisch gebied groter dan 100 hectare
Vaatplanten
Broedvogels
Dagvlinders
-40
-20
0
20
Bron: FLORON, SOVON, Van Swaay 2009;
Living Planet Report, Natuur in Nederland, WNF, 2015
40
Landbouwinclusieve natuur?
• Biodiversiteit is de rijkdom en diversiteit van al het leven
op aarde. Biodiversiteit gaat niet alleen over de individuele
soorten, maar juist de diversiteit van ecosystemen, soorten
en genen, en de samenhang daartussen.
• Landbouw heeft 2 functies: produceren van voedsel en
leveren van ecosysteemdiensten
Hoge efficiëntie ten koste van
biodiversiteit
Intensiteit van bedrijf
De huidige en veerkrachtige landbouw
- Probleemgericht
- Variatie uitschakelen
- Continue monitoring en
direct ingrijpen
- Hoog risico
- Statisch evenwicht
De huidige en veerkrachtige landbouw
- Systeemgericht
- Variatie gebruiken
- Zelfregulerend vermogen
stimuleren, indirect sturen
- Laag risico
- Dynamisch evenwicht
(Bio)diversiteit als basis voor veerkracht
Grote diversiteit Weinig diversiteit
Genetische
Variatie gewassen
Diversiteit op
Het bedrijf
Variatie in een
Regio
Variatie in dieet
16
Biodiversiteit bevordering en risico
verlaging
Functionele
(agro)
biodiversiteit
versterken
Lagere
drukfactoren
Toename
biodiversiteit op
en buiten het
bedrijf
Herontwerp van het systeem:
stuur op financiële marge
Bruto opbrengst
Bruto opbrengst
Krappe financiële marge
Ruimere financiële marge
Netto opbrengst
Productiviteit bedrijf
Netto opbrengst
Inputs
De 4 samenhangende pijlers van biodiversiteit
Brongebieden en
Verbindingszones
Specifieke Soorten
Landschappelijke
Diversiteit
Functionele
Agrobiodiversiteit
Pilots voor post GLB
• Melkveehouderij
• Akkerbouw
Een opgave voor de hele keten
Financiering
en krediet
Melkveehouderij
Zuivelverwerking
Distributie en
groothandel
Retail
Consument
Agro-business
Beleid en
wetgeving
Bron: Dutch dairy in figures 2013, ZuivelNL
Paradigmaverandering
•
•
•
•
•
Kwantiteit
Middelen en controle
Korte-termijn
Technologie voor schaal
Monoculturen
•
•
•
•
•
Kwaliteit
Biologie en adaptief vermogen
Lange-termijn
Technologie voor duurzaam
(Bio)diversiteit
Flevoland inVoedselkwaliteit
de toekomst
Duurzame productie
(bodem, biodiversiteit)
Diversiteit en
samenwerken
Technologie gericht
op kwaliteit
Landschapsbeleving
Export van kwaliteitprodukten
Bedankt voor uw aandacht
[email protected]
www.louisbolk.nl
Visie voor Flevoland
• Robuust veerkrachtig landbouw systeem
• Duurzame voedselproductie,
voedselkwaliteit en hogere marges (niche,
diversificatie, ketens, kwaliteitsproducten)
• (Bio)diversiteit als basis
• Meerdere paden naar zelfde doel: precicie
landbouw, biologisch, agro-ecologisch,
permacultuur, ..
• Richt technologieontwikkeling op support
bij duurzame landbouw
Business model biodiversiteit