Van-A-1 Onze aarde in gevaar!

Van-A-1
Onze aarde in gevaar!
Didactische suggesties
Doelen
Deze Actuakrant verschijnt naar aanleiding van het Kyoto-verdrag dat 5 jaar van kracht is op 16
februari 2010. Het krantje kan klassikaal of individueel gebruikt worden.
De leerlingen kunnen:
• begrijpen waarom de aarde aan het opwarmen is;
• de oorzaak en de gevolgen van het probleem situeren;
• de gevaren van de klimaatverandering inzien;
• begrijpen dat de mensen samen aan het probleem moeten werken.
Eindtermen
Wereldoriëntatie: 1.03, 1.04, 1.08, 1.09, 1.13, 1.18, 1.19, 5.08, 5.09, 6.02
Met Van-A-1 aan de slag in de klas
De opwarming van de aarde is een lastige kluif voor kinderen van het eerste en tweede leerjaar. Het is
een erg abstract begrip. Voor kinderen heeft de natuur alles te maken met de bomen, planten en
dieren in hun omgeving. Het stijgen van de zeespiegel is een ander paar mouwen. Om dit toch
enigszins te duiden, is een wetenschappelijk proefje het middel bij uitstek.
Het smelten van het landijs op de polen kun je vrij eenvoudig nabootsen.
Laat de kinderen eerst een hypothese formuleren. Dan volgt de eigenlijke proef. Als het buiten
gesneeuwd heeft, kun je een portie sneeuw in de klas brengen (in een bakje zodat het water
opgevangen wordt). De kinderen ervaren proefondervindelijk dat sneeuw smelt bij hogere
temperaturen. Er komt meer water in de plaats. De link met het smelten van de ijskappen is vlug
gelegd. Er volgt een klasgesprek over de conclusies van de proef en de gevolgen van de stijging van
de zeespiegel.
(Let op: Houd hierbij in het achterhoofd dat niet elk soort ijs verantwoordelijk is voor de stijging van de
zeespiegel. Enerzijds bestaat er landijs (vb. Groenland, Antarctica). En anderzijds is er zee-ijs, dat op
het water drijft, (vb. Noordpool). Het smelten van zee-ijs heeft geen invloed op de zeespiegel, want het
ijs neemt bevroren of gesmolten evenveel ruimte in onder de zeespiegel (Wet van Archimedes).
Wanneer het landijs smelt, dan wordt er wel extra water toegevoegd aan het zeewater en dan krijg je
een stijging van de zeespiegel.)
Een overstroming nabootsen kan ook met het bakje water in de klas. Als er geen sneeuw te
bespeuren is, kan een bakje water in de vriezer soelaas bieden.
Stellingnamespel in de klas. Je geeft de leerlingen enkele stellingen over het milieu. Is het goed voor
het milieu of niet? De kinderen geven hun mening, luisteren naar elkaar en passen hun mening
eventueel aan.
In de eerste graad is het ideaal om een weerswaarneming te verrichten. Gedurende een volledige
week houd je de temperaturen bij, het weertype, de neerslag, de sterkte van de zon …
Je bespreekt op het einde van de week de voorbije dagen. Probeer de vergelijking te maken met
vroeger. Was het warmer of kouder? Was er meer/minder neerslag dan vroeger? Dit alles wel vrij
algemeen. De kinderen moeten gewoon beseffen dat het klimaat aan het veranderen is. Leg hierbij
ook duidelijk het verschil uit tussen weer en klimaat.
Je houdt een oefening met de klassikale wereldbol. De kinderen herkennen onze aarde wel, maar
weten er niet veel over. Je stelt enkele richtingsvragen: Wat is het blauw dat je ziet? (water) Hoe komt
© Plantyn, Mechelen, 2010 – Actuakrant – p. 1 -
het dat er zo veel blauw is? Waar vinden we de polen? Hoe zien die eruit? (wit) Wat is dat wit?
(sneeuw) Wat gebeurt er als de sneeuw smelt?
Stel een klasactieplan op om de natuur te helpen. Wat kun je met je klas doen om de natuur een
handje te helpen? (opstarten containerparkje, betere sortering van het afval, klaskuisploeg voor de
speelplaats …) Je kunt een bewustmakingsactie organiseren voor ouders en leerkrachten.
Je kunt een betoging organiseren met spandoeken en slogans om de buurt wakker te schudden.
Probeer de ouders ervan te overtuigen de kinderen met de fiets of te voet naar school te laten komen
…
In Tour & Taxis loopt van 10-09-2009 tot 28-03-2010 de tentoonstelling Dit is Onze Aarde II – Van
Kyoto tot Kopenhagen (meer info: http://www.expo-terra.be/nl).
Met Van-A-1 digitaal
Maak gebruik van de digitale tools op onze WO-portaal om de lessen te ondersteunen.
Gebruik de online Basisatlas om aan te duiden waar Japan (Kyoto), Denemarken (Kopenhagen) en de
Verenigde Staten liggen.
Meer info over het klimaat vind je op de volgende sites:
- www.kmi.be: bvb. http://www.meteo.be/meteo/view/nl/69129-Recent.html?view=3236558
- www.klimaat.be
- www.greenpeace.be
- www.wwf.be
- http://unfccc.int
- www.kyotocode.be/
- http://www.vmm.be/
- http://www.jnm.be/
- www.natuurpunt.be
En nu jij! - Correctiesleutel
1. Onze aarde wordt warmer. Wat kan er gebeuren?
o
●
o
o
We verbranden veel vlugger in de zon.
De zeespiegel stijgt.
Er is overal vuur.
De aarde zal ontploffen.
2. Ook bij ons in België zijn er veranderingen. Vul verder aan.
o
o
In de winter zal het meer regenen en sneeuwen.
In de zomer zal het droger worden.
3. Wanneer werd het verdrag van Kyoto toegepast?
o
o
●
o
16 februari 2010
16 december 2009
16 februari 2005
16 februari 2000
4. Is het leuk of niet leuk? Kleur het juiste gezichtje.
De processierups is in ons land! (vrije keuze)
Onze aarde is aan het opwarmen. (droevig gezichtje)
© Plantyn, Mechelen, 2010 – Actuakrant – p. 2 -
Als het erg droog is, zijn er veel bosbranden. (droevig gezichtje)
Je kunt drinken van het water in de rivier. (blij gezichtje)
5. Verbind de juiste woorden.
Kyoto ●
Barack Obama ●
● Kopenhagen
● verdrag
Denemarken ●
● president V.S.
ontwikkelingslanden ●
● arme mensen
6. Stel je voor: de temperatuur is erg hoog. Teken welke kleren je dan draagt.
Eigen inbreng (Let wel: Tekening van een kindje met weinig kleren aan!)
© Plantyn, Mechelen, 2010 – Actuakrant – p. 3 -